1980'ler ( "bin dokuzyuz seksenli yıllar" da denir) veya 80'ler ( "seksenli yıllar" da denir), 1 Ocak 1980'de ba?layan ve 31 Aralık 1989'da sona eren, Gregoryen takviminin icinde bulunan bir onyıl .

Bu zaman dilimi icerisinde gorulen, refaha yonelik de?i?imler yeni endustri ekonomileri icin Batı 'nın kultur gocunu, sosyal, ekonomik de?i?imleri ve genel karı?ıklıkları ifade eder. Bu sure icerisinde uyu?turucuya kar?ı kuresel bir sava? ba?latılır. ABD , otomobil uretimindeki pazarını Japonya 'ya ve di?er ulkelere kaptırır. Ucuz i?gucu bunu takip etmi?, bircok kuresel uretim tekniklerini Meksika , Kore , Tayvan , Cin ve Do?u Avrupa 'daki geleneksel uretim kaleleri almı?tır. Yeni orta sınıf ekonomiler eski Sovyet Bloku ulkelerinde ve dunyanın di?er bolumlerinde su yuzune cıkmaya ve radikal dini hareketler Orta Do?u 'da kendini acı?a cıkartmaya ba?lamı?tır.

Batı dunyası, Ronald Reagan 'ın ABD ba?kanı, Helmut Kohl 'un Almanya ?ansolyesi, Brian Mulroney 'in Kanada ba?bakanı ve Carlos Salinas de Gortari 'nin Meksika ba?kanı secilmesi ile sa? goru?lu politikacılar ve yukselen neoliberalizm arasındaki rekabete ?ahit olmu?tur.

Do?u dunyasında ise komunist devletlerin hakim ekonomilerinin zor duruma du?mesi, Polonya , Macaristan , 1989 Cin Tiananmen meydanı ayaklanması , Cek devrimi gibi birkac komunist rejimin cokmesi veya cokertilme giri?imleri ve War?ova Paktı ile Romanya'daki diktatorluk ve Orta ve Do?u Avrupadaki di?er komunist rejimlerin donu?umleri, komunist rejimlerde SSCB ’deki perestroyka ve glasnost rejimleri gibi yenilikci politika dalgalarıyla sonuclandı. Bu, 1980 sonları devletlerin sonbaharının mor geci?i olarak adlandırılır. 1989’da Var?ova Paktının da?ılmasıyla, Sovyet Birlikleri batı dunyası ile olan du?manlıklarını terk ettiklerini acıklamı? ve boylece So?uk Sava? bitmi?tir. Bu de?i?imler 1990'lar ve 21. yuzyılda da hissedilmeye devam edilecektir.

Bircok 3. dunya ulkesi, ozellikle Afrika ulkeleri, 1980'lerde geni? bir borc krizine ?ahit olmu?lardır.

1980'ler ayrıca 1970 ve 1990'larda dahi olmayan bir nufus patlamasına sahne olmu?tur. Bu buyume, sadece geli?mekte olan bolgelerde de?il, batı milletlerinde de gorulmu?tur. Nufus artı?ı ozellikle Afrika, Orta Do?u ve Guney Asya’da cok hızlıydı ve yıllık artı? oranı %4’e yakın olmaktaydı.

Toplumsal akımlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Uyu?turucuyla sava? Ronald Reagan tarafından 1970'lerde uyu?turucu kullanımının artmasından dolayı ABD’de kuruldu. Reagan yonetimi tarafından cezalar uygulansa da, uyu?turucu kullanımı devam etti ve Crack kokain gibi ulkede yeni uyu?turucu turleri de turedi. ^{[1] [2]}
• Calı?ma hayatında kadının yeri hızla arttı. 1970'lerdeki e?ilim devam etti ve ingilizce konu?an toplumlardaki kadınlar kendilerine "Mrs." veya "Miss" demek yerine "Ms." demeyi tercih etmi?lerdir. Benzer bir durum Almanya ’da da ya?anmı?tır, evli olanları di?erlerinden ayırmak icin "Frau" ve "Fraulein" kelimeleri kullanılmı?tır. Co?u batı ulkesinde, kadınlar evlilik sonrasında da kızlık soyadlarını kullanmaya devam etmi?lerdir; Kanada ’da evlilikten sonra kadının soyadını de?i?tiren yasanın uygulanmasına son verilmi?tir.
• Sigaranın sebep oldu?u sa?lık sorunlarına itirazlar batı ulkelerinde artı? gostermi?tir.
• Guney Afrika ’daki beyaz azınlı?a kar?ı olan kurallara dikkat cekilmi?tir.
• Coklu otoriter komunist rejimlere kar?ı do?u ulkelerinde demokrasinin hazırlayıcısı kulturel tutumlar ba? gostermi?tir.
• 1986’daki Cernobil Kazası sonrasında nukleer guc kurulumuna kar?ıtlık artmı?tır.
• Cevre meseleleri daha dikkatli ele alınmaktadır. Batı Avrupa ulkeleri, ya? kullanımını azaltmak, copleri yeniden i?lemek ve su ve enerji tuketiminde tutumlu davranılmasını sa?lamak icin "ye?il dostu" politikalar izlemeye ba?lamı?lardır.
• LGBT hakları Batı dunyasında hızla kabul edilir olmu?tur. Ozellikle medya ve sanat dunyasından unlu gay figurlerin cıkması ( Boy George , Holly Johnson vb.) bunda etkilidir.

Kultur [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1980'lerin kulturu tum dunya capında benzer etkiler gostermi?tir, ?oyle ki; Amerika’daki "Seksenler" ile Avrupa ve Asya’daki "Seksenler" benzerdi.

• 1980’lerin ba?larında, atari oyunlarındaki bilgisayar goruntulerinin ilk nesli unlu Space Invaders atari oyununu yaratıldı (ilk piyasaya surulu? 1978), daha sonra bunu Pac-Man , Donkey Kong ve Frogger izledi. Bu onyılın sonuna do?ru, oyun konsolları atarileri gecmeye ba?ladı. Japon Famicom 1985 yılında Amerikan halkına Nintendo E?lence Sistemleri (NES) olarak tanıtıldı ve insanların video oyunlarına olan ilgisinin yeniden artmasını sa?ladı.
• Bilgisayar teknolojisi kulturlerin esas goru?lerine girmeye ba?ladı ve ilk olarak Tron (1982) ve WarGames (1983) filmleriyle sinemada bilgisayar teknolojisi kullanılmı?tır. CGI ozel efektlerinin yerle?mesiyle de film yapımcılı?ında buyuk etkiler olu?tu.

  

• Rubik Kubu , Lahana bebekler, "Baby on Board" i?aretleri, Teddy Ruxpin ve Trivial Pursuit Amerikan ve ?ngiliz halkının ilgisini cekmeyi ba?ardı. Rubik Kubu 1980’leri anlatan bir sembol olarak sıkca kullanılmaktadır.
• ?irinler , Gokku?a?ı Brite , Cilekli Gevrek , Ayı Yogi , Benim Kucuk Ponyim , GI Joe , Garfield , He-Man ve Evrenin Hakimleri , Thundercats , Voltran ve Otorobotlar gibi cizgi film karakterleri ortaya cıktı ve ticari olarak da kullanılmaya ba?landı, boylece 1980’lerde buyuk bir moda yaratıldı. Bu karakterlerin birco?u yirmi yıl sonra yenilenmi? yuzleriyle yeniden ekranlarda gorunmeye ba?landılar.
• Sava? sanatları ve Ninja du?kunlu?u, Kuzey Amerika’da Kung Fu ve Ninja filmlerinin artmasını sa?ladı. Karate Cocuk buyuk etkiler yaratan bir film oldu ve karateye olan ilgiyi de artırdı. Kendi stillerinde sava? sanatları uzmanlarının cıkmasıyla "McDojo" ve "Bullshido" teknikleri onem kazandı. 1980’lerin sonlarına do?ru Ninja Kaplumba?alar cizgifilm kahramanları geni? kitlelere hitap eden ve pazarlama aracı olan bir populer kultur harikası olmu?lardır.
• "Raybans" veya gune? gozlukleri, Nike tenis ayakkabıları, Members Only ceketleri, erkek ?ortları ve fanilaları genc aktif neslin "mutlaka giyilmesi gereken" parcaları haline gelmi?tir.
• Aerobi?in unu onemli derecede artmı?tır. Bu heves videolarda, modada ve muziklerde yer alma derecesine ula?mı?tır, orne?in Olivia Newton-John 'un (Let's Get) Physical klibi, bir donemin modasına ilham veren 1983 yapımlı Flashdance filmi ve populer Jane Fonda idman videoları aerobi?in yer aldı?ı birtakım orneklerdir. ^[3]
• MTV , Sadece muzik yayını yapan televizyon kanalı, 1981 yılında ABD'de kuruldu. ^[4]
• 1980'ler boyunca ABD'de Avustralyan pop kulturu yeni etkiler yarattı ve kıtanın kulturunun daha iyi tanınmasını sa?ladı. Bunlara ornek olarak, Olivia Newton-John, Jacko ve Yahoo Dizileri, INXS , Midnight Oil ve Men at Work muzik grupları, Crocodile Dundee ve Mad Max filmleri, Roos ayakkabı markası ve moda bolumunde Koala Blue zinciri ve ayrıca "shrimp on the barbie" ve Foster's Lager lezzetleri verilebilir.

  

• Rap muzik, Beat Street , Breakin' ve Breakin' 2: Electric Boogaloo gibi breakdans filmleri sonucunda kulturu ciddi bicimde etkilemeye ba?ladı. Boom kutuları, ozellikle breakdans ve daha iclerdeki kentlerin muzik dinleyicileri arasında oldukca yaygınla?an, hayatın onemli bir aleti haline gelmi?tir. "Breakdans sava?ları" sokak sava?larına alternatif olarak daha barı?cıl bir mucadele yontemi olmu?tur ve aynı zamanda muzik kliplerinde de kullanılmı?tır.
• ABD’de, Latin izleyicilere muzik ve showlar sunmak amacıyla ?spanyolca dilinde iki buyuk televizyon ve radyo istasyonu kuruldu ( Univision ? 1985 ve Telemundo ? 1986) ve bunların genel yaygın olan medya alı?kanlı?ını kırdı?ı du?unuldu.
• De Lorean ilk olarak 1981 yılında cıktı ve 1983 yılında iflasını ilan etmeden once uc yıl boyunca uretildi. Bu araba daha sonra 1985 yılında Gelece?e Donu? filminde kullanılmasıyla une kavu?mu?tur.

