El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
17-a de julio
estas la 198-a tago de la jaro (la 199-a en superjaroj) la? la
Gregoria kalendaro
. 167 tagoj restas.
Je la 17-a de julio okazis, interalie:
- 180
: En
Kartago
oni senkapigis 7 virojn kaj 5 virinojn - unuaj
kristanaj
martiroj
en
Afriko
- 561
: Katelinus elekti?is
papo
kaj alnomi?is
Johano la 3-a
- 1048
:
Damaso la 2-a
komencis sian 23-tagan papecon, unu el la plej mallongaj en la historio
- 1134
:
Rekonkero
: venko de
islamanoj
super
aragona
armeo en batalo de Fraga (
provinco Huesko
) -
almoravidoj
ekkontribuis al disvolvo de la
islama civilizo
en
Norda Afriko
- 1203
:
La kvara krucmilito
: krucmilitistoj konkeris kaj rabis
Konstantinopolon
-
bizanca imperiestro
fu?is nokte de la urbo
- 1245
: Unua
koncilio
en
Liono
fini?is - papo
Inocento la 4-a
detronigis
Frederikon la 2-a
kiel romian-germanan imperiestron
- Litovio
- 1307
: Swienca
gento
, kiu regis en la
Pomerio
de
Gda?sk
, sed estis forigata de influoj, perfidis princon
Władysław Łokietek
kaj subi?is sub la regadon de
grafoj
el
Brandenburgio
- 1393
:
Turka
armeo konkeris la ?efurbon de Bulgario -
Veliko Tarnovo
- 1402
:
Jongle
i?is imperiestro de
?inio
- 1429
:
Karlo la 7-a
kroni?is kiel re?o de Francio
- 1453
:
Centjara milito
fini?is - venka por
francoj
la
batalo de Castillon
(en nuna departemento
Gironde
); el inter
kontinentaj
kolonioj
postrestis al
Anglio
nur regiono
Calais
- 1505
:
Marteno Lutero
eniris kristanan ordenon de
a?gustenanoj
- 1570
: En
Vilno
fondi?is
Jesuita
kolegio
, kiu poste estis transformita al
Universitato Vilno
- 1610
: Caro de Rusio
Bazilo la 4-a ?ujskij
estis detronigita
- 1657
: La 6-a
venecia
-
turka
milito: decida venko de venecia ?iparo en
Dardanela
markolo
- 1716
: Unua imperiestro de Rusio
Petro la Granda
alvenis kun sia
milit?iparo
al
Kopenhago
- 1717
: Premiero de la
suito
Akva muziko
de
Georg Friedrich Handel
sur
Tamizo
, en ?eesto de la re?o
Georgo la 1-a
- 1762
:
Katerina la 2-a
i?is imperiestrino de Rusio (post murdo de caro
Petro la 3-a
)
- 1771
: En
Kanado
okazis
masakro
de ?irka? 20
inuitoj
, kune kun virinoj kaj infanoj
- 1785
: Aventuristo
Maurycy Beniowski
proklamis sin reganto de
Madagaskaro
- 1788
: Rusa-sveda milito:
marbatalo
de Gogland (la plej granda insulo en
Finna golfo
) finita per
taktika
remiso
kaj
strategia
venko de rusa ?iparo
- Franca revolucio de 1789
- 1821
:
Hispanio
vendis
Floridon
al
Usono
- 1830
: Franca
industriisto
Thimonnier
ricevis
patenton
por baza modelo de
kudroma?ino
, kiun li disvolvis
- 1841
: Brita
satira
semajnrevuo "
Punch
" aperis
- 1850
: En la
Observatorio de la Universitato Harvard
en
Kembri?o (Masa?useco)
oni unuafoje en la historio fotis
stelon
- tio estis
dagerotipo
de
Vego
en la
konstelacio
Liro
- 1854
:
A?strio
: unua montara
fervojo
kun normiga
normala ?puro
la
Semeringa fervojo
, planita fare de
Carl Ritter von Ghega
, ekfunkciis por pasa?era trafiko -
monda hereda?o de Unesko
- 1860
: Itala sendependiga milito: batalo de
Milazzo
(
Sicilio
) komenci?is
- 1868
:
Japanio
translokigis
?efurbon
de
Kioto
al
Tokio
- 1882
: Venko de usona armeo en la batalo kontra?
