Ronald Reagan

Oficjalny portret prezydencki Ronalda Reagana, 3 czerwca 1985
Pełne imi? i nazwisko	Ronald Wilson Reagan
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1911 Tampico
Data i miejsce ?mierci	5 czerwca 2004 Los Angeles
40. prezydent Stanow Zjednoczonych
Okres	od 20 stycznia 1981 do 20 stycznia 1989
Przynale?no?? polityczna	Partia Republika?ska
Pierwsza dama	Nancy Davis
Wiceprezydent	George H.W. Bush
Poprzednik	Jimmy Carter
Nast?pca	George H.W. Bush
33. Gubernator Kalifornii
Okres	od 2 stycznia 1967 do 6 stycznia 1975
Poprzednik	Pat Brown
Nast?pca	Jerry Brown
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ronald Wilson Reagan (ur. 6 lutego 1911 w Tampico , zm. 5 czerwca 2004 , w Los Angeles ) ? ameryka?ski polityk , m?? stanu, 40. prezydent Stanow Zjednoczonych oraz 33. gubernator Kalifornii , aktor filmowy . Jako przywodca USA udzielił znacz?cej pomocy ruchom antykomunistycznym, w tym działaj?cej w Polsce ?Solidarno?ci” . W czasie jego prezydentury zostały przeprowadzone reformy w polityce gospodarczej (tzw. reaganomika ) o zało?eniach wywodz?cych si? z ekonomii poda?y .

Uko?czył Eureka College w 1932 roku i pracował jako komentator radiowy. Po przeprowadzce do Kalifornii w 1937 r., znalazł prac? jako aktor filmowy i zagrał w kilku du?ych produkcjach oraz był aktywnym członkiem aktorskiego zwi?zku zawodowego. Na pocz?tku lat 60. wst?pił do Partii Republika?skiej . W 1964 roku, jego przemowienie ?Czas na wybieranie” , zwrociło na niego uwag? całego kraju. Zdobywaj?c swoich zwolennikow, został wybrany na gubernatora Kalifornii (1966?1974). Jako gubernator, przekształcił deficyt bud?etowy stanu w nadwy?k?, rzucił wyzwanie protestuj?cym na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i rozkazał wkroczy? oddziałom Gwardii Narodowej na teren Uniwersytetu, w okresie ruchow protestacyjnych. W 1980 roku Reagan wygrał nominacj? republika?sk? na prezydenta i pokonał urz?duj?cego prezydenta Jimmy’ego Cartera .

Wkrotce po obj?ciu urz?du prezydenta, rozpocz?ł wdra?anie nowych inicjatyw politycznych i gospodarczych. Jego polityka gospodarcza opowiadała si? za obni?eniem stawek podatkowych w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego, deregulacji gospodarczej i redukcji wydatkow rz?dowych.

W swojej pierwszej kadencji prze?ył zamach , wzniecił wojn? z narkotykami , najechał Grenad? i walczył ze zwi?zkami zawodowymi sektora publicznego.

W ci?gu jego dwoch kadencji w gospodarce nast?piły spadek inflacji z 12,5% do 4,4% oraz ?redni roczny wzrost realnego PKB o 3,6%. Reagan obni?ył podatki i zwi?kszył wydatki wojskowe, co przyczyniło si? do ogolnego wzrostu długu federalnego. Sprawy zagraniczne zdominowały jego drug? kadencj?, w tym bombardowanie Libii , wojna iracko-ira?ska , afera Iran-Contras i trwaj?ca zimna wojna . W czerwcu 1987 roku, cztery lata po tym, jak publicznie okre?lił Zwi?zek Radziecki jako ?imperium zła”, Reagan podczas przemowienia pod Bram? Brandenbursk? wezwał sowieckiego sekretarza generalnego Michaiła Gorbaczowa do ?zburzenia tego muru”. Reagan rozpocz?ł swoj? prezydentur? w okresie upadku Zwi?zku Radzieckiego , ktory ostatecznie upadł prawie trzy lata po jego odej?ciu.

