Персийн булангийн дайн
(
1990
оны
8 сарын 2
?
1991
оны
2 сарын 28
) буюу
Персийн булангийн нэгд?гээр дайн
[11]
[12]
,
буюу
Персийн булангийн хоёрдугаар дайн'
[13]
[14]
гэгддэг б?г??д Иракийн удирдагч
Саддам Хусэйний
Б?х дайны эх
[15]
гэдэг б?р энгийнээр Ц?лийн шуурга ажиллагаа ч гэдэг энэ дайн 1990 оны 8 дугаар сарын 2-нд
Кувейтийг
эзэлсэн
Иракын
х?чийг Кувейтээс гаргах зорилгоор
Нэгдсэн ?ндэстний Байгууллагын
?гс?н з?вш??рл??р 34 улсаас б?рдсэн Эвслийн х?чийн Иракийн эсрэг явуулсан эцсийн ажиллагааг хэлдэг.
Персийн булангийн дайн
|
Дээрээс цагийн з??ний дагуу:
Кувейтийн
газрын тосны
цооног дээг??р нисч буй АНУ-ын Агаарын цэргийн х?чний нисэх онгоц; Грэнби ажиллагаанд оролцож буй Британийн цэрг??д;
Локхид
AC-130-ын камерийн харагдац; ?хлийн зам; M728 байлдааны инженерийн тээврийн хэрэгсэл
|
Огноо
|
1990 оны 8 дугаар сарын 2 ? 1991 оны 2 дугаар сарын 28 (Ц?лийн шуурга ажиллагаа албан ёсоор 1995 оны 11 д?гээр сарын 30-нд дууссан
[1]
)
|
Байрлал
|
Ирак
,
Кувейт
,
Саудын Араб
|
?р дагавар
|
- Эвслийн ялалт
- Иракийн эсрэг хориг тогтоосон
- Иракийн булаан эзлэгч х?чийг Кувейтээс гаргасан
- Иракийн талаас олон цэрэг амь ?рэгдэж, шархдан, Ирак, Кувейтийн дэд б?тэц с?йдсэн
|
|
Байлдагч талууд
|
Кувейт
Кувейт
Америкийн Нэгдсэн Улс
Америкийн Нэгдсэн Улс
Саудын Араб
Саудын Араб
Их Британи
Франц
Египет
Египет
Сири
Сири
Эвслийн бусад х?ч
|
Ирак
|
Удирдагчид
|
Жабэр Аль-Ахмад Аль-Жабэр Аль-Сабах
Норман Шварцкопф
Колин Павэлл
Халид бин Султан
[2]
Эндрью Вилсон
Питэр дэ ла Биллиэр
|
Саддам Хусэйн
Али Хассан аль-Мажид
Салах Абуд Махмуд
|
Цэргийн х?ч
|
959.600
[3]
1.820
с?н??гч онгоц
,
дайрагч онгоц
(АНУ-ын 1.376, Саудын Арабын 175, Британийн 69, Францын 42, Канадын 24, Италийн 8)
3.318
танк
(голдуу
M1 Abrams
(АНУ),
Challenger 1
(НВУ),
M60
(АНУ))
8
нисэх онгоц тээгч
2
байлдааны усан онгоц
20
кр?йзэр
20
с?н??гч усан онгоц
5
шумбагч завь
[4]
|
545.000 (Кувейтэд 100.000)+
649 с?н??гч онгоц
4.500 танк (Хятадын Type-59, Type-69, ??р?? ?йлдвэрлэсэн T-55 T-62, 500 орчим ЗХУ-ын
T-72
)
[4]
|
Хохирол
|
379 алагдсан
776 шархадсан
[5]
|
20.000-35.000 алагдаж, шархадсан
[6]
|
Алагдсан энгийн иргэд:
3.664 орчим Иракийн энгийн иргэд алагдсан.
[7]
Израилийн энгийн иргэдээс 2 х?н алагдаж, 230 х?н шархадсан
[8]
Саудын Арабын энгийн иргэдээс 1 х?н алагдаж, 65 х?н шархадсан
[9]
Иракийн эзлэлтийн ?ед 1.000 орчим Кувейтийн энгийн иргэд алагдаж, 300.000 х?н д?рвэжээ.
[10]
|
Эвслийн цэргийн х?чийн дийлэнхийг
Америкийн Нэгдсэн Улс
б?рд??лсэн б?г??д,
Саудын Араб
,
Нэгдсэн Вант Улс
,
Египет
м?н ихээхэн х?ч оролцуулжээ. Нийт 60 тэрбум орчим ам.долларын зардлын 40 тэрбумыг нь Саудын Араб гаргасан.
[16]
Иракийн арми
Кувейтийг
эзлэхэд олон улс даяар буруушааж, Н?Б-ын Аюулг?йн з?вл?лийн гиш??д нэн даруй эдийн засгийн хориг арга хэмжээ авч, АНУ, НВУ, Канад дайнд бэлтгэж эхэлсэн. Кувейтээс Иракийн цэргийг гаргах эхний м?рг?лд??н 1991 оны 1 д?гээр сарын 17-нд Н?Б-ээс тогтоосон эцсийн хугацаа дуусахад Иракийн цэргийг агаараас б?мб?гдс?н??р эхэлсэн. ??ний дараа 2 дугаар сарын 23-нд хуурай замаар эвслийн цэрэг давшиж, Кувейтийг ч?л??лж, Иракийн нутаг дэвсгэр р?? орсноор эвслийн х?чний б?рэн ялалтаар ?нд?рл?с?н юм. Эвслийн х?ч хуурай замын ажиллагаа эхэлснээс хойш 100 цагийн дараа давшилтаа зогсоож, гал зогсоох тухай мэдэгдсэн.
Агаарын болон хуурай газрын тулалдаан Ирак, Кувейтийн нутаг дэвсгэрээс гадна,
Саудын Арабын
хил залгаа нутагт ?рн?с?н боловч Ирак Саудын Араб дахь цэргийн байгууламжууд болон дайнд оролцоог?й Израиль руу
скад
пуужин харважээ. С??лийн энэ ?йлдэл нь Израилийг ?д?н хариу арга хэмжээ авахуулж улмаар эвслийн б?рэлдх??нд орсон Арабын улсуудыг эвслээс салган тогтворг?йж??лэх оролдлого байсан.
Иракийн х?ч Кувейтийг эзлэн авсны дараа, АНУ-ын Ер?нхийл?гч
Жорж Буш
АНУ-ын Арми, Тэнгисийн цэргийн х?ч, Тэнгисийн явган цэргийн корпус, Агаарын цэргийн х?ч, Эргийн хамгаалалтын анги нэгтгэл??дийг Саудын Араб руу татаж Ц?лийн хамгаалалтын ажиллагааг эхл??лэн, бусад улс орныг цэргийн х?чээ Персийн булан руу илгээхийг уриалжээ. Н?Б-ын эвсэл байгуулах х?чин чармайлт амжилттай болж, Ц?лийн шуурга ажиллагаа
1991
оны 1 д?гээр сарын 16-нд эхлэх ?ед, 12 улс тэнгисийн цэргийн х?чээ илгээн, Саудын Араб,
Персийн булангийн
бусад улс орон болон 6 нисэх онгоц тээгч б?хий АНУ-ын Тэнгисийн цэргийн асар том х?чтэй нэгдсэн.
Найман улс хуурай замын цэрэг илгээж,
Бахрейн
, Кувейт,
Оман
,
Катар
, Саудын Араб,
Арабын Нэгдсэн Эмират Улсаас
б?рдсэн б?сийн цэргийн х?ч болон АНУ-ын Армийн 17 х?нд, 6 х?нг?н бригад, Тэнгисийн цэргийн х?чний 9 хороо, асар том ар тал, хангалтын х?чтэй нэгдэв. Д?рв?н улс
байлдааны онгоц
илгээж, Кувейт,
Катар
, Саудын Арабын б?сийн агаарын цэргийн х?ч, болон 2.430 нисэх онгоц б?хий АНУ-ын Агаарын цэргийн х?ч, Тэнгисийн цэргийн х?ч, Тэнгисийн явган цэргийн корпусын нисэх ангитай нэгджээ.
Ирак ц??н байлдааны завь, пуужинтай байсан боловч 1,2 сая хуурай замын цэрэг, 5.800 танк, 5.100 хуягт, 3.850 артиллертай байсан нь хуурай газар давамгайлж байв. Ирак м?н 750 с?н??гч ба б?мб?гд?гч онгоц, 200 бусад онгоц, пуужин ба агаараас хамгаалах боловсронгуй системтэй байв.
Ц?лийн шуурга ажиллагаа нь АНУ-ын агаар, газрын ажиллагаагаа нэрлэсэн нэр б?г??д дайныг буруугаар ийн нэрлэх нь олонтаа байдаг.