Spor [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Moskova ’daki 1980 Yaz Olimpiyatları , 1979 ’da Sovyetlerin Afganistan ’ı i?gali dolayısıyla ABD ve di?er 64 ulkenin duzenledi?i protesto nedeniyle engellenmi?tir. ^[5] Los Angeles ’taki 1984 Yaz Olimpiyatları ise, Moskova’daki 1980 Yaz Olimpiyatları'ndaki ABD ve di?er ulkelerin duzenledi?i protestoya cevaben Sovyetler Birli?i , di?er Do?u Bloku ulkeleri ve muttefikleri tarafından boykot edilmi?tir. ^[6]

1984 Kı? Olimpiyatları Saraybosna , Yugoslavya (?imdiki Saraybosna, Bosna-Hersek )'te duzenlenmi?tir. Yugoslavya Olimpiyatları duzenleyen ikinci komunist ulke olmu?tur, fakat 1980'de Sovyetler Birli?i'nde oldu?u gibi batı ulkelerinden herhangi bir boykot gelmemi?tir.

Jamaika Milli Kızak Takımı Kanada'daki 1988 Kı? Olimpiyatlarında her donem artık kli?e olmu? ?ekilde yalnızca surekli kı? ya?ayan kuzey ulkelerinin etkili olabildi?i kı? olimpiyat oyunlarında kendilerinden beklenmeyen bir iyi performans sergileyerek dunyayı ?a?ırtarak medyanın ilgi oda?ı oldular. 1988'deki Jamaika kızak takımının ya?adı?ı olaylardan esinlenilerek be? yıl sonra Disney ’in yapımcılı?ında Cool Runnings filmi yapılmı?tır. 1986 sezonunda bir dizi olum ve sakatlıktan sonra FIA , Grup B musabakalarını yasaklamı?tır. ^[7]

Moda [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tum modern donemlerde oldu?u gibi, bilindik kulturde 80'ler modası, farklı ca?lardan farklı trendleri birle?tirmekteydi. Bu yonelim de modanın ilerlemesine yardımcı olmu?tur. 80'lerin belirteci haline gelmi? en tutucu ve en erkeksi moda gorunumu, geni? kullanım alanına sahip omuz vatkalarıydı.

70'lerin moda silueti arka tarafı gev?ek ve ustten daha geni? giysilerle ozde?le?irken, bu moda turu 80'lerde tamamen de?i?erek hem erkek hem de kadınlarda gev?ek gomlekler ve daha sıkı ve dar pantolonlara donu?mu?tur. Erkekler, insanlara zenginliklerini sergileme e?ilimlerinin bir sonucu olarak guclu takım elbiseler giymeye ba?ladılar. Giyim markaları bu donemde inanılmaz derece onem kazandılar. Ralph Lauren ve Calvin Klein markaları bunların onde gelenlerindendi.

ABD’de Madonna " Material Girl " olarak anılmaya ba?landı ve bircok genc kız onun modasına ayak uydurmaya gayret gosterdiler. Unlu film Flashdance (1983) genel olarak halk icinde sweatshirtlerin tanınmasını sa?ladı. TV dizileri olan Dallas ve Dynasty 'de benzer etkiyi bırakmı?lardır.

Siouxsie ve The Banshees grubunun solisti Siouxsie , punk oncesi 80'ler Gotik modasına ilham kayna?ı olmu?tur.

Yeni Romantik ya da yeni romantisizm, gencler arasında oldukca populer bir moda akımı olarak 80'li yıllarda ortaya cıkmı?tır.

Kafa bantları 1982 yılında moda oldu. Bu moda ilk Kaliforniya 'da ba?ladı ve buradan yayıldı. Di?er yerle?ik tarzlar da tozluklar ve minieteklerde ya?andı, ozellikle de Amerikalı amigo kızları tarafından giyilen kısa, alt tarafı geni? etekler olan ra-ra etekleri yaygınla?tı.

Profesyonel danscıların provalarda kullandıkları temel e?ya olan tozluklar, 1982 yılında gencler arasında akım haline geldi. Minietekler ilk olarak 70'lerin ba?ında sahneye cıktı. Bu stiller Valley Kız akımının unlu oldu?u zamanda populer Frank Zappa ve Moon Unit Zappa ?arkılarıyla hatırlanmı?tır. O zamanlar moda olan bircok ?ey harcanırken minietekler populer cizgisini surdurdu ve 80'ler ve 90'ların ba?ı boyunca i? kadınlarının takımı olmak adına bir secenek durumunda kaldı. Genel olarak bu mini etekler tozluklarla beraber giyilmekteydi. Bu cizgiler Amerikan Apparel gibi gunumuz modasının ma?azalarında hala yer bulmaktadır. Gorunu? olarak ise tek renk, basit ornekli ve aynı ?ekillerle 80'lerin siluetini yansıtmaktadır. ?ngiltere'de tozluklar co?unlukla dar kotlar, uzun kazaklar veya sueter ve yuksek topuklu ayakkabılarla birlikte giyilmektedir.

Giyinme Kulturu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dynasty dizisi 80'li yıllarda Amerikan kadınlarının modasında buyuk bir etki bıraktı.

Dynasty dizisindeki Linda Evans tarafından un kazanan omuz vatkaları, 80'li yıllarda ve hatta 90'lı yılların ilk uc senesinde popularitesini surdurdu. 80'li yıllarda kadınlar arasında omuz vatkalarının birden populer olmasının arkasında yatan neden, belki de kadınların artık i? hayatında ender olmadıklarını gostermekti ve "takım elbiseleri" ile ofiste artık erkeklerle e?it olduklarının mesajını vermekteydiler. Bircok kadının omuzlarının ic tarafındaki ce?itli boylarda tutturulabilen vatkalar Velcro idi.

Dynasty televizyon dizisi 80'lerde dunya capında 250 milyon ki?i tarafından izlenerek Amerika'nın yaygın moda cizgisine etkilerde bulundu. Hedef kitlesi kadınlar olan dizi, kadınların daha fazla mucevher takarak ekonomik durumlarını sergilemeleri yonunde etkilenmelerini sa?ladı. Sentetik kuma?lar 80'lerde artık demode oldu. Yun, pamuk ve ipek yeniden yaygın hale gelmi?lerdir.

Erkelerin i? giysileri 70'lerden beri ilk kez ince cizgililere donu? yapmı?tır. Yeni ince cizgililer, 30 ve 40'ların takım elbiselerine gore daha dar ve daha ho? olmakla birlikte, 70'lerdekilerle aynıydılar. Uc parcalı takım elbisler gundemden 80'lerin ba?larında du?erken, klapa takım elbiseler daha dar hale geldi (50'lerin tarzına benzer). 70'lerde genel olarak be? altı du?melik uzun yelekler giyilirken, 80'li yıllara gelindi?inde boyları daha kısaldı ve dort du?melik yeleklerin giyilmesi yaygınla?tı. 80'lerde kravatlar daha dar bir hal aldı ve deriden ince modeller yapıldı. Hem i? hayatında, hem de gunluk giyimde alttan du?meli yakalar yeniden kullanılmaya ba?landı.

Bu arada kadın modası ve i? ayakkabıları, 50'ler ve 60'ların ba?larında populer olan hallerine dondu ve sivri uclu ve civili topuklu bir hal aldı. Bazı ma?azalar, beyaz renkte kanvaz veya saten kaplı moda ayakkabılar depoladılar ve onları mu?terilerin istekleri do?rultusunda boyayarak renklendirdiler. Genc kadınlar arasında en populer ayakkabılar acık renkli ve yuksek topuklu ayakkabılar iken, Jellies'te goruldukten sonra renkli, transparan plastik tabanlı ayakkabılar populer hale gelmi?tir. 80'lerin zirvedeki mankenleri, Carol Alt, Christie Brinkley, Elle McPherson ve Paulina Porizkova olmu?tur.

Dans Giyimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Aerobik egzersiz ve dans temelli televizyon dizileri ve filmlerinin unu bir dans giyim modası olu?turdu ve buna ba?lı olarak tozluk gibi profesyonel dans giysileri sokaklarda giyilmeye ba?landı. 1983 yapımı olan Flashdance filmi, kadınlar arasında bir omzu acıkta bırakılmı? sokulmu? kazakları yaygınla?tırdı. Strec danscı giysileri de bu donemde renkli hale geldi ve oldukca fazla giyildi. Di?er dans giyimi esinlenmeleri Olivia Newton John'un Physical vidyosunda ve Jane Fonda 'nın aerobik ku?a?ı videolarında yer almı?tır.

Miami Vice Gorunu?u [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

80'lerde erkek giyiminde renkli cizgilerde bir patlama goruldu. Gittikce unlenen televizyon dizisi Miami Vice 'tan etkilenen erkekler pahalı suit ceketler altına ozellikle acık veya pastel renklerde sıradan ti?ortler giymeye ba?ladılar. Ceket altına ti?ort gorunu?u genellikle kirli sakal ile birbirine e?lik ettiler, bu akım da Miami Vice dizisindeki Don Johnson karakteriyle un kazandı ve bu tarzı kendilerine ornek alanlar bu karakterdeki gibi ayakkabılarını corapsız giyme e?ilimi gosterdiler.