apa?oj
apud Big Dry Wash (
Arizono
)
- 1897
:
Jukonio
:
Alaska orimpetego
komenci?is
- 1898
:
Hispana-usona milito
: kapitulaco de hispanaj defendantoj de
Santiago de Kubo
- 1902
: Usona inventisto Willis Haviland Carrier kreis unuan sistemon de
klimatizado
- 1904
:
Rusa-japana milito
: batalo de
montpasejo
Motian (proksime al
Ljaojan
) komenci?is
- Unua Mondmilito
- 1928
: Fanatika religiulo Jose de Leon Toral murdis
atence
prezidenton de Meksiko
Alvaro Obregon
- 1928
: Kongreso de
Tria Internacio
komenci?is
- 1929
: En
Luiziano
ekfunkciis usona flugkompanio
Delta Air Lines
- 1929
:
Sovetunio
rompis
diplomatiajn
rilatojn kun
?inio
pro la
?ina-soveta konflikto
koncerne la
?inan orientan fervojon
- 1932
:
Hamburgo
: en
Altona
dum konfronti?o inter
nazioj
el
Sturmabteilung
(SA) kaj
komunistoj
pereis 18 personoj
- 1933
:
Dua Pola Respubliko
: apud
My?liborz
frakasis
aviadilo
kun
litovaj
pilotoj
Steponas Darius kaj Stasys Gir?nas, kiuj trapasis
Atlantikon
kaj flugis direkte al
Litovio
, amba? pereis
- 1936
:
Pu?o de la 17-a kaj la 18-a de julio
: ekstremdekstraj fortoj de hispanaj naciistoj sub komando de
Francisco Franco
pu?is kontra? rajtigita registaro de la
Dua Hispana Respubliko
-
Hispana Enlanda Milito
komenci?is
- Dua Mondmilito
- 1940
:
Germana okupado de Pollando
: en
?enerala Gubernio
aperis falsaj
monbiletoj
kun valoro de 100
zlotoj
; en ?G revenis dekkelkaj ekzilitoj de
Rumanio
;
Varsovio
:
La 17-an de julio unuafoje oni arestis
lernantojn
, instruataj en privata
lo?ejo
. Oni anka? arestis
instruistojn
de la
lernojaro
- informis du tagojn poste
konspira
"
Biuletyn Informacyjny
"; en
Francio
fondi?is pola-franca organiza?o "Visigoth-Lorraine" (Grizaj Homoj), kiu en la jaroj 1940-43 evakuis al Britio per marvojo ?irka? 2 mil personojn, kaj per landvojo tra
Pireneoj
- ?irka? 4 mil personojn; en
Tokio
britoj subskribis interkonsenton pri liveroj al
?inio
- la brita registaro konstatis, ke eksporto de
armiloj
kaj
municio
de
Honkongo
estas jam malpermesita kaj mem deklaris por 3 monatoj malpermesi transiton tra
Birmo
- 1941
:
Eksterordinara Ekstermiga Agado
: en la lasta
ekzekuto
de intelektularo en
Palmiry
germanoj
pafmortigis 47
polojn
(entute pereis ?i tie pli ol 2000 polajn
intelektulojn
); 26-a tago de la
fulmomilita
germana
invado
al
Sovetunio
:
Adolf Hitler
dekretis pri estrado de novaj oriente okupitaj teritorioj, se ne subi?is al administrado de ?G, kies respondeca ministro en
Berlino
i?is
Alfred Rosenberg
, kaj dekretis pri la polica sekurigo de ili al kio kompetentigis
Heinrich Himmler
, kiu siavice ordonis haltigi translokigon de
germanoj
de ?G al polaj enkorpigitaj teritorioj pro komencita germanigo de la amba?; en
Nov-Jorko
usona ju?ejo rifuzas redoni al rumanaj regopovoj apartenantaj al Pollando 4 mln da dolaroj (deponitaj en Rumana Banko post la
germana invado
, kaj arestitaj de Usono); unua polo ricevis diplomon de
kuracisto
?e Pola Kuracista Fakultato de la
Universitato de Edinburgo
- 1942
:
Operaco Reinhardt
: de
Hamburgo
alvenis transporto de 300
judoj
al koncentrejo
A??vico
en
okupata
de germanoj Pollando; dua tago de
Rastado de la Vintra Ciklodromo
- la plej granda arestado de la francaj
judoj
, entute 13 152 personojn (en tio 4 mil infanoj) oni
deportis
al koncentreja komplekso
A??vico
-Birkenau; Himmler la duan fojon vizitis
koncentrejon
A??vico
por vidi selektadon de malliberigitoj kaj ilian mortigon per
gaso
;
Gu?arato
: al Balachadi (proksime al
?amnagar
) unua transporto de polaj infanoj alvenis el la "
malhoma tero
" ? 5 mil infanojn akceptis
mahara?o
Digvijaysinhji
;
Hispanio
:
Francisco Franco
subskribis dekreton pri fondo de
kortesoj
; en
Bulgario
programo de la
kontra?fa?isma
organiza?o
Patruja Fronto
estis anoncita ?e la eksterle?a
radiostacio
Hristo Botev
;
Orienta Fronto
: germana 6-a Armeo ligis batalkontakton kun trupoj de sovetaj 62-a kaj 64-a Armeoj ?