Chocia? planował aktywn? działalno?? po prezydenturze, w listopadzie 1994 roku ujawnił, ?e zdiagnozowano u niego chorob? Alzheimera . Po?niej jego nieformalne wyst?pienia publiczne stawały si? coraz rzadsze w miar? post?pu choroby.

Dzieci?stwo i młodo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Ronald Reagan urodził si? 6 lutego 1911 w Tampico , jako syn sprzedawcy butow Johna Reagana i jego ?ony Nellie ^[1] . W 1920 rodzina przeniosła si? do Dixon , gdzie Ronald ucz?szczał do szkoł ^[1] . W szkole ?redniej wyst?pował w kołku teatralnym ^[1] . W 1928 wst?pił do Eureka College, gdzie był przewodnicz?cym organizacji studenckiej i kapitanem dru?yny pływackiej ^[1] . Po uko?czeniu szkoły pracował jako radiowy komentator sportowy w Davenport i Des Moines ^[2] .

Kariera aktorska [ edytuj | edytuj kod ]

W 1937, przebywaj?c w Kalifornii , otrzymał anga? do filmu Miło?? w eterze ^[2] . Postanowił wowczas pozosta? w Hollywood , poniewa? aktorstwo było jego wymarzonym zawodem ^[2] . Zagrał ł?cznie w ponad 50 filmach ^[2] . Najsłynniejsze z nich to: King’s Row , Mroczne zwyci?stwo , Brother Rat , Knute Rockne All American , Bedtime for Bonzo , Zabojcy i Hellcats of the Navy ^[2] . W 1938 roku przyst?pił do stowarzyszenia aktorskiego Screen Actor Guild , ktorego został przewodnicz?cym dziewi?? lat po?niej ^[2] . W czasie II wojny ?wiatowej nagrywał filmy instrukta?owe dla wojska ^[2] . W połowie lat 50. skupił si? na pracy w telewizji, m.in. podpisuj?c kontrakt z General Electric na regularne prowadzenie połgodzinnego programu ^[3] .

Kariera polityczna [ edytuj | edytuj kod ]

W latach 30. był zwolennikiem polityki Nowego Ładu Franklina Delano Roosevelta i Partii Demokratycznej ^[2] . W 1948 roku poparł Harry’ego Trumana w wyborach prezydenckich , a dwa lata po?niej Helen Gahagan Douglas z Kalifornii w wyborach do Senatu ^[3] . Jego pogl?dy ewoluowały z czasem i w 1952 i 1956 roku organizował przedsi?wzi?cie ?Demokraci na rzecz Eisenhowera ”, maj?ce na celu wybor Dwighta Eisenhowera na prezydenta ^[3] . W 1960 agitował za Richardem Nixonem , a dwa lata po?niej opu?cił demokratow i zapisał si? do Partii Republika?skiej ^[3] . Dzi?ki jego działalno?ci w kampanii Barry’ego Goldwatera w 1964 roku zyskał sympati? bossow partyjnych ^[3] . Dzi?ki temu dwa lata po?niej wystartował w wyborach na urz?d gubernatora Kalifornii ^[3] . Jego głownym kontrkandydatem był urz?duj?cy gubernator Pat Brown ^[4] . Reagan uzyskał wowczas 57,6% poparcia, wobec 42,3% dla Browna ^[4] .