80'lerin sonlarına do?ru ortaya cıkan erkekler icin di?er bir populer gorunu? bicimi de Hawai ti?ortleridir. Bu ti?ortler co?unlukla diki?li spor ceketlerle giyilerek birbirinin tamamlayıcısı olmu?lardır. Co?unlukla gri ve beyaz olmakla birlikte hem gunluk, hem i? elbisesi olarak giyilmi?lerdir. ?? takımı olarak giyildikleri zamanlar, co?unlukla kravatsız giyilmekteydiler.

Rap Muzik ve Ayakkabı Tasarımları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Converse ayakkabılar, 80’lerin ilk yarısında populer oldular. Air Jordan basketbol ayakkabıları (adını basketbol oyuncusu Michael Jordan ’dan alır) ilk cıkı?ını 1984’te yapmı?tır. Onceleri gunluk ya?amda giyilen atletik ayakkabılar, sonraları yuksek fiyatlı birer moda urunu olarak meydana cıkmı?tır. Ulusal Basketbol Ligi ( NBA ) ilk zamanlarda ununu artıran bu ayakkabıların maclarda giyilmesini yasaklamı?tır. Sonraları ise birtakım ureticiler ozel spor ayakkabılarını kullanıma sunmu?tur. Adidas spor ayakkabıları ozellikle gencler ve yeti?kin erkekler arasında bu onyılda hızlı bir yukseli? gostermi?tir; unlu olmasını sa?layan ?ey ise Run DMC’nin Benim Adidas’ım ?arkısı olmu?tur. Nike da Air Max ve benzeri ayakkabılarıyla pazarda benzer etkiyi yaratarak soz sahibi olmu?tur. Ozellikle siyah veya beyaz deriden kunyeler bu donemde populer olmu?lardır.

Afrika’nın renkleri (ye?il, sarı ve kırmızı) a?ırlıklı kente adı verilen dopiyesler Afrikalı Amerikanlar arasında bir hayli un kazanmı?lardır. ?ehirlerdeki hip-hop toplulukları tarafından spor ayakkabılar co?unlukla ba?cıksız giyilmekteydi, bandanalar ve altın takılar takılmaktaydı.

Hair metal [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Seksenlerin sonlarında, asitle yıkanmı? kotlar ve deri ceketler her iki cinsiyet icin de populer olmu?tur. Asitle yıkama, deriyi kimyasal olarak a?artma, kuma?ın liflerini bozarak solmaya maruz bırakma, kuma?ın orijinal boyasından farklı tonlar olu?turarak kuma? uzerinde beyaz cizgiler ve noktalar olu?turma i?lemlerinden olu?ur. Bu olu?um heavy metal modası olarak tanındı (on yılın sonlarına do?ru her iki cinsin ilgisini ceken geni? kıvırcık sac turleriyle hair metal olarak anıldı).

Jem fabrikasyonla uretilip, hem de elde i?lenen solmaya maruz bırakılmı? ve sokulmu? kotlar, Poison gibi metal muzik grupları sayesinde populer bir moda e?ilimi haline gelmi?tir. Moda dunyasında modayı belirleyen kimselerin e?cinsel erkekler oldu?una dair yaygın bir du?unce olmasına ra?men, 80'li yılların moda kulturunde e?cinsel o?eler onemini kaybetmi?tir. Dı? mekan giyiminde geni? yuruyu? botları, kotlar ve fanila gomlekler moda haline gelmi?tir. Erkekler icin kadınsı, kadınlar icin erkeksi tarzda giyim toplum arasında hızla yayılmı?tır. Dovme ve piercing yaptırma kulturu ba?langıc gostermi?tir.

Preppy [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ozellikle ABD’deki tutucu gencler "preppy" olarak bilinen tarzda giyinmeye ba?ladılar. Preppy modası tutucu ve klasik stildeki giysi markaları olan Izod Lacoste , Brooks Brothers, Polo ile hatırlanmaktadır. Preppy giysi tarzına bir ornek olarak du?meleri altta Oxford gomlek, man?etli bej pantolon ve mokasen ayakkabı gosterilebilir. Di?er populer giysiler de baklava dokulu suveterler ve yeleklerdir. Preppy giyim tarzı denince akla gelen di?er bir o?e de suveter veya kazakların omuzlardan gev?ek bicimde boyuna ba?lanmasıdır. 80’lerde preppy modasında ucuk ve kalın ti?ortler de tasarımcılarının logolarıyla beraber onemli yer tutmaktadırlar.

Sac Stilleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

80’lerde co?u kadın saclarını kızıl veya burgonyaya boyamı?lardır. Uzun percemler de o donemde populerdi. Kadınlar bu sac stiline uygun olarak tek taraflı geni? kupeler takmaktaydılar.

70'lerde sıkca gorulen favoriler, 80 modasında buyuk bir onem kaybına u?ruyor ve ozellikle gencler arasında film ve muzik yıldızlarının etkisiyle buyuk ve eksantrik sac ?ekilleri yaygın hale geliyordu. ?clerinde barındırdıkları parlatıcılarla istenen parlak gorunumu ve geni? hacmi sa?layan ve ki?ilerin saclarına ?ekil verilmesinde kullanılan sac kopuklerinin a?ırı yaygınla?tı?ı goruldu. AquaNet gibi sac spreyleri hard rock grubu olan Poison tarafından sıkca kullanılmaktaydı. 1984 yılında favoriler yeniden bir geri donu? yaptılar fakat bu sefer daha ince, kısa ve 70'li yıllara gore daha duzgun gorunumluyduler. Bu akım 1986 yılının sonlarına dek surdu. Bu favoriler co?unlukla (fakat her zaman de?il) Mullet (aslan yelesi) sac kesim tarzının bir eklentisi olarak gorulmektedir. Mullet birkac farklı stilde meydana cıkmı?tır fakat ana ?ekli sac boyu yanlardan kısa ve arkadan uzun olacak ?ekildedir. Mullet banliyolerde ve koylerde genellikle calı?an kesim erkekleri arasında yaygın olmu?tur. Bu tutucu gorunu? i? dunyasının elit gorunumu olan erkeklerde duzgun kesimli kısa ve kadınlarda ?ık duz sac stilleriyle zıtla?maktadır. Beyaz yakalı erkeklerin sac kesimleri yapay bir sac cizgisi olu?turacak bicimde ensenin sık sık tıra? edilmesidir. Kadın sac stillerinde ise on yılın sonunda birden uzun ?ekiller hakim oldu. 70'lerdeki en uzunu omuzda olan kut kesimin aksine 80'lerin sonlarında uzun sac modelleri sırt hizasına kadar uzanmı?tır. 80'lerin ortaları ve sonları boyunca hem erkek hem kadınlarda sacları ayırmak modaya aykırı bulunmu?tur.

Kıvır kıvır saclar genel moda stilinin temsilcisiydi ve donemin kıyafetleriyle birbirlerini tamamlıyorlardı. "Banana" tokalar ayrıca di?er bir moda urunudur. Genc kadınlar uzun ve ozgun tasarımlara sahip olan vah?i kupeler takmaktaydılar. Co?unlukla tek bir kupe takılmaktaydı. Omza kadar uzanan tokalar genellikle cene hizasında veya daha kısa olan saclarla zıtla?maktalardı. Lule lule saclar, zıt renkli cizgiler 80'ler modasında gencler arasında yaygın bulunmaktadır. Bircok genc kadın on yılın sonlarına do?ru saclarını burgonya veya kızıl renge boyamı?lardır.

Mucevherat [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Erkekler icin kupeler moda acısından buyuk yer tutmaya ba?lamı?tır. ?nce metal bileklikler (bilezik de denmektedir) 80'lerde baya?ı populer olmu?tur ve buyuk toplantılarda dahi insanların bileklerinde gorulebilmektedir. Elmas veya inci gibi mucevher tasarımları kadınlar arasında yalnızca guzellik acısından de?il, aynı zamanda zenginlik ve gucun de sembolu olarak yaygın bicimde kullanılmı?lardır.

?c Giyim Tasarımları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?c cama?ırı hem erkek hem kadınlar icin onemli birer moda aksesuarı olmu?lardır. Kadın gorunumunde genel olarak dantel suslu pastel renkler hakimdir. Sutyenle beraber yapılan kadın gecelikleri de ozellikle ceketin boyun cizgisinden gorunur vaziyette olanları i? hayatında tercih edilmi?lerdir. Erkekler dahi modayı sıkca takip eder olmu?tur. Erkekler icin tasarlanan ic cama?ırları da renkli olmu?tur, aynı zamanda boxerlar "ince" ve kıc tarafından a?a?ıya do?ru duzgun bir kesime sahiptirler.

Her iki cinsiyet unlulerin sergiledi?i ve televizyonda gordukleri modaya uygun ic cama?ırları giymeye ba?ladılar. Kadınlar ic cama?ırı icin polyester saten kuma?lara ilgi duymaya ba?ladılar. Co?unlukla erkek cizgilerinde uretim yapan Jocks ?irketi tutucu erkekler icin dantelli, Fransız kesimli urunler uretmeye ba?ladı. Televizyonda Moonlighting 'de Cybill Shepherd 'in giydi?i alt ve ustuyle bir arada olan kadın geceli?i, kulot ihtiyacını ortadan kaldıran mutevazı bir elbise olarak baya?ı populer olmu?tur. Parlak mucevher renginde ipek ?armozler ve Dallas ve Dynasty'de gorulen saten bluzlar ra?bet gormu?tur. Yeni Jockey satıcısı beyzbol oyuncusu Jim Palmer kucuk bikiniler ve atlet baskılarında kullanılan dikkat cekici koyu tonlar populer olmu?tur. ?c giyim modası Gelece?e Donu? filminde Michael J. Fox 'un eflatun renkli Calvin Klein tasarımları ve Oakland Raiders yıldızı Howie Long'un renkli Hanes bikinilerinden etkilenmi?tir. Renkli, desenli, resimli erkek mayoları veya ic cama?ırları goz onune cıkmı?tır ve her ya?tan erkekler arasında baya?ı un kazanmı?tır.

