Алтынньы 10 диэн Григориан халандаарыгар сыл 283-с к?нэ ( ордук хонуктаах сылга 284-c к?нэ). Сыл б?т?? 82 к?н баар.

Бэлиэ к?ннэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• ХНТ   ХНТ ? Аан дойдутаа?ы уйул?а чэгиэнин (психическэй доруобуйа) к?нэ
• Европа Сойуу?а ? Европатаа?ы суутунан ?л?р??н? (смертная казнь) утары охсу?уу к?нэ
• Кууба (дойду)   Кууба (дойду) ? Тутулуга суох буолуу к?нэ. 1868 сыллаахха Испанияттан тутулуга суох буолуу и?ин 10 сыллаах сэрии са?аламмытын бэлиэтииллэр
• Кытай   Кытай ? Икки уон к?нэ. 1911 сыллаа?ы Синьхай ?р?б?л??сс?йэтин са?алаабыт Учааннаа?ы ?р? турууну бэлиэтиир к?н
• Фиджи   Фиджи ? Фиджи к?нэ. 1970 сыллаахха Британияттан тутулуга суох буолбут
• Финляндия   Финляндия ? Фиинн литэрэтиирэтин к?нэ
• Хотугу Кэриэйэ   Хотугу Кэриэйэ ? Баартыйа т?р?ттэниитин к?нэ
• Украина   Украина ? Украина стандартизация и метрология ?лэ?иттэрин к?нэ

Т?бэлтэлэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 680 ? Кербела кыргы?ыыта. Омейяд династиятын сэриитэ Муhаммед сиэнин Хусейн ибн Али этэрээтин кыргыбыт. Бу т?бэлтэ ислам?а суннит уонна шиит салааларын ыккардыларыгар арахсыы са?аланыытынан аа?ыллар.
• 732 ? Пуатье кыргы?ыыта. Галлия?а саба т?спут араб сэриитин уонна Франк хоруоллугун сэриилэрин икки ардыларыгар кыргы?ыыга Карл Мартелл салайыылаах франктар кыайбыттар. Бу арабтар Европа?а саамай ырааппыт т?гэннэрэ.
• 1640 (уруккуннан бала?ан ыйын 30) ? ?л??нэ ?р?с ба?ыгар, Кута диэн ?рэх т??эр сиригэр ампаардары тутар ту?унан бойобуода Б??т?р Головин отписката суруллубут. Кута ?рэххэ бояр уола Василий Власьевы, пятидесятник Пронка Важенкины уонна болуотунньуктары ыытар ту?унан суруллубут ^[1] . Бу Кута ?рэ?ин ба?ыгар Ангараа салаата Илим ?рэхтэн буолак (со?ор сир) баара. Бу буолагынан ха?аактар аалларын со?он, Ангараа салаатыттан ?л??нэ салаатыгар тиийэллэрэ.
• 1911 ? Кытайга Учаннаа?ы ?р? туруу са?аламмыт. Мантан са?алаан Синьхай ?р?б?л??сс?йэтэ ?р? к??дь?йб?тэ. Т?м?гэр маньжурдар салайар Цин импиэрийэлэрэ сууллубута, ?р?сп??б?л?кэ олохтоммута.
• 1915 ? Марха улуу?ун икки улууска араарбыттар: Ньурба уонна Марха.
• 1918 ? Арассыыйа?а у?ун бэлэмнэнии кэнниттэн са?а таба суруйуу быраабылата олоххо киирбит.
• 1919  ? Дьокуускай уокуругун суута ≪Бассабыыктары утары охсу?ууга ?лб?ттэр сырдык кэриэстэрин ?йэтитии уопсастыбатын≫ устаабын бигэргэппит.
• 1932 ? Украина?а 5 сыллаах тутуу кэнниттэн ??р??лээх бы?ыыга-майгыга ДнепроГЭС а?ыллыбыт. ДнепроГЭС та?ыгар Запорожье?а металлургическэй, химическэй, машиностроительнай комплекс тэриллибитэ.
• 1941  ? Кы?ыл Аармыйа байыастарыгар анаан Саха сиригэр 22916 ичигэс та?ас, 19183 куобах тириитэ, 295 араас тирии, 786 араас мал-сал, барыта 43180 мал хомуйуллубут.
• 1945 ? Ким Ир Сен ба?ылыктаах Кэриэй ?лэ?ит баартыйата тэриллибит.
• 1967 ? Космос ту?унан дуогабар к????гэр киирбит. Хайа да дойду космос эбийиэктэрин бэйэтин киэнинэн биллэриэ суохтаа?а уонна космоска ядернай сэрии сэбэ суох буолуохтаа?а этиллибит.
• 1995 ? Саха ?р?сп??б?л?кэтин Бырабыыталыстыбатын 191 №-дээх уураа?ынан Алдан улуу?угар "???ээ Амма" заказник тэриллибит.
• 2006 ? ВКонтакте т?мэт-ситим ?лэтин са?алаабыт.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1813 ? Дьузеппе Верди ? Италия композитора, Италия оператын оскуолатын тутаах ки?итэ.
• 1857 ? Иван Кондаков ? Саха сиригэр Б?л?? куоратыгар т?р??б?т синтетиичэскэй эрэ?иинэни о?оруу ньыматын бастакынан тобулбут биллиилээх хиимик-учуонай.
• 1861 ? Фритьоф Нансен ? Норвегияттан сылдьар  полюс  чинчийээччитэ, учуонай ? зоология доктора, физическай океанография диэн са?а билими т?р?ттээччи, бэлиитикэ уонна уопсастыба диэйэтэлэ, гуманист , филантроп,  1922 сыллаа?ы Нобель эйэ бириэмийэтин лауреата.
• 1942 ? Вера Крылова ? тыйаатырдары ??рэтэр чинчийбит, тыйаатыр ?лэтин ырыппыт искусствоведение хандьыдаата. Дьокуускайдаа?ы А.С. Пушкин аатынан Ил Академическай Нуучча Театрын устуоруйатын, айар ?лэтин ырыппыта, чинчийбитэ. 50-н тахса ?лэни суруйан бэчээккэ та?аарбыта.
• 1984 ? Павел Дуров ? Арассыыйа биллэр урбаанньыта, программист, миллиардер. ≪ ВКонтакте ≫ социальнай ситим уонна ≪ Телеграм ≫ мессенджер о?орооччуларыттан биирдэстэрэ.