Jako gubernator kładł nacisk na ci?cia bud?etowe, zmniejszenie podatkow i samoograniczanie si? władzy ^[4] . Obci?ł wydatki na o?wiat? i szkolnictwo wy?sze, przeciw czemu protestował Clark Kerr , rektor Uniwersytetu Kalifornijskiego ^[4] . Wobec tego Reagan zwolnił Kerra ze stanowiska, podnosz?c opłaty za nauk? ^[4] . Ci?cia obj?ły tak?e opiek? społeczn?, jednak w wyniku naciskow gubernator musiał poj?? na kompromisy i wprowadzi? l?ejsze reformy od zapowiadanych ^[4] . Sprzeciwiał si? zniesieniu kary ?mierci , jednak na tym polu tak?e poniosł pora?k? ^[4] . Jego działania miały na celu tak?e ograniczenie wzrostu biurokracji ? przez cały okres jego urz?dowania zatrudnienie utrzymało si? na poziomie 103 tysi?cy osob ^[5] . Obni?ył podatki od nieruchomo?ci, podwy?szaj?c podatki dochodowe, a tak?e zaostrzył kryteria kwalifikacji do ?wiadcze? społecznych, przez co liczba osob je otrzymuj?cych spadła ^[5] . W 1972 roku ubiegał si? o drug? kadencj? gubernatorsk?, co udało mu si? osi?gn?? po pokonaniu Jesse’ego Unrucha ^[4] . Cztery lata po?niej postanowił nie kandydowa? po raz trzeci, tylko wystartowa? w wyborach prezydenckich ^[5] . O nominacj? Partii Republika?skiej musiał walczy? z urz?duj?cym prezydentem Geraldem Fordem ^[5] . Nie udało mu si? jednak przekona? delegatow partyjnych i nominacj? otrzymał Ford ^[5] .

W 1980 ponownie postanowił ubiega? si? o prezydentur? ^[6] . Wzi?ł udział we wszystkich zorganizowanych prawyborach, aby zapewni? sobie poparcie delegatow ^[6] . Jego głownymi kontrkandydatami byli George H.W. Bush , Howard Baker , John Anderson i John Connally ^{[6] [7] [8]} . Po marcowych prawyborach w Karolinie Południowej , z wy?cigu wycofał si? Connally, ktory udzielił swojego poparcia Reaganowi ^[6] . W tym samym czasie prezydent Ford oznajmił, ?e nie b?dzie ubiegał si? o ponown? prezydentur? ^[6] . W maju Bush podj?ł decyzj? o niekandydowaniu i wsparł Reagana, twierdz?c, ?e głownym celem Partii Republika?skiej jest odsuni?cie od władzy Jimmy’ego Cartera ^[9] . Na lipcowej konwencji republikanow w Detroit , Reagan uzyskał nominacj? w pierwszym głosowaniu ^[9] . Pocz?tkowo zaproponował wiceprezydentur? Fordowi, jednak były prezydent chciał zwi?kszenia kompetencji drugiej osoby w pa?stwie ^[9] . Reagan nie chciał si? na to zgodzi?, wobec czego Ford nie przyj?ł propozycji ^[9] . Wowczas nominat zło?ył ofert? Bushowi, ktora została zaakceptowana ^[9] . W głosowaniu powszechnym Reagan otrzymał prawie 44 mln głosow, wobec ponad 35 mln dla Cartera i 5,7 mln dla Andersona ^[10] . W Kolegium Elektorskim na republikanina głosowało 489 elektorow, podczas gdy na demokrat? ? 49 ^[10] . Reagan został zaprzysi??ony 20 stycznia 1981 ^[9] .

Prezydentura [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsza kadencja [ edytuj | edytuj kod ]

W przemowieniu inauguracyjnym podkre?lił swoje konserwatywne pogl?dy społeczno-gospodarcze: zapowiedział redukcj? wydatkow publicznych (z wyj?tkiem bud?etu wojskowego), obni?enie podatkow, zmniejszenie zatrudnienia w administracji publicznej i ograniczenie ingerencji rz?du federalnego w gospodark? ^[9] . W dziedzinie polityki zagranicznej podkre?lił ch?? utrzymania pokoju, zaznaczaj?c jednak swoje nieugi?cie wobec komunizmu ^[11] . W swoim gabinecie Reagan tak?e zgromadził ludzi o konserwatywnych pogl?dach: sekretarzem stanu został Alexander Haig , sekretarzem obrony ? Caspar Weinberger , sekretarzem skarbu ? Donald Regan , prokuratorem generalnym ? William French Smith , doradc? ds. bezpiecze?stwa narodowego ? Richard Allen , a szefem personelu Białego Domu ? James Baker ^[11] . Jedyn? kobiet? w rz?dzie Reagana była ambasador USA przy ONZ ? Jeane Kirkpatrick , natomiast jedynym Afroamerykaninem był sekretarz urbanizacji Samuel Pierce ^[11] .