Batalo ?e Stalingrado
komencita
- 1943
:
Operaco Reinhardt
:
Germanoj
likvidis
geton
en
Mi?dzyrzec Podlaski
elveturigante 17 000 - 24 000 judojn al
ekstermejoj
Treblinka
kaj
Majdanek
- travivis nur ?irka? 100 lokaj judoj danke al helpo de ?irka?aj lo?antoj;
Volinia masakro
: banditaj ta?mentoj de
Ukraina Ribela Armeo
kun helpo de germanoj la duan tagon ?ismurdis kune 150 lo?antojn de la pola vila?o Kupowalce (
Volina provinco
); ven?e pro
partizana
agado de
Pola Enlanda Armeo
en sia Areo
Bjalistoko
germanaj ?endarmoj murdis 257 homojn (en tio 189
infanoj
kaj
virinoj
) el la vila?o Krasowo-Cz?stki (proksime al
Wysokie Mazowieckie
) post pli frua rabo de iliaj poseda?oj; nokte de la 17-a/18-a de julio
Gestapo
arestis en
Nowogrodek
120
polojn
;
Britio
: Supera Komandanto
Kazimierz Sosnkowski
nomumis generalon
Tadeusz Komorowski
komandanto de la
Pola Enlanda Armeo
post kiam
Gestapo
arestis fine de junio generalon
Stefan Rowecki
- 1944
: Dua
soveta okupado de Pollando
: post
Operaco "Ostra Brama"
en vila?o Bogusze
NKVD
senarmigis kaj arestis invititajn por interparoloj ta?mentestrojn de la
Pola Enlanda Armeo
el ?us liberigita
Vilno
-regiono kaj krome malliberigis generalon Aleksander Krzy?anowski kun
oficiroj
sendante ?iujn al sovetiaj malliberejoj (entute ?irka? 5 mil soldatoj rilate al la
Operaco Tempesto
); germana polico forveturigis de
Varsovio
al
koncentrejo
en
Gross-Rosen
60 personojn; germana feldmar?alo
Erwin Rommel
estis serioze vundita en norda
Francio
post pripafo de lia a?tomobilo de brita
?asaviadilo
;
Itala kampanjo
:
Dua Pola Korpuso
komencis finan atakon al
Ankono
- 1945
:
Potsdama konferenco
komenci?is -
Josif Stalin
,
Harry S. Truman
kaj
Winston Churchill
traktis pri la sorto de
Germanio
(plena senarmigo kun puno de
militkrimuloj
) kaj disdivido de influoj en E?ropo
- 1945
: Pola Soldataro eniris al Spi? (nord-orienta
Slovakio
) kaj Orava (
regiono ?ilina
)
- 1948
:
Suda Koreio
akiris sian konstitucion
- 1949
:
Stalinismo
en
Pollando
: post
incendio
de fabriko "Zamech" en
Elbl?g
oni arestis kun akuzo de
sabotado
pli ol 100 personojn, ?efe ligitajn kun
Francio
, kaj poste verdiktis mortkondamnojn
- 1951
:
Baldueno
fari?as la kvina re?o de la belgoj
- 1953
:
Pola Popola Respubliko
: provizora ju?o en
Bydgoszcz
dum elvetura sesio en
Nakło nad Noteci?
