1972

Arþusund :	2. arþusundið
Aldir :	19. oldin ; 20. oldin ; 21. oldin ;
Aratugir :	1951?1960 ; 1961?1970 ; 1971?1980 ; 1981?1990 ; 1991?2000 ;
Ar :	1969 ; 1970 ; 1971 ; 1972 ; 1973 ; 1974 ; 1975 ;

Arið 1972 ( MCMLXXII i romverskum tolum ) var 72. ar 20. aldar og hlaupar sem hofst a laugardegi samkvæmt gregoriska timatalinu .

Atburðir [ breyta | breyta frumkoða ]

Januar [ breyta | breyta frumkoða ]

1. januar - Kurt Waldheim varð aðalritari Sameinuðu þjoðanna .
2. januar - Bandariska geimfarið Mariner 9 hof kortlagningu planetunnar Mars .
5. januar - Richard Nixon gaf skipun um að Geimskutluaætlunin skyldi hafin.
7. januar - Farþegaflugvel fra Iberian Airlines rakst a 250 metra haan fjallstind við Ibiza ; 104 letust.
8. januar - Melrakkaey i Grundarfirði var friðlyst.
9. januar - Stærsta farþegaskip heims, Queen Elizabeth , brann og sokk i hofninni i Hong Kong .
11. januar - Austur-Pakistan varð Bangladess .
15. januar - Margret Þorhildur var hyllt sem Danadrottning degi eftir lat foður sins Friðriks 9.
22. januar - Jens Otto Krag , forsætisraðherra Danmerkur, undirritaði samning um inngongu Danmerkur i ESB .
30. januar - Bloðugi sunnudagurinn 1972 þegar 26 motmælendur og ahorfendur voru skotnir af breska hernum i Derry a Norður-Irlandi .
30. januar - Pakistan sagði sig ur Breska samveldinu .

Februar [ breyta | breyta frumkoða ]

2. februar - Sprengja sprakk i breska siglingaklubbnum i Vestur-Berlin með þeim afleiðingum að þyskur batasmiður lest.
2. februar - Oeirðir brutust ut i Dublin vegna bloðbaðsins i Derry.
3. februar - Vetrarolympiuleikarnir 1972 hofust i Sapporo i Japan.
15. februar - Rikisstjorn Islands akvað að færa fiskveiðilogsogu Islands i 50 milur þann 1. september.
21. februar - Richard M. Nixon for i atta daga heimsokn til Alþyðulyðveldisins Kina þar sem hann hitti Mao Zedong .
22. februar - Sjo letust i sprengjutilræði IRA i Aldershot i Bretlandi .
26. februar - Floðin i Buffalo Creek : 125 letust og 4000 misstu heimili sin þegar stifla sem helt affalsvatni fra kolanamu brast i Vestur-Virginiu i Bandarikjunum.

Mars [ breyta | breyta frumkoða ]

1. mars - Romarklubburinn gaf ut ritið Mork vaxtar .
2. mars - Pioneer 10 var skotið a loft fra Kennedy-hofða .
11. mars - Hafnarfjarðarganga , fyrsta motmælaaðgerð Samtaka herstoðvaandstæðinga , var haldin.
22. mars - Geirfugladrangur uti fyrir Reykjanesi hrundi.
24. mars - Kvikmyndin Guðfaðirinn var frumsynd i Bandarikjunum.
24. mars - Breska rikisstjornin hof beina stjorn Norður-Irlands .
25. mars - Luxemborg sigraði Songvakeppni evropskra sjonvarpsstoðva með laginu Apres toi sem Vicky Leandros song.
30. mars - Vietnamstriðið : Her Norður-Vietnam hof Paskasoknina inn i Suður-Vietnam .

April [ breyta | breyta frumkoða ]

10. april - Samningur um bann við þroun, framleiðslu og sofnun sykla- og eiturvopna og um eyðingu þeirra var undirritaður af um 70 londum i Washington-borg .
10. april - Fimm þusund letust i jarðskjalfta sem mældist 7,0 a Richter i Fars i Iran.
13. april - Alþjoðapostsambandið akvað að lita a Alþyðulyðveldið Kina sem eina fulltrua Kina og rak þar með Lyðveldið Kina ur sambandinu.
16. april - Tunglfarinu Appollo 16 var skotið a loft.
20. april - Asatruarfelagið var stofnað a Islandi.
23. april - Haldið var upp a sjotugsafmæli Halldors Laxness . Hann var utnefndur heiðursborgari Mosfellsbæjar og heiðursdoktor við Haskola Islands .
23. april - Sporvagnar voru lagðir niður i Kaupmannahofn .
27. april - Hutuar i her Burundi hofu uppreisn. Stjornin brast við með þvi að drepa tugi þusunda hutua næstu daga.

