Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro .

La 10ma di oktobro esas la 283ma dio di la yaro (284ma en bisextila yari ) segun Gregoriala kalendario . Restas 82 dii til la fino di la yaro.

Dio [ redaktar | redaktar fonto ]

• En Finlando - Dio di Finlandana literaturo , naskodio di Aleksis Kivi (1834-1872), autoro dil unesma romano en la Finlandana.

Eventi [ redaktar | redaktar fonto ]

• 732 - Che batalio di Tours , Charles Martel vinkas Umayyadi de Al-Andalus komandita da Abd al-Rahman ibn Abd Allah al-Ghafiqi , e haltigas invado Mohamedana en Francia.
• 1582 - Pro l'adopto dil Gregoriala kalendario ca dio ne existas en Italia , Polonia , Portugal e Hispania .
• 1780 - Forta uragano che Karibiana Maro produktas 20.000 til 30.000 morti.
• 1824 - Guadalupe Victoria divenas l'unesma prezidanto di Mexikia .
• 1846 - Angla astronomo William Lassell deskovras Tritono , satelito dil planeto Neptuno .
• 1846 - Forta uragano frapas Kuba kun forteso 5 segun la skalo Saffir-Simpson, e produktas posible centi di morti che l'insulo, malgre ke l'oficala statistiko del epoko esis 164 morti por tota lua treko, de Karibia til Usa.
• 1911 - Komencas la revoluciono di Xinhai , qua revokos la dinastio Qing e transformos Chinia en republiko .
• 1918 - Xu Shichang divenas prezidanto di Republiko .
• 1935 - Stato-stroko revokas la Duesma Republiko Greka .
• 1938 - Per la interkonsento di Munchen , nacional-socialista Germania recevas kontrolo di Sudetolando .
• 1942 - Sovietia establisas diplomacala relati kun Australia .
• 1944 - Holokausto : 800 cigana pueri ocidesas che la koncentreyo Auschwitz.
• 1964 - Olimpiala Ludi en Tokyo , Japonia , komencas.
• 1970 - Fidji nedependanteskas del Unionita Rejio .
• 1975 - Papua-Nova-Guinea divenas membro dil Unionita Nacioni .
• 1980 - Ter-tremo en Aljeria destruktas l'urbo El Asnam e produktas 2 600 morti.
• 1985 - Milital aeroplani dil Usana navaro koaktas Egiptian aeroplano kun raptinti di navo Achille Lauro decendar aden militala bazo di Sigonella, Sicilia .
• 1987 - Fidji divenas republiko .
• 1997 - Aviono McDonnell Douglas DC-9 kolizionas proxim Nuevo Berlin, Uruguay e produktas 74 morti.
• 2010 - Nederlandan Antili dissolvesas. Kuracao divenas nedependanta rejio.
• 2015 - Du bombi explozas en Ankara , Turkia , e mortigas adminime 10 personi. ^[1]
• 2016 - Finlandana Bengt Robert Holmstrom e Britaniana Oliver Simon Hart recevas la Nobel-premio pri Ekonomiko por lia studii relate la Teorio pri Kontrati. ^[2]
• 2018 - Uragano Michael , qua formacabis super Atlantiko ye la 7ma di oktobro terovenas en Florida , Usa , e destruktas l'urbo Mexico Beach preske komplete, e produktas adminime 6 morti. ^{[3] [4]}
• 2020 - Armenia ed Azerbaijan paktas pri pafo-ceso en Nagorno-Karabakh . ^[5]
• 2022 - Uragano Julia frapas Central-Amerika e la sudo di Mexikia , produktanta violentoza tempesti e destruktado.

Naski [ redaktar | redaktar fonto ]