kondamnis al
mortpuno
volksdeutsche
kaj
militkrimulon
Harry Schulz
- 1955
:
Kalifornio
: malfermo de la unua
amuzparko
de
Walt Disney
-
Disneyland
- 1968
: En
Londono
okazis premiero de la filmo
Flava submar?ipo
bazita sur muziko de
The Beatles
- 1973
: Restanta eksterlande re?o de
Afganio
Mohammed Zahir ?aho
estis elpostenigita de sia kuzo per
pu?o
-
Re?lando Afganio
i?is
respubliko
- 1975
:
Apollo-Sojuz-testprojekto
: sur tera
orbito
unuafoje ligi?is usona kaj soveta
kosmo?ipoj
Apollo
kun
Sojuz
- 1976
:
Indonezio
aneksis
Orientan Timoron
- 1976
: La 21-a
Somera Olimpiko
komenci?is en
Montrealo
- 1979
:
Nikaragva revolucio
: prezidento
Anastasio Somoza Debayle
faligita de
sandinistoj
(fu?is al Usono)
- 1984
:
Laurent Fabius
i?is ?efministro de Francio
- 1986
: Lasta en
Pola Popola Respubliko
amnestio
por politikaj malliberuloj
- 1989
:
Pollando
rekomencis
diplomatiajn
rilatojn kun
Vatikano
- 1994
:
Brazila nacia teamo de futbalo
venkis finale de
Futbala Mondpokalo
en
Usono
la
italan nacian teamon de futbalo
, gajnante sian kvaran majstrotitolon
- 1995
:
Tutmonda loktrova sistemo
(GPS) ekfunkciis
- 1996
: 230 personoj pereis apud
Longinsulo
en
katastrofo
de
Boeing 747
apartenanta al usona flugkompanio
Trans World Airlines
, fluganta de
Novjorko
al
Parizo
- 1996
:
Komunumo de portugallingvaj landoj
fondi?is - la
portugala
lingvo validas tie kiel
oficiala lingvo
- 1998
: 120
?tatoj
subskribis en
Romo
statuton
pri
Internacia puna kortumo
kun
sidejo
en
Hago
- la kortumo estis taskigita ju?i
krimojn
de
genocido
,
militkrimojn
kaj
krimojn kontra? la homaro
- 1998
:
Milo? Zeman
i?is ?efministro de ?e?io
- 1998
:
Sankt-Peterburgo
: resta?oj de la lasta imperiestro
Nikolao la 2-a
kaj lia familio estis entombigitaj en la
kapelo
de
Katedralo de la Sanktaj Petro kaj Pa?lo
- 1998
:
Tertremo
?e la marbordoj de
Papuo-Nov-Gvineo
kaj ka?zita de ?i
cunamo
detruis 10 vila?ojn mortigante ?. 1500 personojn, ?. 2000 perdi?is kaj kelke da miloj
senhejmi?is
- 2000
:
Ba?ar al-Asad
i?is prezidento de Sirio
- 2000
: En
Usono
ekfunkciis
MusicBrainz
, malferma muzika
datumaro
- 2006
: En
tertremo
sur
Javo
659 personoj pereis
- 2007
: 16 personoj pereis kaj pli ol 40 vundi?is en
Islamabado
en bomba
atenco
de sinmortiginto dum la
manifestacio
de kontra?uloj de prezidento de Pakistano generalo
Pervez Mu?araf
- 2009
: 9 personoj pereis kaj ?irka? 50 vundi?is en bombaj
atencoj
kontra?