Saatler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

On yılın ba?ında metal kordonlu dijital saatler modaya a?ırlı?ını koydu. ?lk yıllarda populer olmasına ra?men sonraları baskın konumunu kaybetti. Yeni nesil dijital saatler hesap makineli olarak uretilmi?tir ve bunlar ilk veri duzenleyiciler olmu?tur. Donemin ortalarında yeti?kinler icin kadranlı saatler moda olmu?tur. Deri kayı?larda ayrıca bir secenektir. On yılın sonlarına do?ru bazı saatlerin yuzlerinde Roma rakamları kullanılmı?tır. Bunun yanında di?er bir ultramodern durum gostergesi de Movado muze saatleridir. Saatlerin on ikisinin gostergesinde tek buyuk bir noktadan pırıl pırıl tasarımlar kullanılmı?tır. Genc kultur de cınlayan plastik Swatch saatleri tercih etmektedirler. Bunlar ilk olarak Avrupa'da ortaya cıkmı?tır ve donemin ortalarında Kuzey Amerika'ya yayılmı?tır. Gencler bu saatlerin ikisi veya ucunu aynı kollarına takmaktaydılar.

Gozlukler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

80'lerin ilk yarısında geni?, plastik cerceveli gozlukler hem erkekler hem kadınlar icin moda olmu?tur. Kucuk metal cerceveli gozlukler 1984 ve 1985'te yeniden donu? yapmı?tır ve 80'lerin sonlarında kaplumba?a kabu?u renginde gozlukler moda haline gelmi?tir. Bu yeni modalar daha oncekilere gore daha ufak ve ovaldirler. 80'ler boyunca Ray-Ban Wayfarer gozlukleri 1983'teki Tom Cruise 'un Risky Business filmiyle populer olmu?lardır. Ray-Ban Pilot gozluklerinin satı?ları 1986 yılında gosterime giren Maverick ve Iceman ile ?ohreti yakalayan Tom Cruise ve Val Kilmer 'ın oynadı?ı Top Gun filmiyle %40 artmı?tır. Michael Madsen de bu gozlukleri filmlerinde sıkca kullanmı?tır.

Miami Vice, ozellikle Don Johnson'ın oynadı?ı Sonny Crockett, bir cift Ray-Ban Wayfarer (Model L2052, Mock Tortoise) giyilmesiyle Ray Ban'ın popularitesini artırarak 1984 yılında satı?larını 720.000'e cıkardı.

Muzik [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

10 yıl ABD'de disko muzi?ine tepkilerle ba?ladı ve 1970'lerle ozle?mi? orkestral muzik gibi bircok muzikten de uzakla?ılmı?tır. 1980'lerin muzi?i daha once duyulmamı? olan bateri e?li?inde sentezor ve klavye ile yapılan elektronik seslerle tanınmı?tır. Bu da muzikte onemli bir de?i?im yaratmı?tır. ABD'de MTV kuruldu ve kayıt endustrisinde muzik videoları cok buyuk bir etki olu?turdu. Amerikalı Pop artistleri Madonna ve Michael Jackson bu turun onculu?unu yaptılar ve bunu buyuk bir sektor haline getirdiler. New Wave ve Synthpop , bircok ?ngiliz ve Amerikan sanatcı tarafından geli?tirildiler ve ozellikle seksenlerin ba?ı ve ortalarında onemli bir fenomen hale geldiler. Hard rock , Heavy metal , Big Hair Bands ve Glam metal, 1980'lerde son derece onemli bir un kazandılar ve en baskın muzik turleri arasına girdiler. 1985'te bircok sanatcının katılımıyla duzenlenen Live Aid konserleri dikkat cekti ve halkı buyuk bir aclık tehlikesiyle kar?ı kar?ıya olan Etiyopya ’ya yiyecek gondermek uzere bir hamle yarattı. Hip hop yava? yava? guclu bir muzikal etkiye sahip olmaya ba?ladı.

Dunya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1989'da muzik - 1989 Britanya muzi?i : Madonna , Like a Prayer albumunu cıkarttı.
• 1988'de muzik : Living Colour , ilk studyo calı?ması olan Vivid albumunu piyasaya cıkarttı. Bon Jovi , Billboard Hot 100 'de ilk 10 icinde 5 numaraya yukselen albumu New Jersey 'i cıkarttı. Ayrıca Traveling Wilburys'nin olu?umu ve Roy Orbison 'nun olumu onemli olaylardır.
• 1987'de muzik : Michael Jackson yedinci albumu ve ust uste 5 kez En ?yi 100 listesinde 1 numara olan albumu Bad 'i piyasaya surdu. Guns N' Roses Appetite for Destruction 'ı, Def Leppard Hysteria'yı, U2 karma bir album olan ve en sevilen ?arkıları olan With Or Without You, I Still Haven't Found... and Where The Streets Have No Name'in de bulundu?u The Joshua Tree'yi, Whitney Houston 80'lerin en buyuk ?arkılarından biri olan I Wanna Dance With Somebody ile ikinci albumu olan Whitney'i piyasaya cıkardılar.
• 1986'da muzik : Aerosmith Walk This Way albumunu rap grubu Run-DMC ile rock ve rap muzik karı?ımı olacak ?ekilde yeniden piyasaya cıkardı ve dinleyicileri ilk defa rap muzikle tanı?tırdılar. Bu cıkı?ta Aerosmith icin bir yeniden do?u? olmu?tur ve rock dunyasının en iyi geri donu?lerinden biri olarak anımsanmı?tır. Bon Jovi , Slippery When Wet albumunu piyasaya surdu ve 15 hafta boyunca Billboard 200 'de 1 numarada kalmayı ba?ararak burada en uzun sure bulunan rock albumu olmu?tur. Benny Goodman, Richard Manuel, Cliff Burton hayatlarını kaybettiler. Madonna hit albumu olan True Blue 'yu cıkardı. Pixies Boston'da kuruldu.
• 1985'te muzik : Rick Nelson oldu, Live Aid ve Farm Aid yardım konserleri duzenlendi. Whitney Houston tum zamanların en ba?arılı kadın albumu olan ilk solo albumunu yaptı.
• 1984'te muzik : Marvin Gaye ve Jackie Wilson oldu. Bob Marley & The Wailers'in tum zamanların en fazla satan reggae albumu olan Legend yayınlandı. Philip Glass 'ın Akhnaten 'i ilk olarak Stuttgart 'ta gosterildi. Prince Purple Rain albumu ve filmini yayınladı. Van Halen Diamond etiketli icinde 1 numaralı ?arkıları Jump'ın da bulundu?u 1984 albumunu yayınladılar ve bu onların David Lee Roth'un vokal olarak e?lik ettikleri son studyo albumleri olmu?tur.
• 1983'te muzik : Muddy Waters 'ın olumu, New Order Blue Monday'i piyasaya surduler. Def Leppard Pyromania'yı yaptı. The Police's Synchronicity turneleri ba?ladı. Metallica ilk albumleri olan Kill 'Em All 'u yayınladı.
• 1982'de muzik : Thelonious Monk, Lightnin' Hopkins, Glenn Gould olduler. Compact Disc tanıtıldı. Michael Jackson tum zamanların en iyi satan albumu olan Thriller 'ı yayınladı.
• 1981'de muzik : MTV ilk yayınını yaptı. Bob Marley oldu.
• 1980'de muzik : Joy Division solisti Ian Curtis intihar etti. Bon Scott oldu. John Lennon New York'ta Dakota Binası dı?ında olduruldu. Led Zeppelin davulcusu John Bonham kaza sonucu oldu. Tim Hardin oldu. U2 ilk albumleri olan Boy'u yayımladı. Iron Maiden kendi isimlerindeki cıkı? albumlerini yayınladı. ^[8]

Televizyon [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dunya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Cosby ailesi 1984 yılında yayına ba?ladı ve ABD'de art arda be? TV sezonunda Nielsen Ratings olcumlerine gore 1 numarada kalmı?tır.
• Bu on yıllık donem azınlıklar ve e?cinseller icin zor ba?ladı. Azınlıkların anlatıldı?ı muzik kilpleri MTV 'de yayınlanmadı ve ozellikle San Francisco 'da e?cinseller hakkındaki yaygınca gosterilen homofobik programlarda (1980'de yayına ba?layan) e?cinsellerden baya?ı olarak bahsetmi?lerdir. AIDS 'in ortaya cıkmasıyla, homoseksuelleri ve homoseksuel arkada?lıkları yansıtan karakterler cabukca meydana cıkmı?lardır (Three's Company, Bosom Buddies). On yıllık donemin sonuna do?ru daha sempatik homoseksuel karakterler Dynasty, Thirtysomething ve Altın Kızlar gibi televizyon programlarında yer almaya ba?ladılar.
• 80'lerin belli karakterlerine goz attı?ımızda polisleri goz onune alan Miami Vice 'ın (1984), film de?erinde yapımlar olan MTV muzik videolarını ornek olarak verebiliriz.
• Oprah Winfrey Show, 20. yuzyıl tabularını yıkıp ve bir itiraf kulturu yaratarak ABD ekranlarında yer almı?tır. Bir Yale ara?tırmasına gore, Oprah Winfrey 'in ba?arısıyla tureyen talk showlar homoseksueller, biseksueller ve transeksuellerin ekranlarda gorunebilirli?i icin ihtiyac duyulan buyuk etkiyi ve bunun sayesinde de toplum icine daha fazla karı?abilmelerini sa?lamı?lardır. ^[9]

