Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
21 ?инуар
?
григориан стиле
буйынса йылды? 21-се к?н?. Йыл а?а?ына тиклем 344 к?н ?ала (
к?бис? йылында
345).
Байрамдар
??м и?т?лекле даталар
- Халы?-ара
- Ер
: Балалар байрамы к?н?.
- ?оса?лашыу к?н?.
- ?????р к?н?.
- Милли
-
А?Ш
: ?? ш?хси йорто? к?н?.
-
Польша
: Ол?с?й??р к?н?.
- ??н?ри
- Т?хф?т Морат
(
Моратов Т?хф?т Ф?тт?хетдин улы
; 1906?27.12.1944),
Б?й?к Ватан ?у?ышында
??л?к бул?ан
ша?ир
,
журналист
??м
у?ытыусы
. 1927 йылдан ≪Башкнига≫ шир??те м?х?ррире, ≪?кт?бер≫ (х??ерге
≪А?и?ел≫
) журналы хе?м?тк?ре, 1936?1941 йылдар?а
Х?йбулла районыны?
А?ъяр
баш?орт урта м?кт?бенд? директор?ы? у?ыу-у?ытыу эшт?ре буйынса урынба?ары.
?ы?ыл Йондо? ордены
кавалеры (1994).
- Ф?тт?хов ?асим Камал улы
(1921?5.05.1981),
ауыл хужалы?ы
эшм?к?ре.
Б?й?к Ватан ?у?ышында
??м 1945 йыл?ы совет-япон ?у?ышында ?атнашыусы. 1967?1981 йылдар?а
Краснокама районы
≪Красный Октябрь≫ колхозы р?йесе.
Баш?орт АССР-ыны?
ат?а?ан?ан ауыл хухалы?ы хе?м?тк?ре.
Ленин
(1976), ике
Хе?м?т ?ы?ыл Байра?
(1971, 1981),
≪Почёт Билд??е≫
(1973) ??м 3-с? д?р?ж?
Дан
(1945) ордендары кавалеры.
- К?римов Айрат Та?ир улы
(1941?11.05.2016), пианист, композитор. Х??ерге
Х?с?йен ?хм?тов исеменд?ге Баш?орт д??л?т филармония?ыны?
≪Ир?ндек≫ вокаль-инструменталь ансамблен ойоштороусы ??м уны? 1970?1976 йылдар?а?ы ет?ксе?е; 1981?1988 йылдар?а
Рус д??л?т академия драма театрыны?
музыкаль ет?ксе?е. 1991 йылдан СССР Композитор?ар союзы а?за?ы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан с?н??т эшм?к?ре (1995). Республика композитор?ар конкурстары призеры ??м лауреаты.
М?ск???? баш?орт ???би?те ??м с?н??те декада?ында
(1955),
Ульяновск
?ала?ында БАССР-?ы? м???ни?те к?нд?ренд? (1968), М?ск???? Баш?ортостан Республика?ы к?нд?ренд? (1997) ?атнашыусы. Композитор
Та?ир К?римовты?
улы.
тулы исемлек
- Морозов Николай Андреевич
(1941), хе?м?т ветераны. 1966 йылдан
Баш?орт д??л?т медицина институты
??м
Баш?орт д??л?т медицина университетыны?
физик культура у?ытыусы?ы, доцент (1990). Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан физик культура хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н х??ерге
Кострома ?лк??ене?
Буй районынан.
- Рогачёв Михаил Константинович
(1951,
?алим
-тау инженеры. 1976?2005 йылдар?а (???кл?к мен?н)
?ф? нефть институты
??м
?ф? д??л?т нефть техник университеты
, 2005 йылдан
Санкт-Петербургта?ы
≪Горный≫ Милли минераль-сеймал университеты
у?ытыусы?ы, шул и??пт?н 2006 йылдан нефть ??м газ ят?ылы?тарын ??л?штере? ??м фай?аланыу кафедра?ы м?дире, бер ?к ва?ытта 2008?2014 йылдар?а нефть газ факультеты деканы. Техник ф?нд?р докторы (2002), профессор (2007). Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан уйлап табыусы?ы (2000). Сы?ышы мен?н
?ф? ?ала?ынан
.
- Горбунов Виктор Иванович
(1956), хе?м?т ветераны. ≪
Газпром Нефтехим Салауат≫
берекм??ене? элекке машинисы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан нефтсе?е.