hoteloj
Marriott
kaj
Ritz-Carlton
en la ?efurbo de Indonezio
?akarto
- 2009
: Dum la 127-a misio de la flugprogramo la
kosmopramo Endeavour
kun 7-persona skipo atingis
Internacian Kosmostacion
, kie jam trovi?is 6
kosmona?toj
, fiksante rekordan nombron de homoj samtempe estantaj sur la malalta ?irka?tera
orbito
- 2014
: Israela
Operaco ?irma Mar?eno
eniris fazon de la tera invado al
Gazaa Sektoro
- 2014
:
Terorismo
: 298 personoj pereis en
Donecka provinco
apud
Hrabove
de
Ukrainio
en la
atenco kontra? Boeing 777 apartenanta al Malaysia Airlines
kaj fluganta de
Amsterdamo
al
Kuala-Lumpuro
- 2015
: Ne malpli ol 120 personoj pereis kaj 130 vundi?is pro eksplodo de
bomba?to
en iraka urbo de la
gubernio Dijala
- 2017
:
Tombejo Pow?zki en Varsovio
: solena forkonduko el la apuda
militista
tombejo de la resta?oj de kelkdeko de
Anatemitaj Soldatoj
al Norda Tombejo en kvartalo
Bielany
- 2020
: Le?o pri nefortempi?o de
komunistaj krimoj
en
Pola Popola Respubliko
estis subskribita de la
prezidento de Pollando
Andrzej Duda
- Invado de Rusio en Ukrainion
- 2022
: 144-a tago de rusa
agreso
: Pasinttage ?. 17 350
konsumantoj
reakiris
elektron
, kvankam plu ?irka? 600 000 estas detran?itaj de
kurento
; en
Vinico
okazis funebra ceremonio de 4-jara Liza, unu el tri infanoj, kiuj pereis dum rusa raketa atako al komerca centro; rusoj kun
perfido
bruligas kampojn kun
greno
; 19-jara
ser?ento
el Nacia Gvardio paffaligis rusan Su-25, la trian; en
Kieva provinco
oni jam registris pli ol 1 300 korpojn de civiluloj murditaj de
rusia armeo
;
Volodimir Zelenskij
: datrevene de paffaligo
MH17
Rusio plu dissemas la morton; la prezidento demisiis ?efon de Sekreta Servo de Ukrainio kaj ?eneralan
akuzistinon
; en Ukrainio oni registris 651 punprocesojn pri
perfido
;
- Mondreago:
Indonezio
: "pluraj"
nacioj
kondamnis Rusion dum interparoloj de
G20
;
nova?agentejo
Interfax: pasinttage
Moskvo
forveturigis preska? 30 000 personojn, kune kun pli ol 5 000
infanoj
el areoj de Ukrainio al Rusio ? sen partopreno de ukrainaj regopovoj; rusa
televido
proponas "5 mln da dolaroj kontra?
kapo
de
Lech Wał?sa
";
Britio
: 50 000 rusiaj soldatoj pereis a? estis vunditaj, Rusio perdis pli ol 30% de sia efikeco en surtera batalo, kaj preska? 1 700 detruitaj
tankoj
, preska? 4 000 kirasitaj batalveturiloj ? pro tio ukraina armeo "absolute" kredas, ke venkos;
Unesko
:
rusoj
detruis 157 objektojn ligitajn kun
hereda?o
de Ukrainio; ambasado de
Rusio
en
Svislando
volas akuzi gazeton pro
memeoj
kun
Putin
? inter ilustra?oj estas lia bildo kun
nazo
de
kla?no
kaj
?ielarka
desegno sur
viza?o
- 2023
: Pasinttage
?ersona provinco
estis 89 fojojn pripafita, unu persono pereis kaj 9 estis vunditaj, kune kun 2 infanoj; trafiko sur
Krimea ponto
haltigita ? unu
spano
povus esti dama?ita, oni a?dis du eksplodojn, en neklarigitaj cirkonstancoj pereis
geedzoj
kaj ilia fino estis vundita, sur
borso
malforti?is
rublo
; lastsemajne Ukrainio rekonkeris sude kaj oriente 18 km² de sia teritorio;
Prezidanto de Ukrainio
oma?is datrevene 298
viktimojn
de paffaligita de rusa
pafa?o
super orienta Ukrainio
MH17
, kaj dankis al registaro de
Svedio
pro konfirmo de la Strategia Rekonstruo de Ukrainio por 2023-2027 kun la sumo 522 mln da e?roj; super
Azova Maro
frakasi?is rusa ?asaviadilo Su-25; 2 mortigitoj kaj 10 vunditoj post rusa pripafo de la centro de urbo
Bilopillja
;
- Mondreago: al
Belorusio
alvenis 60 diversaj veturiloj apartenantaj al
Grupo Wagner
, registritaj en
Donbaso
, pluse venis kun 20 veturiloj la tria konvojo;
Kremlo
transprenis francan
konzernon
Danone
kaj danan
bierfarejon
Carlsberg
;
Krimeo
: al porinfana centro
Arteko
alvenis la?vica grupo de 3 200
infanoj
;
Britio
alvokis Rusion reveni al pasinttage rompita de ?i
grena
interkonsento postulatw ?ian plenan realigon, kaj kondamnis drastan provon de Rusio fari maljusta?on al la plej senarmitaj ?