• Brandon Tartikoff NBC 'de yonetici oldu ve NBC'nin du?uk izlenme oranlarını Hill Street Blues, L.A. Law, ALF , Aile Ba?ları, Cosby ailesi, Cheers , Miami Vice, Altın Kızlar , Kara ?im?ek , A Takımı , St. Elsewhere, Night Court, Hunter, Highway to Heaven, Matlock, Remington Steele, A Different World, 227 ve Empty Nest gibi buyuk etki uyandıran dizilerle artırmayı ba?ardı. NBC donemin buyuk co?unlu?unda ABD televizyon a?ları arasında olmayı ba?armı?tır.
• Fox yayına ba?ladı. CNN ilk 24 saat haber yayınlayan kanal oldu. Belli bolgelere ve be?enilere hitap eden yuzlerce kanallı (orne?in 1982'de kurulan The Weather Channel) yeni kablo a?ıyla kablolu televizyonun geli?mesiyle televizyon izleyicileri daha geni? bir secenek menusuyle kar?ı kar?ıya kaldılar.
• ?ngiltere'de 1989 yılında iki rakip uydu televizyonu sa?layıcısı kuruldu. ?ngiliz Uydu Yayımcısı ve Sky Televizyonu izleyicilere be? taneye kadar ekstra kanal secene?i sunmu?lardır fakat her ikisi de Kuzey Amerika'daki kablolu televizyonun ba?arısını yakalayamamı?lardır. Daha sonra iki ?irket birle?me kararı almı?lardır.
• 80'lerde bircok akım ve e?ilimi yansıtan Punky Brewster genc izleyicilerin ilgisini cekmeyi ba?armı?tır.
• ABD'de o gunun en populer dizisi olan General Hospital'daki Luke Spencer ve Laura Webber'in ili?kileri sayesinde pembe diziler lise ve universite o?rencileri arasında yaygınlık kazanmı?tır. O donemde birco?u ak?am 22.00 saatinde yayınlanan yuksek butceli yapımlar olan Dynasty, Knot's Landing ve Dallas (dizi) baya?ı populer olmu?lardır.
• Amerikan prime time rating devleri Dynasty, Altın Kızlar ve ?ngiliz pembe dizileri Brookside ve EastEnders 'ta duzenli ve uzun sureli rollere sahip olan homoseksuel karakterler sayesinde e?cinsel topluluklar populer cephede bir ivme yakalamı?lardır. Bu akım sayesinde de televizyonda homoseksuel karakterlerin duzenli roller alarak gorulebilirlikleri buyuk olcude artmı?tır.

  

• Muzik tabanlı kablo a?ları MTV ve MuchMusic ilk olarak ortaya cıktıklarında muzik videoları ve sanatcıların yorumlarıyla pop kultur etkileri Kuzey Amerika gencleri arasında yeni bir akım olu?turmu?tur.
• Bir oyunca?ın etkisinden gidilerek cocuklar icin yapılan ilk televizyon programı olan He-Man ve Kainatın Hakimleri , cocuk programları ve oyuncak reklamcılı?ı arasındaki ba?ın artmasına neden oldu ve bu oyuncaklar ve cizgi filmler arasındaki buyuk ba?lantı hem ebeveynlerin hem de birtakım organizasyonların dikkatini cekmi?tir. Doneme bu konuda damgasını vuran yapıtlar Transformers , G.I. Joe: A Real American Hero ve Dino-Riders 'tır.
• ABD ve di?er ulkelerde Animasyon yapım de?erleri olarak muthi? bir geli?im gosterdi ve hem sinema filmlerinde hem de televizyonda toplum onunde bir yeniden do?u? ya?amı?tır. Star Blazers , Battle of the Planets , Voltran ve Robotech Kuzey Amerika'da ilk dalga anime yapımlarının geli?mesine katkıda bulunmu?lardır.
• Bazı cevreler tarafından Star Trek dizilerinin zirvesi sayılan Star Trek: The Next Generation ilk televizyon gosterimini 1987 yılında ya?amı?tır.
• Murder, She Wrote izleyiciler arasında buyuk sukse yapmı?tır.
• Mystery Science Theater 3000 1988 yılında Minneapolis UHF bandı KTMA'da yayınlanmı?tır; sonraki yıl ise daha sonra Comedy Central olan Comedy Channel'a geci? yapmı?tır.
• 1 ?ubat 1982 , David Letterman NBC'nin Late Night with David Letterman programının sunucusu olmu?tur ve program Letterman 1993 yılında CBS 'e gecene kadar yayında kalmı?tır.
• 6 Aralık 1989 'da oldukca ba?arılı ve unlu ?ngiliz bilimkurgu dizisi Doctor Who 'nun 26 yıl ve 703 bolum sonunda yayınlanması bitmi?tir.
• Bu onyıllık donemde Amerikan televizyon programları arasında 1. olan yapımlar:
  • 1979-1980: 60 Minutes
  • 1980-1981: Dallas (dizi)
  • 1981-1982: Dallas (dizi)
  • 1982-1983: 60 Minutes
  • 1983-1984: Dallas (dizi)
  • 1984-1985: Dynasty
  • 1985-1986: Cosby ailesi
  • 1986-1987: Cosby ailesi
  • 1987-1988: Cosby ailesi
  • 1988-1989: Cosby ailesi
  • 1989-1990: Cosby ailesi ve Roseanne
• The Simpsons shorts The Tracey Ullman Show 'da yer almaya ba?ladı. Simpsons sonraki iki on yıl boyunca devam etmi?tir ve Amerikan sitkom tarihinin en uzun yayınlanan programı olmu?tur.

Film [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

80'lerin filmleri bircok tur arasındaki hibrit geci?leriyle farklı tarzları icermektedir. Trend, o gune kadarki en buyuk etkiyi yapacak, ilk gosterim haftasında onceki filmlerden daha fazla hasılat getirecek ve seyircilerin secim yapmak icin ba?ka cok fazla secenek bulamayaca?ı filmleri uretmek yonundeydi.

En ?yiler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

On yıl 70'lerin ortalarındaki film sektorunde ya?anan bomba patlamasının devamıyla ba?ladı. 1977 yılındaki Star Wars 'un devamı olan The Empire Strikes Back , 1980 Mayıs ayında yılın en buyuk etkiyi yapan filmi olarak ba?ladı. Bu film 80'lerin en iyi filmi olarak gosterildi ( IMDb 'de 80'lerin filmleri arasında en fazla oyu alan filmdir). Bu filmi uclemenin sonuncusu olan Return of the Jedi (1983) izledi. Bu gelen, bircok benzer fantastik yapım arasından en fazla sevilen film olmu?tur. Superman II 1980 sonunda Avrupa ve Avustralya'da gosterime girdi fakat ABD'de 1981'in Haziran ayına kadar gosterimi yapılmadı. ?ki yonetmen tarafından yonetilmesi film uzerinde uzunca surecek tartı?malar yarattı ve bunun sonucunda 2006 yılında Superman II: The Richard Donner Cut gosterime girmi?tir. 1978 yılındaki Superman cok yapmacık bulunmasına ra?men, Superman II olumlu tepkiler almı?tır. The Empire Strikes Back in ba?arısı uzerine filmin yapımcısı George Lucas , 1981 yapımlı olan, The Empire Strikes Back te yardımcı oyuncu olan Harrison Ford 'un oynadı?ı Raiders of the Lost Ark filmini yapmak uzere Steven Spielberg ile bir araya gelmi?tir. Hikaye, Amerikan hukumeti tarafından kayıp gizemli bir sozle?me sandı?ını bulmak uzere gorevlendirilen arkeolojist ve maceracı Indiana Jones

(Ford) hakkındadır ve 1930 tarzı dizilerin yarattı?ı ilgiyi toplamayı ba?armı?tır. Film 1981 yılının en be?enilen filmi olmu?tur ve devam filmleri de bu on yıl boyunca surekli en sevilen ilk 10 film arasında bulunmu?lardır. 1982 yılında Spielberg masalsı bilimkurgu bombasını patlattı ve tum rekorları altust eden, butun Star Wars filmlerinden %40 daha fazla kazanan ve ilk 50'deki filmlerin 46'sını gelir olarak ikiye veya uce katlayan E.T. the Extra-Terrestrial 'yi yaptı.

Bilimkurgu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Seksenlerin bilimkurgu dalgasının devamı olarak Avustralyalı deri ceketli kanun dı?ı yol korsanlarıyla gelece?in colle?mi? alanlarında mucadele eden Mad Max 2 yapıldı. Di?er bir gelece?i anlatan yapım olan New York'tan Kacı? distopik bir gelece?i anlatan ve kahramanlık kar?ıtı bir yapım olarak aynı yıl yapıldı. 1982 yılında di?er bir distopyan yapım olan, Harrison Ford'un hain androidleri ara?tırma gorevini ustlenen bir detektifi canlandırdı?ı Blade Runner filmi cekildi. Donemin Bilimkurgu filmleri olan iki Star Wars filmi, The Empire Strikes Back ve Return of the Jedi , Gelece?e Donu? uclemesi ve Steven Spielberg 'un E.T. 'si genel olarak genc izleyicileri hedef kitlesi olarak belirlemi?tir.

Gerilim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Seksenler gerilim filmleri icin muazzam bir donem oldu, birco?u erotik yapıdadır ve 9 1/2 Hafta (1986), Olumcul Cazibe (1987) ve Body Heat (1981) bunların orneklerindendir. Belki de 80'lerin gerilim filmleri arasından en etkili orneklerden biri David Lynch 'in tuhaf kult klasklerinden gelecekteki Amerikan kentlerinin yer altı dunyalarıyla ilgili olan ve 2000'li yıllara dair uyarlamalar bulunduran Blue Velvet (1986); ve di?er biri de Stanley Kubrick 'in korku/gerilim turundeki filmi The Shining (1980)'tir.

Fantastik [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Fantezi filmler, kılıc ve buyulu filmlerin yeniden dirilmelerini sa?ladı. 1981 yılında, Ejderha Avcısı, Excalibur ve Raiders of the Lost Ark gosterime girdi fakat fantastik filmler adına asıl patlamayı 1982 yılındaki Barbar Conan filmi yapmı?tır. Bu destanda rol alan Arnold Schwarzenegger ?ohretin zirvesine cıkma adına buyuk bir adım kaydetmi?tir. Orijinal hikaye Robert E. Howard 'a ait olmasına ra?men, film senaryosu Oliver Stone ve John Milius'un ortak calı?ması sonucu yazılmı?tır. Filmin devamı 1984 yılında Conan the Destroyer olarak geldi. Schwarzenegger yeniden kılıc kullanıcısı roluyle 1985'te Red Sonja filmiyle donu? yaptı. Aynı yıl benzer temalı filmler olan Kılıc ve Buyucu , The Beastmastr ve Ator filmleri gosterime girdi. Bitmeyen Hikaye (1984), Efsane (1985) ve The Princess Bride (1987) gibi masalsı fantastik yapımlar da populer olmu?lardır. Disney 'in 1939 yapımlı klasi?i ve buyuk bir hayalkırıklı?ı olan Oz Buyucusu filminin buyuk butceli devam filmi olan Oz'a Donu? video kasetlerde buyuk bir ba?arı yakalamı?tır.