• 1684 - Antoine Watteau , Franca piktisto (m. 1721)
• 1731 - Henry Cavendish , Angla filozofo e ciencisto (m. 1810)
• 1738 - Benjamin West , Angla-Usana piktisto (m. 1820)
• 1813 - Giuseppe Verdi , Italiana kompozisto (m. 1901)
• 1825 - Paul Kruger , prezidanto di Transvaal (m. 1904)
• 1830 - Rejino Isabel la 2ma di Hispania (m. 1904)
• 1834 - Aleksis Kivi , patro di la Finlandana-lingua literaturo (m. 1872)
• 1858 - Maurice Prendergast , Usana piktisto (m. 1924)
• 1861 - Fridtjof Nansen , Norvegian explorero, Nobel-laureato (m. 1930)
• 1861 - Claudio Williman , prezidanto di Uruguay (m. 1934)
• 1862 - Arthur De Greef , Belga kompozisto e muzikisto (m. 1940)
• 1901 - Alberto Giacometti , Italiana skultisto (m. 1966)
• 1913 - Claude Simon , Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 2005)
• 1917 - Thelonious Monk , Usana jazo-muzikisto (m. 1982)
• 1918 - Yigal Allon , Israelana politikisto (m. 1980)
• 1924 - Ed Wood, Jr. , Usana filmifisto (m. 1978)
• 1930 - Harold Pinter , Angla skriptisto por teatro, Nobel-laureato (m. 2008)
• 1930 - Yves Chauvin , Franca kemiisto, Nobel-laureato (m. 2015)
• 1936 - Gerhard Ertl , Germana kemiisto, Nobel-laureato
• 1942 - Choidorin Ovgonhuu , Mongoliana judoisto (m. 2019)
• 1942 - Radu Vasile , chefministro di Rumania (m. 2013)
• 1944 - Francisco Rafael Sagasti , prezidanto di Peru
• 1946 - Naoto Kan , chefministro di Japonia
• 1954 - David Lee Roth , Usana muzikisto di rock-bando Van Halen
• 1956 - Taur Matan Ruak , prezidanto di Estal Timor
• 1958 - Tanya Tucker , Usana kantistino
• 1959 - Kirsty MacColl , Britaniana kantistino (m. 2000)
• 1963 - Lassina Zerbo , chefa ministro di Burkina Faso
• 1965 - Christopher Penn , Usan aktoro (m. 2006)
• 1966 - Carolyn Ruth Bertozzi , Usana kemiistino, Nobel-laureato
• 1967 - Gavin Newsom , Usana politikisto
• 1979 - Nicolas Massu , Chiliana tenisisto
• 1985 - Sandra Zahlavova , Cheka tenisistino
• 1991 - Xherdan Shaqiri , Suisa futbalisto
• 1994 - Ilya Miheyev , Rusa hokeisto
• 1994 - Tereza Smitkova , Cheka tenisistino

Morti [ redaktar | redaktar fonto ]

• 19 - Germanicus , Romana generalo (n. 15 aK)
• 732 - Abd al-Rahman ibn Abd Allah al-Ghafiqi , guberniestro di Al-Andalus (naskodio nekonocata)
• 827 - Papo Valentinus (naskodio nekonocata)
• 1659 - Abel Tasman , Nederlandana komercisto ed explorero (n. 1603)
• 1726 - Tommaso Redi , Italiana piktisto (n. 1665)
• 1837 - Charles Fourier , Franca filozofo (n. 1772)
• 1856 - Vicente Lopez y Planes , prezidanto di Arjentinia (n. 1785)
• 1872 - William H. Seward , Sekretario di Stato di Usa (n. 1801)
• 1896 - Witold Pruszkowski , Polona piktisto (n. 1846)
• 1901 - Lorenzo Snow , prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1814)
• 1910 - Willem Maris , Nederlandana piktisto (n. 1844)
• 1913 - Katsura Taro , chefministro di Japonia (n. 1848)
• 1914 - Rejulo Carol la 1ma di Rumania (n. 1839)
• 1914 - Gijsbert van Tienhoven , chefministro di Nederlando (n. 1841)
• 1923 - Andres Avelino Caceres , prezidanto di Peru (n. 1836)
• 1967 - Sargent Claude Johnson , Usana piktisto (n. 1888)
• 1970 - Edouard Daladier , chefministro di Francia (n. 1884)
• 1973 - Ludwig von Mises , Austrian ekonomikisto (n. 1881)
• 1985 - Orson Welles , Usana filmifisto (n. 1915)
• 2000 - Sirimavo Bandaranaike , chefa ministro di Sri-Lanka (n. 1916)
• 2004 - Christopher Reeve , Usan aktoro (n. 1952)
• 2005 - Milton Obote , prezidanto di Uganda (n. 1925)
• 2010 - Solomon Burke , Usana kantisto e muzikisto (n. 1940)

Referi [ redaktar | redaktar fonto ]