Enfant

Mapa que mostra la reparticion dels minors de 15 ans dins diferents Estats en 2005

Un enfant , drolle o mainatge (var. mainat gasc., viv.), pichon (var. pechon , pichin Nic.) o petit , es, del punt de vista del desvolopament psicobiologic, tot esser uman qu'es pas arribat a la pubertat . Coma sinonim d' enfantin o pueril , lo terme s'utiliza tanben per aqueles que son pas considerats adults . Tanben lo terme s'utiliza per nomenar l' adolescencia .

En foncion de la seuna evolucion psicoafectiu , psicomotritz e cognitiu , los nounats son sovent nommats nenets per los diferenciar d'aqueles que son arribats a una certana autonomia .

En termes generals o juridics , l'enfant es tota persona minora d'edat .

Definicion legala de l'enfant [ modificar | Modificar lo codi ]

La Convencion suls dreches de l’enfant , en vigor dempuei lo 2 de setembre de 1990 , senhala que ≪Al sens de la presenta Convencion, un enfant s’entend per tot esser uman minor de mens de detz-e-ueit ans, levat se la majoritat es atencha abans en vertut de la legislacion que li es aplicabla≫ ^[1] Las edats consideradas fluctuan segon lo contexte, encara que lo terme enfant sol s'utiliza per designar los minors entre 12 e 14 ans; se nomenan joves o adolescents aqueles que passeron aquelas edats.

L'idea d'enfant coma lo concepte d'enfanca, varia forca tot lo long de l' istoria e segon las diversas societats e culturas .

La " Jornada internacionala de l'enfant" se celebra cada an lo 20 de novembre .

Desvolopament de l'enfanca [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo desvolopament de l'enfanca es l'estudi dels processes e los mecanismes qu'acompanhan lo desvolopament fisic e mental d'un enfant fins qu'arriba a la seuna maturitat .

La pediatria es la branca de la medecina que se referis al suenh dels nenons de l'enfanca cap a adolescencia, e fins als joves adults (edats de 0 a 21 ans).

Aquelas escalas d'edats son aproximativas, e podon variar segon la cultura. La lista seguenta rebat lo concepte de desvolopament de l'enfant al segle XXI :

Concepcion

Zigot , de la concepcion, fertilizacion. Es lo moment de l'esser unicellular
Embrion , es lo periode ont l'esser encara a pas forma umana (es pas reconeissable a primiera vista)
fetus , darriera fasa o preparacion a la naissenca , se reconeis a beles uelhs vesents coma un esser uman

Enfanca

alachant , es lo primer mes fora de l' uter
nenon (edats 0 - 4)
mainatge , es l'edat de l'escola primaria (edats 5 - 10)

Adolescencia

Prepubertat (edats 10 - 11)
Preadolescencia, fins a 11 ans.
Adolescencia e pubertat (edats 12-19)

Estats del desvolopament [ modificar | Modificar lo codi ]

Naissenca e primiers meses [ modificar | Modificar lo codi ]

Un cop passats nou meses de gestacion , e se l’ emprenhament acabet coma cal, l'embrion uman ja es pro desvolopat per subreviure d'esperel, en aquel moment se produsisson las jasilhas e la naissenca de l'esser. Las jasilhas normalament se debanan en tres etapas: lo trabalh de jasilhas, que dura gaireben d'entre doas e detz e ueit oras; las jasilhas propiament dichas, que duran de quinze minutas a doas oras, e l’expulsion de la placenta ), que dura un vintenat de minutas.

A aquel moment lo recent nascut ven independent de la seuna maire e aquel ven capable de realizar leu una granda adaptacion a l'entorn. Las foncions qu'exercia la maire per el (respiratoria, circulatoria, digestiva e de regulacion de la temperatura) las deu far lo quite nenet.

Dins las primieras segondas apres la naissenca lo nenet deu respirar d'esperel, alara se realiza un cambiament fondamental de l’aparelh circulatori: la sang passa pas mai per la placenta maternala, mas li cal far per mejan dels seus palmons. Los nutriments a partir d’aquel moment arribaran per mejan del lach, e l’aparelh digestiu comencara a foncionar pel primier cop. Lo nenet qu'era sempre a una temperatura constanta de trenta e sieis gras e mieg, deura s’adaptar al mitan, alara sera necessari que lo sistema de regulacion de la temperatura se meta en marcha. Totes aqueles cambiaments los fa lo nenet dins los primiers jorns de sa vida.

Estats del nenet [ modificar | Modificar lo codi ]

Los primiers jorns de vida lo nenet passa pels 6 estats seguents ^[2]

Som irregular: estat que lo nenet dormis, mas es pas un som prigond, perque a vegadas a los uelhs mieg oberts.
Som regular, dins aquel cas lo nenet dormis prigondament.
Estat de somnolencia, que lo nenet es mieg desrevelhat, mieg endormit.
Estat d’alerta inactiva: Lo nenon es plan desvelhat, mas demora forca tranquil, sens cap de mena d’activitat.
Estat d’alerta activa: Lo nenon es revelhat e manten una intensa activitat fisica: movement dels braces, cambas, uelhs, eca.
Los plors: es sens dobte lo mejan de comunicacion del nenet amb l'entorn, se planh quand a quin que sia problema o necessitat: a talent, a fach unpisson o caca, li dol endacom, eca. Caduna d’aquelas situacions dona luoc a un tipe de plor diferent, alara aqueles son dificils de distinguir.

D’aqueles estats, lo mai frequent es lo som, que sia regular o non, e lo mens abitual es los plors.

La creissenca fisica [ modificar | Modificar lo codi ]

La creissenca de l'embrion pendent lo tresen trimestre de gestacion (quand se prepara a la naissenca) s'accelera de biais forca notable. Aquela creissenca contunha a grand velocitat pendent los primiers ans de sa vida, mas subretot dins lo primier. Aquela creissenca fisica permetra al nenet de desvolupar la motricitat , e alara, l’exploracion del mitan, que, tanben, es indispensable pel desvolopament cognitiu .

Aquela creissenca fisica es preprogramada geneticament e dins los gens d’una persona ja es presenta l'informacion que nos dicta, mai o mens, quines seran las caracteristicas fisicas de la persona coma, per exemple, la talha. Pasmens, se lo mitan (l’alimentacion, l'igiena, las condicions sanitarias, las malautias de causa externa, eca.) es pas propici, la creissenca fisica pot mermar, alara que s'aquel es forca bon, pot aumentar.

La creissenca e lo desvolopament psicomotor dels nenets es determinat per doas leis fonamentalas:

Lei proximodistala, la creissenca e lo contrarotle del cos seguis un ordre que va d’un ais central imaginari, que dividis lo cos en doas mitats longitudinalas, cap a la periferia. Es a dire, lo nenet dominara e contrarotlara abans las articulacions de l’espatla qu'aquelas del ponhet. (la creissenca dins l'uter maternal tanben avia seguit aquel ordre)
Lei cefalocaudala, Lo domeni psicomotor e aquel de creissenca se debana de la testa cap als pes, atal lo nenet sera capable de contrarotlar e dominar lo cap abans de poder mantenir lo tronc drech o de poder manipular los objectes amb las mans. Del punt de vista de la creissenca, vaqui la causa per que lo cap del nenet es forca mai gros que la resta del cos (proporcionalament).

Lo desvolopament del cervel [ modificar | Modificar lo codi ]

La creissenca del cervel es totalament ligat a l’evolucion del nenet essent plan rapida e complexa pendent los dos primiers ans de vida. A la naissenca lo cervel es gaireben 25% de la talha e del pes d'un cervel adult, cap al primier an, gaireben 50 per cent, e al cap de dos ans 75 per cent.

Lo primier airal del cervel que madura dins lo temps es l’airal de la motricitat, seguit per aquel sensorial, dins aquel ordre: tocar, vision, ausida; mai tard la maduracion avanca cap als airals mai especifics que permeton l’apareisson de forca foncions psicologicas mai concretas, coma per exemple, lo lengatge. La maduracion del cervel comenca dins las sisas mai internas anant s'expandissent cap a las sisas mai externas ( cortex ), pendent los dos primiers ans de vida, lo cortex se desvolopa rapidament, aquo fa que las conductas del nenet comencan a venir volontarias a partir dels meses tresen o quatren de vida. Aquela maduracion e creissenca fa que entre lo primer e segon an de vida comenca a dominar lo lengatge e las foncions simbolicas. Cal dire tanben que tot aquo es ligat a l’experiencia del nenet.

A partir de dos ans lo desvolopament cerebral contunha tot en se centrant en l’establiment de connexions entre neuronas e l’aument de la velocitat de las pulsacions electricas, e tanben de l'integracion de l’activitat corticala. Aquela maduracion permet que poscan apareisser los processes novels e conduchas mai complexas coma, per exemple, l’atencion e un melhor lengatge e la mestresa del cos. Tota aquela maduracion contunha pendent l' enfanca e dins qualques aspectes fins a l’ adolescencia . ^[3]