Артыкул вымагае праверк? арфаграф?? Удзельн?к, як? пастав?? шаблон, не пак?ну? тлумачэння?. Магчымы машынны пераклад, ужыванне ненарматы?нага правап?су або лекс?к?. Для праверк? ёсць адмысловыя праграмы .

Дз?ця , множны л?к дзец?  ? у асно?ным значэнн?, чалавек у перыяд дзяц?нства . Узроставыя межы дзяц?нства адрозн?ваюцца ? розных культурах , тэорыях жыццёвага цыкла ? юрыдычных с?стэмах. У агульным выпадку, дз?цем называюць чалавека ад нараджэння да заканчэння пубертатнага перыяду. Дзя?чынка  ? дз?ця жаночага полу; хлопчык  ? дз?ця мужчынскага полу. Раздзел медыцыны, прысвечаны дз?цячаму здаро?ю, назваецца педыятрыя .

Г?старычныя звестк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Вучэнне пра дз?ця, як прынята л?чыць, бярэ свой пачатак у IV стагоддз? да нашай эры кн?гай бацьк? медыцыны Г?пакрата ≪Аб прыродзе дз?цяц?≫. У далейшым (I?II стагоддзя) аб выхаванн? дзяцей ? сыходзе за ?м? п?шуць Цэльс , Гален ? Соран. У наступныя 15 стагоддзя? практычна па?таралася тое, што было выкладзена раней у Галена ? Сорана. Аднак, высокая дз?цячая смяротнасць , з’я?ленне дабрачынных арган?зацый, а таксама стварэнне ? некаторых кра?нах Е?ропы выхава?чых дамо? (прытулка?) для падк?дыша? ? беспрытульных дзяцей, спрыял? абуджэнню ц?кавасц? да асабл?васцям дз?цячага арган?зма ? XV?XVII стагоддзях ? апубл?кавана вял?кая колькасць прац, прысвечаных выхаванню ? выхаживанию дзяцей ^[1] .

У Рас?? Пётр I выдае указ "≪О строении в Москве госпиталей для помещения незаконнорождённых младенцев и о даче им и их кормилицам денежного жалования≫. Пазней М. В. Ламаноса? выказвае ?дэю стварэння народных богадзелен для незаконнанароджаных ? выдання наста?лення? па лячэнн? дз?цячых хвароб у сва?м л?сце ≪Аб размнажэнн? ? захаванн? Рас?йскага народа≫. Аднак адкрыты першыя выхава?чыя дамы ? Расе? (1763 год ? у Маскве, 1771 год у Пецярбургу ) тольк? дзякуючы намаганням ?. ?. Бецкого, як? уласнаручна скла? праекты гэтых дамо? ? распрацава? навучанн? аб выхаванн? ? даглядзе дзяцей.

Перыяды взросления [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дз?ця ? арган?зм, як? пастаянна расце ? разв?ваецца на кожным узроставым этапе, валодае пэ?ным? марфалаг?чным?, ф?з?ялаг?чным? ? пс?халаг?чным? асабл?васцям?. У постнатальным (пасляродавым) перыядзе адрозн?ваюць:

• перыяд нованароджанасц? (першыя чатыры тыдн? (28 дзён) жыцця)
• грудны ?зрост (з 29-га дня жыцця да 1 года) ^[2]
• ясельны або праддашкольный перыяд (ад 1 года да 3 гадо?)
• дашкольны перыяд (ад 3 да 7 гадо?)
• малодшы школьны ?зрост (ад 7 да 11 гадо?)
• падлеткавы ?зрост (ад 11 да 18 гадо?)

Грудное дз?ця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Грудное дз?ця ? дз?ця ва ?зросце да аднаго года. Адрозн?ваюць перыяд нованароджанасц? (першыя 4 тыдн? пасля нараджэння) ? грудной ?зрост (ад 4 тыдня? да 1 года). Разв?ццё груднога дз?цяц? аказвае вырашальны ?плы? на яго далейшае разумовае ? ф?з?чнае разв?ццё. Яго арган?зм ня?стойл?вы да знешн?х уздзеяння?, успрымальны да захворвання?, таму яму неабходны найбольш дбайны дагляд. Грудны ?зрост характарызуецца асабл?ва ?нтэнс??ным ростам ? разв?ццём. Ва ?зросце ад аднаго да трох месяца? рост дз?цяц? павял?чваецца штомесяц на 3 см; у 4-6 месяца? ? на 2, 5 см, у 7-9 месяца? ? на 1, 5?2 см, у 10-12 месяца? ? на 1 гл За першы год жыцця рост дз?цяц? павял?чваецца ? сярэдн?м ? 1,5 разы, дасягаючы 75 см, маса цела павял?чваецца ? сярэдн?м у 3 разы, дасягаючы 10 кг.

