Wikipedia, Entziklopedia askea
Irailaren 13
a
gregoriotar egutegiaren
urteko
berrehun eta berrogeita hamaseigarren
eguna
da, 257.a
bisurteetan
. 109 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
Gertaerak
|
|
Egutegia
|
|
Aurreko eta hurrengo urteetan
|
Izendegia
|
Seaska egutegia:
Jainko/Gainko eta Mendia/Mendi/Mendigaina/Mendigana.
|
|
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
- 1923
–
Primo de Riverak
Espainiar Estatuan estatu kolpea eman eta diktadura ezarri zuen.
- 1936
–
Felix Urtubi
pilotu elorriarra hil zen Madrileko guduan. Italiar hiru hegazkinen aurka bakarrik borrokatzea egokitu zitzaion. Bat eraitsi ondoren, muniziorik gabe, bere hegazkinarekin etsaiaren bi aeroplanoetako baten aurka jotzea lortu zuen.
- 2006
–
Marbellako
alkate ohia fidantzapean libre utzi zuten.
- 2009
–
Arenys de Munt
udalerriak (Bartzelona)
Kataluniaren independentziari buruzko galdeketa
egin zuen. %41eko parte-hartzearekin, independentziak irabazi zuen: baiezko 2.568 boto, ezezko 61, zurizko 29, eta balio gabeko 12.
- 1546
–
Antonio Peralta
, Faltzesko IV. markes eta
Leringo kondea
(h.
1596
).
- 1718
–
Juan de Orobiogoitia Agirre
, bizkaitar merkataria (h.
1794
).
- 1735
-
Juan Bautista Zengotita
, bizkaitar mesedetako elizgizona (h.
1802
).
- 1786
–
Juan Bautista Mugiro
, nafar bankari eta politikaria.
- 1878
–
Maria Unzueta
, gipuzkoar pilotaria, ezagutzen den lehenengo emakume
puntista
(h.
1948
).
- 1885
–
Carmen Cascante
, nafar maistra (h.
1982
).
- 1896
–
Amado Alonso
, nafar literatura-kritikari eta hizkuntzalaria (h.
1952
).
- 1901
–
Francisca Garcia Torres
, 112 urte eta 165 egun bizi izan zen eta Nafarroan bizi izandako
Jaendarra
, Euskal Herrian bizi izan den pertsonarik zaharrena (h.
2014
).
- 1913
–
Julian Bergara
, nafar futbolaria (h.
1987
).
- 1914
–
Angel Cruz Jaka
, gipuzkoar historialaria (h.
2005
).
- 1923
–
Ramiro Pinilla
, bizkaitar idazlea, Euskal Herrian gaztelaniaz idatzi duen idazlerik oparoenetako bat (h.
2014
).
- 1937
–
Jose Antonio Urbiola
, nafar abokatu eta politikari jeltzalea (h.
2019
).
- 1940
–
Placido Bilbao
, bizkaitar futbolaria (h.
2014
).
- 1947
–
Juan Cruz Sol
, gipuzkoar futbolaria (h.
2020
).
- 1952
–
Blanca Gomez de Segura
, bizkaitar
buztinlaria
.
- 1959
–
Inaki Beti
, Deustuko Unibertsitateko irakaslea, kritiko literarioa, idazlea eta Psikologian eta Literaturan doktorea (h.
2012
).
- 1960
–
Patxi Ripodas
, nafar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1963
–
Txaro Arrazola
, arabar margolaria.
- 1961
–
Javier Caballero Martinez
,
UPNko
nafar politikaria.
- 1968
–
Javier Muro
, nafar eskultorea.
- 1972
–
Maite Artola
, gipuzkoar kazetaria.
- 1974
–
Oskar Vales
, bizkaitar futbolari ohia.
- 1977
–
Edu Roldan
, arabar futbolari ohia.
- 1981
–
Koldo Fernandez de Larrea
, arabar txirrindularia.
- 1996
–
Eva Martin
, bizkaitar abeslaria.
- 1998
–
Eukene Larrarte
, gipuzkoar txirrindularia.
- 2003
–
Raul Chasco
, nafar futbolaria.
- 1087
–
Joan II.a Komneno
,
Bizantziar
enperadorea (h.
1143
).
- 1475
–
Cesare Borgia
, italiar politikari eta elizgizona eta
Iruneko apezpikua
(h.
1507
).
- 1583
–
Girolamo Frescobaldi
, italiar musikagilea eta organo-jotzailea (h.
1643
).
- 1601
–
Jan Brueghel Gaztea
, flandriar margolaria (h.
1678
).
- 1688
–
Maria Luisa Savoiakoa
, Espainiako erregina ezkontidea (h.
1714
).
- 1819
–
Clara Schumann
, alemaniar musikagilea (h.
1896
).
- 1830
–
Marie von Ebner-Eschenbach
, austriar idazlea (h.
1916
).