Usona Sekretario de ?tato
alvokis al senprokrasta da?rigo de la pakto; pasinttage lasta ?ipo kun greno estis kontrolita
- 1443
:
Alberto la Temerara
, duko saksia
- 1487
:
Ismail la 1-a
,
?a?o
de Irano, fondinto de la
Safavida Imperio
(m.
1524
)
- 1591
:
Anne Hutchinson
, angla
aku?istino
, adeptino de
Antinomisma Polemiko
, murdita (m.
1643
)
- 1674
:
Isaac Watts
, angla himnoverkisto, teologo, logikisto, kies
himnoj
enestas en
ADORU - Ekumena Diserva Libro
(m.
1748
)
- 1787
:
Friedrich Krupp
, germana industriisto, fondinto de la
gis?talfabriko Krupp
(m.
1826
)
- 1817
:
Ivan Ajvazovskij
, rusia pentristo (m.
1900
)
- 1819
:
Laszlo K?vary
, hungara historiisto kaj statistikisto (m.
1907
)
- 1842
:
Georg von Schonerer
, a?stra bienposedanto kaj politikisto, kontra?batalanta
katolikismon
(m.
1921
)
- 1844
:
Vince Wartha
, hungara kemiisto, profesoro,
rektoro
, membro de
Hungara Scienca Akademio
, okupi?anta i.a. pri ekzamenado de
karbonoj
,
vinoj
, akvoj,
argiloj
(m.
1914
)
- 1846
:
Nikolaj Miklu?o-Maklaj
, rusia etnologo, antropologo kaj biologo esplorinta ?efe insularojn de
Melanezio
kune kun
papuoj
(m.
1888
)
- 1849
:
Janos Reti
, hungara agrikultura fakverkisto (m.
1910
)
- 1851
:
Beni Egressy
, hungara komponisto, aktoro, verkisto kaj tradukisto (m.
1814
)
- 1860
:
Clara Viebig
, germana ?urnalistino, romanverkistino (
La virina vila?o
) kaj voja?istino (m.
1952
)
- 1862
:
Oscar Levertin
, sveda
simbolisma
verkisto, enestanta en
Sveda Antologio
kaj rete legebla en
esperanto
(m.
1906
)
- 1864
:
Franciszek Latinik
, pola divizia generalo, partoprenanto de
septaga milito
pri
Te?inio
(m.
1949
)
- 1868
:
Parley Parker Christensen
, usona prezidenta kandidato, vicprezidanto de
Esperanto-Asocio de Norda Ameriko
,
lektoro
de Esperanto kaj
Esperanto-voja?anto
(m.
1954
)
- 1869
:
Ilona Jancso
, hungara verkistino, i.a. kunlaborantino de "
La Heroldo
" (m.
1927
)
- 1870
:
John Edgar McFadyen
, skota profesoro-
bibliisto
?e la
Universitato de Glasgovo
, okupi?anta pri
Malnova Testamento
,
esperantisto
(m.
1933
)
- 1871
:
Lyonel Feininger
, usona-germana pentristo kaj grafikisto (m.
1956
)
- 1876
:
Maksim Litvinov
, soveta diplomato (m.
1951
)
- 1881
:
Paul Friedrich Wilhelm Tarnow
, germana diplomita in?eniero,
pioniro de Esperanto
, kunfondinto de
UEA
, prilaborinto de
Katalogo de la Esperanto-Gazetaro
, ?efkunlaboranto de la
Enciklopedio de Esperanto
(m.
1944
)
- 1888
:
Milan Fust
, hungara poeto kaj dramisto (m.