Drama [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tarihsel, romantik, dramatik filmler arasından Rain Man (1988), Fatal Attraction (1987), On Golden Pond (1981), Terms of Endearment (1983), The Color Purple (1985) ve Out of Africa (1985) filmleri gi?elerde iyi bir sonuc elde etmi?lerdir. Ayrıca saygın ba?arıya sahip di?er filmler de Sophie'nin Secimi (1982), A Passage to India (1984) and Gandhi (1982) olarak gosterilebilirler.

Kovboy Filmleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kovboy filmlerinde Silverado (1985) filmiyle yeni bir tarz ortaya cıkmı?tır. ^[10]

Korku [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

70'lerdeki korku filmi yaratıcılı?ı '80'lerin ba?larına dek surdu, daha fazla kan gostermesinin dı?ında '80 yıllarının bircok ba?arılı korku filmlerinin devam serileri yapılmı?tır. Stanley Kubrick korku filmi olan The Shining (1980)'i cekmi?tir. Yaratıcı ve kanlı kapalı atmosferiyle The Evil Dead (1981) bircokları tarafından turunun en iyilerinden biri olarak gosterilmi? ve devam filmi olan Evil Dead II (1987)'yi cekmek kacınılmaz olmu?tur. Halloween filminin yonetmeni John Carpenter 'ın yaptı?ı The Thing (1982) filmi, seyircilerini etkili efektleriyle hayranlık icinde bırakmı?tır. Halloween (1978) filminin devamı olan 13. Cuma (1980) ve Elm Soka?ı Kabusu (1984) 80'lerin korku filmlerinin populer yuzleridir. David Cronenberg 'in goruntu ve kan efektli Scanners (1982) ve The Fly filminin yeniden cekilen versiyonu James Cameron 'un filmi Aliens 'tan yalnızca birkac hafta sonra ve hepsi de 1986 yılında gosterime girdiler. Stuart Gordon'un Re-Animator (1985), Dan O'Bannon'un The Return of the Living Dead ve Lloyd Kaufman'ın The Toxic Avenger (all 1985) da bu donem filmlerindendir. Hayalet Avcıları , Joe Dante 'nin Gremlinleri (her ikisi de 1984) ve Tim Burton 'ın Beetlejuice (1988)'i korku komedisi olarak yeni bir tarz ve moda olu?turmu?lardır.

Komediler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hayalet Avcıları (1984) tum Indiana Jones filmleri, Tootsie (1982) ve Uc Adam ve Bir Bebek (1987) filmleri kadar satmı?tır. Onceki onyılın felaket filmleri ?aka komedisine dayanan guldurulerdir ve Airplane! filmi bunlardan biriydi, bu yoldan gidilerek devam filmleri cekildi ve bunlar 1982 yılında Airplane II: The Sequel, Top Secret! (1984) ve Naked Gun filmleridir. '80'lerin populer komedi yıldızları Leslie Nielsen , John Candy , Steve Martin , Eddie Murphy , Bill Murray , Chevy Chase ve Dan Aykroyd 'durlar. Bill Murray, Steve Martin ve Chevy Chase gibi birco?u American TV ?ovu olan Saturday Night Live ile ?ohreti yakalamı?lardır. Eddie Murphy 48 Saat (1982) ve Beverly Hills Polisi serileriyle (1984-1993) komedi-aksiyon filmelerinde buyuk ba?arı yakalamı?tır. Ayrıca ilk 50'de bulunan romantic komediler de Crocodile Dundee (1986), Crocodile Dundee 2 (1988) ve Arthur (1981) filmleridir.

Genclik Filmleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1978 'deki Animal House'un buyuk etkisi sonucu, bu donemde de Fast Times at Ridgemont High, Porky's ve Revenge of the Nerds gibi genclik komedilerinin yukseli?inin devam etti?i goruldu. Di?er bir populer yapım da John Hughes'un Ferris Bueller's Day Off (1986) filmidir. Daha sonra 90'ların ba?ında Evde Tek Ba?ına serilerini yaratmı?tır. Sonraki filmler komedilerde bir yeniden canlanma ya?anmasına yardım etmi?tir ve bu filmler genelde ailesel izleyiciye hitap etmeyi amaclayıp Honey, I Shrunk the Kids ve devam serileri bunlara ornek olarak gosterilebilir. Bir Amerikan lisesinde bircok populer o?rencinin oldurulmesini (intihar susu verilerek) konu alan Heathers (1989), genclik komedisi turune ?aka yollu bir yakla?ım sa?lamı?tır. Donemin di?er komedi yapımları da Tootsie (1982), Broadcast News (1987), Big , 18 Again!, Vice Versa ve Like Father, Like Son filmleridir.

Devam Filmleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Komedilerden goze carpanlar arasında Polis Akademisi (film) serileri 1984 ve 1993 yılları arasında yapılmı?tır. 70'lerin sonları ve 80'lerin ba?larında daha onceleri ba?arılı olmu? yapımların devam filmlerini cekme adına bir moda olu?tu. Bu filmlere ornek olarak Trail of the Pink Panther, The Great Muppet Caper ve Porky's II: The Next Day gosterilebilir.

Rite-of-passage [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Genclerin "olgunla?ma" hikayelerinin yanında daha karma?ık "rite-of-passage" filmleri daha ya?lı oyuncularıyla mevcut alı?ılmı? ritueli de?i?tirme veya donu?turme icine girmi?lerdir. 1983'teki Riskli ?? , 1984 yapımı Karate Cocuk ve 1985'teki Kahvaltı Kulubu veya St. Elmo's Fire gibi brat-pack turlerinde gencler on planda olmasına ra?men, olgun bir adamın ya?adı?ı sıkıntılı ya?amın anlatıldı?ı Top Gun (1986) veya sava? pilotu olmaya calı?an ' An Officer and a Gentleman , Flashdance 'ın kadın kaynakcısının bir balerine donu?mesi ve Cocoon'un (1985) olgunluk ca?larını atlatmanın hikayelerini anlatması bu donu?um orneklerindendir. Big Chill (1983) yapımı dahi bu ture ornektir cunku bu filmde de arkada?ının intiharından sonra hayatı direkt olarak etkilenen bir adam anlatılmaktadır.

Aksiyon Filmleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yetmi?lerde aksiyon filmleri genellikle ba?ına buyruk polis memurlarıyla goz onune gelmi?lerdir fakat Hollywood'da '80lere kadar aksiyon filmleri baskın olamamı?lardır ta ki Arnold Schwarzenegger , Sylvester Stallone ve Bruce Willis 'in ?ohretleri artana kadar. Stallone Rocky serileriyle devam etti ve 82'de Vietnam Sava?ından donen eski kucuk bir kasaba ?erifini canlandırdı?ı ?lk Kan ve onun devamı olan Rambo 2 'de oynadı. Vietnam Sava?ı filmlerinin popularitesi '70 yıllarda bir film olarak gosterilmesi tabu olarak gorulmesine kar?ın '80li yıllarda artmı?tır. Platoon ve Stanley Kubrick 'in Full Metal Jacket konu olarak bu sava?ı secmi?lerdir. Chuck Norris eski bir Vietnam gazisiyken sava? esirlerini kurtarmak uzere geri donmesinin konu edildi?i Missing in Action uclemesinde (1984, 1985, 1988) rol aldı. Schwarzenegger The Terminator (1984), Komando (1986) ve Predator (1987) filmlerinde oynadı. 1988 yapımlı bir film olan Zor Olum sonraki onyılda bu turun geli?mesine onemli katkılar yapmı?tır. Filmde Bruce Willis , Los Angeles ofis binasındaki bir terorist baskınını dikkatsizce karı?tıran bir New York ?ehir polis dedektifini canlandırmaktadır.

James Bond [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

James Bond 1981 yılında Roger Moore 'un rol aldı?ı 1979'daki Moonraker 'a gore daha gercekci olan For Your Eyes Only ile ucuncu onyılına girmi?tir. Onceki yıllarda yonetmenler 60'ların Bond'unu yonetme kalıbındayken, bu donem Bond icin yeni bir ca?ın ba?langıcı olmu?tur ve serileri yonetmeye ba?layan yeni yonetmen John Glen, ?ekilcili?e daha az onem vererek olaya daha cok "i? yapan adam" yonunden yakla?mı?tır ve 1981'den 1989'a kadarki tum EON Bond filmlerini o yonetmi?tir. Moonraker Bond'un patronu M 'nin resmedildi?i son duzenli Bernard Lee filmidir. Seksenlerin Bond'unda, birkac MI6 amiri Bond'u gorevine sevketmektedr. 1983 yılı EON Bond olmayan The Empire Strikes Back in yonetmeni Irvin Kershner 'ın yonetimiyle ve Sean Connery 'nin en son 1971 yılında Diamonds are Forever'da oynadı?ı role geri donmesiyle olu?an yeni bolum Bond filmi Never Say Never Again 'in gosterime girmesiyle onemli bir yıldır; gi?elerde ve satı? hasılatlarında sonraki EON film olan Octopussy ile yarı?an film icin medya durumu 'Bondların Sava?ı' olarak yorumlamaktadır. Daha az bilinen tek seferli?ine Bond'u canlandırmı? olan George Lazenby aynı yıl bir TV filmi olan The Return of the Man from U.N.C.L.E. ile Bond benzeri bir karakter olan "JB" 'yi canlandırmı?tır. A View to a Kill (1985) ile Roger Moore son defa Bond'u canlandırmı?tır ve 1987 yılındaki The Living Daylights icin Timothy Dalton secilmi?tir ve o da son olarak 1989'da Licence to Kill ile bu rolu almı?tır.

Video oyunları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Video oyunları ve atarilerin popularitesinin 1970'lerin orta ve sonlarında artmasına ra?men, sonraki on yıl boyunca bu alandaki teknolojinin hızla geli?mesiyle de devam etti. 1978 ’de Japonya ’da geli?tirilen Space Invaders, ilk defa 1979’da bir ?ngiliz ticaret fuarında gosterildi?inde, 80’lerin ba?ı oyun endustrisinde buyuk bir etki yarattı. Daha sonra onyılın ba?ında Pac-Man ’de dahil bir cılgınlık hissi yaratıldı ve bunları ozellikle 1982 ve 1983’te Super Mario Karde?ler izledi. Oyunlar 1985'te ba?arılı bir pazar yakaladı ve bu sektorun unu hala da devam etmektedir. 1980’lerde Atari , unlu Vidyo Bilgisayar sistemi oyun konsolunun yazılım geli?tirme sureclerinde duzenli kalite kontrolu uygulamasında ba?arısız oldu. Du?uk kalitedeki yazılımların miktarı yuzunden ev konsolu endustrisinde buyuk bir coku? ya?andı. Nintendo 'nun Famicom/NES konsolunun piyasaya cıkmasıyla problemler cozuldu ve yalnızca ?irket tarafından onaylanmı? oyunların oynanabilmesiyle sektor yeniden canlandı. Bilgisayar motoru ve Sega Mega Drive onyılın sonlarına do?ru piyasaya surulen sonraki nesil oyun konsollarını temsil etmektedirler. Evlerde kullanılan ki?isel bilgisayarlar 1980’lerde populer oldu ve bu on yıl boyunca ozellikle ZX Spectrum oyun konusunda sıklıkla kullanıldılar. Yaygın olan IBM Bilgisayarları 1981’de do?du fakat bu onyıl boyunca oyun amaclı olmayan bir bilgisayar statusundeydi. IBM PC’nin yanında Commodore 64 (1982) en populer 8-bitlik oyun konsoluydu ve onun varisi olarak Amiga (1985), en unlu 16-bit oyun konsolu olarak bilinmektedir.

Uluslararası siyasi ve ekonomik geli?meler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Var?ova Paktı'nın cokmesiyle Avrupa ve Asya’da meydana gelen komunizm kar?ıtı ayaklanmalar, So?uk Sava?’ın sonunu getirdi.
• Geli?mekte olan ulkelerdeki borc krizi, bu ulkelerin parasal yardım icin Uluslararası Para Fon’una ( IMF ) bel ba?lamasına yol actı.
• Geli?en dunyada yeni liberal ekonomik akımlar yaygınla?tı.

Afrika [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Zimbabve , 1980 yılında ABD ’nin resmi somurgelerinden ayrılarak ba?ımsızlı?ını ilan etmi?tir. 1983 yılında ise kuzeyde Musluman Sudan hukumeti ve Guney Sudan’da ayrılıkcı Musluman olmayan isyancılar arasında ?kinci Sudan Sivil Sava?ı patlak vermi? ve 22 yıl surecek bir anla?mazlık ortaya cıkmı?tır. 1984 ? 1985 yıllarında, Etiyopya ’da ba? gosteren aclık uzerine Etiyopyalılara yardım amacıyla uluslararası cabalar sarfedilmi?tir. Bunların icinde Temmuz 1985'te duzenlenen unlu Live Aid konseri de bulunmaktadır.

Nijerya ’da 1983 ve 1985 yıllarında askeri darbe gorulmu?tur. 1986 yılında ise ABD, Libya ’ya bir hava bombardımanı gercekle?tirmi?tir. Cuito Cuanavale Muharebesi , 1987 ’den 1988 ’e Angola ?c Sava?ı ve Guney Afrika Sınır Sava?larının bir bolumu olarak yer almı?tır. Angola, Kuba ve Namibya askeri gucleri ile Guney Afrika’daki askeri gucler ve Angola'lı muhalif UNITA orgutu arasındaki sava?, II. Dunya Sava?ı’ndan o gune kadarki Afrika’daki en buyuk sava?tı. Guney Afrika ve Angola, Namibya, Zambiya arasındaki Guney Afrika Sınır Sava?ı, Namibya'nın ba?ımsızlı?ının tanınmasıyla 1989 yılında bitmi?tir.

Amerika [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 6 Nisan 1980 tarihinde on bin Kubalı, siyasi sı?ınma talebi icin Havana ’daki Peru buyukelcili?ine akın ettiler. 7 Nisan’da Kuba hikumeti, Peru buyukelcili?ine sı?ınma talebinde bulunan Kubalılar icin goc izni verdi.
• Peru, 1980’de ba?layıp 1990 'ların sonlarında bitecek komunist Tupac Amaru Devrimci Hareketi ile yuz yuze kaldı.
• Unlu Beatles uyesi John Lennon , 1980 yılında ABD’de suikaste kurban gitti.
• Ronald Reagan , 1980 yılında ABD ba?kanlı?ına secildi. Uluslararası cevrelerde Reagan, komunizmin yayılmasını engellemek, Sovyet Guclerine kar?ı ABD ordusuna buyuk takviyelerde bulunmak ve Sovyet Birlikleri ile Berlin Duvarını ayırarak Demir Perde ulkelerinin kar?ısında durmak adına sert bir politika kovalama pe?ine du?tu.
• Meksika 1982’de ba?layan bir borc krizi ile kar?ı kar?ıya kaldı.
• ?ngiltere ve Arjantin arasında, Falkland Adaları ’nın topraklarını ele gecirmek uzerine 2 Nisan 1982 - 14 Temmus 1982 tarihleri arasında Falkland Sava?ı ya?andı.
• Kanada 17 Nisan 1982 tarihinde Kralice II. Elizabeth ’in imzasıyla yeni bir anayasayla ?ngiltere’den resmi olarak ba?ımsızlı?ını kazandı. Bu olayla Kanada, ?ngiltere’den tam olarak siyasi ba?ımsızlı?ını almı? oldu.
• ABD, komunizmin yayılmasını engellemek ve uyu?turucu ticaretini durdurmak amacıyla Merkez ve Guney Amerika ulkeleriyle anla?arak onemli direkt ve dolaylı muhalif gruplarla mucadele icine girmi?tir. ABD hukumeti Kolombiya hukumetinin kanun dı?ı kokain endustrisini yok etmek amacıyla bulundu?u giri?imleri destekledi.
• ABD, sonradan cok tartı?malı olabilecek bicimde El Salvador ’daki sa? yanlısı isyancılara destek verdi, cunku Amerika'nın yeti?tirdi?i Salvadorlu milisler tarafından 1000 Salvador sivilinin oldurulmesiyle 11 Aralık 1981 tarihinde El Mozote katliamı ya?andı. ABD, Do?u Karayip Ulkeleri Birli?i uyeleri ile beraber 1983 yılında Grenada ’yı i?gal etti.
• ABD’nin Nikaragua ’nın ici?lerine karı?ması sonucunda ?ran -Kontra vakası ya?andı ve bundan dolayı 1986 yılında Amerikan hukumet gorevlileri sorumlu tutularak suclandılar. Ba?kan Manuel Noriega’yı devirmek uzere 1989 Aralık’ında Panama ’ya ABD askeri harekatı ba?ladı. Hindistan Havayollarının 182 numaralı uca?ı 23 Haziran 1985 tarihinde Sih Kanadalı militanlar tarafından du?uruldu. Bu olay Kanada tarihindeki ?cinde Kanadalıların bulundu?u en buyuk toplu katliam olarak kayda gecti.
• Challenger Uzay Aracı, 28 Ocak 1986’da Florida ’da kalkı?ından kısa bir sure sonra parcalandı ve icinde bulunan 7 murettebat hayatlarını kaybettiler.
• Haitili diktator Jean-Claude Duvalier, 6 ?ubat 1986’da unlu bir halk ayaklanmasıyla ba?tan indirildi.
• 1986 Dunya Fuarı Expo 86, Vancouver ’da gercekle?tirildi..

• Kanada-ABD arasındaki Serbest Ticaret Antla?ması 1989 yılında kanunla?tırıldı.
• Askeri yonetimler Arjantin ’de (1983), Uruguay ’da (1984-5), Brezilya ’da (1985-8) ve ?ili ’de (1988-9) demokratik yonetime gectiler.
• Antigua ve Barbuda , Belize , (ikisi de 1981’de) ve St. Kitts (1983) ba?ımsızlıklarını kazandılar.
• Mart 1989’da Exxon Valdez kazası ya da di?er bir deyi?le petrol felaketi ya?andı.
• ABD’de siyah erkeklerin beyaz kadınlarla evlenme oranı %10 oranında gercekle?ti.

