Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
23 февраль
?
григориан стиле
буйынса йылды? 54-се к?н?. Йыл а?а?ына тиклем 311 к?н ?ала (
к?бис? йылында
312).
Байрамдар
??м и?т?лекле даталар
- Халы?-ара
- Ер
: ??-ара а?лашыусанлы? ??м тыныслы? к?н?.
- Милли
- ??н?ри
- 1874
: Инглиз майоры Уолтер Уингфилд ??е ≪Sphairistike≫ тип ата?ан, ?ле
теннис
булара? билд?ле уйын?а патент ала.
- 1893
: Рудольф Дизель дизель двигелен? патент ала.
- 1903
:
Куба
Гуантанамо база?ын
А?Ш
-?а м??гелек ?уртым?а бир?.
тулы исемлек
- 1918
:
Эшсе-Кр??ти?н ?ы?ыл Армия?ыны?
т??ге отрядтары ойоша башлай.
- 1919
:
Баш?орт Совет Республика?ыны?
халы? комиссариаттары ойошторола:
- Х?рби эшт?р буйынса халы? комиссариаты (х??ер Х?рби комиссариат);
- Эске эшт?р халы? комиссариаты (х??ер Эске эшт?р министрлы?ы);
- ?аулы? ?а?лау халы? комиссариаты (х??ер ?аулы? ?а?лау министрлы?ы);
- М??ариф халы? комиссариаты (х??ер М??ариф министрлы?ы);
- Игенселек халы? комиссариаты (х??ер Ауыл хужалы?ы министрлы?ы);
- Финанс халы? комиссариаты (х??ер Финанс министрлы?ы);
- Хе?м?т халы? комиссариаты (х??ер ?аил?, хе?м?т ??м халы?ты социаль я?лау министрлы?ы).
- 1927
:
УССР
Халы? Комиссар?ары Советы к?см?
си?андар?а
ултыра? хе?м?т тормошона к?се??? яр?ам к?р??те? тура?ында ?арар ?абул ит?.
- 1933
:
Белорет
металлургия техникумы т??ге у?ыусыларын ?абул ит?.
- 1941
: Т??ге тап?ыр плутоний алына.
- 1943
: Гвардия рядовойы
Александр Матросов (Шакирй?н М?х?м?тй?нов
батыр?арса ??л?к була.
- 1947
: Халы?-ара стандартлаштырыу ойошма?ы (ISO) булдырыла.
- 1953
: республикала т??ге бул?ан
Туймазы
?
?ф?
газ ?тк?ргесе саф?а ин?.
- 1958
:
М?ск????ге
Поклонный тауында тантаналы шарттар?а буласа? Е?е? ??йк?лен? ниге? ?алына.
- 1990
:
БМО
Генераль Ассамблея?ыны? 17-се махсус сессия?ы наркотиктар м?сь?л??е буйынса С?й?си декларация ??м Б?т? донъя эш программа?ын ?абул ит?.
- 1993
: Ruby
программалау теле
булдырыла.
- 1999
:
Благовещен
с?н???т-гуманитар техникумы асыла.
- В?хитов Шакир ?азыхан улы
(1925?31.07.2004), ?алим-юрист, д??л?т эшм?к?ре.
Б?й?к Ватан ?у?ышында
?атнашыусы. 1962?1988 йылдар?а
Баш?орт АССР-ы
Ю?ары суды р?йесе, бер ?к ва?ытта 1964 йылдан
Баш?орт д??л?т университеты
у?ытыусы?ы. Баш?орт АССР-ыны? VI?XI са?ырылыш
Ю?ары Советы
депутаты. Юридик ф?нд?р кандидаты (1970), профессор (1987).
РСФСР
-?ы? ат?а?ан?ан юрисы (1982). II д?р?ж?
Ватан ?у?ышы
(1985) ??м
Хе?м?т ?ы?ыл Байра?
(1967) ордендары кавалеры.
- Поройков Юрий Дмитриевич
(1935), журналист, я?ыусы ??м ша?ир, ?алим-философ, комсомол органдары ??м матбу?ат ветераны. Баш?орт АССР-ыны? 7?се са?ырылыш
Ю?ары Советы
депутаты. Философия ф?нд?ре кандидаты (1980). РСФСР-?ы? (1985) ??м
Баш?ортостан Республика?ыны?
(1995) ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре.
Ленин комсомолы премия?ы
(1980),
Иван Бунин
исеменд?ге ???би премия (2007) лауреаты. Ике
≪Почёт Билд??е≫ ордены
(1971, 1977) кавалеры.
