Lata 80. XX wieku ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Lata 80. XX wieku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ten artykuł od 2021-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Nale?y poda? wiarygodne ?rodła w formie przypisow bibliograficznych .
Cz??? lub nawet wszystkie informacje w artykule mog? by? nieprawdziwe. Jako pozbawione ?rodeł mog? zosta? zakwestionowane i usuni?te.
Sprawd? w ?rodłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive ( texts / inlibrary )
Dokładniejsze informacje o tym, co nale?y poprawi?, by? mo?e znajduj? si? w dyskusji tego artykułu .
Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu.

Lata 80. XX wieku Stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek Dziesi?ciolecia: 1930?1939 ≪ 1940?1949 ≪ 1950?1959 ≪ 1960?1969 ≪ 1970?1979 ≪ 1980?1989 ≫ 1990?1999 ≫ 2000?2009 ≫ 2010?2019 ≫ 2020?2029 ≫ 2030?2039 Lata: 1980 ? 1981 ? 1982 ? 1983 ? 1984 ? 1985 ? 1986 ? 1987 ? 1988 ? 1989

Wydarzenia [ edytuj | edytuj kod ]

Wydarzenia w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

kartka reglamentacyjna

1980 ? protesty robotnicze w Polsce, kulminacja w sierpniu na tzw. Wybrze?u i w konsekwencji powstanie, zalegalizowanie i dynamiczny rozwoj niezale?nego od władz PRL zwi?zku zawodowego ?Solidarno??” , ktory przekształcił si? w ruch społeczny ^[1]; Nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla Czesława Miłosza ^[2]
1981 ? wprowadzenie w Polsce stanu wojennego przez władz? wojskowo-polityczn? PRL przeciwko zwolennikom i członkom Solidarno?ci ^[3]^[4], pocz?tek transformacji władzy z politycznej na maj?tkow?
rozwoj wydawnictw drugiego obiegu ^[5]
1983 ? pokojowa Nagroda Nobla dla Lecha Wał?sy ^[6]
1983 , 1987 ? wizyty Jana Pawła II w Polsce ^[7]^[8]
1984 ? zabojstwo ksi?dza Jerzego Popiełuszki ^[9]
1986 ? wdra?anie zmian gospodarczych dla uprzywilejowanych członkow PZPR i słu?b specjalnych, sił zbrojnych ( firmy polonijne ); amnestia dla wi??niow politycznych ^[10]
1988 ? fala strajkow wiosn? i latem w polskich zakładach i przedsi?biorstwach ^[11], debata Wał?sa-Miodowicz ^[12], rozmowy w Magdalence ^[13].
1989 ? tzw. Ustawa Wilczka ^[14], pokojowy upadek re?imu PRL ( Okr?gły Stoł ^[15], Wybory do tzw. Sejmu kontraktowego ^[16]), powstanie rz?du Tadeusza Mazowieckiego ^[17] i wprowadzenie planu Sachsa-Liptona przez L.Balcerowicza nazywanym w Polsce od jego nazwiska planem Balcerowicza ^[18]^[19]
inflacja w PRL i wprowadzenie banknotow o nominale od 5000 do 50000 PLZ ^[20]

Wydarzenia na ?wiecie [ edytuj | edytuj kod ]

1980 ? bojkot przez pa?stwa kapitalistyczne igrzysk olimpijskich w Moskwie ^[21]; ?mier? w zamachu Johna Lennona ^[22]
1980 ? 1988 ? wojna iracko-ira?ska ^[23]
1981 ? zamachy na ?ycie papie?a Jana Pawła II ^[24] i Ronalda Reagana ^[25]
1982 ? urodził si? ksi??? William ; wojna o Falklandy ^[26]^[27]^[28]
1983 ? zestrzelenie samolotu pasa?erskiego linii Korean Air nad terytorium ZSRR ^[29]; inwazja USA na Grenad? ^[30]^[31]
1984 ? ?mier? w zamachu Indiry Gandhi ^[32]; bojkot igrzysk olimpijskich w Los Angeles przez pa?stwa bloku wschodniego ^[33]
1983 ? 1985 ? Kl?ska głodu w Etiopii ^[34]
1985 ? pocz?tek pieriestrojki w ZSRR ^[35]
1986 ? katastrofa elektrowni j?drowej w Czarnobylu ^[36]; ?mier? w zamachu Olofa Palme ^[37]; Katastrofa promu Challenger ^[38]; katastrofa tankowca MT Exxon Valdez ^[39]
1988 ? Katastrofa lotu Pan Am 103 ^[40]
1989 ? upadek komunizmu w Europie ?rodkowej ^[41]^[42] (upadek Muru Berli?skiego ^[43], aksamitna rewolucja w Czechosłowacji ^[44]^[45], Rewolucja w Rumunii ^[46]); masakra studentow na Placu Tian’anmen ^[47]; inwazja USA na Panam? ^[48]
wojna w Afganistanie

