Муус устар 3

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Муус устар 3 диэн Григориан халандаарыгар сыл 93-с к?нэ ( ордук хонуктаах сылга 94-c к?нэ). Сыл б?т?? 272 к?н баар.

Бэлиэ к?ннэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

  • Гвинея   Гвинея  ? Иккис ?р?сп??б?л?кэ к?нэ (1984).

Т?бэлтэлэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

  • 686 ? Юкнум Йичаак К'ахк диэн ки?и Калакмуль диэн майя омук икки судаарыстыбатыттан биирдэстэрин (атын аата Мо?ой саарыстыбата) хоруола буолбут.
  • 801 ? Сиэрдээх Людовик ( фр.   Louis le Pieux , ниэм. Ludwig der Fromme ) Барселонаны хас да ый т?г?р?ктээн маврдартан былдьаабыт.
  • 1502 ? Христофор Колумб т?рд?с эспэдииссийэтэ са?аламмыт.
  • 1882 ? Народоволец Степан Халтурины Одесса байыаннай борокуруорун ?л?рб?т?н и?ин сууттаан ?л?рб?ттэр. Дьокуускайга бу ыраахтаа?ыны ?л?р? сатаан Зимнэй дыбарыас харабынайдарын ?л?рб?т ки?и аатынан уулусса баар.
  • 1922 ? Иосиф Сталин РКП(б) Киин кэмитиэтин бастакы генеральнай сэкиритээрэ буолбут.
  • 1924 ? Саха АССР совнаркома Биирдэ?иллибит ?лэ оскуолатын устаабын Саха сиригэр ылынар ту?унан уураах та?аарбыт (≪О введении в ЯАССР устава Единой трудовой школы≫). Бу устаабы РСФСР совнаркома 18.12.1923 бигэргэппитэ, устаап оскуола оло?ун са?аттан дьаарыстаабыта: о?олор 8 саастарыттан 12-лэригэр диэри бастакы с????х, 12-17 саастаахтар иккис с????х оскуола?а ??рэнэр буолбуттара, учууталлары оскуола ?лэ?итэ (кылгатан шкраб) диэн ааттыыллара. О?ону накаастыыр бобуллубута. Маны та?ынан устаап чаа?ынай ??рэхтээ?ини кытта охсу?ууга ???л??х [1] .
  • 1927 ? Москуба?а саха устудьуоннарын т?мс??лэригэр этнограф Гавриил Ксенофонтов саха т?рд?н ту?унан дакылаат аахпыт. Атырдьах ыйыгар бу дакылаат "Автономная Якутия" ха?ыакка бэчээттэммит.
  • 1933 ? сэбиэскэй хирург Юрий Юрьевич Вороной Херсо??а аан дойдуга бастакынан ?лб?т ки?и б??р?н тыыннаах ки?иэхэ к???р?н олордубут.
  • 1941 ? ???с ?р?сп??б?л?кэтэ?и хайы?арга к?рэхтэ?ии ≪б?г?н эн хайы?ардьыккын, онтон сарсын Сэбиэскэй Армия саллаата?ын≫ диэн девизтээх ыытыллыбыт. Б?л??, Горнай, Дьокуускай, Чурапчы, Ха?алас, Таатта улуустара уонна киин куораттан икки хамаанда кыттыбыт. 10 км военизированнай с??р??гэ саха национальнай байыаннай оскуолатын курсаана Василий Брицкэй бастаабыт, иккискэ эмиэ бу оскуола младшай хамандыыра Федор Федоров тахсар. 20 км сиргэ Дьокуускайдаа?ы ма?найгы оскуола учуутала Н.Афанасьев, оттон 30 км кыайыылаа?ынан эмиэ армеец Брицкэй тахсар.
  • 1942 ? Аан дойду иккис сэриитэ : дьоппуон сэриилэрэ Бата-ан тумул арыыга АХШ уонна Филипиин сэриилэрин утары кимэн киириини са?алаабыттар.
  • 1948 ? АХШ бэрэсидьиэнэ Гарри С. Трумэн Маршалл былаанын бигэргэтэн, 5 миллиард дуоллары 16 дойдуга к?м? бы?ыытынан ыытарга уураахтаабыт.
  • 1959  ? Миирнэй б????лэгэ ?р?сп??б?л?кэ и?инээ?и куорат стаату?ун ылбыт ( 1965 с. Миирнэй оройуонун киинэ буолбут).
  • 1963 ? Саха сирин суруйааччыларын сойуу?ун икки к?ннээх V сийиэ?э а?ыллыбыт.
  • 1966 ? сэбиэскэй Луна-10 станция аан дойдуга бастакынан Ый тула орбита?а тахсыбыт.
  • 1976 ? Франция киинэтин национальнай бириэмийэтэ "Сезар" ("Европа Оскара") аан бастаан туттарыллыбыт. Дь??лл??р с?бэ бэрэстээтэлэ аатырбыт артыыс Жан Габен этэ.
  • 1979 ? КНР салалтата ССРС -тыын 1950 сыллаахха т??эрсиллибит до?ордо?уу уонна к?м?л?с???? с?б?лэ?ин у?аппатын ту?унан биллэрбит.
  • 2010 ? Apple Inc. хампаанньа бастакы iPad планшетын та?аарбыт.
  • 2016 ? Панаама оффшор зонатыгар бэлиэтэммит 214 488 хампаанньа докумуоннара аан ситим?э а?а?астык бэчээттэммиттэр, аан дойдуга б?д?? айдаан тахсыбыт.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

  • 1904  ? Любовь Ришес (03.04.1904?1971) ? филология билимин кандидата, тунгусовед
  • 1908  ? Эргис ? Георгий Гермогенов (09.06.1968 ?лб.) ? филология билимин кандидата
  • 1916  ? Василий Семенов (07.10.1977 ?лб.) ? Ойуунускай айар ?лэтин ??рэппит чинчийээччи, филология билимин хандьыдаата, литературовед.
  • 1926  ? Воля Луконина  ? Социалистыы ?лэ Дьоруойа, геолог.
  • 1936 ? Михаил Шергин , ?р?сп??б?л?кэ биллиилээх педагога, физмат кылаастары т?р?ттэспит Саха АССР ?т??лээх учуутала, РСФСР норуотун ??рэ?ириитин туйгуна, педагогическай наука кандидата, Чурапчы улуу?ун уонна улуус Кытаанах нэ?илиэгин ытык ки?илэрэ.
  • 1950  ? Марфа Колесова-Расторгуева  ? ырыа?ыт, РФ ?т??лээх артыы?а.
  • 1981  ? Оксана Васильева  ? WIBF барылынан профессиональнай бокса?а аан дойду ч?мп?й??нэ, кикбокси??а аан дойду ч?мп?й??нэ, бокса?а любителлэр истэригэр Европа уонна Россия ч?мп?й??нэ.

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

  • 1897 ? Иоганнес Брамс (ниэм. Johannes Brahms, 1833 т?р.) ? ньиэмэс композитора, дирижера уонна пиании?а, муусука?а романтизм кэмин биир с?р?н бэрэстэбиитэлэ.


  1. Музей истории российских реформ: Законы о начальном и среднем образовании.