Олунньу 11 диэн Григориан халандаарыгар сыл 42-с к?нэ. Сыл б?т?? 323 к?н ( ордук хонуктаах сылга 324 к?н) баар.

Бэлиэ к?ннэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• ХНТ   ХНТ ? Билиминэн дьарыктанар дьахталлар уонна кыргыттар дойдулар ардыларынаа?ы к?ннэрэ
• Аан дойдутаа?ы ыары?ах к?нэ

• Азербайджан   Азербайджан ? Нолуок сулууспатын ?лэ?иттэрин к?нэ
• АХШ   АХШ ? Айааччы национальнай к?нэ
• Камерун   Камерун ? Ыччат к?нэ
• Либерия   Либерия ? Сэбилэниилээх к??стэр к?ннэрэ
• Пилипиин   Пилипиин ? Эвелио Хавьер к?нэ
• ЕС   ЕС ? 112 су?ал н??мэр к?нэ
• Япония   Япония ? Ил олохтоммут к?нэ
• Былыргы славяннарга ? Велес Улуу к?нэ, кы?ын ортото (соро?ор олунньу 24 к?н?гэр бэлиэтэнэр). Бу славяннар христианствоны ылына иликтэринэ итэ?эйэр та?араларыттан биирдэстэрэ, Явь (дьи? эйгэ) уонна Навь (хара?а, к?л?к эйгэ) ыккардыларынан сылдьар кыахтаах дииллэрэ. Ырыа?ыттары, хо?оонньуттары, аптаах-хому?уннаах дьону ара?аччылыыр, ону та?ынан ынах с???? та?арата.

Т?бэлтэлэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Б.э.и. 660 сыл  ? Дьоппуон бастакы импэрээтэрэ Дзимму ил тэрийбит. Кини олохтообут дьынаастыйата билигин да?аны Дьоппуону ба?ылыыр.
• 55 ? Рим импиэрийэтин ыраахтаа?ыта буолуохтаах эдэр Тиберий Клавдий Цезарь Британик ?лб?т, онон Нерон былааска тахсарыгар суол а?ыллыбыт.
• 951 ? Го Вэй диэн чунуобунньук Хойукку Чжоуга (Хотугу Кытай) к????нэн былааска кэлбит, импэрээтэринэн биллэриммит.
• 1697  ? Ыраахтаа?ы Б??т?р I таба?ы атыылыыры к???ллээбит.
• 1775 (урукку истиилинэн тохсунньу 31) ? Иркутскай-Дьокуускай траагын Саха сиринээ?и ?тт?н икки учаастакка араарбыттар: Битиимтэн ?л??х?мэ?э диэри уонна ?л??х?мэттэн Дьокуускайга диэри. Хас биирдии учаастакка туспа к?р??чч? (смотритель) ананар буолбут.
• 1809  ? Америка айааччыта Роберт Фултон борохуоту патыаннаабыт.
• 1829 ? урукку аа?ыынан тохсунньу 30 к?н?гэр Пиэрсийэ?э ты?ыынчанан уордайбыт олохтоох дьон нуучча ыраахтаа?ытын бэрэстэбиитэлин суруйааччы, дипломат Александр Грибоедовы уонна кинини кытта сылдьыбыт-?лэлээбит 37 ки?ини сэймэктээн ?л?рб?ттэр. Грибоедов "Горе от ума" диэн билигин да Арассыыйа?а оскуола?а ??рэтиллэр аатырбыт айымньы ааптарын бы?ыытынан биллэр. Бу дьалхаан т?р??тэ ? Пиэрсийэ Арассыыйа?а 1827-28 сыллардаа?ы сэриигэ хотторуута, сирдэрин былдьатыыта, ону иэстэ?ии этэ.
• 1856 ? Британия Ост Ииндийэ хампаанньата Авад хоруолун б?р?ст??лтэн т??нэрбит уонна Авад хоруоллугу бэйэтин сирдэригэр холбообут.
• 1889  ? Дьоппуон импиэрийэтин к?н?ст??сс?йэтэ ылыллыбыт. Дьоппуон к?н?ст??сс?йэлээх монархия буолбут.
• 1943  ? Иосиф Сталин Сэбиэскэй Сойууска аатам буомбатын о?оруутун са?алыыр ту?унан бы?аарыыга илии баттаабыт.
• 1953 ? Сэбиэскэй Сойуус уонна Израиль сы?ыаннарын тохтоппуттар.
• 1979 ? Ираа??а ?р?б?л??сс?йэ т?м?гэр ислам текоратията олохтоммут, былааска аятолла Рухолла Хомейни кэлбит.
• 1990  ? Со?уруу Африка?а дьон бырааптарын ту?угар турууласпыт актыбыыс Нельсон Мандела т?рмэ хаайыытыттан 27 сыл буолан баран босхоломмут. Сотору кэминэн кини Со?уруу Африка ?р?сп??б?л?кэтин бэрэсидьиэнинэн талыллыбыта.
• 1997  ? Саха ?р?сп??б?л?кэтин ?рд?к? уордьана ≪Хотугу сулус≫ уордьан Ил Т?мэн ПП 418-I н??мэрдээх уураа?ынан олохтоммут.
• 2007  ? Т?ркменистаа??а бэрэсидьиэн быыбарыгар Гурбангулы Бердымухамедов 89,23 % куола?ы ылан кыайбыт.
• 2011 ? Арааб саа?а: Эгиипэккэ ?р?б?л??сс?йэ 17 хонуктаах бастакы долгуна бэрэсидьиэн Хосни Мубарак былаастан туораа?ыныгар тиэрдибит, былаа?ы байыаннай ?рд?к? сэбиэт тутан хаалбыт.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1847  ? Томас Эдисон  ? Америка аатырбыт айааччыта уонна урбаанньыта.
• 1929  ? Валентин Луковцев  ? бэрэпиэссэр, б?л????п?йэ дуоктара.
• 1944  ? Василий Бочкарёв  ? саха скульптора, суруналыыс, Саха сирин суруйааччыларын сойууьун чиоилиэнэ, С? норуодунай худуо?унньуга.
• 1981  ? Георгий Куркутов  ? саха бэлиитигэ.

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1650  ? Рене Декарт  ? биллиилээх Франция б?л????гэ уонна физигэ. Математика, физика уонна философия араас уобаластарыгар кинигэлэр ааптардара.
• 1948 ? Сергей Эйзенштейн ? сэбиэскэй тыйаатыр уонна киинэ режиссера, худуо?унньук, сценарист, ускуустубаны чинчийээччи, педагог. РСФСР ускуустубатын ?т??лээх ?лэ?итэ (1935 сыл).
• 2010  ? Роман Дмитриев  ? к???л тустууга Олимпиада ч?мп?й??нэ (1972 Мюнхен ) уонна ?р?? к?м?с призера (1976 Монреаль ), норуоттар ардыларынаа?ы кылаастаах спорт маастара, ССРС ?т??лээх тренерэ, Дьокуускай куоратын (1969) уонна Б?л?? улуу?ун Ытык олохтоо?о, ≪Хотугу сулус≫ уордьан кавалера (2006).
• 2017  ? Гурий Турантаев  ? тыыл уонна ?лэ бэтэрээнэ, норуот мэдиссиинэтин ма?ыыстыра, Уус-Алдан улуу?ун (2001) уонна Бээрийэ нэ?илиэгин Ытык олохтоо?о.