тулы исемлек
- Безденежный Фёдор Ильич
(1926?26.10.2001), нефтсе, 1959?1981 йылдар?а ≪Арланнефть≫ нефть ??м газ сы?арыу идаралы?ы операторы, скважиналар?ы ер а?тында ремонтлау мастеры.
Б?й?к Ватан ?у?ышында
?атнашыусы.
Социалистик Хе?м?т Геройы
(1971).
Нефтекама
?ала?ыны? почётлы гражданы (1978).
- Х?с?нов Юлай И?рис улы
(1931?21.01.2010), м??ариф эшм?к?ре. 1949 йылдан
?бй?лил районы
м?кт?пт?ре у?ытыусы?ы, шул и??пт?н 1965 йылдан
Й?нгел
урта м?кт?бене? директор урынба?ары, 1967?1992 йылдар?а ? директоры. РСФСР (1976) ??м Баш?орт АССР-ы (1980) м?кт?бене? ат?а?ан?ан у?ытыусы?ы, СССР-?ы? м??ариф (1980), РСФСР-?ы? халы? м??арифы (1967) отличнигы.
Ленин
(1981) ??м Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордендары (1971) кавалеры. Сы?ышы мен?н ошо районды?
Дауыт
ауылынан.
- Редреев Анатолий Васильевич
(1936?1983),
ауыл хужалы?ы
алдын?ы?ы.
Бала?атай районы
≪Урал≫ колхозыны? элекке механизаторы.
Ленин ордены
кавалеры (1971). Сы?ышы мен?н ошо районды?
Ямаш
ауылынан.
- Верёвкин Александр Павлович
(1946), ю?ары м?кт?п ветераны,
?алим
-инженер-электромеханик. 1969 йылдан
?ф? нефть институты
??м
?ф? д??л?т нефть техник университеты
у?ытыусы?ы, шул и??пт?н 1995 йылдан
химик-технологик
процестар?ы автоматлаштырыу, 2009 йылдан ?
технологик
процестар ??м производстволар кафедра?ы м?дире. Техник ф?нд?р докторы (1999), профессор (2002).
Баш?ортостан Республика?ыны?
ат?а?ан?ан м??ариф (2008),
Р?с?й Федерация?ыны?
почётлы ю?ары ??н?ри белем бире? хе?м?тк?ре (1998). Сы?ышы мен?н х??ерге
?амар ?лк??ене?
Чапаевск ?ала?ынан.
тулы исемлек
- ??лимов ??ни ??лим улы
(1912?5.11.1969), х?рби хе?м?тк?р. 1938 йылда
Япония
??ск?р??рен? ?аршы Х?с?н к?ле янында?ы б?релешт?р??, Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы, полковник.
?ы?ыл Байра?
(1942), 2-се д?р?ж? Ватан ?у?ышы (1944) ??м ике
?ы?ыл Йондо?
(1938, 1943) ордены кавалеры.
- Бекух Абдул Ахмедович
(1917?15.01.1982), хужалы? эшм?к?ре. 1957?1979 йылдар?а
Салауат
авторемонт заводы директоры.
Хе?м?т ?ы?ыл Байра?
??м
≪Почёт Билд??е≫
ордендары кавалеры. Сы?ышы мен?н х??ерге
Адыгей Республика?ыны?
Шенджий ауылынан.
- В?лиев Абдулла Х?бибулла улы
(1922?24.01.1944), Б?й?к Ватан ?у?ышында ??л?к бул?ан яугир, у?сылар полкыны? танкы?а ?аршы мылты? то??аусы?ы, рядовой.
Советтар Союзы Геройы
(1944).
- ??лиуллин З?йнулла За?и?улла улы
(1922?1998), педагог, Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы. 1947 йылдан
Учалы районы
Илсе
ете йыллы? м?кт?бе директоры, 1954?1963 йылдар?а
Рысай
ауыл м?кт?бе у?ытыусы?ы, директоры. 2-се д?р?ж? Ватан ?у?ышы (1985) ??м ?ы?ыл Йондо? (1944) ордендары кавалеры. Сы?ышы мен?н Рысай ауылынан.
- ??лиуллин Мини?хм?т К?бир улы
(1927?21.08.2003), педагог, я?ыусы. 1953?1987 йылдар?а
Ст?рлетама? районы
м?кт?пт?ре у?ытыусы?ы. 1982 йылдан
СССР Я?ыусылар союзы
а?за?ы. Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре ??м халы? м??арифы отличнигы.
- Ары?ланов Наил Ибра?им улы
(1932), хе?м?т ветераны. 1953?1992 йылдар?а
Салауат нефть химия?ы комбинаты
??м
≪Салауатнефтеоргсинтез≫ берекм??е
механигы.