- 1843
–
Louis Duchesne
,
Erromatar Eliza Katolikoko
prelatua eta jakituna (h.
1922
).
- 1851
–
Walter Reed
, estatubatuar kirurgialaria, patologoa eta bakteriologoa (h.
1902
).
- 1853
–
- 1856
–
Sergei Vinogradski
,
mikrobiologian
nabarmendutako errusiar zientzialaria (h.
1953
).
- 1860
–
John Joseph Pershing
, estatubatuar jenerala (h.
1948
).
- 1863
–
Arthur Henderson
, eskoziar politikari laborista, 1934ko
Bakearen Nobel Saria
(h.
1935
).
- 1867
–
Jean-Joseph Saroihandy
, frantziar hizkuntzalaria (h.
1932
).
- 1868
–
Otokar B?ezina
, txekiar olerkari sinbolista eta saiakeragilea (h.
1929
).
- 1874
–
Arnold Schonberg
, austriar musikagile, zuzendari eta irakaslea (h.
1951
).
- 1876
–
Sherwood Anderson
, estatubatuar idazlea (h.
1941
).
- 1879
–
Annie Kenney
, ingeles
sufragista
(h.
1953
).
- 1882
-
Maria Eduarda Barjona de Freitas
, portugaldar kazetaria, idazlea, ikertzailea eta literatura-kritikaria (h.
1952
).
- 1885
–
Aquilino Gomes Ribeiro
, portugaldar idazlea (h.
1963
).
- 1886
–
Robert Robinson
, ingeles kimikaria, 1947ko
Kimikako Nobel Saria
(h.
1975
).
- 1887
–
Leopold Ru?i?ka
, kroaziar kimikaria, 1939ko
Kimikako Nobel Saria
(h.
1976
).
- 1894
–
- 1903
–
Claudette Colbert
, frantziar-estatubatuar aktorea (h.
1996
).
- 1908
–
- 1913
–
Tadao Horie
, japoniar futbolaria (h.
2003
).
- 1916
–
Roald Dahl
, eleberri eta ipuin laburren galestar idazlea (h.
1990
).
- 1917
–
Alizia Borboi Parmakoa
,
Borboi leinuko
partaidea (h.
2017
).
- 1919
–
Mary Midgley
, ingeles filosofoa, etikan aditua (h.
2018
).
- 1920
–
Else Holmelund Minarik
, Haur Literaturako estatubatuar idazlea (h.
2012
).
- 1923
–
- 1924
–
Maurice Jarre
, frantziar konposatzailea eta zuzendaria (h.
2009
).
- 1925
–
Ian Hamilton
, eskoziar abokatu eta ekintzaile abertzalea (h.
2022
).
- 1927
–
Tzannis Tzannetakis
,
Greziako
lehen ministroa (h.
2010
).
- 1928
–
- 1929
–
Nikolai Giaurov
, bulgariar opera-abeslaria, baxua (h.
2004
).
- 1930
–
Jimmy McLane
, estatubatuar igerilaria (h.
2020
).
- 1936
–
- 1939
–
- 1940
–
Oscar Arias
,
Costa Ricako
presidente ohia eta 1987ko
Bakearen Nobel Saria
.
- 1941
–
- 1943
–
- 1944
–
Jacqueline Bisset
, ingeles aktorea.
- 1951
–
Salva Kiir Mayardit
,
Sudango
presidenteorde ohia eta eta
Hego Sudango
lehendabiziko presidentea.
- 1954
–
- 1956
–
- 1957
-
Loles Vives
, kataluniar atleta, nutrizionista, biologoa eta etxez etxeko entrenatzaileen aitzindaria.
- 1958
–
Robert Millar
, eskoziar txirrindulari ohia.
- 1959
–
Chris Hansen
, estatubatuar telebista aurkezlea.
- 1960
–
- 1961
–
Dave Mustaine
, estatubatuar musikaria,
Megadeth
taldeko gitarra-jotzailea, konposatzailea eta abeslaria.
- 1963
–
Ana Garcia Lozano
, espainiar kazetaria eta aurkezlea.
- 1964
–
Mladen Mladenovi?
, kroaziar futbolari ohia.
- 1966
-
Francine Galvez
, kamerundar jatorriko espainiar kazetaria eta aurkezlea.
- 1967
–
Michael Johnson
, estatubatuar atleta ohia.
- 1968
–
Santi Millan
, kataluniar aktorea eta telebistako aurkezlea.
- 1969
–
- 1970
–
Martin Herrera
, argentinar futbolari ohia,
Alaveseko
inoizko jokalari hoberenetakoa.
- 1971
–
- 1973
–
Fabio Cannavaro
, italiar futbolari ohia.
- 1977
–
Fiona Apple
, estatubatuar kantautore eta pianojolea.
- 1980
–
- 1982
–
- 1986
–
- 1988
–
Laura Campos
, espainiar gimnasta ohia.