Jednym z pierwszych wydarze? w czasie pierwszej kadencji była proba dokonania zamachu na Reagana ^[11] . 30 marca 1981 roku przed hotelem Washington Hilton, John Hinckley kilkakrotnie strzelił w kierunku Reagana, rani?c go, a ponadto rzecznika prasowego Białego Domu Jamesa Brady’ego , agenta Secret Service Timothy’ego McCarthy’ego i policjanta Thomasa Delahanty’ego ^[11] . Ranny prezydent został niezwłocznie przetransportowany do szpitala, gdzie został zoperowany ^[11] . 4 kwietnia był ju? w stanie rozmawia? ze wspołpracownikami, a osiem dni po?niej został wypisany ze szpitala ^[11] .

Od pocz?tku prezydentury prowadził konserwatywn? polityk? gospodarcz? (tzw. reaganomika ), zagraniczn? i wojskow? ^[12] . Silna opozycja wobec socjalizmu , zwalczanie lewicowych rz?dow i pomoc proameryka?skim re?imom spowodowały liczne napi?cia w stosunkach ze Zwi?zkiem Radzieckim ^[12] . Gdy w grudniu 1981 w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadzono stan wojenny , prezydent USA ogłosił sankcje wobec władz PRL ^[13] . Stwierdził, ?e pomoc humanitarna b?dzie kontynuowana, lecz tylko pod warunkiem pewno?ci, ?e ?ywno?? dociera do potrzebuj?cych ^[13] . Ponadto Reagan zawiesił uprawnienia linii lotniczych LOT w komunikacji pomi?dzy PRL i USA, wstrzymał odnowienie zabezpiecze? kredytowych z Banku Eksportowo-Importowego i zaapelował do pa?stw sojuszniczych o ograniczenie dostaw nowoczesnych technologii do Polski ^[13] . Ponadto wstrzymano wymiany naukowe i medyczne, a tak?e zaprzestano przyznawa? wizy dla Polakow udaj?cych si? do Stanow Zjednoczonych ^[14] . Gdy Sejm PRL przyj?ł uchwał? o zwi?zkach zawodowych w pa?dzierniku 1982, USA cofn?ły klauzul? najwy?szego uprzywilejowania ^[14] . Podwy?ka stawek celnych miała pozbawi? PRL 30?40 miliardow dolarow dochodow z eksportu ^[14] . Sankcjami został obj?ty tak?e ZSRR ^[15] . 29 grudnia 1981 wstrzymano licencje na dostawy sprz?tu elektronicznego, dostawy zbo?, zawieszono rokowania dotycz?ce nowego układu rozbrojeniowego, wstrzymano loty Aerofłotu i nie odnowiono układu o wymianie naukowej ^[13] . Wszelkie restrykcje zostały zniesione dopiero w 1987 ^[16] .

W 1981 podejmował tak?e wysiłki na rzecz ustabilizowania sytuacji na Bliskim Wschodzie ^[15] . 1 wrze?nia przedstawił plan, zakładaj?cy wstrzymanie budowy osiedli izraelskich na Zachodnim Brzegu Jordanu i w strefie Gazy , wybor autonomicznej władzy Palestyny i przekazanie władzy na pi?? lat palesty?skim mieszka?com tych?e terenow ^[15] . Prezydent sprzeciwiał si? powołaniu autonomicznego pa?stwa palesty?skiego , jednak postulował stowarzyszenie terenow Cisjordanii i Gazy z Jordani? i niepodzielno?? Jerozolimy ^[15] .