Ленин ордены
кавалеры (1966). Сы?ышы мен?н х??ерге
Т?ркм?нстанды?
Дейнау ?асаба?ынан.
- Куданов Николай Владимирович
(1937?16.01.2013), хе?м?т алдын?ы?ы. 1960?2001 йылдар?а (???кл?к мен?н) Салауат нефть химия?ы комбинаты ??м ≪Салауатнефтеоргсинтез≫ берекм??е инженеры; 1987?1994 йылдар?а 19-сы ГПТУ директоры.
Халы?тар Ду?лы?ы
(1986) ??м ≪Почёт Билд??е≫ (1963) ордендары кавалеры, СССР-?ы? нефть эшк?рте? ??м нефть химия с?н???те отличнигы (1985). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Ишембай районы
Аникеевский
ауылынан.
- Ш?риф??лиев ????м Ш?риф??ле улы
(1937), т????се. 1960 йылдан ≪Башнефтезаводстрой≫ тресыны? ташсы?ы, 1962 йылдан ташсылар бригадиры.
РСФСР
-?ы? ат?а?ан?ан т????се?е (1974). Ленин, ≪Почёт Билд??е≫ ??м 3-с? д?р?ж?
Хе?м?т Даны
ордендары кавалеры,
?ф? ?ала?ы
Орджоникидзе районыны?
почётлы гражданы. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Мишк? районы
?ы?ыл Юл
ауылынан.
- Клыков Михаил Васильевич
(1947), хе?м?т ветераны, ?алим-инженер, уйлап табыусы. 1999?2013 йылдар?а
?ф? д??л?т нефть техник университетыны?
Салауат филиалы директорыны? ф?н эшт?ре буйынса урынба?ары вазифа?ын баш?арыусы. Техник ф?нд?р кандидаты (1998), доцент (2001). СССР-?ы? уйлап табыусы?ы (1987). Р?с?й Федерация?ыны? почётлы ю?ары ??н?ри белем бире? хе?м?тк?ре (1998). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
?ый?ы районы
Кесейек
ауылынан.
- Копейкина Любовь Петровна
(1947), хе?м?т ветераны. 1975?2012 йылдар?а
≪Салауатбыяла≫ берекм??ене?
быяла
ки?е?се?е. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан т????се?е (2012). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Благовар районы
Ильинка
ауылынан.
- М???рисов Ми?ле??ли Закир улы
(1947?24.03.2015),
СССР
биатлонсы?ы, биатлон буйынса СССР ??м
Р?с?й
тренеры. 1995?2003 йылдар?а Р?с?й Й?йге биатлон ??м ??м?ли к?пб?йге федерация?ыны? тренер?ар советы р?йесе. ??м?ли?х?рби к?пб?йге буйынса РСФСР-?ы? ат?а?ан?ан тренеры (1989) ??м б?т? Союз категориялы судья (1983), биатлон буйынса СССР-?ы? спорт мастеры (1971).
Баш?ортостан Республика?ыны?
ат?а?ан?ан физик культура хе?м?тк?ре (2006).
- ??ниев Энгель Ф?тхелислам улы
(1952), ?аулы? ?а?лау ?лк??е ветераны, хирург. 1982?1988 йылдар?а
Я?ауыл
???к районы дауахана?ыны? хирургия б?леге м?дире; 1989?2020 йылдар?а 2-се дауахана комплексыны? баш табип урынба?ары. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан табибы. Сы?ышы мен?н ошо райондан.
- Ми?ле??лиев Радик Нарислам улы
(1952), хе?м?т ветераны. ≪Башкиравтодор≫ берекм??ене? Я?ауыл юл ремонтлау-т???? идаралы?ыны? элекке начальнигы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан т????се?е. Сы?ышы мен?н ошо райондан.
- ??йнуллин Эдуард К?шиф улы
(1962), хе?м?т ветераны. ≪Башкиравтодор≫ берекм??е генераль директорыны? т?ьмин?т буйынса урынба?ары. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан т????се?е. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны? Ас?ын районы Ас?ын ауылынан.
- Хафизов Рауил С?лихй?н улы
(1962), хе?м?т алдын?ы?ы. 1979 йылдан ≪Са?ма?ошнефть≫ нефть ??м газ сы?арыу идаралы?ыны? слесарь-ремонтсы?ы, 1983 йылдан ? операторы. Р?с?й?е? почётлы нефтсе?е (2002). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Илеш районы
Ба?ытама?
ауылынан.