Muzyka [ edytuj | edytuj kod ]

popularyzacja muzyki rockowej w Polsce i jej dynamiczny rozwoj ^[49]
du?a popularno?? muzyki punkowej ^[50]^[51]^[52] i muzyki heavymetalowej na pocz?tku dekady ^[53]
1985 ? koncert Live Aid ^[54]
moda na muzyk? syntezatorow? ( Italo Disco ^[55], Euro Disco ^[55], Hi-NRG ^[56], Electro ^[57], synth pop ^[58]/ Electropop , New Romantic ^[59] i New Wave ^[58])
powstanie w USA muzyki house i techno oraz pocz?tki elektronicznej muzyki tanecznej (muzyki klubowej) ^[60]
powstanie w Europie muzyki eurodance ^[61]
powstanie w Polsce muzyki disco polo ^[62]

Nauka [ edytuj | edytuj kod ]

odkrycie fullerenow
moda na kostk? Rubika
pocz?tek pandemii AIDS
pierwsze loty wahadłowcow ( Stany Zjednoczone i ZSRR )

Technika [ edytuj | edytuj kod ]

popularyzacja magnetofonow kasetowych i walkmanow
powstał pierwszy telefon komorkowy
powstanie CD
upowszechnienie pierwszych komputerow osobistych
upowszechnienie telewizji satelitarnej
GPS
GLONASS
upowszechnienie domowych konsol do gier
pojawienie si? ruchu wolnego oprogramowania ( FSF ) i GNU

Osoby [ edytuj | edytuj kod ]

Polscy politycy [ edytuj | edytuj kod ]

Politycy zagraniczni [ edytuj | edytuj kod ]

Filmowcy [ edytuj | edytuj kod ]

Muzycy i zespoły [ edytuj | edytuj kod ]

Pisarze [ edytuj | edytuj kod ]

Sportowcy [ edytuj | edytuj kod ]

Duchowni [ edytuj | edytuj kod ]