- ?иб??уллин Марат Мулланур улы
(1956), ?алим-х?рби табип. 1983 йылдан граждандар оборона?ы полкыны? (
Ленинград
) медицина хе?м?те начальнигы; 1990 йылдан СССР ?ораллы К?ст?рене? К?нбайыш т?рк?м? (Германия) полкыны? медицина хе?м?те начальнигы; 1994 йылдан
Санкт-Петербург
Х?рби-топография училище?ыны? поликлиника начальнигы; 1997 йылдан Санкт-Петербург педиатрия медицина универстеты у?ытыусы?ы. Медицина ф?нд?ре кандидаты (2006), доцент (1997). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
М?сетле районы
Я?ы М?слим
ауылынан.
- ?хм?тзарипов Марат ??з?м улы
(1956), дирижёр,
музыкант
. 1996 йылдан (???кл?к мен?н)
Баш?орт опера ??м балет театры
дирижёры, бер ?к ва?ытта 2002 йылдан х??ерге
За?ир Исм??илев исеменд?ге ?ф? д??л?т с?н??т институты
у?ытыусы?ы, 2002?2010 йылдар?а Милли симфоник оркестр (?ф?) дирижёры. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан с?н??т эшм?к?ре (2011). Сы?ышы мен?н х??ерге
Сил?бе ?лк??ене?
?ат?ы
?ала?ынан.
- Сидоров Георгий Маркелович
(1961), ?алим-инженер механик. 1989 йылдан
?ф? нефть институты
??м
?ф? д??л?т нефть техник университеты
хе?м?тк?ре, шул и??пт?н 1992 йылдан ?лк?н, 1999?2005 йылдар?а ? т?п ?илми хе?м?тк?р, 2012 йылдан у?ытыусы. Р?с?й Т?би?и ф?нд?р академия?ы акаадемигы, техник ф?нд?р докторы (1999), профессор (2012). Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан уйлап табыусы?ы (2004). Р?с?й Федерация?ы Х?к?м?тене? ф?н ??м техника ?лк??енд?ге премия?ы (2015) ??м Баш?ортостан Республика?ыны? ф?н ??м техника ?лк??енд?ге д??л?т премия?ы (2013) лауреаты.
- Б?хтизин ?хт?м М?с?лим улы
(1897?16.08.1943),
беренсе донъя
??м
Граждандар ?у?ыштарында
, 1921?1922 йылдар?а Урта Азияла ба?масылар?ы ю? ите???, Х?с?н к?ле буйында?ы 1938 йыл?ы совет?япон ?ораллы конфликтында, 1939?1940 йылдар?а?ы
совет-фин
?у?ышында ?атнаш?ан ??м
Б?й?к Ватан ?у?ышында
батыр?арса ??л?к бул?ан х?рби хе?м?тк?р. У?сылар дивизия?ы командиры (1943), полковник (1939). 1?се, 2?се, 3?с? ??м 4?се д?р?ж? Изге Георгий т?рел?ре, ике
?ы?ыл Байра?
(1918, 1940) ??м 1?се д?р?ж?
Ватан ?у?ышы
(1943) ордендары кавалеры.
- Осокин Василий Павлович
(1922?19.02.2022), Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы. 1?се (1985) ??м 2-се (1945) д?р?ж? Ватан ?у?ышы ??м
?ы?ыл Йондо?
ордендары (1945) кавалеры. Сы?ышы мен?н х??ерге
Баш?ортостан Республика?ыны?
Белорет районы
???н
ауылынан.
- Й?нек?ев Булат ?и?и?т улы
(1942),
тома ?у?ыр
музыкант
,
йырсы
??м композитор. 1979?2003 йылдар?а Б?т? Р?с?й ?у?ыр?ар й?м?и?тене? Б?л?б?й у?ыу-производство предприятие?ы хе?м?тк?ре, бер ?к ва?ытта 1992 йылдан
Б?л?б?й
?ала?ыны? 1-се балалар с?н??т м?кт?бе, 2003?2009 йылдар?а баш?орт гимназия?ыны? музыка у?ытыусы?ы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1993). ?у?ыр?ар?ы? т?рл? ким?лд?ге ??ешм?к?р с?н??т смотр?ары ??м фестивалд?ре лауреаты.
тулы исемлек
- ?илданов Ф??ил ?абдрахман улы
(1947),
спорт
ветераны.
Ауыр атлетика
буйынса
СССР
-?ы? спорт мастеры,
Баш?орт АССР-ы
чемпионаты призеры. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Илеш районы
Биш?урай
ауылынан.
- Никитин Михаил Николаевич
(1952?2011), механик, хужалы? эшм?к?ре. 1973?1992 ??м 2003?2011 йылдар?а
Х?йбулла районында?ы
Б?ребай тау-байы?тырыу комбинатыны?