- Ай?ар ??лимов
(1967),
йырсы
, й?м???тсе. Баш?ортостан Республика?ыны? д?ртенсе ??м бишенсе са?ырылыш
Д??л?т Йыйылышы ? ?оролтай
депутаты. Баш?ортостан (2011) ??м
Татарстан
(2008) Республикаларыны? халы? артисы. Баш?ортостанды?
Халы?тар ду?лы?ы ордены
кавалеры (2017).
- Азат Фазли?хм?тов
(1967), ша?ир, радиожурналист,
≪Юлдаш≫ радио?ыны?
?лк?н м?х?ррире, проекттар авторы ??м алып барыусы?ы.
Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан матбу?ат ??м ки? м??л?м?т хе?м?тк?ре
(2015).
- Мостаев Р?фис Р?ф??т улы
(1972), хе?м?т алдын?ы?ы. ≪Башкиравтодор≫ берекм??е
Байма?
юл ремонтлау-т???? идаралы?ыны? каток машинисы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан т????се?е. Сы?ышы мен?н ошо райондан.
- ?аянов ?н??р Нурлы?аян улы
(1918?27.09.2000),
ауыл хужалы?ы
хе?м?тк?ре.
Б?й?к Ватан ?у?ышында
??м совет-япон ?у?ышында ?атнашыусы. 1946?1978 йылдар?а
Д?рт?йл? районы
≪Шишм?≫ колхозы бригадиры, ферма м?дире. 2-се д?р?ж?
Ватан ?у?ышы
(1985) ??м
Почёт Билд??е
(1966) ордендары кавалеры. Сы?ышы мен?н ошо районды?
Шишм?
ауылынан.
- ?н??м Атнабаев
(1928?13.10.1999),
ша?ир
,
драматург
. 1960 йылдан
СССР Я?ыусылар союзы
а?за?ы.
Баш?ортостанды? халы? ша?иры
(1997),
РСФСР
-?ы? (1988) ??м
Баш?орт АССР-ыны?
(1977) ат?а?ан?ан с?н??т эшм?к?ре,
Баш?ортостан комсомолыны? ??лимов С?л?м исеменд?ге й?шт?р премия?ы
лауреаты (1972).
- Белышев Василий Лаврентьевич
(1938?14.07.2009), водитель. 1954?1978 йылдар?а
?бй?лил районы
22-се партсъезд исеменд?ге колхоз шофёры. 3-с? д?р?ж?
Хе?м?т Даны ордены
кавалеры (1976). Сы?ышы мен?н ошо районды?
Михайловка
ауылынан.
- Флорид Б?л?ков
(1948?18.01.2015), драматург.
Баш?ортостанды? халы? я?ыусы?ы
(2013).
Р?с?й Федерация?ыны?
???би?т ??м с?н??т ?лк??енд?ге д??л?т премия?ы (1996) ??м
Баш?ортостан Республика?ыны? Салауат Юлаев исеменд?ге д??л?т премия?ы
(1994) лауреаты, Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан с?н??т эшм?к?ре (1993).
- Ни??м?това Г?з?л Исха? ?ы?ы
(1948),
журналист
. 1978 йылдан
Байма?
?ала г?зите хе?м?тк?ре, 2003?2010 йылдар?а телерадиотапшырыу?ар студия?ы я?ылы?тар сы?арылышыны? баш м?х?ррире. Журналистар союзы а?за?ы. Баш?ортостанды? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н ошо ?аланан.
- Солтанов Артур Х?бибрахман улы
(1948?22.03.2010),
ветеринария
табибы, ауыл хужалы?ы ??м
муниципаль орган
хе?м?тк?ре. 2001?2004 йылдар?а
Салауат районы
хакими?те башлы?ыны? беренсе урынба?ары ? ауыл хужалы?ы идаралы?ы начальнигы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан ауыл хужалы?ы хе?м?тк?ре (2003), ≪Почёт Билд??е≫ ордены кавалеры (1982).
- Мыр?а??лин Радмир Дамир улы
(1958), тележурналист. 1981 йылдан
≪Баш?ортостан≫ телерадиокомпания?ы
м?х?ррире ??м баш м?х?ррире, шул и??пт?н 2003?2007 йылдар?а реклама-м??л?м?т ???гене? баш белгесе. 1986 йылдан СССР Журналистар союзы а?за?ы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1997).
Ш??ит Хо?айбир?ин исеменд?ге премия
лауреаты (1993).
