Тохсунньу
? сыл бастакы ыйа, кы?ын оройо, тымныы ?рег?й?. Ый са?аланыытыгар, ?гэс курдук, к?н? у?атардыы былытырар ?гэстээх. Тохсунньуга то?со?ой ма?ы тору-латар, тура?ас сылгы к?н уотугар туорайдыыр диэччилэр.
К?н?-дьылы билгэлээччилэр тохсунньу ыйы от ыйыгар с?п т?бэ?иннэрэллэр. Тох-сунньуга тымныйда?ына, от ыйыгар кураан буолар. Оттон хаардаах, былыттаах буол-ла?ына, ардахтаах ыйы к??тэллэр.
Былыргы сахалар ый ?ргэли кытта алты?ыытын кэтээн к?р??чч?лэр. ?ч?гэй дьыл буоларыгар алтынньы 14, сэтинньи 12, ах-сынньы 11, тохсунньу 9, олунньу 7, кулун тутар 4, ыам ыйын 1 к?ннэригэр алты?ар. Оттон кураан дьыл кэлэригэр хойутаан алты?ар.
Оро?уоспа?а (Сибээккэ?э), былыргы итэ?эл этэринэн, с?лл??к?ттэр о?ох оттооччу-лара тахсаллар. Бу кэмтэн Кири?иэнньэ?э диэри тымныйар. С?лл??к?ттэр о?олоохторо эргэ Са?а дьылга (Ба?ылайапка) тахсаллар.
С?лл??к?н та?ыста?ына бит-билгэ дэлэйэр. Бу кэм?э т??ээбит т??л иччилээх, тойонноо?уна дьи?нээх буолар, биттэммит бит олоххо киирэр диэн этэллэр.
Тохсунньу ыйга саа?ы уонна сайыны билгэлииллэр.
Тымныы буолла?ына, с?р??н буолар.
Сьглаас буолла?ына, сайын куйаас буолар. Тохсунньу ыйы от ыйа баты?ар.
Тибии т?стэ?инэ, от ыйыгар с?р??н? к??тэллэр.
Тохсунньу ый бастакы к?н?гэр чолбон сулустардыын атахтаста?ына, тыаллаах к?н буолар.
К??стээх тыал т?стэ?инэ, от ыйыгар ха?ы?ныыр.
Ый б?т??тэ сис былыт кэллэ?инэ, хаар т?стэ?инэ, тымныы у?арыыр.
Ой дуораана т?стэ?инэ, тымныы сатыылыыр, оттон ой дуораана с?ттэ?инэ ? на-мырыыр.
Мастар халы? хаары с?гэ?эрдэннэхтэринэ, халаан уута кэлэр.
К??стээх тыал т?стэ?инэ, от ыйыгар ха?ы?ныыр.
- Саха ыалын халандаара - 2009
к?н тахсар ыйа (Туруханскай кыраай), оро?успа ыйа (Булу?), хара?а ый (Булу?, Верхоянскай), туман т??эр ыйа, тымныы ба?а тостор ыйа