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1914 ? Василий Монастырев ? саха бастакы ??рэхтээх учууталларыттан биирдэстэрэ, Иркутскайдаа?ы учуутал семинариятын выпускнига. Кини Б?л?? уокуругун оскуолаларыгар 37 сыл ?лэлээбитэ, Исидор Бараховы , Марфа Потапованы уонна да атын ?р?сп??б?л?кэ?э, улууска биллибит дьону ??рэппитэ.
• 1936  ? Лу Синь  ? литература сайдыытыгар уонна Кытай XX ?йэ общественно-политическай оло?угар улахан сабыдыалы о?орбут Кытай суруйааччыта. Кытай аныгы литературатын олохтооччутунан аа?аллар. Саамай биллэр айымньылара: ≪А-Кью ту?унан дьи?нээхтик≫, ≪Иирээки к?нн?гэ≫.
• 1956 ? Дионисий Турантаев (05.05.1915 т?р.) ? педагог, Саха историятын сэбиэскэй кэминээ?и сылларын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата.
• 1973 ? Лудвиг фон Мизес ? Австрия экэнэмииhэ уонна б?л????гэ, аныгы либертарианизм хамсааhынын биир тутаах са?алааччыта, "Австрия оскуолатын" т?р?ттээччитэ.
• 1975 ? Илья Спиридонов (10.08.1913 т?р.) ? Социалистыы ?лэ Дьоруойа . Дьоно Таймыыр Сындааскытыттан т?р?ттээхтэр. Анаабыр улуу?ун Ворошилов аатынан холкуо?угар таба биригэдьиирэ.
• 1993 ? Никифор Неустроев ? филология билимин хандьыдаата, Саха АССР ?т??лээх учуутала.

1. ↑ РГАДА. Фонд 117. Якутская приказная изба. Стб.148, Л.5