Анатама-ф?з?ялаг?чныя асабл?васц? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Дзец? груднога ?зросту маюць пяшчотную, лёгка уразл?вую скуру , недаразв?тыя вывадныя праток? потавых залоз. Потаадлучэнне за першы года жыцця падвойваецца, але часта мае неадэкватны характар (можа павял?чыцца пры пахаладанн?). Апакрынныя потавые залозы не функцыянуюць. Рост валасо? у гэтым узросце запаволены, за першы год жыцця ?х та?шчыня павял?чваецца ? сярэдн?м з 0,06 мм да 0,08 мм. У гэтым узросце ?нтэнс??на нарастае як маса падскурнай клятчатк?, так ? колькасць тлушчавых клетак. Грудныя дзец? маюць большае чым дарослыя, ста?ленне масы падскурнай ткан?ны да масы цела. Пры нараджэнн? ?трыманне тлушчу ? падскурнай ткан?ны 35,5 %, за год яно павял?чваецца да 56 %.

Касцевая ткан?на нема?лята? змяшчае менш, чым у дарослых, м?неральных рэчыва?. Больш то?стая, чым у дарослых, надкосн?ца ?дзельн?чае ? утварэнн? новай касцяной ткан?ны. Паступова з’я?ляюцца пункту акасцянення, у шк?леце назапашваюцца сол? кальцыя , косц? цвярдзеюць. За час першага года жыцця ?трыманне кальцыя ? костках станов?цца больш у сярэдн?м у 3,5 разы (з 28 да 100 г). З’я?ляюцца ф?з?ялаг?чныя выг?бы пазваночн?ка . Швы пам?ж косткам? чэрапа , ная?ныя ? нованароджанага дз?цяц?, да 3-4 месяца? ?шчыльняюцца, малая крын?чка зачыняецца да 4-8-й тыдн?; вял?кая крын?чка ? да канца першага года жыцця. Форма грудной клетк? бочкападобная, мае гарызантальнае размяшчэнне рэбра? . Першыя малочныя зубы з’я?ляюцца ? 6-8 месяца?, у гадавалам ?зросце пав?нна быць 8 зубо?.

Мышачная с?стэма разв?тая слаба, ста?ленне масы мышц да масы цела прыкметна менш, чым у дарослага чалавека. Мышцы , асабл?ва зг?нальн?к?, у нованароджаных маюць повышеный тонус, як? ? рук нармал?зуецца да 2-2,5 месяца?, у ног да 3-4 месяца?, пры гэтым зн?кае звычайна сагнуты стан канечнасця?.

Ужо сфармаваныя бронх? маюць вузк? прасвет, ?х мышачныя ? эластычныя валокна разв?тыя слаба. Недастатковае разв?ццё мае эластычная ткан?на лёгк?х . На працягу першага года жыцця расце колькасць альвеол , адпаведна дыхальная паверхня лёгк?х павял?чваецца на першым годзе жыцця ? 4 разы, а хв?л?нны аб’ем дыхання ? з 635 да 2200 см3. Частата дыхання паступова станов?цца радзей. У нармальных грудных дзяцей на адно дыханне прыпадае прыкладна 3 ?дару сэрца. Сэрца да 8 месяца? павял?чвае сваю масу ? 2 разы, у асно?ным за кошт пата?шчэнн? м?якарда. Пульс паступова станов?цца радзей: у гадавалам узросце яго частата не перавышае 120 удара? у хв?л?ну.

Разв?ццё асобы малодшага школьн?ка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На разв?ццё асобы малодшага школьн?ка мае сэнс паглядзець у святле фарм?равання ? яго ?нутранай паз?цы?, вын?кам дзеяння якой з’я?ляецца яго адвольнае паводз?ны  ? стратэг?чная мэта ?сяго пс?х?чнага разв?цця ? цэлым у гэтым узросце.

У малодшым школьным узросце вядучым фактарам стана?лення адвольных паводз?н з’я?ляецца вучэбная дзейнасць, збольшага праца ? сям’?. Апошн? звязаны з абавязкам? ? сям’?, кал? сама дзейнасць пачынае нас?ць выражаны адвольны характар.

1. Для разв?цця адвольных паводз?н важна ?менне дз?цяц? не тольк? к?равацца мэтам?, як?я став?ць перад ?м дарослы, але ? ?менне самастойна став?ць такога роду мэты ? ? адпаведнасц? з ?м? самастойна арган?зо?ваць ? кантраляваць свае паводз?ны ? разумовую дзейнасць. Неабходна памятаць аб магутным пабудз?цельным значэнн? мэты для пераадолення цяжкасця?. Мэта тады выконвае сваю канструкты?ную функцыю, кал? яна фармуецца перад пачаткам дзейнасц? ? кал? яна звязана з не вельм? вял?к?м аб’ёмам маючай адбыцца працы. У адваротным выпадку дз?ця адма?ляецца ад дзейнасц?.
2. Наступны момант звязаны з ростам значэння аднос?н пам?ж школьн?кам?. Менав?та ? гэты перыяд узн?каюць калекты?ныя сувяз?, фарм?руецца грамадскае меркаванне, ?заемная ацэнка, патрабавальнасць ? ?ншыя феномены грамадскага жыцця. Выя?ленае ?мкненне да знос?н з таварышам? наз?раецца на парозе 4-5 класа?. Прычым гэтая патрэба рэзка ?зрастае ? тых дзяцей, у як?х раней яна была ледзь прыкметная. Бо кожнае дз?ця хоча знайсц? сваё месца, хоча быць прынятым ? прызнаным сва?м? таварышам?. У гэтым узросце адзначаецца моцная цякучасць ?заемааднос?н пам?ж дзецьм?, у аснове чаго ляжыць ?мкненне дз?цяц? знайсц? для сябе найбольш бл?зкага таварыша ? сябра.
3. Адвольнасць паводз?н абумо?л?вае стана?ленне ? разв?ццё ? вучня? 4-5 класа? пачуцц? даросласц?.

Адрозн?ваюць:

• сацыяльна-маральную даросласць, якая выя?ляецца ? аднос?нах з дарослым?, у удзеле дз?цяц? ? клопатах аб сям’?, яе дабрабыце, с?стэматычнай дапамог? бацькам. Звычайна гэта бывае ? сям’?, дзе перажываюцца цяжкасц?, дзе дз?ця бярэ на сябе выкананне дарослых абавязка?;
• ?нтэлектуальную даросласць, якая выя?ляецца ? ?мкненн? дз?цяц? што-тое ведаць ? ?мець па-сапра?днаму, што стымулюе яго пазнавальную дзейнасць;
• ра?ненне дз?цяц? на якасц? ≪сапра?днага мужчыны≫ ? ≪сапра?днай жанчыны≫ як вын?к прамога пераймання ? выпрацо?ка ? сабе так?х дарослых якасця?, як с?ла, смеласць, мужнасць, выносл?васць, вернасць у дружбе, клопат аб ?ншых ? да т. п.

Паказчыкам ?зн?кнення пачуцця даросласц? можна л?чыць :

• узн?кненне жадання? ? патрабавання? ≪дарослага≫ да сябе аднос?ны з боку навакольных,
• ?мкненне да самастойнасц? ? жаданне засцерагчы некаторыя сферы свайго жыцця ад ?мяшання дарослых
• ная?насць уласнай л?н?? паводз?н, уласных погляда? ? ?х ?мкненне адстаяць.

Пс?холаг? л?чаць ^{[ як?я? ]} , што з’я?ленне пачуцця даросласц? з’я?ляецца важным пс?халаг?чным наватвор гэтага перыяду ? па яго з’я?лення можна судз?ць аб пачатку новага этапу асобаснага разв?цця дз?цяц?.

Падлеткавы перыяд [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Узроставы перыяд, у як?м адбываецца палавое паспяванне дз?цяц? ? перабудова арган?зма на больш высок? ?зровень разв?цця ? па?налецце. Падлетак ? юнак або дзя?чына ? пераходным ад дзяц?нства да юнацтва ?зросце. Сучасная навука вызначае падлеткавы ?зрост у залежнасц? ад кра?ны (рэг?ёну пражывання) ? культурна-нацыянальных асабл?васця?, а таксама падлог? (ад 12-14 да 15-17 гадо?). На 2011 год у свеце нал?чваецца больш за м?льярд падлетка? ^[3] .

Перыяды пс?х?чнага разв?цця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

?нтэлект чалавека праходз?ць у сва?м разв?цц? некальк? асно?ных стадый. ^[4] Ад нараджэння да 2 гадо? працягваецца перыяд сенсо-маторнага ?нтэлекту; ад 2 да 11 гадо? ? перыяд падрыхто?к? ? арган?зацы? канкрэтных аперацый, у як?м вылучаныя падперыяд дааперацыянальных уя?лення? (ад 2 да 7 гадо?) ? падперыяд канкрэтных аперацый (ад 7 да 11 гадо?); з 11 гадо? прыбл?зна да 15 до?жыцца перыяд фармальных аперацый.

Асно?ныя стады? разв?цця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Перыяд сенсо-маторнага ?нтэлекта (0?2 года) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ад нараджэння да двух гадо? паступова разв?ваецца арган?зацыя перцэпцыйных ? рухальных узаемадзеяння? з навакольным светам. Гэта разв?ццё ?дзе ад абмежаванасц? прыроджаным? рэфлексам? да звязанай арган?зацы? сэнс-маторных дзеяння? па аднос?нах да непасрэднаму атачэнню. На гэтай стады? магчымыя тольк? непасрэдныя ман?пуляцы? з рэчам?, але не дзеянн? з с?мвалам? , ?я?ленням? ва ?нутраным плане.

Перыяд падрыхто?к? ? арган?зацы? канкрэтных аперацый (2?11 гадо?) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Падперыяд дааперацыянальных прадста?лення? (2?7 гадо?) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Тут здзяйсняецца пераход ад сэнс-маторных функцый да унутраных ? с?мвал?чных, то ёсць да дзеяння? з ?я?ленням?, а не з знешн?м? аб’ектам?. С?мвал?чная функцыя ? ≪здольнасць адрозн?ваць абазначэнне ад пазначаемым? ? з прычыны гэтага магчымасць выкарысто?ваць першае для таго, каб успомн?ць другое або паказаць на яго≫. У маленстве дз?ця хоць ? можа ?спрымаць сэнсарны с?гнал як знак падзе?, якое рушыць услед за ?м, але не здольны прайграць ва ?нутраным плане знак не ?спрыманага актуальна падзе?, не як? з’я?ляецца канкрэтнай часткай гэтай падзе?.

Падперыяд канкрэтных аперацый (7?11 гадо?) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Яшчэ на стады? дааперацыянальных уя?лення? дз?ця набывае здольнасць здзяйсняць некаторыя дзеянн? з ?я?ленням?. Але тольк? ? перыяд канкрэтных аперацый гэтыя дзеянн? пачынаюць аб’ядно?вацца, каардынавацца адз?н з адным, утвараючы с?стэмы ?нтэграваных дзеяння? (у адрозненне ад асацыяты?ных звязка?). Так?я дзеянн? называюцца аперацыям? . Аперацы? ? ≪дзеянн?, ?нтерыярызаваныя ? арган?заваныя ? структуры цэлага≫; аперацыяй называецца ≪любы акт уя?лення, як? з’я?ляецца складовай часткай арган?заванай сетк? супастав?мыя адз?н з адным акта?≫ ^[5] . Усякая здзяйсняная (актуал?зуемая) аперацыя з’я?ляецца элементам цэласнай с?стэмы магчымых (патэнцыйных) у дадзенай с?туацы? аперацый.

Перыяд фармальных аперацый (11?15 гадо?) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Асно?ная здольнасць, якая з’я?ляецца на стады? фармальных аперацый ? здольнасць мець справу з магчымым , з г?патэтычным, а знешнюю рэча?снасць успрымаць як прыватны выпадак таго, што магчыма магло б быць. Рэальнасць ? ?ласныя перакананн? дз?цяц? перастаюць неабходным чынам вызначаць ход разваг?. Дз?ця цяпер глядз?ць на задачу не тольк? з пункту гледжання непасрэдна дадзенага ? ёй, але перш за ?сё задаецца пытаннем пра ?с?х магчымых аднос?нах, у як?х могуць складацца, у як?я могуць быць уключаны элементы непасрэдна дадзенага.

Выхаванне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Выхаванне  ? працэс фарм?равання чалавечай асобы. У працэсе выхавання дз?ця рыхтуецца да асаб?стай, грамадскай, вытворчай ? культурнай жыцця. Выхаванне гуляе асно?ную ролю ? маральным, разумовым ? ф?з?чным разв?цц? дз?цяц?. Асно?ным? в?дам? выхавання з’я?ляюцца сямейнае, або хатняе, ? грамадскае. Грамадска-арган?заванае выхаванне ?ключае ? сябе школы, дашкольныя ? пазашкольныя ?становы, дз?цячыя ? моладзевыя арган?зацы?. У працэсе выхавання на дз?ця аказваюць арган?заванае сумеснае ?здзеянне дзейнасц? сям’?, с?стэмы грамадска-арган?заванага выхавання ? ?весь ?клад жыцця грамадства, узровень разв?цця навук? ? тэхн?к?, л?таратура, мастацтва, СМ?. Выхаванне найцяснейшым чынам звязана з навучаннем, якое з’я?ляецца важнейшым выхава?чым сродкам. Выхаванне забяспечвае пераемнасць пам?ж старэйшым? ? малодшым? пакаленням?, перадачу назапашанага вопыту па навучанн? ведам?, захаванню ? разв?ццю здаро?я, светапогляду ? г. п ^[6] .

Выхаванне адбываецца пры дапамозе наступных асно?ных сродка?:

• прыклад, у першую чаргу падаваемы выхавальн?кам выхаванцу;
• загад, у тым л?ку патрабаванне ? забарона;
• перакананне;
• прывучванне;
• навучанне ;

Навука аб выхаванн? ? педагог?ка  ? выя?ляе ? даследуе ?се фактары, як?я дзейн?чаюць у працэсе выхавання ^[7] .

Асно?ным? напрамкам? выхавання дзяцей з’я?ляюцца:

• пастаяннае, але па магчымасц? не дакучл?вае нак?раванне дзейнасц? дз?цяц?, спачатку тольк? ? працэсе гульня?, пазней ? пры дол? ? хатн?х справах ? працо?най дзейнасц?;
• дапамога ? пашырэнн? кругагляду, растлумачэнне сутнасц? з’я?, аб як?х дз?цяц? неабходна ведаць ? як?я яму ц?кавыя;
• фарм?раванне неабходных маральных якасця?;
• заахвочванне занятка? ф?зкультурай ? спортам ;

Педагаг?чная навука рэкамендуе паступовы с?стэматычны рост патрабавання? да дзяцей у залежнасц? ад узросту ^[8] ..

У старажытнасц? выхаванне дзяцей не мела характару спецыф?чнай дзейнасц?. Жыццёвы вопыт старэйшых пакалення? вусна перадава?ся з пакалення ? пакаленне ? працэсе працо?най дзейнасц?, а таксама пры правядзенн? розных абрада? ? гульня?. Выхаванне забяспечвала ? першую чаргу ?х ф?з?чнае разв?ццё, разв?вала ?х працо?ныя здольнасц?.

Асабл?васц? ф?з?ялог?? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У нованароджаных ? дзяцей ранняга ?зросту растуць патрэбнасц? ? к?слародзе ? адводзе вугляк?слага газу ? мачав?ны прапарцыйна значна больш, чым у дарослых. Дыханне дз?цяц? вельм? адрозн?ваецца ад дарослага, сл?з?стая абалонка лёгк?х тонкая ? ран?мая, але больш гнуткая, часта з багатым? вылучэнням? сл?з?, лепшай мукацыл?ярной дзейнасцю; больш эфекты?ны кашаль ? чханне, але яны менш кантраляваныя, чым у дарослых. Частата дыхання (у аднос?нах да масы цела) у дз?цяц? ад 6 месяца? да 4 гадо? у тры разы больш, чым у дарослага, а для дз?цяц? ад 5 да 11 гадо? ? у два разы. Гэта азначае, што арган?зм дз?цяц? лепш забяспечваецца к?слародам, чым арган?зм дарослага, але таксама больш ?разл?вы, кал? ?дыхае забруджанае паветра; а менав?та: у той час як арган?зм дарослага паглынае такс?чныя газы або аэразольныя зав?с? з разл?ку 1 мг на 1 кг масы цела ? сутк?, то дз?ця ва ?зросце ад 6 месяца? да 4 гадо? паглынае ? тры разы больш, ? пры гэтым яго детоксикационный патэнцыял часцяком н?жэй, чым у дарослых.

Здаро?е [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У л?ку ?ншага, як?я знаходзяцца на ?трыманн? асобах з абмежаваным? магчымасцям? (як ф?з?чным?, так ? ?нтэлектуальным?), зняволеных ? моладз?. Сярод найбольш бедных слаё? насельн?цтва вял?кую частку складае маладое пакаленне.

Сочыць за цягам працэса? росту ? разв?цця дзяцей, а таксама станам здаро?я ? звязаным? з гэтым праблемам? самастойная вобласць медыцыны ? педыятрыя . У адрозненне ад ?ншых медыцынск?х спецыяльнасця?, як?я займаюцца ? асно?ным вывучэннем асобных органа? ? с?стэм альбо плын? б?ялаг?чных працэса?, педыятрыя вывучае любыя адх?ленн?, як?я ?зн?каюць у працэсе росту, разв?цця ? магчымыя парушэнн? стану здаро?я дз?цяц? бо працягу паталаг?чных працэса? у дзяцей ?стотна адрозн?ваецца ад так?х у дарослых, а рэакцыя арган?зма на захворванн? змяняецца па меры росту дз?цяц?. У л?ку ?ншага, у абавязк? педыятра ?ваходз?ць забеспячэнне для ?с?х дзяцей арган?заванага калектыву ( ясл? , дом дз?цяц?, дз?цячы камб?нат , школа , ?нтэрнат, стацыянар) спрыяльных умо? дасягнення ?м? прыроднага патэнцыялу разв?цця. Так?м чынам, педыятры знаходзяцца ? авангардзе служба? сацыяльнай клопату аб дзецях, выступаючы ? рол? ахо?н?ка? ф?з?чнага, разумовага ? эмацыйнага разв?цця дзяцей ^[9] .

Стан здаро?я дзяцей у розных папуляцыях зямнога шара ? выкл?каныя гэтым праблемы часцяком абумо?лены мног?м?, нярэдка ?заемазлучаным?, фактарам?, сярод як?х:

1. распа?сюд ( эп?дэм?ялог?я ) узбуджальн?ка? ?нфекцыйных захворвання? ? ?х носьб?та? (асоб са сцёртым? формам? захворвання?);
2. геаграф?чнае станов?шча, кл?матычныя ?мовы, экалог?я ;
3. сельскагаспадарчыя рэсурсы ? звыча?;
4. сацыяльна-культурны ?зровень грамадства, адукацыя , эканам?чнае разв?ццё;
5. частата носьб?ства гена? некаторых спадчынных хвароб .

У цяперашн? час асабл?вая ?вага надаецца сацыяльных ? паводн?цк?х аспектах дапамог? дзецям: пачынаючы ад перагляду звыклых метада? выхавання дз?цяц? ? заканчваючы укараненнем важных праграм, нак?раваных на праф?лактыку жорсткага абыходжання з дзецьм? ранняга ? больш старэйшага ?зросту, а таксама нездавальняючага догляду дз?цяц?.

Праф?лактычнае к?рунак у педыятры? ? першую чаргу ?ключае мерапрыемствы, нак?раваныя на папярэджанне захворвання? ? магчымага разв?цця ?нвал?дызацы? падрастаючага пакалення ^[9] :

• першасная праф?лактыка (спробы папярэдз?ць разв?ццё захворвання да яго пачатку): ?мун?зацыя насельн?цтва, хлараванне (абеззаражанне) або фтараванне вады (праф?лактыка карыесу зубо?), пастэрызацыя , дератызацыя, праф?лактыка тра?матызму ? гэтак далей;
• другасная праф?лактыка (выя?ленне, распазнаванне ? абмежаванне прадвесн?ка? захворвання?, а таксама вызначэнне ? лячэнне захворвання? на ранн?х стадыях, напрыклад парушэнн? паставы ? падлетка?);
• трац?чная праф?лактыка (мерапрыемствы, нак?раваныя на прадух?ленне прагрэсавання абмежавання функцый, абумо?ленага выя?леных захворваннем, напрыклад ф?з?ятэрапе?тычныя метады лячэння ? пацыента? з хран?чным? не?ралаг?чным? парушэнням?, нак?раваныя на прадух?ленне разв?цця кантрактур).

Юрыдычны статус [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Статус ≪дз?цяц?≫ ро?на як ? ≪дарослага≫ вар’?руецца ? розных культурах ? юрыдычных с?стэмах. У цяперашн? час Канвенцыя аб правах дз?цяц? вызначае дз?ця як чалавечую ?стоту да дасягнення васемнаццац?гадовага ?зросту.

?зрост па?налецця [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• У большасц? кра?н па?налецце наступае з 18 гадо?.
• М?н?мальны ?зрост па?налецця усталяваны на Фарэрск?х астравах ? 14 гадо?.
• На Кубе па?налецце наступае з 16 гадо?
• У Рас?? па?налецце наступае ? 18 гадо?
• У ЗША па?налецце наступае ? 21 год

Гл. таксама ? Па?налецце

Правы дз?цяц? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У адпаведнасц? з м?жнародным ? рас?йск?м заканада?ствам дз?ця ад нараджэння мае неад’емныя правы, як?я гарантуюцца яму дзяржавай: дз?ця, як ? любое чалавечае ?стота, мае неад’емнае права на жыццё, на павагу яго погляда? ? права свабоднага выказвання гэтых погляда? па ?с?х закранаюць яго пытаннях, мець ? выказваць сваё меркаванне, права атрымл?ваць ? перадаваць ?нфармацыю ? розных формах, права на абарону ад дыскрым?нацы?, права на адукацыю, на адпачынак ? вольны час ? г . д.

Традыцыйна мяркуюць, што чалавек застаецца дз?цем да 13-16 гадо?, але, у залежнасц? ад кантэксту, можна выкарысто?ваць ?ншыя вызначэння, напрыклад, легальны узрост, кал? можна купляць сп?ртныя напо?, атрымаць пашпарт, галасаваць на выбарах, ц? ≪ узрост згоды ≫. ?ншы спосаб вызначэння, пераста? чалавек быць дз?цем, ? па дасягненн? палавой сталасц?.

Да наступу па?налецця чалавек не валодае ?сёй па?натой юрыдычных право?, адказнасць за яго нясе бацька, ц? ?ншы законны прадста?н?к (напрыклад апякун ).

У большасц? кра?н ?снуюць законы, па як?х непа?налетн?м забаронены продаж алкагольнай ? тытунёвай прадукцы? .

Таксама ?снуюць законы аб абароне дзяцей ад шкоднай ?нфармацы? (забароненая напрыклад дэманстрацыя гвалту , парнаграф??, прапаганда ?жывання наркотыка? , ? су?цыду ). У Рас?? з 1 верасня 2012 года дзейн?чае федэральны закон, як? ?сталё?вае прав?лы для ?с?х крын?ц масавай ?нфармацы? .

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Ф?з?чнае разв?ццё
• Сусветны дзень дз?цяц?
• М?жнародны дзень дз?цячага тэлебачання ? радыёвяшчання
• М?жнародны дзень дз?цячай кн?г?
• Пс?халог?я бацько?ства
• Дзец?-салдаты
• Дзец? ? ахвяры заган дарослых

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Ф?лип Ар'ес . Ребенок и семейная жизнь при Старом порядке. // Открытие детства . ? Екатеринбург, 1999.
• Божович Л. И. Личность и её формирование в детском возрасте. ? 1968.
• Ю. Б. Гиппенрейтер. Общаться с ребенком. Как? ? М .: АСТ, Астрель,, 2007. ? 30 000 экз.  ? ISBN 978-5-271-15458-4 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Канвенцыя аб правах дз?цяц?