Ахсынньы 22 диэн Григориан халандаарыгар сыл 356-с к?нэ ( ордук хонуктаах сылга 357-c к?нэ). Сыл б?т?? 9 к?н баар.

Бэлиэ к?ннэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Армения   Армения , Беларусь   Беларусь , Кыргыстаан   Кыргыстаан , Арассыыйа   Арассыыйа , Украина   Украина ? Энергетик к?нэ
• Вьетнам   Вьетнам ? Сэбилэниилээх к??стэр к?ннэрэ
• Индонезия   Индонезия ? Ийэ к?нэ
• Ииндийэ   Ииндийэ ? Математика к?нэ
• Зимбабве   Зимбабве ? Сомо?оло?уу к?нэ
• Кууба (дойду)   Кууба (дойду) ? Учуутал к?нэ
• Кытай   Кытай , Япония   Япония , Со?уруу Кэриэйэ   Со?уруу Кэриэйэ , Вьетнам   Вьетнам ? Дунчжи ("кы?ын оройо") быраа?ынньык
• Украина   Украина ? Дипломатическэй сулууспа ?лэ?итин к?нэ

Т?бэлтэлэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 880 ? Тан династия или??и киин куоратын Лояны Хуан Чао ба?ылыктаах ?р? турааччылар ылбыттар. Бу кэм?э Сицзун ыраахтаа?ылаан олорбута.
• 1790 ? Александр Суворов хамаандалаах нуучча сэриилэрэ Туурсуйа Измаил кириэппэ?ин сэриилээн ылбыттар.
• 1857 ? Арассыыйа?а бастакы почта маарката тахсыбыт.
• 1920 ? РСФСР Сэбиэттэрин VIII сийиэ?игэр ГОЭЛРО диэн дойду электрификациятын былаана ылыллыбыт.
• 1922 ? Губревком дьа?алынан Дьокуускайга К?б??р?нэ архыыба тэриллибит.
• 1942 ? Аан дойду иккис сэриитэ : Адольф Гитлер Фау-2 ракетаны о?орор ту?унан дьа?алга илии баттаабыт.
• 1944 ? Вьетнам норуодунай аармыйата тэриллибит.
• 1968 ? Кытайга культурнай ?р?б?л??сс?йэ кэмигэр "Жэньминь жибао" ха?ыакка Мао Цзэдун биир улахан суолталаах ыстатыйата тахсыбыт. Ыстатыйа?а ≪?йд??х эдэр ыччат тыа сиригэр барыахтаах, уонна тыа сирин дьада?ы оло?ун билэн ??рэниэхтээх≫ диэн этиллибит. Инньэ гынан оскуоланы б?тэрбит эдэр ыччат тыа сиригэр "??рэххэ" ыытыллыбыта.
• 1974 ? Гранд Комор, Анжуан уонна Мохели арыыларга Комор Арыыларын тутулуга суох буолуутун и?ин куоластаабыттар. Майотта Франция салайыытыгар хаалар.
• 1989 ? Румыния ба?ылыга Николае Чаушеску хас да хонук хааннаах кыргы?ыылар кэннилэриттэн былаастан туоратыллыбыт.
• 1990 ? "Солидарность" идэлээх сойуус тойоно Лех Валенса Польша бэрэсидьиэнэ буолбут.
• 1990 ? Маршалл Арыылара уонна Микронезия Федеративнай Штаттара ХНТ куттал суох буолууга С?бэтин бы?аарыытынан дьи?нээхтик тутулуга суох буолбуттар.
• 2001 ? Афганистаа??а Хотугу Альянс ба?ылыга Бурхануддин Раббани былаа?ы Хамид Карзай ба?ылыктаах бырабыыталыстыба?а туттарбыт.
• 2015
  • С? бырабыыталыстыбата Сахалыы таба суруйуу са?а быраабылатын бигэргэппит.
  • SpaceX чаа?ынай космос хампаанньата Falcon 9 ракета бастакы ступенын аан бастаан сиргэ т?тт?р? туруору т??эрбит.
• 2016 ? Эбола виру?ун утары бастакы вакцина 70-100% к?дь??стээ?э бигэргэммит.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 244 сыл ? Гай Авре?лий Вале?рий Диоклетиа?н (лат. Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, 311 с. ?лб.) ? Рим импиэрийэтин 284 сыллаахтан 305 сыллаахха диэри ыраахтаа?ыта.
• 1897  ? Максим Аммосов  (1938 ?лб.) ? сэбиэскэй судаарыстыба уонна баартыйа диэйэтэлэ. Саха сирэ ?р?сп??б?л?кэ буоларыгар с??кэн оруоллаах. Биэс сыл Казахстаа??а ?лэлээбитэ, ?л??н иннинэ Кыргыстааны салайбыта.
• 1902  ? Дора Жиркова  (1988 ?лб.) ? революционер, Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылаа?а.
• 1930  ? Анна Мыреева  (2012 ?лб.) ? эбэ?ки филологиятыгар идэтийбит чинчийээччи, биллиилээх тылбаасчыт, эбэ?ки оскуолаларыгар анаан эбэ?килэр ?гэстэрин (оонньууларын, а?ылыктарын) ??рэтэр кинигэлэри суруйбут, эбээн ырыаларын хомуурунньугун бэлэмнээбит учуонай. Саха ?р?сп??б?лэктин Ил Дарханын та?ынаа?ы тыл политикатыгар Т?мс?? чилиэнэ.
• 1933  ? Василий Сивцев (2019 ?лб.) ? саха норуодунай бэйиэтэ , 600-тэн тахса б?л????кт?? анаарыылаах сонеты суруйбута. Хо?ооннорун та?ынан кириитик уонна тылбаасчыт бы?ыытынан биллэр. "К?н?м киэ?эрэн эрдэ?инэ" диэн икки туомнаах кинигэтигэр элбэх саха суруйааччыларын тустарынан суруйбута.
• 1980  ? Руслан Тараховскай  ? Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыр с?р?н режиссера, тыйаатыр уонна киинэ артыы?а.

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1933  ? Петр Черных-Якутскай (1882 с.т?р.) ? Саха сиригэр ??скээбит нууччалыы суруйбут бэйиэт. Ойуунускай "Кы?ыл Ойуун" поэматын нууччалыы тылбаастаабыта.
• 1995  ? Федот Сафронов  (1914 с.т?р.) ? Азия хотугулуу-илин э?ээрин чинчи?итэ, учуонай, РСФСР уонна Саха АССР билимнэрин ?т??лээх диэйэтэлэ, РАН Сибиирдээ?и салаатын ?т??лээх бэтэрээнэ, устуоруйа билимин дуоктара.
• 2002  ? Христофор Дуткин (16.12.1939 т?р.) ? филология билимин хандьыдаата, эбээн тылын диалектологиятыгар, фольклоругар, лексикологиятыгар уонна лексикографиятыгар биир тутаах чинчийээччи.
• 2003  ? Юрий Прокопьев (14.07.1932 т?р.) ? 1982-1991 сылларга Саха АССР -ы салайбыт ССКП Саха сиринээ?и обкуомун бастакы сэкиритээрэ, С? норуотун ха?аайыстыбатын ?т??лээх ?лэ?итэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата.