1990'lar ("doksanlar" olarak telaffuz edilir, "90'lar" olarak kısaltılır), 1 Ocak 1990 tarihinde ba?layan ve 31 Aralık 1999 tarihinde biten Miladi takvimin on yılıdır.

Kulturel olarak 1990'lar, 2000'li ve 2010'lu yıllara kadar cok kulturlulu?un ve alternatif medyanın yukseli?iyle karakterize edilir. Grunge , cılgın sahneler ve hip hop gibi hareketler, kablolu televizyon ve World Wide Web gibi o zamanlar yeni olan teknolojilerin yardımıyla bu on yıl boyunca tum dunyada genclere yayıldı.

Neoliberalizm yoluyla sermaye piyasalarının kitlesel hareketlili?inin devam etmesi, 1945 yılından 1991 yılına kadar suren So?uk Sava?'ın sona ermesi, ?nternet gibi yeni medyanın on yılın ortasından itibaren yaygın olarak co?almasının ba?langıcı gibi faktorlerin bir kombansiyonu, hukumete kar?ı artan ?uphecilik ve Sovyetler Birli?i'nin da?ılması , dunya genelinde ve ulkeler icinde ekonomik ve siyasi gucun yeniden hizalanmasına ve yeniden konsolide edilmesine yol actı. 1997-2000 yılları arasındaki dot-com balonu , 2000 ile 2001 yılları arasındaki coku?unden once bazı giri?imcilere zenginlik getirdi.

1990'larda, World Wide Web , ilk gen tedavisi denemesi ve ilk tasarlanmı? bebekler 1990'lı yıllarda ortaya cıkan ve on yıl boyunca geli?tirilip uzerine in?a edilen teknolojilerde a?ırı ilerlemeler goruldu.

Afrika , Balkanlar ve Kafkasya 'da meydana gelen Ruanda Soykırımı ve Srebrenitsa Katliamı 'na yol acan etnik catı?malar meydana geldi. Oslo Anla?ması 'nın ilerlemesine ?srail ile Arap devletleri arasındaki herhangi bir gerilimin cozumune dair belirsizli?ini korudu, ancak Kuzey ?rlanda sorunu , Hayırlı Cuma Anla?ması ile sona erdi.

Bu on yılda piyasaya surulen video oyun konsulları arasında Super Nintendo/Super Famicom , Neo Geo , Atari Jaguar , 3DO Interactive Multiplayer , Sega Saturn , PlayStation , Nintendo 64 ve Dreamcast ; ta?ınabilir oyun konsolları arasında Game Gear , Atari Lynx ve Game Boy Color yer aldı ve cok satıldılar. Super Mario World en cok satan konsol video oyunuyken, Pokemon Red ve Blue en cok satılan ta?ınabilir video oyunuydu.

Politika ve sava?lar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sava?lar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1990'larda Kongo Sava?ları patlak verdi:
  • Birinci Kongo Sava?ı , Ekim 1996'dan Mayıs 1997'ye kadar Zaire 'de ya?andı. Bu sava? sonucunda Mobutu Sese Seko 'nun 32 yıllık iktidarı sona erdi. Zaire , Kongo Demokratik Cumhuriyeti olarak yeniden kuruldu.
  • ?kinci Kongo Sava?ı , A?ustos 1998'de ba?ladı ve Temmuz 2003'e kadar surdu.

• ?ran-Irak Sava?ı 'ndan sonra Irak ciddi bir borc bata?ı icine girdi. Cumhurba?kanı Saddam Huseyin , Kuveyt 'i petrol fiyatlarını du?urmekle sucladı. Sonuc olarak Kuveyt i?gal edildi . Birle?mi? Milletler bu i?gali kınadı ve ABD onculu?undeki koalisyon gucu Kuveyt'i kurtarmak icin Col Fırtınası Harekatı 'nı ba?lattı. Bu harekat sonucunda Irak Silahlı Kuvvetleri Kuveyt 'ten cıkarıldı. 2003 yılında ise Irak i?gal edildi.
• Cecen Sava?ları ya?andı:
  • 1994 yılında Birinci Cecen Sava?ı ba?ladı. Rus askerleri Cecenistan 'ın kontrolunu ele gecirmek icin operasyon ba?lattı. Cecen milislerin uyguladı?ı taktikler Rus askerlerini yıldırdı ve A?ustos 1996 tarihinde sava? sona erdi.
  • Eylul 1999 tarihinde bu sefer ?kinci Cecen Sava?ı ba?ladı. Bu sava? sonucunda Nisan 2009'da Cecenistan 'da kontrol sa?landı.
• Mayıs 1999 tarihinde Pakistan Silahlı Kuvvetleri , Ke?mir 'e gizlice asker gonderdi. Bunun uzerine Kargil Sava?ı ba?ladı. Bu sava? bir fiyaskoyla sonuclandı, Pakistan bolgeden askerlerini cekmek zorunda kaldı.
• Yugoslav Sava?ları ba?ladı:
  • On Gun Sava?ı 'ndan sonra Slovenya ba?ımsızlı?ını ilan edince sava? ba?ladı.
  • Hırvatistan Sava?ı sonucunda Hırvatistan ba?ımsızlı?ını kazandı.
  • Bosna Sava?ı esnasında ya?anan Srebrenitsa Katliamı 'nda 8370 ki?i oldu. Srebrenitsa Katliamı'nda oldurulenler hala defnedilmektedir.
  • Kosova Sava?ı esnasında NATO ucakları Yugoslavya'yı bombaladı.

?c sava?lar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Ekim 1990'da ba?layan Ruanda ?c Sava?ı sırasında Ruanda Soykırımı ya?andı. Soykırım sırasında 800 bine yakın insan oldu.
• Cezayir ?c Sava?ı ba?ladı.
• Etiyopya ?c Sava?ı ba?ladı.
• Tacikistan ?c Sava?ı ba?ladı.

Darbeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1991 Sovyetler Birli?i darbe giri?imi
• 1993 Azerbaycan darbesi
• 1993 Rusya anayasa krizi
• 1995 Azerbaycan darbe giri?imi
• 28 ?ubat sureci ( Postmodern darbe )

Teror saldırıları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1993 Dunya Ticaret Merkezi saldırısı
• Markale katliamları
• AMIA saldırısı
• Srebenitsa Katliamı
• Oklahoma City saldırısı
• 1998 ABD buyukelcilikleri saldırıları

Ba?ımsızlı?ını ilan eden ulkeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Namibya
• Yugoslavya'nın bolunmesi (Hırvatistan, Slovakya, Bosna-Hersek, Makedonya, Sırbistan, Karada?)
• Eritre
• Cekoslovakya'nın bolunmesi (Cekya ve Slovakya)
• Palau
• Do?u Timor
• Sovyetler Birli?i'nin da?ılması (Rusya, Azerbaycan, Ermenistan, Belarus, Estonya, Letonya, Litvanya, Gurcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Tacikistan, Turkmenistan, Ukrayna, Ozbekistan)