- 1990
–
- 1991
–
- 1992
–
Adrian Gonzalez Velasco
, espainiar txirrindularia.
- 1993
–
Alice Merton
, alemaniar pop abeslaria.
- 1995
–
Jordan Bardella
, frantziar politikaria,
Rassemblement National
eskuin muturreko alderdiaren burua.
- 1996
–
Lili Reinhart
, estatubatuar aktore eta ekoizlea.
- 1998
–
Youssouf Diarra
, maliar futbolaria.
- 1864
–
Federico Victoria de Lezea
, bizkaitar politikari liberala,
Bilboko alkatea
(j.
1809
).
- 1889
–
Eugenio Arruti y Pola
, asturiar-gipuzkoar irakasle eta margolaria,
Luancon
(j.
1841
).
- 1936
–
Felix Urtubi
,
Espainiako Aireko Armadako
bizkaitar hegazkinlaria,
Espainiako Gerra Zibilean
Errepublikaren
alde borrokatu zena (j.
1906
).
- 1956
–
Antonio Gezala
, bizkaitar margolaria eta idazlea (j.
1889
).
- 1970
–
Martin Dominguez
, gipuzkoar arkitektoa,
New Yorken
(j.
1897
).
- 1979
–
Modesto Carriegas
, bizkaitar politikaria,
ETAk
eraila (j.
1932
).
- 2002
–
Blanca de Silos
, arabar antzezlea (j.
1914
).
- 81
–
Tito
,
erromatar
enperadorea (j.
39
).
- 1213
–
Petri II.a Aragoikoa
,
Aragoiko
errege eta
Bartzelonako kondea
(j.
1178
).
- 1506
–
Andrea Mantegna
, italiar margolari eta grabatzailea.
- 1565
–
Guillaume Farel
, frantziar ebangelaria,
Erreforma Protestantearen
zalea (j.
1489
).
- 1592
–
Michel de Montaigne
, frantziar idazlea (j.
1533
).
- 1598
–
Filipe II.a Espainiakoa
, Espainiako eta
Portugalgo
erregea eta Ingalaterra eta Irlandako errege ezkontidea (j.
1527
).
- 1657
–
Jacob van Campen
, herbehereetar margolari eta arkitekto barrokoa (j.
1596
).
- 1705
–
Imre Thokoly
, Kesmarkeko kondea, hungariar politikaria (j.
1657
).
- 1759
–
James Wolfe
, britainiar militarra (j.
1727
).
- 1847
–
Nicolas Oudinot
, frantziar mariskala (j.
1767
).
- 1872
–
Ludwig Feuerbach
, alemaniar filosofoa eta moralista (j.
1804
).
- 1894
–
Emmanuel Chabrier
, frantziar musikagile
erromantikoa
(j.
1841
).
- 1905
–
Rene Goblet
,
Frantziako lehen ministroa
(j.
1828
).
- 1912
–
Joseph Furphy
, australiar idazlea (j.
1843
).
- 1928
–
Italo Svevo
, italierazko idazlea (j.
1861
).
- 1931
–
Lili Elbe
, daniar artista, sexu berresleitze kirurgiari men egin zion lehenengo pertsona (j.
1882
).
- 1936
–
Juan Hartmann
, alemaniar astronomoa (j.
1865
).
- 1939
–
Olav Duun
, norvegiar eleberrigilea (j.
1876
).
- 1946
–
Amon Goth
,
SS
-etako austriar ofiziala (j.
1908
)
- 1949
–
August Krogh
, daniar fisiologoa, 1920ko
Medikuntzako Nobel Saria
(j.
1874
).
- 1959
–
Alfonsina Strada
, italiar txirrindularia,
Lonbardiako Giroa
bukatu zuen lehenengo emakumea (j.
1891
).
- 1971
–
- 1977
–
Leopold Stokowski
, ingalaterran jaiotako estatubatuar orkestra-zuzendaria (j.
1882
).
- 1987
–
- 1989
–
Gilles Andriamahazo
,
Madagaskargo
presidentea (j.
1919
).
- 1995
–
Claude Boujon
, haur eta gazte literaturako idazle eta ilustratzaile frantziarra (j.
1930
).
- 1996
–
- 1997
–
Roger Frey
, frantziar politikaria (j.
1913
).
- 2001
–
Dorothy McGuire
, estatubatuar aktorea (j.
1916
).
- 2003
–
Julena Steinheider Duncombe
, estatubatuar zientzialaria, astronomoa (j.
1911
).
- 2011
–
- 2012
–
- 2015
–
Moses Malone
, estatubatuar saskibaloi jokalaria (j.
1955
).
- 2021
–
- 2022
–
Jean-Luc Godard
, frantziar-suitzar zinema zuzendari, gidoigile, ekoizle eta kritikaria (j.
1930
).
- 2023
–
Mircea Snegur
, lehendabiziko
Moldaviako
presidentea (j.
1940
).
Irailaren 12
|
Urteko egutegi
|
Irailaren 14