Pozostali [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Peter Raina , Wit Szostak , Operacja Lato-80 , Pelplin 2003, ISBN 83-7380-074-3 .
↑ Miłosz Czesław , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2019-09-03] .
↑ Uchwała Rady Pa?stwa z dnia 12 grudnia 1981 roku w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze wzgl?du na bezpiecze?stwo pa?stwa Dz.U. z 1981 r. nr 29, poz. 155 .
↑ Encyklopedia Białych Plam, Tom XVI, Radom 2005, s. 239.
↑ Drugi obieg wydawniczy , [w:] 13grudnia81.pl [online], Instytut Pami?ci Narodowej [dost?p 2014-05-17] [zarchiwizowane z adresu ] .
↑ Lech L. Wał?sa Lech L. , Droga do prawdy : autobiografia , Warszawa: ?wiat Ksi??ki, 2008, ISBN 978-83-247-1165-9 , OCLC 289217242 [dost?p 2021-10-16] .
↑ Druga pielgrzymka do Polski . lobogoria.pl. [dost?p 2018-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-15)]. ( pol. ) .
↑ Trzecia pielgrzymka Papie?a Jana Pawła II do Polski w dokumentach zasobu IPN . Instytut Pami?ci Narodowej. [dost?p 2017-12-29]. ( pol. ) .
↑ Paweł Milcarek: Jerzy Popiełuszko . Warszawa: Demart SA, 2014, s. 243. ISBN 978-83-7427-873-7 .
↑ Ustawa z dnia 17 lipca 1986 r. o szczegolnym post?powaniu wobec sprawcow niektorych przest?pstw ( Dz.U. z 1986 r. nr 26, poz. 126 )
↑ Jerzy J. Holzer Jerzy J. , Krzysztof K. Leski Krzysztof K. , Solidarno?? w podziemiu , Łod?: Wyd. Łodzkie, 1990, s. 154, ISBN 83-218-0781-X , OCLC 834092500 .
↑ Wojciech Załuska: 20. rocznica debaty telewizyjnej Miodowicz-Wał?sa: Jak OPZZ parti? zdradzał . wyborcza.pl, 2008-12-03. [dost?p 2017-07-02].
↑ Mariusz M. Jarosi?ski Mariusz M. , Rozmowy w Magdalence [online], dzieje.pl, 29 maja 2009 [dost?p 2017-02-01] .
↑ Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalno?ci gospodarczej ( Dz.U. z 1988 r. nr 41, poz. 324 )
↑ Mariusz Jarosi?ski: Obrady Okr?głego Stołu . dzieje.pl. [dost?p 2012-04-08]. ( pol. ) .
↑ Antoni Dudek : Wybory czerwcowe . encyklopedia-solidarnosci.pl. [dost?p 2014-01-04].
↑ 12 wrze?nia 1989 r. Premier Tadeusz Mazowiecki wygłasza w sejmie expose . interia.pl, 12 wrze?nia 2014. [dost?p 2020-10-27].
↑ W opublikowanym w 2006 roku polskim tłumaczeniu ksi??ki J. Sachsa Koniec walki z n?dz? (J. Sachs, Koniec walki z n?dz?. Zadania dla naszego pokolenia , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006), przedstawia on szczegołowo okoliczno?ci powstania ostatecznej wersji planu, potwierdzaj?c informacje G. Sorosa. Oto? to rownie? przedstawiciel komunistycznego rz?du M. Rakowskiego w Waszyngtonie Krzysztof Krowacki zwrocił si? do niego w imieniu tego rz?du o opracowanie projektu reform, wzorowanych na reformie ?szokowej” w Boliwii ? Nauki płyn?ce ze stabilizacji i umorzenia zadłu?enia w Ameryce Łaci?skiej ? pisze J. Sachs ? naprawd? okazały si? przydatne dla Polski, na co miał nadziej? Krzysztof Krowacki, kiedy po raz pierwszy przyszedł do mnie na Uniwersytet Harvarda w styczniu 1989 roku.
↑ Plan z Balcerowiczem Plan z Balcerowiczem .
↑ Głowny Urz?d Statystyczny / Obszary tematyczne / Ceny. Handel / Wska?niki cen / Wska?niki cen towarow i usług konsumpcyjnych (pot. inflacja) / Miesi?czne wska?niki cen towarow i usług konsumpcyjnych od 1982 roku [online], stat.gov.pl [dost?p 2021-01-21] .
↑ Olympic Boycott Games [online], gbrathletics [dost?p 2011-11-01] ( ang. ) .
↑ Les L. Ledbetter Les L. , John Lennon of Beatles Is Killed; Suspect Held in Shooting at Dakota; Wife Reported Unhurt John Lennon Shot to Death; Suspect Is Seized at Dakota Obtained Autograph Earlier 'Crouching in Archway' Continued to Write Songs Emblem of the 60's (Published 1980) , ? The New York Times ”, 9 grudnia 1980 , ISSN 0362-4331 [dost?p 2020-12-02] ( ang. ) .
↑ Hassan Ali Jamsheer, Wspołczesna historia Iraku , Wydawnictwo Akademickie ?Dialog”, Warszawa 2007, s. 117.
↑ Rudolf R. Fischer-Wollpert Rudolf R. , Leksykon papie?y , Wyd. 2, Krakow: Znak, 1996, ISBN 83-7006-437-X , OCLC 750947852 [dost?p 2021-10-20] .
↑ Longin L. Pastusiak Longin L. , Prezydenci Stanow Zjednoczonych Ameryki Połnocnej , Wyd. 1 (w tej ed.), Warszawa: "Iskry", [cop. 1999] , s. 948, ISBN 83-207-1558-X , OCLC 830216399 [dost?p 2021-10-20] .
↑ ?Falklands Veterans suicide toll” , BBC News , 2002 . Link sprawdzony 2019-03-19. ( ang. )
↑ ?Argentina’s veterans die of shame” . thefirstpost.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-11)]. , The First Post , 2007. Link sprawdzony 2019-03-19. ( ang. )