Polityka antykomunistyczna znalazła tak?e odzwierciedlenie w stosunkach z sojusznikami ? na pocz?tku czerwca 1982 roku Reagan udał si? do Pary?a , aby spotka? si? z prezydentem Francji Francois Mitterrandem i przywodcami 6 innych krajow ^[12] . Prezydent Stanow Zjednoczonych chciał, by pa?stwa sojusznicze ograniczyły kredyty dla ZSRR i innych krajow socjalistycznych, jednak nie uzyskano w tej kwestii konsensusu ^[12] . Liderzy ustalili jednak, ?e kredyty b?d? oprocentowane na poziomie co najmniej 12,5% ^[12] . Reagan bezskutecznie domagał si? zatrzymania budowy gazoci?gu z Syberii do Europy Zachodniej ^[12] . 8 czerwca Reagan wizytował w Londynie , dzie? po?niej w Bonn , a 11 czerwca w Berlinie Zachodnim ^[12] . We wszystkich trzech miejscach nawoływał do bardziej zdecydowanej opozycji wobec Zwi?zku Radzieckiego i przyj?cia ameryka?skiego programu kontroli zbroje? ^[12] .

W czasie trwania pierwszej kadencji, Reagan przeznaczył ponad 1,5 bln dolarow na zbrojenie i nie podejmował proby wznowienia rozmow na temat rozbrojenia ^[12] . W 1983 roku postanowił o rozmieszczeniu rakiet ?redniego zasi?gu MGM-31B Pershing II w krajach Europy Zachodniej ^[12] .

Jesieni? 1983 utworzono komitet na rzecz reelekcji Reagana ^[14] . Oficjalnie prezydent ogłosił decyzj? o starcie w wyborach 29 stycznia 1984 ^[14] . Delegaci Partii Republika?skiej, udzielili mu jednomy?lnego poparcia na konwencji w Dallas w dniach 20?23 sierpnia ^[14] . Z ramienia demokratow jego przeciwnikiem był Walter Mondale ^[17] . W głosowaniu powszechnym urz?duj?cy prezydent uzyskał ponad 54 mln głosow, przy ponad 37 milionach dla Mondale’a ^[17] . W Kolegium Elektorow Reagan otrzymał 525 głosow, wobec 13 dla kandydata Partii Demokratycznej ^[17] .

Druga kadencja [ edytuj | edytuj kod ]

W 1985 rozpocz?ł rokowania rozbrojeniowe ze Zwi?zkiem Radzieckim, pomimo zapowiedzi utrzymania tempa zbroje? ameryka?skich ^[18] . Jednocze?nie oskar?ył Libi? , Kore? Połnocn? , Nikaragu? i Kub? o przynale?no?? do pa?stw terrorystycznych ^[18] , stwierdzaj?c jednocze?nie, ?e wspołpracuj? one z ZSRR ^[19] . 8 kwietnia sekretarz generalny KPZR Michaił Gorbaczow o?wiadczył, ?e chce si? spotka? z ameryka?skim prezydentem ^[20] . Przywodca Zwi?zku Radzieckiego wprowadził moratorium na rozmieszczanie rakiet w Europie i przeprowadzanie podziemnych prob j?drowych ^[20] . Reagan jednak nie poszedł za przykładem Gorbaczowa i kontynuował zbrojenia ^[20] . Spotkanie obu przywodcow  (inne j?zyki) odbyło si? w dniach 19?21 listopada 1985 roku w Genewie ^[20] . Zawarto tam wowczas porozumienia dotycz?ce regularnych spotka? sekretarza stanu i ministra spraw zagranicznych , wznowienia komunikacji lotniczej i wymiany naukowo-o?wiatowej, otwarcia konsulatow w Kijowie i Nowym Jorku oraz o wspołpracy w dziedzinie ochrony ?rodowiska i wynalezienia lekarstwa na raka ^[20] .

