Алтынньы 13 диэн Григориан халандаарыгар сыл 286-с к?нэ ( ордук хонуктаах сылга 287-c к?нэ). Сыл б?т?? 79 к?н баар.

Бэлиэ к?ннэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• Былыргы сахалар бу к?ннэргэ Хаардьыт к?н?н, ол аата кыс хаар т????т?н бэлиэтииллэрэ. Ый Дьыл о?у?угар ( нууч. Телец , уонна ол сулус б?л???р киирэр ?ргэлгэ ) киирэрэ, Ча?ыйдаан Хотун хотуттан чуга?ыыр диэн буолара. Аныгы кэм?э, бэлиэтииргэ судургу буоллун диэн, Хаардьыт к?н?н б?г?н алтынньы 13 к?н?гэр бэлиэтэнэр
• ХНТ   ХНТ ? Алдьархайдар сэрэхтэрин у?арытыы аан дойдутаа?ы к?нэ. 1990?1999 сылларга алтынньы иккис сэрэдэтигэр "айыл?а саахалларын сэрэ?ин у?арытыы" курдук бэлиэтэнэрэ, 1999 сыллаахтан чопчу алтынньы 13 к?н?гэр бэлиэтэнэр буолбута уонна айыл?а эрэ буолбакка, элбэх дьон оло?ор уонна туругар суо?уур бы?ылааннарга барыларыгар ту?уламмыта. С?р?н соруга ? бы?ылаан буолар т?гэнигэр дьон тугу гыныахтаа?ын билиэхтээх, оччо?о элбэх ки?и быы?аныан с?п
• Азербайджан   Азербайджан ? Азербайджан тимир суолун ?лэ?иттэрин к?нэ
• Бурунди   Бурунди ? Рвагасоре к?нэ. Луи Рвагасоре диэн ыраахтаа?ы уолун 1961 сыллаахха ?л?рб?т к?ннэригэр бэлиэтэнэр
• Польша   Польша ? Биэксэл к?нэ (Dzie? Ratownictwa Medycznej), 2006 сыллаахтан судаарыстыба сокуонунан бэлиэтэнэр
• Таиланд   Таиланд ? Полиция к?нэ
• Япония   Япония (Сикокучуо, Эхимэ провинция) ? Дои тайкомацури (алтынньы 13?15), ??н?? ?лг?м буоларыгар сиэр-туом толороллор

Т?бэлтэлэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1307 ? Франция хоруола Кэрэ Филипп (Филипп IV) тамплиердар уордьаннарыгар киирэр рыцардары хаайбыт.
• 1675 ? Нидерланды физигэ Христиан Гюйгенс сиэп ча?ытын патеннаабыт. Маннык ча?ыны кинини кытта тэ??э Англия учуонайа Роберт Гук айбыта.
• 1860 ? Били??ээ??э диэри баар саамай эргэ ???э халлаантан т??эриллибит хаартыска (аэрофото) Бостон куоракка ( АХШ ) салгын шаарыттан о?о?уллубут.
• 1881 ? Аныгы с?рг?т?лл?б?т иврит тылынан бастакы кэпсэтии буолбут. "Аныгы иврит а?ата" Элиэзер Бен-Йехуда до?отторун кытары кэпсэппит. Сотору кэминэн дьэбириэйдэр Палестина?а к????лэрэ са?аламмыта, онно тиийбит дьон урукку тылларыттан аккаастанан са?а с?рг?т?лл?б?т иврит тылыгар к?сп?ттэрэ. Билигин иврит ? Израиль судаарыстыбаннай тыла.
• 1884 ? Дойдулар ардыларынаа?ы меридианнарга конференция Лондо??а баар Гринвич обсерваториятын меридиана нулевой буоларыгар бы?аарбыт.
• 1904 ? Зигмунд Фрейд ≪Т??л? анаарыыта≫ (The Interpretation of Dreams) бэчээккэ тахсыбыт.
• 1917 ? Португалия?а Фа?тима куоратыгар ?с о?о тылын истэн мустубут 70 000 ки?и ≪ К?н дьиктитин≫ к?рб?ттэр.
• 1921 ? Сэбиэскэй ?р?сп??б?л?кэлэр Карс эйэ с?б?лэ?эр илии баттаан Со?уруу Хапхааска Туурсуйаны кытта кыраныыссаны бигэргэппиттэр.
• 1923 ? Турция киин куората Истанбултан Анкара?а к???р?лл?б?т.
• 1929 ? Ола оройуоннаа?ы исполкома Или??и Эбээн (Нагаевтаа?ы) культбааза тутар ту?унан бы?аарыныы ылыммыт. Мантан Магадаан куорат тутуллуута са?аламмыт.
• 1943 ? Аан дойду иккис сэриитэ: маршал Пьетро Бадольо Италия Германия?а сэриини биллэрбитин ту?унан эппит.
• 1944 ? Аан дойду иккис сэриитэ: Сэбиэскэй аармыйа Риганы ылбыт.
• 1945 ? ?р?б?л??сс?йэ иннинээ?и Б?л?? уокуругун д?к?м??ннэрин суох гыныыны утаран саха биллиилээх учуонайа Георгий Башарин Саха АССР НКВД-тын архыыбын сулууспатыгар сурук суруйбут.
• 2009 ? ≪Саха сирин виртуозтара≫ (Виртуозы Якутии) ансамбль Алын Новгород Кириэмилин кэнсиэртиир саалатыгар кэнсиэр биэрбит.

Т?р??б?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1885 ? Вигго Брун ? Норвегия математига.
• 1925 ? Маргарет Тэтчер ? Улуу Британия?а бастакынан премьер-миниистир буолбут дьахтар, 1979-1990 сылларга ?лэлээбит. Хос аата ? "Тимир леди".

?лб?ттэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

• 1943 ? Фёдор Попов ? А?а дойду Улуу сэриитин кыттыылаа?а, сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (1944).