Asya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• ?ran-Irak Sava?ı 1980 'de ba?layıp 1988'de sona erdi. Irak, kendi toprakları icerisinde ya?an kurtlere kar?ı kimyasal silah kullanmakla suclandı. ^[11]
• 1980'de Lubnan 'da ciddi catı?malar ya?andı. ?srail 'in Filistin Ozerk Yonetimine saldırısıyla 1982 'de Lubnan Sava?ı ya?andı. Sava?, ?srail kuvvetleri ile Lubnan ordusu ve Lubnan sınırları icerisindeki Suriye gucleri arasında oldu. ?srail ordusu tarafından Beyrut 'un ku?atılması, ?srail'in yakın muttefiki ABD deste?i ile rahatlıkla gercekle?ti ve ozellikle sivil hayat uzerinde telafisi imkansız neticeler do?urdu. 1983 'te Beyrut, ABD donanmasınca Lubnan limanlarından atılan bombalarla yerle bir edildi.
• Hindistan 'da Bhopal felaketi meydana geldi. 1984 'teki felaket toksik gaz sızıntısı nedeniyle gercekle?ti.
• Hindistan ba?bakanı ?ndira Gandhi 31 Ekim 1984 'te suikaste kurban gitti.
• Sovyet Kızıl Ordu guclerinin mudahalesiyle 1985 Sovyet-Afgan Sava?ı ba?ladı. Oldukca sorunlu ve cetrefilli bu sava? yeni Sovyet lideri Mikhail Gorbachev 'in Sovyet ordusuna yeni ?ekil vermesi ve Afganistan 'dan cekilme kararı ile son buldu.
• Birinci ?ntifada, 1987'de Gazze ?eridi'nde Batı Sınırında ba?ladı. Filistinli Araplar ?srail ordusuna kar?ı geni? caplı protestolara ba?ladı ve bu toprakların kendilerine ait oldu?unu savundu. ?ntifada, cok gecmeden ?srail gucleri ve Filistinli eylemciler arasındaki tartı?malı topraklar uzerinde ?iddetli catı?malara donu?tu. Birinci ?ntifada, 1993'teki ?srail hukumeti ve Filistin Ozgurluk Organizasyonu arasındaki barı? goru?melerine kadar devam etti.
• Sovyet - Afgan Sava?ı, 15 ?ubat 1989 'da Sovyet Kızıl Ordu'nun parca parca Afgan topraklarından ayrılmasıyla son buldu.
• Cin 'de 1989 Tiananmen Meydanı Olayları gercekle?ti. Tiananmen Meydanı, demokrasi ve politik reform savunucusu protestocuların mitingine sahne oldu. Protesto gosterileri hukumet gucleri tarafından sert bicimde bastırıldı.

Avrupa [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1980'de Polonya 'daki ba?ımsızlık hareketleri liberalizasyon ve demokrasiyi ulkeye davet etti. Komunist rejimin giri?imleri hukumet ile hareketi kar?ı kar?ıya getirmeye yonelikti. Fakat hareket Lech Walesa tarafından yonlendirildi ve milli federe devletin olu?masına onculuk etti. Bu surec di?er komunist rejimi benimsemi? ulkelerde de ba?ımsızlık yonunde kıpırdanmalara neden oldu.

• 1981 'de Papa II. John Paul , Saint Peter Meydanı 'nda suikast giri?imi ile kar?ıla?tı. ^[12]
• ?svec ba?bakanı Olof Palme 1986'da bir suikast sonucu olduruldu. ^[13]
• Mihail Gorbacov 1985'te Sovyetler Birli?i'nin lideri oldu. ?lk olarak baskın komunist rejime ra?men yapılan demokratik secimleri muteakip, politik muhalefetin ifade ozgurlu?unu arttırarak hukumetteki ana reformları ba?lattı. Gorbachev So?uk Sava?'ın sonunu hazırladı, tansiyonu du?urmek icin ABD ile goru?melerin arttırılması konusunda ısrarcı oldu.
• Roma ve Viyana havaalanları 27 Aralık 1985'te ?srail El Al Havayolları'na kar?ı yapılan saldırılara sahne oldu. Saldırılar Libya hukumeti destekli Abu Nidal militanları tarafından yapıldı.
• Avrupa Birli?i, 1981'de Yunanistan ve 1986'da ?spanya ve Portekiz ile butunle?me kararı aldı.

• Do?u Bloku'ndaki pek cok komunist rejim uygulayıcısı ulkede, otoriteryen rejimlere kar?ı buyuk bir politik aktivite ve muhalefet neticesinde onemli politik reformlar gercekle?ti. Bu reformlar, bireysel ozgurlu?u icerdi?i gibi demokratik yenilenmenin de sozunu vermektedir. Bir istisna olarak Romanya'da uygulanan komunist rejim, kendi iktidarına kar?ı muhalefeti ?iddet yanlısı bir ?ekilde bastırmı?tır. 1989'a kadar devam eden bu surec, Var?ova Paktı ulkelerinin komunist rejimi terk etmeleri ve son olarak Nikolay Cavu?esku 'nun idamı ile gecilen cok partili rejimle tamamlanmı?tır.
• Yugoslavya'da komunist diktator Josip Broz Tito 'nun olumunu takiben komunist sistemin politik reformlara tabi tutulması sureci i?lemeye ba?ladı. Etnik milliyetcilik ve etnisiteler arası catı?malar, ozellikle Sırbistan 'da, 1986'da Sırp Bilim ve Sanat Akademisinin memorandumu ile ba?layarak ve 1980'lerin sonunda Sırpları sert ve ciddi bicimde etkileyecek olan komunist lider Slobodan Milo?evic 'in Sırbistan ajandası ile butunle?mesi sonucunda, Sırpların du?manı olan herkesle mucadeleyi ongormek Sırp olmayan Yugoslav politikacılar tarafından kınandı.
• 10 yılın sonunda (1989) Berlin Duvarı yıkıldı ve bunu 1990'da, bolunmu? iki Alman devletinin yeniden birle?mesi takip etti.

Okyanusya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Avustralya , Birle?ik Krallık parlamentosunun etkisindeki yapısından tamamen ayrıldı ve 1986 'da Avustralya hukumeti yeni anayasal duzeni kurdu.
• Expo '88 Fuarı, Brisbane - Avustralya'da duzenlendi.
• Sitiveni Rabuka 1987'de Fiji adasındaki iki silahlı gucu uzla?tırdı ve aynı sene ulkenin cumhuriyetle yonetildi?ini ilan etti.
• Kanak Sosyalist Milli Liberal Cephe, Yeni Kaledonya 'nın ba?ımsızlı?ı icin ?iddet eylemlerine ba?ladı.
• Vanuatu (1980) ve Palau (1981) ba?ımsızlıklarını kazandı.
• Greenpeace 'in Fransa 'nın Mururoa 'da gercekle?tirdi?i nukleer denemelerine son vermesine ili?kin mucadelesi, eylemcilere ait Gokku?a?ı Sava?cısı ( Rainbow Warrior ) adlı geminin batırılması ile son buldu.

Do?al afetler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Washington, ABD'deki St.Helens Da?ı 18 Mayıs 1980'de patlayarak 57 ki?inin olumune neden oldu.
• 1989 Loma Prieta Depremi , dunyanın dikkatini San Francisco kıyı ?eridine ve bu bolgeye cekti. San Francisco, Kaliforniya 'da bazı binaların yıkılması ile 65 ki?i oldu ve binlerce insan gaz borularının patlaması ve ce?itli nedenlerle yaralandı. Depremin yol actı?ı hasar 13 milyar dolar civarındadır.
• 1988 ABD 'de ya?anan kıtlıktan ulkenin bircok bolgesi etkilenmi?tir. 1988 kıtlı?ı ABD'de 60 milyar $ zarara yol acmı?tır (2008 yılı icin $80 milyar ile $120 milyar ABD doları arasındadır). Kıyılar boyunca yayılan sıcak hava dalgası ABD'de 4800 ile 17000 ki?inin hayatını kaybetmesine neden oldu.
• Allen kasırgası (1980), Alicia kasırgası (1983), Gilbert kasırgası (1988), Joan kasırgası (1988) ve Hugo kasırgası (1989)
• Di?er do?a felaketleri: The 1982-1983 El Nino dunyanın bircok yerinde yıkımlara neden olmu?tur; 1985 Richter olce?ine gore 8.1 olculen Meksika depremi Meksiko ve Meksika'nın merkezi dahil di?er bolgeleri hArap etmi?tir; 1985 Kolombiya 'da Nevado del Ruiz 'in patlaması; Kamerun 'da 1986 Nyos Golu limnic puskurmesi; 1988 SSCB 'nin Kafkas bolgesini etkileyen Ermenistan Depremi.

Do?a hadisesi olmayan felaketler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1984 Bhopal felaketi , Hindistan 'daki Bhopal kentinde Karbit Bile?i?i tesisinden zehirli MIC gazının sızması sonucunda 3000 ki?i derhal oldu ve 15000-20000 ki?i de dolaylı olarak etkilendiler.
• 1986 Cernobil faciası, Sovyetler Birli?i , Ukrayna 'daki yuksek olcekli nukleer fuzyon reaktorunun patlamasıyla, buyuk miktarda radyoaktif madde Avrupa'ya do?ru yayıldı, 47 ki?i hayatını kaybetti, sayılamayacak kadar ki?i gelecekte muhtemel bir ?ekilde radyasyon kaynaklı kanser vakalarıyla kar?ı kar?ıya kaldı ve 300,000 ki?ide ya?adıkları yerlerinden goc etmek durumunda kaldı.
• 1986 Challenger felaketi, NASA Challenger Uzay Meki?i kalkı?ından sonra parcalandı ve tum murettebat oldu. Bu bir Nasa uzay aracının tamamen parcalanmasıyla olu?an ilk felakettir. Kazanın sebebi o-ringden kaynaklanan bir hatadır.
• 1989'da Alaska 'da Exxon Valdez kazası ^[14] ya?andı. Cok fazla bir petrolun yayılmamasına ra?men, uzak ve hassas konumu onu o gune kadarki en tahrip edici cevre felaketlerinden biri haline getirmi?tir.

Dipnotlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Memories of the toys, games, TV, movies and music of the 1980s 2 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• American Cultural History 1980?1989
• The UK in the 1980s 6 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• australia in the 1980s 17 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• CTV: Preserving the Legacy of 80's Alternative Music ^{[ olu/kırık ba?lantı ]}
• 80s Culture, Fashion, Movies, TV, and Music 22 A?ustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .

Moda ile ilgili Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• A guide to 80s Fashion 28 A?ustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• 80s Fashion Information 10 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• New Romantics 1980s Fashion History 3 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Nostalgia Central - Fashion in the 1980s
• Museum of 1980s sports and leisurewear 29 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Rewind back to 80s Fashion
• Classic 80s t-shirt fashion
• Children's clothing from the 1980s 7 ?ubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• 80s fashion: hair, clothes, makeup 22 A?ustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• ?ngilizce metin 19 A?ustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Film Kaynak Metin 23 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .