31. desember , eða gamlarsdagur , er 365. dagur arsins (366. a hlaupari ) samkvæmt gregoriska timatalinu og jafnframt sa siðasti.

Atburðir [ breyta | breyta frumkoða ]

• 192 - Commodus keisari kom fyrir romverska oldungaraðið klæddur sem skylmingaþræll . Astkona hans, Marcia, sa nafn sitt a aftokulista og reð glimukappann Narcissus til að myrða hann.
• 1492 - Um 100.000 gyðingar voru reknir fra Sikiley .
• 1600 - Breska Austur-Indiafelagið fekk konunglegt leyfisbref .
• 1695 - Serstakur gluggaskattur varð til þess að margir verslunareigendur i Bretlandi muruðu upp i verslunarglugga sina.
• 1787 - Einokunarversluninni lauk a Islandi og 1. januar 1788 varð verslun þar frjals ollum þegnum Danakonungs.
• 1791 - Skolapiltar i Holavallarskola heldu fyrstu aramotabrennu sem vitað er um með vissu a Islandi.
• 1829 - Jonas Hallgrimsson predikaði við aftansong i Domkirkjunni i Reykjavik og sagði þa meðal annars: ?Tokum þvi vara a timanum, fyrir hvers brukun ver eigum þa einnig reikning að standa.“
• 1857 - Viktoria Bretadrottning valdi Ottawa sem hofuðborg Kanada.
• 1871 - Fyrsta blysfor var farin i Reykjavik að undirlagi skolapilta. A Tjorninni var alfadansleikur og þar var frumflutt kvæðið ?Alfadans“ eftir Jon Olafsson .
• 1874 - A siðasta degi þjoðhatiðarars var mikil skemmtisamkoma haldin a Espiholi i Eyjafirði, þar sem gerður var veisluskali ur snjo með borðum, bekkjum og ræðustol ur is.
• 1900 - Mikill fjoldi folks kom saman a Austurvelli og fagnaði aldamotunum 1900/1901. Viðar um land var lokadags aldarinnar minnst með viðhofn, svo sem a Akureyri og Isafirði.
• 1909 - Manhattanbruin i New York var tekin i notkun.
• 1914 - Gleðskapur var með mesta moti i Reykjavik, en fra og með miðnætti var oll sala og framleiðsla afengis bonnuð a Islandi um alllangt skeið.
• 1929 - Guy Lombardo lek ? Auld Lang Syne “ i fyrsta sinn i utvarpi og hof með þvi langlifa aramotahefð.
• 1944 - Seinni heimsstyrjoldin : Ungverjaland sagði Þyskalandi strið a hendur.
• 1949 - Gamlarskvold for fram með besta moti i Reykjavik og var það þakkað brennum, sem skipulagðar voru viða um borgina.
• 1956 - Rithofundasjoður Rikisutvarpsins veitti styrki i fyrsta sinn og voru fyrstu styrkþegar Snorri Hjartarson og Guðmundur Frimann .
• 1962 - Icecan-sæstrengurinn milli Islands og Kanada var tekinn i notkun.
• 1963 - Sambandsriki Rodesiu og Nyasalands leystist upp þegar tveir hlutar þess, Norður-Rodesia og Nyasaland , fengu sjalfstæði fra Bretlandi og urðu að Sambiu og Malavi .
• 1970 - Halldor Laxness birti grein i Morgunblaðinu sem hann nefndi ? Hernaðurinn gegn landinu “ og olli hun miklum deilum.
• 1977 - Vietnam og Kambodia slitu stjornmalasamskiptum vegna landamæradeilna.
• 1981 - Jerry Rawlings varð forseti Gana eftir valdaran.
• 1983 - Brunei fekk sjalfstæði fra Bretlandi.
• 1985 - Sinubrunar urðu vegna flugelda a hofuðborgarsvæðinu, þvi að þurrt var og auð jorð.
• 1987 - TV3 hof starfsemi i Danmorku.
• 1990 - Russinn Garri Kasparov varði titill sinn i heimsmeistaramotinu i skak þegar hann lagði landa sinn Anatolij Karpov að velli.
• 1990 - Utvarpsþatturinn Kryddsild var sendur ut i fyrsta sinn a Bylgjunni.
• 1991 - Sovetrikin leystust upp.
• 1994 - Þessum degi var sleppt af Fonixeyjum sem fluttu sig ur timabeltinu UTC- 11 i UTC+13, og Linueyjum sem fluttu sig ur UTC-10 i UTC+14.
• 1995 - Siðasta myndasagan um Kalla og Kobba eftir Bill Watterson birtist i dagbloðum.
• 1997 - Olafur Skulason let af embætti biskups Islands.
• 1999 - Boris Jeltsin sagði af ser sem forseti Russlands og Vladimir Putin var settur forseti i hans stað.
• 1999 - Panamaskurðurinn komst allur i hendur Panama .
• 2004 - Hæsti skyjakljufur heims, Taipei 101 , var opnaður.
• 2004 - Appelsinugula byltingin : Viktor Janukovitsj sagði af ser embætti forseta Ukrainu.
• 2005 - Flugeldasala Hjalparsveitar skata i Hveragerði brann eftir að sprenging varð i husnæðinu um eittleytið, einnig brunnu tæki hjalparsveitarinnar, bilar og fleira. Einn fotbrotnaði en allir komust lifs af.
• 2006 - Utvarpsstoðin Kantribær hætti utsendingum.