↑ Opis działa? lotniczych podczas wojny o Falklandy . militarium.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-12)].
↑ Historia feralnego lotu 007 ? aviation24.pl
↑ Ciszewski: Grenada ? Zapomniana agresja . lewica.pl. ( pol. ) .
↑ Maurice Bishop 1944?1983 . encyclopedia.com. ( ang. ) .
↑ 31 X 1984: Zabojczy ochroniarze ? gazetawyborcza.pl .
↑ Dru?ba-84: socjalistyczne igrzyska [online], wyborcza.pl, 18 sierpnia 2014 [dost?p 2022-03-15] .
↑ Alula A. Pankhurst Alula A. , Resettlement and famine in Ethiopia : the villagers' experience , Manchester: Manchester University Press, 1992, ISBN 0-7190-3537-6 , OCLC 23769773 [dost?p 2021-10-20] .
↑ Jakub J. Potulski Jakub J. , System partyjny Rosji. Tradycja i wspołczesno?? , Gda?sk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gda?skiego, 2007, s. 179, ISBN 978-83-7326-448-9 .
↑ PAP , Czarnobyl wci?? straszy [online], fakty.interia.pl, 26 kwietnia 2005 [dost?p 2022-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-22] ( pol. ) .
↑ Palme, (Sven) Olof (Joachim) . Rulers.org. [dost?p 2020-09-21]. ( ang. ) .
↑ Rozdział 5 . W: Raport prezydenckiej komisji ds. katastrofy promu kosmicznego ?Challenger” . T. 1. 1986.
↑ Aleksandra A. Stanisławska Aleksandra A. , Zbrodnia i kara Exxona [online], Rzeczpospolita , 12 marca 2009 ( pol. ) .
↑ A Byte Out of History: Solving a Complex Case of International Terrorism ? The Pan Am 103 Bombing . fbi.gov, 2003-12-19. [dost?p 2013-07-28]. ( ang. ) .
↑ jesie? ludow , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2019-02-12] .
↑ Jesie? Ludow - Muzeum Historii Polski [online], muzhp.pl [dost?p 2019-02-12] ( pol. ) .
↑ Polskie , NRD ? Niemiecka Republika Demokratyczna [online], Polskie miesi?ce [dost?p 2020-12-16] ( pol. ) .
↑ Josef Filipec : Na?e sou?asna spole?nost, slovni zasoba a slovniky . Praga: Ustav pro jazyk ?esky AV ?R, v. v. i., 1992. [dost?p 2017-02-16].
↑ Luka? Vale?, Ji?i Petra?: Sametova revoluce v ?eskych obcich, m?stech a regionech aneb 25 let pote . ?eske Bud?jovice: Vysoka ?kola evropskych a regionalnich studii, o.p.s., 2014, s. 102. ISBN 978-80-87472-75-0 .
↑ Rumunia [online], rok1989.pl [dost?p 2017-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-26] .
↑ The day China trampled on freedom . theage.com.au, 2009-05-30. [dost?p 2020-07-09]. ( ang. ) .
↑ Patricia Pizzurno Celestino Andres Arauz: Estados Unidos invade Panama Cronica de una invasion anunciada . critica.com. [dost?p 2009-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-21)]. ( hiszp. ) .
↑ ROCKOWA MUZYKA . [w:] Encyklopedia muzyki PWN [on-line]. RMF Classic . [dost?p 2015-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].
↑ Explore: Punk | AllMusic [online], AllMusic [dost?p 2011-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-11] .
↑ Explore: Hardcore Punk | AllMusic [online], AllMusic [dost?p 2011-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-11] .
↑ 40 płyt polskiego punk rocka (cz. I): lata 80. [online], Culture.pl, 19 grudnia 2017 [dost?p 2022-11-29] ( pol. ) .
↑ Heavy Metal Music Genre Overview [online], AllMusic [dost?p 2022-11-20] ( ang. ) .
↑ CNN.com - Live Aid 1985: A day of magic - Jul 1, 2005 [online], edition.cnn.com [dost?p 2019-11-17] .
↑ ^a ^b Historia Italo Disco . TOP80.PL, 2008-06-01. [dost?p 2012-07-25]. ( pol. ) .
↑ Hi-NRG . AllMusic . [dost?p 2012-06-15].
↑ Vladimir Bogdanov, Chris Woodstra, Stephen Thomas Erlewine, John Bush: All Music Guide to Electronica : The Definitive Guide to Electronic Music . Backbeat Books, 2001. ISBN 0-87930-628-9 . ( ang. ) .
↑ ^a ^b T. Cateforis: Are We Not New Wave?: Modern Pop at the Turn of the 1980s . Michigan: Ann Arbor MI: University of Michigan Press, 2011, s. 52,62. ISBN 0-472-03470-7 .
↑ David D. Johnson David D. , Spandau Ballet, the Blitz kids and the birth of the New Romantics [online], the Guardian, 3 pa?dziernika 2009 [dost?p 2016-05-18] .
↑ Butler, M.J: Unlocking the Groove: Rhythm, Meter, and Musical Design in Electronic Dance Music . Indiana University Press, 2006, s. 33. ISBN 978-0253218049 . ( ang. ) .
↑ Eurodance . allmusic.com . [dost?p 2012-05-10]. ( ang. ) .
↑ Anna Kowalczyk. Krotka historia disco polo . ? Wiedza i ?ycie ”. Nr 9, 1997. ISSN 0137-8929 .

Kontrola autorytatywna ( dekada ):

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lata_80._XX_wieku&oldid=73051068 ”

Dziesi?ciolecia

Ukryte kategorie: