National Basketball Association
(
Turkce
:
Ulusal Basketbol Birli?i
) veya kısaca
NBA
,
ABD
'de kurulmu? profesyonel
basketbol
ligi organizasyonudur.
Tum dunyada en cok izlenen spor organizasyonlarından biridir. 1995 yılında lige 2 tane
Kanada
takımı katılmı?tır. Bu takımlar
Toronto Raptors
ve
Vancouver Grizzlies
'tir. Toronto Raptors hala Kanada takımı olsa da Vancouver Grizzlies kuruldu?u bolgede yeterli ilgiyi bulamadı?ından dolayı Amerika'nın
Memphis
?ehrine ta?ınmı?tır. Bundan dolayı Raptors, NBA'deki Amerikan olmayan tek takımdır.
NBA'in resmi logosunda eski
Los Angeles Lakers
'lı oyuncu
Jerry West
'in silueti bulunmaktadır.
1895 yılında William Randolph Hearst'un sahibi oldu?u New York Journal, spor haberlerinin gazetenin kendine atfedilmi? ayrı bir bolumde yer aldı?ı ilk spor bolumunu tanıtmı?tır.
[1]
Gazetenin en unlu spor yazarlarından bir tanesi Max Kase’tir.
[1]
1938’den 1966’ya kadar New York Journal’da spor yazarlı?ı yapan Kase, 1930’larda Boston American gazetesinde calı?tı?ı sırada, bircok spor organizasyonuna ev sahipli?i yapan Boston Garden’ın sahibi Walter A. Brown’la tanı?mı?tır.
[2]
Bu tanı?manın ardından Kase, basketboldaki kolej oyuncularının mezun olduktan sonra bir ust lige adım atması ve salondan elde edilen karlılı?ı artırması amacıyla bir lig kurma fikrini Brown’a iletmi?, fikri be?enen Brown, ligin kurulması hakkında arena sahipleriyle goru?meye ba?lamı?tır.
[2]
6 Haziran 1946'da Kase, Brown ve on yedi ki?ilik bir grup New York'taki Commodore Hotel 'de bir araya gelerek Amerika Basketbol Birli?i 'ni (BAA) kurmu?tur ve 1949 yılında bir ba?ka lig olan NBL (National Basketball League) ile birle?erek gunumuzde Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi olan NBA (National Basketball Association) olu?turulmu?tur. Bu ligin ilk takımları; Boston Celtics, Minneapolis Lakers (daha sonra Los Angeles Lakers), New York Knicks, Philadelphia Warriors (daha sonra Golden State Warriors), Rochester Royals (daha sonra Sacramento Kings), Syracuse Nationals (daha sonra Philadelphia 76ers) ve Tri-Cities Blackhawks (daha sonra Atlanta Hawks)’tur. Max Kase, NBA ile birlikte New York Knicks’in de kurulmasında pay sahibidir. Forbes’un yaptı?ı ara?tırmaya gore, Knicks’in guncel de?eri 6.1 Milyar Dolar de?erindedir ve dunyanın en de?erli 9. spor kulubu konumundadır.
[3]
Wilt Chamberlain
'in Bir Foto?rafı
Bill Russell
'ın bir foto?rafı
6 Haziran 1946 tarihinde Basketball Association of America (
BAA
) adıyla kuruldu. Bugunku adı olan "National Basketball Association" (
NBA
,
Ulusal Basketbol Birle?imi
) ismi ise 1949 yılında ABD'de kurulmu? bir di?er profesyonel lig olan "National Basketball League" (
NBL
) ile birle?mesinden sonra alındı.
NBL 12 yıldır suren profesyonel bir lig olmasına ra?men genel olarak 3 yıllık BAA'nın onderli?inde kuruldu. Bunda, BAA'nın ulke capında buyuk ?ehirlerde yaygın bir lig olması sebepti. 1949 yılında iki ligin birle?mesinden dolayı 17 takımlı bir lig olu?tu. Bu birle?me sonucu buyuk ?ehirlerdeki buyuk takımlar ile kucuk kasaba takımlarının karı?ımı sonucu dengesiz bir lig olu?tu.
1950'de lig 11 takıma du?tu. 1954'te lig tarihinin en az takım sayısı olan 8 takım kaldı. Bu sekiz takım hala ligde mucadele eden Knicks, Celtics, Warriors, Lakers, Kings, Pistons, Hawks ve 76ers oldu. Bu arada takımlar kucuk ?ehirlerden daha buyuk ?ehirlere ta?ınmaya ba?ladı. Orne?in Hawks Tri-Cities'ten Milwaukee'ye ve oradan St. Louis'e; Kings Rochester'den Cincinnati'ye ve Pistons Fort Wayne'den Detroit'e ta?ındı.
?lk
Afroamerikan
oyuncuların
kontrat
imzalamaya ba?ladı?ı 1950'ler, 5 kez ?ampiyonluk kazanan
Minneapolis Lakers
'ın bariz bir ustunlu?u ile gecti.
1954 yılında lig maclarındaki mucadeleyi hızlandırmak icin hucum suresi 24 saniye olarak belirlendi.
1956 yılında caylak
pivot
Bill Russell
'ın
Boston Celtics
'e transfer olmasıyla ligin gorunumu birden de?i?ti. Zaten elinde
Bob Cousy
gibi yıldız bir guard bulunan Celtics, ligi domine etmeye ba?ladı ve 13 sezonda 11 ?ampiyonluk kazandı. 1959 yılında ba?ka bir efsane
Wilt Chamberlain
NBA'de oynamaya ba?ladı ve tum rekorları altust etti. Russell ile Chamberlain'in ceki?mesi halen takım sporlarında gelmi? gecmi? en unlu ceki?melerden biri olarak kabul edilir.
Bu donemde
Lakers
'ın
Los Angeles
'e ta?ınması ve bazı yeni takım eklemeleri ile ligin guc dengesi biraz oturmaya ba?ladı.
1967 yılında
ABA
uzun adıyla "American Basketball Association" isimli ba?ka bir lig kurulması ile ligin kalitesi bir kez daha tehlikeye girdi.
New York Knicks
,
Denver Nuggets
,
Indiana Pacers
ve
San Antonio Spurs
gibi bugun NBA'de mucadele eden takımları da iceren lig 1976'da NBA'le birle?ti. Bu donemde NBA'in
Kareem Abduljabbar
,
Oscar Robertson
gibi oyuncuları kendi bunyesine katabilmesi belki de NBA'in bu rekabetten ustun cıkmasını sa?ladı.
ABA ile birle?me sonucu takım sayısı 22'ye cıktı ve birle?meden uc yıl sonra 1979 yılında ABA'da olan ama NBA'de olmayan uc sayı kuralı NBA tarafından kabul edildi.
Bill Russell Wilt Chamberlain'i tutarken cekilmi? bir foto?raf
Bu yıllardaki lig icin di?er onemli olay ise lige katılan yeni oyuncular
Larry Bird
ve
Magic Johnson
'dır. Bu iki oyuncu hem lige yeni bir rekabet katmı? hem de pek cok yeni izleyici cekmi?tir. Bird, Celtics; Magic Johnson ise Lakers tarafından takımlarına katıldı ve Celtics 3, Lakers 5 ?ampiyonluk kazandı. 1989 yılında ligdeki takım sayısı 27'ye cıkarıldı.
1985 yılında
Michael Jordan
'ın lige girmesi ile NBA yepyeni bir gorunum kazandı ve 1990'lar
Chicago Bulls
'un etkinli?inde gecti. Bulls
Michael Jordan
'ın onderli?inde 6 ?ampiyonluk kazandı.
1990'larda ayrıca NBA dunya capında buyuk tanınma ve artık dunya capında takip edilen bir lig konuma ula?tı. 1995 yılında ABD dı?ında
Kanada
'da
Toronto Raptors
ve
Vancouver Grizzlies
takımları kuruldu ve takım sayısı 29 oldu. 1992 yılında Ruya Takım (Dream Team) adıyla ilk defa NBA'in profesyonel oyuncuları
Barselona
'daki olimpiyatlara katıldı.
Michael Jordan
,
Larry Bird
ve
Magic Johnson
'lı ABD milli takımı her macını farklı kazanarak
Olimpiyat
altın madalyası kazandı.
Uzun sure yabancı oyuncu almakta tereddut eden takımlar bu donemde
Dra?en Petrovi?
,
Vlade Divac
gibi oyuncuların ba?arılı olmasıyla tum dunyadaki ligleri taramaya ve yetenekli oyuncuları bunyelerine katmayan ba?ladılar. 1994 yılında NBA'de
MVP
odulunu
Nijeryalı
Hakeem Olajuwon
kazandı. 2002 yılında
?spanyol
Pau Gasol
yılın caylak oyuncusu odulunu kazandı. Yine 2002 yılında
Cinli
Yao Ming
NBA Draftı
'nda ilk sıradan secildi.
1996 yılında kadınlar ligi "Women's National Basketball Association" (
WNBA
), 2002 yılında ise genc oyuncuların geli?mesi icin rezerv lig konumunda "NBA Development League" kuruldu.
2004 senesinde daha once
New Orleans Hornets
takımına ev sahipli?i yapan
Charlotte
'da
Bobcats
takımı kuruldu ve takım sayısı 30'a yukseldi. 2007'de Alman oyuncu Dirk Nowitzki NBA normal sezon MVP'si oldu. Aynı sene icinde lige 1. sıradan bir ?talyan, Andrea Bargnani secildi ve NBA finallerinin MVP'si de bir Fransız olan
Tony Parker
oldu.
2007'de ise NBA'in globalle?mesi sonucunda 50'den fazla uluslararası oyuncu, NBA takımlarında oynuyor. Ayrıca
Toronto Raptors
ilk defa bir NBA takımına Avrupalı bir genel menajer getirerek, bir ilke imza attı.
Yaz tatilinin ardından Ekim ayı icinde takımlar antrenman icin kampa girmeye ba?larlar. Bu donemde ozellikle caylak oyuncuların ligin zorlu?una alı?maları sa?lanır ve takıma guc kazandırmak icin calı?malar yapılır. Ayrıca geni? kadro icinde takım icin aktif olarak kullanılacak 12 oyuncu gerekti?i durumlarda kullanılabilecek 3 adet sakat listesinde oyuncular belirlenir. Bu donem sonrası yeni kurulan National Basketball Development League (Bir ce?it NBA'in rezerv ligi)'e geli?mesi icin oyuncular gonderilir. Ve Kasım ayının ilk haftasında NBA Normal sezon maclarına ba?lanır.
NBA genel olarak on be?er takımdan
do?u
ve
batı
olmak uzere iki konferansa bolunmu?tur. Her konferans ise 3'e bolunmu?tur ve bu toplam 6 grupta be?er takım vardır.
Normal sezon icinde bir takım toplam 41'ini ic sahada 41'ini deplasmanda olmak uzere 82 mac yapar. Ancak fikstur alı?ılmı?ın dı?ında aynı sırada devreli sistem gibi devam etmez. Her takım kendi grubundaki takımlarla bir sezonda 4 mac yapar. Kendi konferansında bulunan (do?u veya batı) ama di?er iki grupta bulunan takımlarla 3 veya 4 mac yapar. Di?er konferanstaki takımlarla ise iki mac yapar. Yo?un mac programı ve her takımın ulkenin di?er ucundaki takımla da sezon icinde oynama mecburiyeti nedeniyle fikstur ona gore duzenlenir ve takımlar turneye cıkar gibi deplasman maclarına giderler ve sezon boyunca iki uc gun arayla ust uste maclar yaparlar.
?ubat ayı icinde
NBA All-Star
macı icin lige ara verilir. Bu aradan sonra takımlar icin takas donemi sona erer. Bu tarihten sonra lig bitimine kadar takımlar kontratı olan oyuncuları takas edemezler. Ancak sozle?mesi olmayan oyuncuları kadrolarına katabilirler. Normal sezon macları Nisan ayı icinde sona erer. Play-off'lardan once ozellikle NBA'de oynayan her oyuncu ve koc icin son derece onemli olan sezon odulleri verilir. Play-off'lar icin verilenin dı?ında sezon icin bir En De?erli Oyuncu (
M
ost
V
aluable
P
layer,
MVP
) odulu verilir. Bunun dı?ında verilen odullerin bazıları ?oyledir: Ligde ilk sezonunu geciren oyuncular arasında verilen "Yılın Cayla?ı (Rookie) odulu; Takımlarının genel olarak ilk 5'inde yer almamalarında ra?men yedek kulubesinden (bench) gelerek en buyuk faydayı sa?layan oyuncuların aldı?ı "En iyi 6. Adam Odulu"; "En Cok Geli?me Gosteren Oyuncu Odulu"; "En iyi Defansif Oyuncu Odulu" ve "Yılın en iyi Kocu Odulu" gibi...
NBA Play-offları Nisan sonunda ba?lar. ?ki konferanstan sekizer takımdan 16 takım play-offlarda oynamaya hak kazanır. ?ki konferans icin de grup liderleri ve en iyi ikinci takım play-off sıralamasında ilk 4 sıraya yerle?ir ve galibiyet sayılarına gore 1 ile 4 arasında yer alır.
Ust sırada olmak play-off'ta pek cok avantaj getirir. En onemli avantajlardan biri konferansta birinci sıradan play-off'a cıkan takım sekizinci sıradan cıkan takımla kar?ıla?ır. Bu ?ekilde lider en kotu galibiyet yuzdesi olan takımla kar?ıla?mı? olur ve bir ce?it seri ba?ı uygulaması uygulanmı? olur. ?kinci takım yedinci ile, ucuncu altıncı ile ve dorduncu takım be?inci takımla ilk turda kar?ıla?ır. Bunun dı?ında bir di?er avantaj ise daha iyi sıradan ligi tamamlayan takımın saha avantajına sahip olmasıdır. Bu avantaj ilk tur dahil tum e?le?melerde uygulanır. Boylece sezonu en iyi galibiyetle tamamlayan takım her zaman saha avantajına, yani kendi sahasında 7 macın 4 unu yapma imkanına sahip olur.
Play-offlar yedi mac uzerinden oynanır. Yani iki takımın ust uste yapaca?ı maclarda 4 galibiyete ula?an seriyi kazanır ve bir sonraki rakiple e?le?ir. Dort galibiyeti bulamayan takım do?rudan elenir. ?kinci turda 1. ile 8. galibi ile 4.-5. galibi kar?ıla?ırken; 2.-7. takımların e?le?mesinden ustun cıkan takım ise 3.-6. takımın galibi ile e?le?ir. Finale kadar macların oynanaca?ı sistem ?u ?ekildedir: 2 - 2 - 1 - 1 - 1 (Once saha avantajı olan takım ba?lar) Boylece ligi on sırada bitiren takım her zaman avantajlı olur. Konferans finalinden sonra Konferans ?ampiyon'u belli olur ve iki takım NBA Finali'nde kar?ılar. O zaman seri yine 2 - 2 - 1 - 1 - 1 sırasıyla sahalarda oynanır.
NBA Finali iki konferans ?ampiyonu arasında yine 7 mac uzerinden Haziran ayında oynanır. Kazanan takımın menajeri ve kocu da dahil olmak uzere tum oyunculara ?ampiyonluk Yuzu?u verilir.
| Bolum
|
Takım
|
?ehir
|
Renkler
|
Kar?ıla?ma alanı
|
Kurulu?
|
| Atlantik
|
Boston Celtics
|
Boston, Massachusetts
|
Ye?il, Beyaz, Siyah
[4]
|
TD Garden
|
1946
|
| Brooklyn Nets
|
Brooklyn, New York
|
Gece yarısı Mavisi, Kırmızı ve Gumu?
|
Barclays Center
|
1967
|
| New York Knicks
|
New York
,
New York
|
Portakal, Beyaz, Mavi ve Siyah
|
Madison Square Garden
|
1946
|
| Philadelphia 76ers
|
Philadelphia
,
Pensilvanya
|
Kırmızı, Beyaz ve Mavi
|
Wells Fargo Center
|
1939
|
| Toronto Raptors
|
Toronto
,
Ontario
|
Kırmızı, Siyah ve Beyaz
|
Air Canada Centre
|
1995
|
| Merkez
|
Chicago Bulls
|
Chicago
,
Illinois
|
Kırmızı, Siyah, Beyaz
|
United Center
|
1966
|
| Cleveland Cavaliers
|
Cleveland, Ohio
|
?arap, Altın, Deniz Mavisi, Beyaz ve Kırmızı
|
Rocket Mortgage FieldHouse
|
1970
|
| Detroit Pistons
|
Auburn Hills, Michigan
(
Detroit yorekenti
)
|
Kırmızı, Mavi ve Beyaz
|
The Palace of Auburn Hills
|
1941
|
| Indiana Pacers
|
Indianapolis, Indiana
|
Deniz Mavisi, Altın, Beyaz
|
Bankers Life Fieldhouse
|
1967
|
| Milwaukee Bucks
|
Milwaukee, Wisconsin
|
Ye?il, Gumu?, Beyaz, Kırmızı
|
Fiserv Forum
|
1968
|
| Guneydo?u
|
Atlanta Hawks
|
Atlanta, Georgia
|
Deniz Mavisi, Kırmızı ve Gumu?
|
Philips Arena
|
1946
|
| Charlotte Hornets
|
Charlotte, Kuzey Karolina
|
Portakal, Mavi, Siyah ve Gumu?
|
Time Warner Cable Arena
|
2004
|
| Miami Heat
|
Miami, Florida
|
Siyah, Kırmızı, Beyaz ve Sarı
|
American Airlines Arena
|
1988
|
| Orlando Magic
|
Orlando
,
Florida
|
Beyaz, Mavi, Gumu? ve Siyah
|
Amway Center
|
1989
|
| Washington Wizards
|
Washington
|
Mavi, Siyah ve Altın
|
Verizon Center
|
1961
|
| Bolum
|
Takım
|
?ehir
|
Renkler
|
Kar?ıla?ma Alanı
|
Kurulu?
|
| Guneybatı
|
San Antonio Spurs
|
San Antonio, Texas
|
Siyah ve Gumu?
|
AT&T Center
|
1967
|
| Houston Rockets
|
Houston, Texas
|
Kırmızı, Beyaz ve Gumu?
|
Toyota Center
|
1967
|
| Memphis Grizzlies
|
Memphis, Tennessee
|
Deniz Mavisi, Acık Mavi, Duman Mavisi ve Altın
|
FedEx Forum
|
1995
|
| New Orleans Pelicans
|
New Orleans, Louisiana
|
Lacivert, Altın ve Kırmızı
|
Smoothie King Center
|
1988
|
| Dallas Mavericks
|
Dallas
,
Teksas
|
Deniz Mavisi, Kraliyet Mavisi, Gumu? ve ye?il
|
American Airlines Center
|
1980
|
| Kuzeybatı
|
Denver Nuggets
|
Denver, Colorado
|
Bebek Mavisi, Altın ve Kobalt Mavisi
|
Pepsi Center
|
1967
|
| Minnesota Timberwolves
|
Minneapolis, Minnesota
|
Orman Ye?ili, Siyah, Acık Kahverengi ve Mavi
|
Target Center
|
1989
|
| Portland Trail Blazers
|
Portland, Oregon
|
Siyah, Kırmızı, Gumu? ve Beyaz
|
Moda Center
|
1970
|
| Oklahoma City Thunder
|
Oklahoma City, Oklahoma
|
Acık Mavi ve Sarı
|
Chesapeake Energy Arena
|
2008
|
| Utah Jazz
|
Salt Lake City, Utah
|
Deniz Mavisi, Barut Mavisi ve Beyaz
|
Vivint Smart Home Arena
|
1974
|
| Pasifik
|
Golden State Warriors
|
Oakland, California
|
Deniz Mavisi, Portakal ve Altın
|
Chase Center
|
1946
|
| Los Angeles Clippers
|
Los Angeles
|
Kırmızı, Beyaz ve Mavi
|
Staples Center
|
1970
|
| Los Angeles Lakers
|
Los Angeles
|
Mor, Altın ve Beyaz
|
Staples Center
|
1946
|
| Phoenix Suns
|
Phoenix, Arizona
|
Mor, Portakal ve Gri
|
Footprint Center
|
1968
|
| Sacramento Kings
|
Sacramento, California
|
Mor, Gumu?, Beyaz ve Siyah
|
Sleep Train Arena
|
1945
|
Parantez ici sayılar, toplam unvanı gostermektedir
- ?ampiyon takımlara
Larry O'Brien
kupası verilmektedir. En cok ?ampiyon olan takımlar, on yedi?er ?ampiyonlukla
Los Angeles Lakers
ve
Boston Celtics
'tir.
Parantez ici sayılar, toplam unvanı gostermektedir
NBA ?ampiyonu unvanını 11 ?ampiyonlukla en cok
Phil Jackson
kazandı. Ardından 9 ?ampiyonlukla
Red Auerbach
, 5 ?ampiyonlukla
John Kundla
ve
Pat Riley
geliyor. Ayrıca, sadece uc antrenor de?i?ik takımlarla ?ampiyon oldu :
Chicago Bulls
ve
Los Angeles Lakers
'le
Phil Jackson
;
Los Angeles Lakers
ve
Miami Heat
'le
Pat Riley
;
Saint-Louis Hawks
ve
Philadelphia 76ers
'le
Alex Hannum
.