Na pocz?tku 1986 zapowiedział kontynuacj? programu bada? kosmicznych , pomimo ?e 28 stycznia, krotko po starcie, rozbił si? wahadłowiec Challenger ^[21] . Ponadto zwrocił si? do Kongresu o wyasygnowanie 100 milionow dolarow na wsparcie dla kontrrewolucjonistow w Nikaragui ^[21] . Popierał tak?e powstania w Angoli , Kampuczy i Afganistanie ^[21] . W dniach 11?12 pa?dziernika w Reykjaviku odbyło si? drugie spotkanie Reagana i Gorbaczowa  (inne j?zyki) ^[21] . Podczas rozmow Gorbaczow postulował zmniejszenie zbroje? j?drowych, poprzez zaprzestanie prob w kosmosie ^[21] . Poniewa? jednak uniemo?liwiłoby to prowadzenie bada? nad Inicjatyw? Obrony Strategicznej , Reagan nie przystał na t? propozycj? ^[21] .

Miesi?c po rozmowach na Islandii , w Stanach Zjednoczonych wybuchła afera Iran-Contras ^[22] . Liba?ski tygodnik ?Al Shiraa” ujawnił, ?e były doradca ds. bezpiecze?stwa narodowego Robert McFarlane , wraz z trzema wspołpracownikami, we wrze?niu 1986 przybył do Teheranu i wr?czył prezenty tamtejszym oficjelom ^[23] . Ponadto ujawniono, ?e USA dostarczało potajemnie bro? Iranowi , w zamian za uwolnienie kilku ameryka?skich zakładnikow z r?k Hezbollahu ^[23] . Reagan wielokrotnie wcze?niej zapewniał, ?e nie b?dzie pertraktowa? z porywaczami i nakłaniał sojusznikow do przestrzegania nało?onego wcze?niej na Iran embarga na bro? ^[23] . Opinia publiczna i prasa zacz?ły wowczas ostro atakowa? prezydenta, zarzucaj?c mu hipokryzj? ^[23] . 13 listopada Reagan wygłosił o?wiadczenie, w ktorym zaprzeczył informacjom tygodnika dotycz?cym negocjacji z terrorystami, jednak przyznał, ?e niewielkie ilo?ci broni były dostarczane, tłumacz?c to interesem narodowym kraju ^[23] . Potwierdził tak?e, ?e McFarlane był tajnym wysłannikiem USA, maj?cym nawi?za? stosunki z władzami ira?skimi, ale nie został przyj?ty przez ajatollaha Ruhollaha Chomejniego ^[23] . Prezydent nie uznawał swojej winy i nie zamierzał dymisjonowa? sekretarza stanu George’a Shultza ^[23] . 25 listopada prokurator generalny Edwin Meese upublicznił, ?e pieni?dze uzyskane ze sprzeda?y broni zostały przelane na szwajcarskie konto, z ktorego potem czerpali kontrrewolucjoni?ci nikaragua?scy ^[24] . Zaznaczył jednak, ?e prezydent nie był o tym informowany ^[24] . W wyniku tych wydarze?, doradca ds. bezpiecze?stwa narodowego, John Poindexter i jego zast?pca Oliver North , zło?yli rezygnacje ^[24] . Na pocz?tku 1987 powołano trzyosobow? komisj?, pod przewodnictwem Johna Towera , ktora 25 lutego przedło?yła raport ^[25] . Komisja Towera orzekła, ?e Reagan nie był ?wiadomy wszystkich działa? w aferze Iran-Contras, jednak?e bardzo krytycznie oceniła pozostałe działania prezydenta ^[25] . W wyniku raportu Reagan postanowił powoła? nowego szefa personelu Białego Domu, po rezygnacji Donalda Regana ^[26] . Kilku politykow odmowiło, nie chc?c si? wi?za? z administracj? znajduj?c? si? w kryzysie wizerunkowym, jednak ostatecznie ofert? posady przyj?ł lider republikanow w Senacie ? Howard Baker ^[26] . Ponadto 4 marca prezydent wygłosił or?dzie, w ktorym przyznał si? do bł?du i wzi?ł na siebie pełn? odpowiedzialno?? ^[26] . W mi?dzyczasie powołano tak?e komisje Izby Reprezentantow i Senatu, ktore opublikowały swoj raport 18 listopada 1987 ^[27] . W raporcie stwierdzaj?, ?e prezydent wiedział o działaniach Krajowej Rady Bezpiecze?stwa, a je?li nie wiedział, to niedostatecznie panował nad podległymi mu organami ^[27] .