Mai [ breyta | breyta frumkoða ]

2. mai - 90 letust i eldsvoða i silfurnamu i Idaho i Bandarikjunum.
5. mai - DC-8-flugvel fra Alitalia forst a Sikiley ; 115 letust.
13. mai - 115 manns letust i eldsvoða i næturklubbi i Osaka i Japan.
15. mai - Arthur Bremer skaut rikisstjora Alabama , George Wallace , i borginni Laurel i Maryland .
17. mai - Islensk hofundalog voru samþykkt. Þau toku við af logum um rithofundarett og prentfrelsi fra 1905.
21. mai - Laszlo Toth reðist með meitli a hoggmynd Michelangelos , Pieta , i Peturskirkjunni i Rom .
22. mai - Seylon varð lyðveldið Sri Lanka þegar ny stjornarskra var samþykkt.
26. mai - Richard Nixon og Leonid Bresnjev undirrituðu Samning um fækkun langdrægra kjarnaflauga (SALT I) og Samning gegn kjarnaskotflaugum (ABM).

Juni [ breyta | breyta frumkoða ]

1. juni - Iraksstjorn þjoðnytti oliufyrirtækið Iraq Petroleum Company .
2. juni - Andreas Baader , Jan-Carl Raspe , Holger Meins og aðrir meðlimir Rote Armee Fraktion voru handteknir i Frankfurt am Main eftir skotbardaga.
6. juni - David Bowie gaf ut breiðskifuna The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars .
11. juni - Hafnarfjarðarganga var farin gegn bandarikjaher a Islandi.
14. juni - Evropukeppnin i knattspyrnu 1972 hofst.
16. juni - Ulrike Meinhof , annar helsti leiðtogi Rote Armee Fraktion var handtekin i Þyskalandi.
17. juni - Watergate-hneykslið hofst a þvi að fimm menn voru handteknir fyrir að brjotast inn i hofuðstoðvar Demokrataflokksins i Washington-borg .
17. juni - Bandarikjamenn skiluðu Japonum eynni Okinawa sem þeir hofðu haldið fra siðari heimsstyrjold .
18. juni - Mannbjorg varð þegar togarinn Hamranes forst ut af Snæfellsnesi. Mikil rettarhold urðu vegna slyssins.
26. juni - Nolan Bushnell og Ted Dabney stofnuðu bandariska tolvufyrirtækið Atari .
26. juni - Margot Fonteyn , breskur listdansari, kom til Islands og helt syningu i Þjoðleikhusinu .
30. juni - Fyrstu hlaupasekundunni var bætt við alheimstimann (UTC).

Juli [ breyta | breyta frumkoða ]

1. juli - Seglskutan Greenpeace III ( Vega ) sigldi a franska tundurduflaslæðarann La Paimpolaise við Mururoaeyjar til að motmæla kjarnorkutilraunum Frakka i Suður-Kyrrahafi.
16. juli - Þrir ahugakafarar fundu flakið af hollenska skipinu Akerendam uti fyrir Runde i Noregi. Stor fjarsjoður var i skipinu.
18. juli - Anwar Sadat rak 20.000 soveska raðgjafa fra Egyptalandi.
21. juli - Bloðugi fostudagurinn 1972 þegar 22 sprengjur sem IRA hafði komið fyrir i Belfast sprungu með þeim afleiðingum að niu letust og 130 slosuðust alvarlega.
31. juli - Motorman-aðgerðin hofst þegar breski herinn reyndi að komast inn i svæði i Derry , Belfast og Newry sem vopnaðir hopar heldu.
31. juli - Þrjar bilasprengjur sprungu i Claudy i Londonderry-syslu með þeim afleiðingum að niu letust.

Agust [ breyta | breyta frumkoða ]

agust - Fyrsta leikjatolva heims, Magnavox Odyssey , kom a markað i Bandarikjunum.
4. agust - Idi Amin tilkynnti að allir asiskir verkamenn með bresk vegabref yrðu að hverfa fra Uganda innan þriggja manaða.
5. agust - Kommunistaflokkur Islands (m-l) var stofnaður.
12. agust - Siðustu bandarisku landhermennirnir foru fra Vietnam .
14. agust - Austur-Þysk Iljusjin-farþegaþota forst i grennd við Berlin ; 156 letust.
16. agust - Flugvelar fra konunglega marokkoska flughernum skutu a flugvel Hassans 2. konungs Marokko en tokst ekki að skjota hana niður.
17. agust - Alþjoðadomstollinn i Haag hafnaði roksemdum Islendinga i landhelgismalinu .
26. agust - Sumarolympiuleikar voru settir i Munchen i Vestur-Þyskalandi .

September [ breyta | breyta frumkoða ]

1. september - Bobby Fischer sigraði Boris Spasskij i skakeinvigi i Laugardalshollinni i Reykjavik og varð fyrsti bandariski heimsmeistarinn i skak .
1. september - Fiskveiðilogsaga Islands var færð ur tolf milum i fimmtiu og motmæltu Bretar a sama veg og fyrr og reyndu fiskveiðar undir herskipavernd.
2. september - Menntaskolinn við Hamrahlið hof kennslu samkvæmt afangakerfi fyrstur framhaldsskola a Islandi.
5. september - Togviraklippur voru notaðar i fyrsta sinn a omerktan enskan togara.
5.- 6. september - Bloðbaðið i Munchen : Ellefu israelskir iþrottamenn voru teknir i gislingu af hryðjuverkahopnum Svarta september og myrtir i kjolfarið.
7. september - Island og Belgia gerðu með ser samning um heimildir fyrir belgiska togara til fiskveiða innan 50 milna markanna i tvo ar.
10. september - Brasiliski okumaðurinn Emerson Fittipaldi varð yngsti sigurvegari i Formulu eitt-kappakstri i Monza a Italiu.
21. september - Ferdinand Marcos lysti yfir gildistoku herlaga a Filippseyjum.
25. september - Norðmenn hofnuðu inngongu i ESB i þjoðaratkvæðagreiðslu.
30. september - Karl 16. Gustaf Sviakonungur vigði Eylandsbruna sem þa var lengsta bru Evropu, rumir sex kilometrar að lengd.

Oktober [ breyta | breyta frumkoða ]

1. oktober - Utgafa greinar sem lysti framleiðslu a endurraðaðri DNA-sameind markaði upphafið að nutimasameindaliffræði .
2. oktober - Danir samþykktu inngongu i ESB i þjoðaratkvæðagreiðslu. Færeyjar akvaðu að standa utan sambandsins.
10. oktober - Helgi Hoseasson sletti skyri a alþingismenn við þingsetningu.
13. oktober - Andesflugslysið : Flugvel sem flutti ruðningslið fra Urugvæ til Chile hrapaði i Andesfjollum .
14. oktober - Veitinga- og skemmtistaðnum Klubbnum i Reykjavik var lokað vegna logreglurannsoknar.
24. oktober - Togarinn Vigri kom til Reykjavikur, en hann var fyrstur i roð fimmtiu skuttogara sem voru keyptir a faum arum.
28. oktober - Fyrsta flug Airbus A300 .
31. oktober - Geir Hallgrimsson oskaði lausnar fra embætti borgarstjora i Reykjavik. Birgir Isleifur Gunnarsson tok við.

November [ breyta | breyta frumkoða ]

7. november - Richard Nixon vann yfirburðasigur a George McGovern i forsetakosningum .
14. november - Dow Jones-visitalan for i fyrsta sinn yfir 1000 stig.
16. november - Heimsminjaskra UNESCO var sett a stofn.
24. november - Suðurlandsvegur fra Reykjavik til Selfoss var formlega tekinn i notkun eftir endurgerð sem tok sex ar.
29. november - Atari setti a markað spilakassa með tolvuleiknum Pong .

Desember [ breyta | breyta frumkoða ]

1. desember - Ahugafolk um verndun Bernhoftstorfunnar gengu blysfor um miðbæ Reykjavikur til að vekja athygli a malstað sinum: Torfusamtokin voru stofnuð.
7. desember - Appollo 17 , siðasta mannaða geimferðin til tunglsins , helt af stað.
8. desember - Sameinuðu þjoðirnar lystu þennan dag alþjoðlegan dag mannrettinda .
15. desember - Umhverfisstofnun Sameinuðu þjoðanna var stofnuð.
18. desember - Bandarikin hofu loftarasir a Norður-Vietnam sem voru kallaðar Jolasprengjuarasirnar .
23. desember - Eftirlifendur Andesflugslyssins fundust. Liðnir voru 73 dagar fra atvikinu. Sextan manns lifðu af með þvi að leggja aðra farþega ser til munns.
23. desember - Jarðskjalfti sem mældist 6,25 a Richter skok Managva i Nikaragva; 5-12.000 manns forust.
24. desember - Sænski forsætisraðherrann, Olof Palme , gagnryndi Bandarikin harðlega fyrir loftarasirnar a Norður-Vietnam. I kjolfarið slitu Bandarikjamenn stjornmalasambandi við Sviþjoð.