баш инженеры, начальнигы ??м баш механигы. 3-с? д?р?ж?
Хе?м?т Даны
??м
Халы?тар Ду?лы?ы
ордендары кавалеры.
- Нуриуллина Ма?ира М??литбай ?ы?ы
(1952), хе?м?т ветераны, ??ешм?к?р с?н??тт? ?атнашыусы.
Кушнаренко район
м???ни?т йортоно? элекке методисы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
?бй?лил районынан
.
- Ш?йн?ров Ф?рит В?линур улы
(1952),
ауыл хужалы?ы
??м
ветеринария
хе?м?те ветераны. 1973 йылдан
Д?рт?йл? районы
хужалы?тарында яуаплы хе?м?тк?р, 1987?1995 йылдар?а Д?рт?йл? ауыл хужалы?ы идаралы?ыны? баш ветеринар врачы; 1995 йылдан Баш?ортостан Республика?ы Ауыл хужалы?ы министрлы?ы ?арама?ында?ы Ветеринария идаралы?ы начальнигы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан ауыл хужалы?ы хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Ас?ын районы
?убыя?
ауылынан.
- Мостафин ?х?т ??зизй?н улы
(1957),
?алим
-
химик
. 2007 йылдан
Баш?орт д??л?т университетыны?
физик химия ??м химик экология кафедра?ы м?дире, 2010?2013 йылдар?а университет ректоры.
Баш?ортостан Республика?ы Ф?нд?р академия?ы
академигы (2009), химия ф?нд?ре докторы (1999), профессор (2003). Баш?ортостан Республика?ы ат?а?ан?ан ф?н эшм?к?ре (2007).
- ??бдр?химова Фл?р? ?н??м ?ы?ы
(1962), ?аулы? ?а?лау ?лк??е ветераны. 2-се республика клиник дауахана?ы терапея б?легене? ?лк?н ш?ф??т туташы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан ?аулы? ?а?лау хе?м?тк?ре.
- Янбаев Юлай ??л?м улы
(1962), ?алим-
генетик
. 2013?2018 йылдар?а Баш?орт д??л?т университетены? у?ыу-у?ытыу эшт?ре буйынса проректоры.
Биология
ф?нд?ре докторы (2002).
- Ш?й?уллин Ай?ар Мирс?йет улы
(1977),
балет
артисы. 1991 йылдан
Баш?орт д??л?т опера ??м балет театры
артисы, 1995 йылдан ? балет солисы, 1996?1997 йылдар?а Сил?бе опера ??м балет театрыны?, 1998 йылдан ≪Кремль балеты≫ театрыны? балет солисы, 2013 йылдан
М?ск????ге
≪Глобэкс промоушен≫ й?м?и?тене?, бер ?к ва?ытта 2017 йылдан ≪Русконцерт продакшен≫ й?м?и?тене? генераль директоры.
Р?с?й Федерация?ыны? ат?а?ан?ан артисы
(2006).
- Лисовский Александр Николаевич
(1858?1920),
педагог
, фольклорсы.
?ф? у?ытыусылар институтыны?
(артабан
К. А. Тимирязев исеменд?ге Баш?орт д??л?т педагогия институты
(1929?1957) ??м
Баш?орт д??л?т университеты
(1957?2022) беренсе директоры (1909?1917).
- Толстиков Генрих Александрович
(1933?25.04.2013),
?алим
-
органик-химик
. 1984?1993 йылдар?а х??ерге
Р?с?й Ф?нд?р академия?ы ?ф? федераль тикшерене???р ???гене?
Президиум р?йесе. 1991 йылдан
Р?с?й
, 1987 йылдан ? СССР Ф?нд?р академия?ы академигы, химия ф?нд?ре докторы (1969), профессор (1970).
СССР
Д??л?т премия?ы (1990) ??м
Р?с?й Федерация?ыны?
Ф?н ??м техника ?лк??енд?ге премия?ы (2003) лауреаты.
Баш?орт АССР-ыны?
ат?а?ан?ан ф?н ??м техника эшм?к?ре (1975).СССР-?ы?
Халы?тар Ду?лы?ы
(1983) ??м
Почёт Билд??е
(1975), Р?с?й?е? 4-се д?р?ж? ≪Ватан алдында?ы хе?м?тт?ре ?с?н≫ (2009) ??м
Почёт
(1998) ордендары кавалеры.
- М?х?м?тдинов Ильяс Йома?ужа улы
(1938), механизатор. 1964 йылдан
?бй?лил районы
Калинин исеменд?ге колхоз
тракторсы?ы
, 1990?1996 йылдар?а ???к ?а?анлы? операторы.
Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены
кавалеры (1976). Сы?ышы мен?н ошо районды?
Иш?ол
ауылынан.
- Пупкова Евгения Григорьевна
(1938?19.03.1922),
музыкант
-пианист, педагог. 1970 йылдан
?ф? с?н??т училище?ы
у?ытыусы?ы.
Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан артисы
. Сы?ышы мен?н
?ф? ?ала?ынан
.
- Туленкова Вера Филипповна
(1958),
инженер
-
т????се
. 1983 йылдан
Байма?
механизациялан?ан к?см? колонна?ы
геодезисы
, 1985 йылдан ? инженеры, 2008 йылдан ? производство-техник б?легене? ?й???се белгесе.
Баш?ортостан Республика?ыны?
ат?а?ан?ан т????се?е (2011). Сы?ышы мен?н ошо ?аланан.
тулы исемлек
- Руттер Валерий Дмитриевич
(1924?25.09.2010), дирижёр. 1966?1969 йылдар?а х??ерге
Баш?орт д??л?т академия опера ??м балет театрыны?
баш дирижёры.
Баш?орт АССР?ыны?
(1969) ??м
?а?а? ССР-ыны?
(1978) ат?а?ан?ан
с?н??т
эшм?к?ре.
- Алфимов Владимир Александрович
(1939), эшсе.
?ф? прибор?ар эшл?? производство берекм??ене?
элекке слесары. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан машина эшл??се?е (2006).
- С??итов Наил Абдулла улы
(1939), хирург-табип. 1974?1989 йылдар?а Мора? район ???к
дауахана?ыны?
баш табибы. Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан табибы (1987),
СССР
-?ы? ?аулы? ?а?лау отличнигы,
К?г?рсен районыны?
почётлы гражданы. Сы?ышы мен?н
Багдашкин
ауылынан.
- А?сурина Фир?з? Исха? ?ы?ы
(1949), зоотехник-
?алим
. 1992?1995 ??м 2001?2012 йылдар?а
Баш?ортостан ауыл хужалы?ы институты
??м
Баш?орт д??л?т аграр университеты
у?ытыусы?ы
.
Биология
ф?нд?ре докторы
(2001), профессор (2007).
- За?и?уллина Римма Ми?х?т ?ы?ы
(1954),
м???ни?т
хе?м?тк?ре. 2001 йылдан
Учалы филармония?ы
директоры. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре.
- ?азыханов Илдар Сафуан улы
(1959),
ветеринария
табибы. 1994 йылдан
Д?рт?йл? район
??м
?ала
ветеринария станция?ыны? табип-бактериологы, 1995 йылдан ? начальнигы.
Р?с?й?е?
(2013) ??м Баш?ортостан Республика?ыны? (2009) ат?а?ан?ан ауыл хужалы?ы хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н ошо районды?
Т?б?нге Маншыр
ауылынан.
- М?с?лимов Урал Тимербулат улы
(1959),
р?сс?м
-график. 1994 йылдан
Р?с?й Федерация?ы
Р?ссамдар союзы а?за?ы (1992). Республика, т?б?к,
Б?т? Р?с?й
??м халы?-ара к?рг??м?л?р?? ?атнашыусы. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
?лш?й районы
Раевка
ауылынан.
- 1850
: Иван Мушкетов,
Р?с?й империя?ыны?
?алим-геологы, географ, с?й?х?тсе.
- 1855
: Джон Браунинг,
А?Ш
-та тыуып,
Бельгияла
эшл?г?н ?орал конструкторы.
- 1900
: Олег Волков,
СССР
я?ыусы?ы,
РСФСР
-?ы? Д??л?т премия?ы лауреаты (1991).
- 1905
: Ванда Василевская, СССР я?ыусы?ы, ша?ир ??м драматург, ?с Сталин премия?ы лауреаты (1943, 1946, 1952).
- 1905
: К?рим Р?шидов, СССР-?ы? ???би?т белгесе,
?ырым татар?ары
???би?те буйынса т??ге диссертация авторы.
- 1920
: Николай Трофимов, театр ??м кино актёры, СССР-?ы? халы? артисы (1990).
- 1941
:
Пласидо Доминго
,
Испанияны?
опера йырсы?ы.
- 1960
: Дмитрий Харатьян, СССР ??м
Р?с?й?е?
театр ??м кино актёры,
Р?с?й Федерация?ыны?
халы? артисы (2007).