Na pocz?tku czerwca 1987 udał si? do Wenecji na konferencj? liderow pa?stw kapitalistycznych ^[27] . Rozmowy dotyczyły wspołpracy na linii Wschod-Zachod, zacie?nienia wspołpracy pa?stw zachodnich, redukcji zbroje? i przestrzegania praw człowieka ^[27] . Ponadto dyskutowano na temat terroryzmu , bezpiecze?stwa w Zatoce Perskiej i epidemii AIDS ^[28] . Przy okazji wizyty we Włoszech, Reagan spotkał si? tak?e z papie?em Janem Pawłem II w Watykanie ^[28] . Było to trzecie takie spotkanie, podczas ktorych omawiano problemy wy?cigu zbroje?, stosunkow krajow kapitalistycznych z socjalistycznymi i programow pomocy humanitarnej ^[28] . Na drugim ze spotka? (w czerwcu 1984 roku) Stany Zjednoczone i Watykan po 117-letniej przerwie ponownie nawi?zały stosunki dyplomatyczne ^[28] . Ambasadorem USA w Watykanie został William Wilson ^[28] .

W listopadzie 1987 w Genewie toczyły si? rokowania sekretarza stanu George’a Shultza i ministra spraw zagranicznych Eduarda Szewardnadzego ^[29] . W czasie tych rozmow uzgodniono tre?? traktatu dotycz?cego całkowitej likwidacji rakiet krotkiego i ?redniego zasi?gu ^[29] . Przedmiotowa umowa, zwana traktatem INF , została podpisana 8 grudnia w Waszyngtonie przez Gorbaczowa i Reagana ^[29] . Skutkami tej umowy były rezygnacja Stanow Zjednoczonych z utrzymywania rakiet krotkiego i ?redniego zasi?gu w Europie oraz zapewnienie niestosowania takich ?rodkow w przyszło?ci ^[29] . Tydzie? po?niej Reagan spotkał si? z senatorami, aby zło?y? wyja?nienia w sprawie traktatu ^[29] .

Na pocz?tku 1988 zapowiedział ch?? 50% redukcji zbroje? USA i ZSRR ^[30] . Utrzymywał jednak swoje zdecydowane poparcie dla SDI oraz kontrrewolucjonistow nikaragua?skich ^[30] . Mimo to 3 lutego Izba Reprezentantow odrzuciła wniosek o wsparcie dla Contras. Z kolei Senat tego samego dnia obalił prezydenckie weto wobec ustawy o zaostrzeniu walki z dyskryminacj? rasow? i religijn? ^[30] .

Na przełomie maja i czerwca odbyło si? czwarte spotkanie Reagana z Gorbaczowem ^[30] . Tym razem rokowania miały miejsce w Moskwie ^[30] . Pod koniec maja Senat ameryka?ski zaaprobował układ INF, dzi?ki czemu Reagan mogł wymieni? akty ratyfikacyjne ^[30] . Ponadto obaj uzgodnili wzajemne informowanie o ewentualnym wystrzeleniu rakiet balistycznych i stopniowym redukowaniu broni ofensywnej ^[31] . Dodatkowo postanowili o wspolnym przeprowadzeniu eksperymentu w dziedzinie kontroli podziemnych wybuchow j?drowych na poligonach do?wiadczalnych ^[31] .

W lecie 1988 odbywała si? kampania wyborcza przed wyborami prezydenckimi , w ktorej Reagan udzielił stanowczego poparcia swojemu wiceprezydentowi ? George’owi Bushowi ^[32] . Bush uzyskał nominacj? Partii Republika?skiej i odniosł zwyci?stwo w wyborach powszechnych oraz w głosowaniu Kolegium Elektorow nad kandydatem Partii Demokratycznej Michaelem Dukakisem ^[32] .

Emerytura i ?mier? [ edytuj | edytuj kod ]

Po opuszczeniu Białego Domu Reaganowie przenie?li si? do Kalifornii ^[33] . Na emeryturze były prezydent zajmował si? wygłaszaniem wykładow i pisaniem pami?tnikow ^[33] . Czasami udawał si? w podro?e, m.in. do Japonii w 1989 i do Polski rok po?niej ^[33] . Jesieni? 1991 odbyło si? uroczyste otwarcie Biblioteki Prezydenckiej w Simi Valley ^[33] . W czasach administracji George’a Busha udzielał rad prezydentowi, natomiast krytykował gabinet Billa Clintona ^[33] . Od czasu zachorowania na Alzheimera rzadziej udzielał si? publicznie ^[34] . Zmarł 5 czerwca 2004 w Los Angeles, w wyniku zapalenia płuc ^[35] . Pogrzeb odbył si? 11 czerwca i został ogłoszony dniem ?ałoby narodowej , a uczestniczyli w nim m.in. prezydenci USA George W. Bush , George H.W. Bush, Gerald Ford, Jimmy Carter i Bill Clinton, premierzy Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher i Tony Blair , były prezydent Zwi?zku Radzieckiego Michaił Gorbaczow, były prezydent Polski Lech Wał?sa , były premier Kanady Brian Mulroney , premier Włoch Silvio Berlusconi i kanclerz Niemiec Gerhard Schroder ^{[36] [37]} . Ronald Reagan został pochowany na terenie swojej biblioteki prezydenckiej w Kalifornii 12 czerwca 2004 r. ^[38]

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Na planie filmu Brother Rat poznał swoj? pierwsz? ?on? Jane Wyman ^[2] . Mieli corki: Maureen (1941?2001) i Christine (zmarł? krotko po urodzeniu w 1947), a ponadto wychowywali adoptowanego Michaela (ur. 1945) ^[2] . Drug? ?on?, Nancy , poznał na planie filmu Hellcats of the Navy ^[2] . Miał z ni? cork? Patrici? Ann (ur. 1952) i syna Ronalda Prescotta (ur. 1958) ^[2] .

Otrzymał tytuły honorowego obywatela Wilna ^[39] i Gda?ska ^[40] .

Zdrowie [ edytuj | edytuj kod ]

13 lipca 1985 przeszedł kilka operacji, ktore były spowodowane zło?liwymi zmianami nowotworowymi ^[41] . Usuni?to mu polipy i fragment jelita ^[41] . 30 lipca zoperowano jego nos, w celu usuni?cia podra?nionej tkanki, a 10 pa?dziernika usuni?to stamt?d kolejne komorki nowotworowe ^[41] . W czasie jego absencji, obowi?zki prezydenta sprawował wiceprezydent George Bush ^[41] . 5 listopada 1994 podał do wiadomo?ci publicznej, ?e cierpi na chorob? Alzheimera ^[34] . Według jego syna Michaela, pierwsze objawy schorzenia pojawiły si? u byłego prezydenta w 1992 ^[34] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• USS Ronald Reagan (CVN-76)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Longin Pastusiak : Prezydenci Stanow Zjednoczonych Ameryki Połnocnej . Warszawa: Iskry , 1999. ISBN  83-207-1558-X . ( pol. ) . brak strony w ksi??ce

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Ronald Reagan . Biały Dom . [dost?p 2018-01-22]. ( ang. ) .
• First Inaugural Address of Ronald Reagan . Avalon Project. [dost?p 2018-01-22]. ( ang. ) .
• Second Inaugural Address of Ronald Reagan . Avalon Project. [dost?p 2018-01-22]. ( ang. ) .
• Ronald Reagan w bazie Filmweb
• Ronald Reagan w bazie IMDb ( ang. )