тулы исемлек
- М?х?м?тй?нов Хафиз Х?с?йен улы
(1919?30.04.1977),
ауыл хужалы?ы
??м элемт? ?лк??е хе?м?тк?ре. Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы. 1945 йылдан
Х?йбулла районы
≪?а?мар≫ колхозы и??псе?е, ферма м?дире, бригадиры; 1960?1977 йылдар?а
?беш
почта б?лекс??е почтальоны. Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан элемт?се?е (1975). Сы?ышы мен?н ошо районды?
?а?мар На?ар?ол
ауылынан.
- Саевич Тимофей Александрович
(1919?26.11.2003), Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнаш?ан х?рби хе?м?тк?р, осоусы, разведка авиация?ы полкыны? звено командиры.
Советтар Союзы Геройы
(1945). Сы?ышы мен?н х??ерге
Баш?ортостан Республика?ыны?
Архангел районы
Сухополь
ауылынан.
- Тимонин Василий Иванович
(1919?18.05.1999), ауыл хужалы?ы хе?м?тк?ре. Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы. 1963?1981 йылдар?а
Ст?рлетама? районы
совхоздары
директоры.
Ленин
, 2-се д?р?ж? Ватан ?у?ышы,
Хе?м?т ?ы?ыл Байра?
??м
≪Почёт Билд??е≫
ордендары кавалеры. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Б?л?б?й районы
Покровка
ауылынан.
- Аллабир?ин Мортаза ??лл?м улы
(1924?18.09.2005),
колхозсы
. Б?й?к Ватан ?у?ышында ?атнашыусы. 1-се д?р?ж? Ватан ?у?ышы ордены кавалеры.
- В?лиев Камил Абдрахман улы
(1934?26.03.2000),
физик
-
?алим
. 1967 йылдан
Баш?орт д??л?т университеты
у?ытыусы?ы
, шул и??пт?н 1987?2000 йылдар?а д?й?м физика кафедра?ы м?дире.
Физика
-
математика
ф?нд?ре докторы
(1986), профессор (1987). Баш?орт АССР-ыны? ат?а?ан?ан ф?н эшм?к?ре (1989).
- Кинй?булатов С?йфулла Ялмыр?а улы
(1934), эшсе. 1954?1983 йылдар?а
Б?рй?н районы
урман
с?н???те
предприятиелары эшсе?е, 3-с? д?р?ж?
Хе?м?т Даны ордены
кавалеры.
- Корнилова З?лфир? Х?с?йен ?ы?ы
(1939?14.05.2015), табип-пульмонолог-?алим. Р?с?й Медицина ф?нд?ре академия?ы ???к туберкулез ?илми-тикшерене? институтыны? (
М?ск??
) элекке б?лек м?дире, фтизиатры. Р?с?й Т?би?и ф?нд?р академия?ыны? а?за-корреспонденты. Медицина ф?нд?ре докторы (1993), профессор. Р?с?й?е? ??м
Ингушетия Республика?ыны?
ат?а?ан?ан табибы. Р?с?й?е? ?аулы? ?а?лау отличнигы (2002). Композитор
Х?с?йен ?хм?товты?
?ы?ы.
- Рахман?олов ?шир?ф Ишй?р улы
(1939?24.07.2012),
малсы
. 1955?1999 йылдар?а
Байма? районы
Салауат исеменд?ге колхозды? мал ?араусы?ы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан ауыл хужалы?ы хе?м?тк?ре (1997). Сы?ышы мен?н ошо районды?
?рге Яйы?бай
ауылынан.
- Ф?т?уллин Ринат Абдулла улы
(1939),
географ
-?алим. 1974 йылдан
Баш?орт д??л?т педагогия институты
??м
М. А?мулла исеменд?ге Баш?орт д??л?т педагогия университеты
у?ытыусы?ы, шул и??пт?н 1978?1985 ??м 1987?2003 йылдар?а т?би?и география факультеты деканы. География ф?нд?ре кандидаты (1974), профессор (1996). Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан халы? м??арифы хе?м?тк?ре (1997), СССР-?ы? ю?ары м?кт?бе отличнигы (1984),
Р?с?й?е?
геодезия
??м
картография
отличнигы (2003).
Са??ы ярышы
буйынса СССР-?ы? спорт мастеры (1965).
- Насиров Венер Тимер??ли улы
(1949?16.12.2021), х?рби хе?м?тк?р, гвардия генерал-майоры. 1991?2004 йылдар?а
Коми Республика?ыны?
х?рби комиссары. Коми Республика?ыны? ат?а?ан?ан хе?м?тк?ре (2004) ??м Почёт грамота?ы мен?н б?л?кл?не?се (2000). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ыны?
Шишм? районы
Шишм?
ауылынан.