• 2006 - Þrir letust i atta sprengjutilræðum i Bangkok .
• 2007 - Yfir tvo hundruð manns letu lifið i atokum sem brutust ut vegna urslita forsetakosninganna i Kenya .
• 2009 - 5 letust þegar maður hof skothrið i verslunarmiðstoð i Espoo i Finnlandi.
• 2011 - Anders Fogh Rasmussen lysti þvi yfir að verkefni NATO i Irak væri lokið.
• 2012 - Fyrra gildistima Kyotobokunarinnar lauk.
• 2012 - Bandariska timaritið Newsweek hætti pappirsutgafu en tok hana aftur upp tveimur arum siðar.
• 2014 - 30 letust þegar sprengja sprakk i mosku i Ibb i Jemen þar sem hundruð sjiamuslima hofðu komið saman.
• 2018 - Hrunið i Magnitogorsk 2018 : Ibuðablokk i Magnitogorsk i Tsjeljabinsk i Russlandi hrundi vegna gassprengingar með þeim afleiðingum að 39 letust.
• 2019 ? Iraskir skæruliðar og motmælendur hlynntir stjorn Irans reðust a sendirað Bandarikjanna i Bagdad .
• 2019 ? Koronaveirufaraldurinn 2019-2021 : Fyrstu opinberu frettirnar barust af nyjum koronaveirufaraldri i Wuhan i Kina.

Fædd [ breyta | breyta frumkoða ]

• 1378 - Kallixtus 3. pafi (d. 1458 ).
• 1491 - Jacques Cartier , franskur landkonnuður (d. 1557 ).
• 1572 - Y?zei annar Japanskeisari (d. 1617 ).
• 1668 - Herman Boerhaave , hollenskur læknir (d. 1738 ).
• 1869 - Henri Matisse , franskur malari og grafiskur honnuður (d. 1954 ).
• 1877 - Viktor Dyk , tekkneskt skald (d. 1931 ).
• 1880 - George Marshall , bandariskur stjornmalamaður (d. 1959 ).
• 1901 - Karl-August Fagerholm , finnskur stjornmalamaður og forsætisraðherra (d. 1984 ).
• 1902 - Johann J.E. Kuld , islenskur rithofundur (d. 1984 ).
• 1908 - Jim Brown , skosk/bandariskur knattspyrnumaður (d. 1994 ).
• 1914 - Gils Guðmundsson , islenskur rithofundur og stjornmalamaður (d. 2005 )
• 1926 - Paolo Magnani , italskur biskup.
• 1935 - Salman bin Abdul Aziz al-Sad , konungur Sadi-Arabiu.
• 1936 - Siw Malmkvist , sænsk songkona.
• 1937 - Anthony Hopkins , velskur leikari.
• 1941 - Alex Ferguson , skoskur knattspyrnukappi og knattspyrnustjori.
• 1943 - John Denver , bandariskur songvari (d. 1997 ).
• 1943 - Ben Kingsley , enskur leikari.
• 1947 - Tim Matheson , bandariskur leikari, leikstjori og framleiðandi.
• 1948 - Donna Summer , bandarisk songkona (d. 2012 ).
• 1954 - Alex Salmond , skoskur stjornmalamaður.
• 1954 - Ingibjorg Solrun Gisladottir , islenskur stjornmalamaður.
• 1957 - Guðmundur Andri Thorsson , islenskur rithofundur og stjornmalamaður.
• 1959 - Val Kilmer , bandariskur leikari.
• 1960 - Steve Bruce , enskur knattspyrnustjori.
• 1962 - Nelson Luis Kerchner , brasiliskur knattspyrnumaður.
• 1966 - Runar Robertsson , utvarpsmaður a Bylgjunni.
• 1969 - Njall Trausti Friðbertsson , islenskur stjornmalamaður.
• 1971 - Marcelinho Carioca , brasiliskur knattspyrnumaður.
• 1972 - Gregory Coupet , franskur knattsyrnumadur.
• 1973 - Amir Kari? , slovenskur knattspyrnumaður.
• 1977 - Psy , sudurkoreskur songvari og lagahofundur.
• 1982 - Craig Gordon , skoskur knattspyrnumadur.

Dain [ breyta | breyta frumkoða ]

• 192 - Commodus Romarkeisari (f. 161 ).
• 335 - Silvester 1. pafi.
• 1386 - Johanna af Bæjaralandi , drottning Bæheims (f. um 1362 ).
• 1460 - Jatmundur jarl af Rutland , sonur Rikharðs hertoga, liflatinn (f. 1443 ).
• 1510 - Bianca Maria Sforza , keisaraynja, kona Maximilians 1. , keisara hins Heilaga romverska rikis (f. 1472 ).
• 1511 - Svante Nilsson , rikisstjori Sviþjoðar fra 1504 (ymist talinn hafa daið þennan dag eða 2. januar 1512 ).
• 1848 - Johann Gottfried Jakob Hermann , þyskur fornfræðingur (f. 1772 ).
• 1855 - Karl Friedrich Hermann , þyskur fornfræðingur (f. 1804 ).
• 1861 - Hallgrimur Scheving , islenskur fræðimaður (f. 1781 ).
• 1964 - Olafur Thors , forsætisraðherra Islands (f. 1892 ).
• 1975 - Barbara Arnason , ensk-islensk myndlistarkona (f. 1911 ).
• 1980 - Marshall McLuhan , kanadiskur bokmenntafræðingur (f. 1911 ).
• 1993 - Zviad Gamsakhurdia , forseti Georgiu (f. 1939 ).
• 2000 - Guðbrandur Hliðar , islenskur dyralæknir (f. 1915 ).
• 2007 - Ragnar Lar , islenskur myndlistarmaður (f. 1935 ).
• 2019 - Guðrun Ogmundsdottir , islensk stjornmalakona og felagsraðgjafi (f. 1950 ).
• 2021 - Betty White , bandarisk leikkona (f. 1922 ).
• 2022 - Benedikt 16. , pafi (f. 1927 ).

Hatiðis- og tyllidagar [ breyta | breyta frumkoða ]

• Gamlarskvold (siðasti dagur arsins) i londum þar sem gregoriska timatalið er notað.

Heimilidir [ breyta | breyta frumkoða ]

• ?Utvarpsstoð Kantribæjar hættir utsendingum a morgun“ . Sott 2. januar 2007 .