Биш?урай (Илеш районы)

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Биш?урай
Д??л?т   Р?с?й
Административ ???ге Биш?урай ауыл Советы (Илеш районы) [1]
Административ-территориаль бер?мек Биш?урай ауыл Советы (Илеш районы)
Халы? ?аны 433 кеше ( 2010 ) [2]
Почта индексы 452268
Карта

Биш?урай ( рус.   Бишкураево ) ? Баш?ортостанды? Илеш районында?ы ауыл. 2010 йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 433 кеше [3] . Почта индексы ? 452268, ОКАТО коды ? 80230816001.

Топонимика?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • 1751 йылдан алып Биш?ураз исеме мен?н билд?ле бул?ан. Атама?ы беренсе т?пл?не?сел?р ауыл?а ниге? ?алыу х?рм?тен? 5 ?т?с (фарсы-иран теленд? ?ураза - ?т?с) салыуы тура?ында?ы ри??й?тк? б?йле. 1858 йыл ??м 1865 йылдар ара?ында ауылдан Кесе Биш?ураз ауылы б?ленеп сы??ан. Шул йылдар?а Оло Биш?ураз тип т? аталып й?р?г?н. ?у?ыра?, к?р??е?, а?лашылма?ан Биш?ураз атама?ы ?т? л? таныш Биш?урай ??м Кесе Биш?урай исемен? ?йл?неп китк?н.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ауыл?а ниге??е, к?р??е?, ?ыр?ы? улусы баш?орттары ?ал?ан. XVIII быуат?а ?ара?ан документтар?ы? бере?енд? "Бик?ураз ауылы (шулай у? ?ыр?ы? ауылы)" тиг?н юлдар бар. Тора? пункты Й?лд?к улусыны? Сырым т?б??ен?` ?арай. Унда й?ш?г?н а?аба баш?орттар 1751 йылда шул у? улусты? баш?а а?абалары мен?н берг? Костоватый тип й?р?т?лг?н ?ыу ят?ылы?ын балы? тотоу ?с?н уры? кр??ти?нд?рен? ?уртым?а бире??? ?атнаша. Ер хужалары ара?ында й?? башы Килм?т Нурмешев ??м рядовой а?аба Санъяп М?слимов ??йл?ше???р алып барыу?а бик ???емлек к?р??т?. Шуны?ы и?тибар?а лайы?: Килм?тте? улы Баязит Килм?тов а?а? Й?лд?к улусы старшина?ы булып кит? [4] .

Та?ы ла бер документтан ???к: " 1780 йылда Биш?урай ауылы кешел?ре й?? башы Ибле?мин Й??ег?ров, рядовой а?аба баш?орттар Ала?ай Солтанб?ков, Б?хтий?р Араптанов, ?биш М?слимов. Бик?ол Аташев, Мо?ай Исаев, Й??ег?р ?ббелев, Ш?риф Й??ег?ров ??м старшина Баязит Килм?тов ?ф? сау?аг?ре А. М. Подьячевтан 2 ай?ан ?у? ?айтарып бире? шарты мен?н бурыс?а 50 ?ум а?са, "т?рл? тауар" (100 ?умлы?) ала" [4] .

1795 йылда ?тк?релг?н р??из документтарында ауылда 166 а?аба баш?орт ??м 111 типт?р й?ш??е терк?л?. 1917 йылда?ы халы? и??бен алыу м?ленд? тора? пунктында 1140 баш?орт ??м 506 типт?р й?ш?й. ? 1920 йылда ауыл кешел?рене? б?т??е л? (1 666 кеше) ????рен баш?орт милл?тен?н тип я??ыра. Ауылда 1762 йылда я?а? татар?ары ла й?ш?г?н була, улар?ы? ??м типт?р??р?е? ?асан килеп т?пл?не?е тура?ында бер м??л?м?т т? бирелм?й. Бер документта: "Ер бил?м?л?рен типт?р??р а?аба баш?орттар?ы? р?хс?те ниге?енд? фай?алана" тиг?не юлдар бар. 1870 йылда типт?р??р баш?орттар тип и??пк? алын?ан булыр?а тейеш [4] .

1858 ??м 1870 йылдар арауы?ында Б?л?к?й Биш?урай ауылы хасил була. ?мм? 1920 йыл?ы халы? и??бен алыу документтарында тора? пункттары 1-се ??м 2-се Биш?урай тип билд?л?н?? л? халы? ?аны бер ауыл булара? и??пл?нел?. 1925 йылда Б?л?к?й Биш?урай?а 85 хужалы? була. Биш?урай ауылында йорт старшина?ы ?айнан Баязитов (1764 ? 1811) й?ш?й. Уны? улы М?х?м?тйан ?айнанов урядник вазифа?ында 1830 ? 1831 йылдар?а 7-се баш?орт полкы мен?н Могилев ?ала?ында х?рби хе?м?тт? була, ?сирг? т?шк?н поляк баш к?т?ре?сел?рен о?атып бара. ?айнанды? баш?а балалары: ?бделв?хит, ?бдр?шит, ?бделлатиф, ?бделк?рим, М?х?м?т??ли, ?хм?тй?н.

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)

И??п алыу йылы ??м к?н? Б?т? халы? Ир-егетт?р ?атын-?ы??ар Ир-егетт?р ?л?ш? (%) ?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ?инуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ?инуар 1142 524 618 45,9 54,1
1959 йыл 15 ?инуар 780 355 425 45,5 54,5
1970 йыл 15 ?инуар 717 323 394 45,0 55,0
1979 йыл 17 ?инуар 646 286 360 44,3 55,7
1989 йыл 12 ?инуар 543 247 296 45,5 54,5
2002 йыл 9 октябрь 469 218 251 46,5 53,5
2010 йыл 14 октябрь 433 224 209 51,7 48,3

Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.

1939 йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
1989 , 2002 , 2010 йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны

Географик урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Билд?ле ш?хест?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]