1967
)
- 1888
:
Samuel Josef Agnon
, a?stra-israela Nobelpremiita verkisto priskribanta
?asidismon
(m.
1970
)
- 1890
:
Geza Tabery
, rumania hungara ?urnalisto kaj verkisto, kunfondino de
Verkista laborkomunumo Helikon
(m.
1958
)
- 1894
:
Georges Lemaitre
, belga katolika pastro kaj astronomo, kreinto de la teorio pri
praeksplodo
(m.
1966
)
- 1896
:
Albin Lesky
, a?stra klasika filologo
- 1898
:
Berenice Abbott
, usona portretistino de
artistoj
, fotistino de
Nov-Jorko
(m.
1991
)
- 1899
:
James Cagney
, usona aktoro,
vodevila
artisto kaj dancisto (m.
1986
)
- 1906
:
Antal Karolyi
, hungara arkitekto, diplomito de
Teknika kaj Ekonomia Universitato de Budape?to
, ?efarkitekto de
Szombathely
, okupi?nta anka? pri rekonstruado de
historiaj monumentoj
(m.
1969
)
- 1912
:
Maria Kliburszkyne Vogl
, hungara geokemiistino, membrino de Hungara Scienca Akademio, okupi?anta pri
meteoritoj
kaj
grundoj
(m.
1996
)
- 1913
:
Roger Garaudy
, franca verkisto kaj filozofo,
konvertito
de marksismo al
islamo
,
kontra?cionisto
(m.
2012
)
- 1913
:
Kalman Hazai
, hungara na?isto,
akvopilkisto
(m.
1996
)
- 1914
:
Klari Tolnay
, hungara aktorino (m.
1998
)
- 1916
:
Jen? Nagy
, hungara lingvisto, etnografo, ?efkunlaboranto de hungarlingvaj "
Lingvaj- kaj Literatursciencaj Komunika?oj
" (m.
1996
)
- 1917
:
Christiane Rochefort
, franca verkistino (m.
1998
)
- 1920
:
Juan Antonio Samaranch
, hispana
sportaktivulo
kaj diplomato, prezidanto de
Internacia Olimpika Komitato
(m.
2010
)
- 1921
:
Hanna Szenes
, hungara poetino (m.
1944
)
- 1925
:
Laszlo Nagy
, hungara poeto, interpretisto de la
bulgara poezio
(m.
1978
)
- 1929
:
Marton Balazs
rumania hungara matematikisto publikiganta en fakrevuoj en la
hungara
,
rumana
,
angla
kaj
franca
lingvoj, a?toro de pluraj universitataj notlibroj (m.
2016
)
- 1932
:
Wojciech Kilar
, pola pianisto kaj komponisto (m.
2013
)
- 1932
:
Quino
, argentina desegnisto, kreinto de la bildstria serio
Mafalda
(m.
2020
)
- 1934
:
Rainer Kirsch
, germana verkisto kaj tradukisto (m.
2015
)
- 1935
:
Donald Sutherland
, usona-kanada aktoro
- 1938
:
Gabor Jakab
, ruman-hungara romia katolika pastro, redaktoro, eklezia verkisto
- 1939
:
Ali ?amenei
, irana kleriko kaj politikisto,
plej supera gvidanto de Irano
- 1942
:
Laszlo Kosa
, hungara
etnografo
, historiisto, profesoro, membro de Hungara Scienca Akademio, okupi?anta pri ligoj inter
eklezioj
kaj la
socio
- 1947
:
Camilla Parker Bowles
, re?ino de
Unui?inta Re?lando
- 1949
:
Gizella Tulvan
, rumania hungara pianistino, universitata instruistino
- 1954
:
Joseph Michael Straczynski
, usona re?isoro kaj verkisto
- 1954
:
Angela Merkel
,
kanceliero de Germanio
2005-2021
- 1956
:
Afric Simone
, mozambika kantisto muzikanta amba?flanke de la
Fera Kurteno
- 1958
:
Wong Kar-wai
, ?ina film-re?isoro, premiita de
E?ropa Filmakademio
- 1959
:
Andras Ferenc Kovacs
, rumania hungara poeto
- 1960
:
Jozsef Bartha
, rumania hungara grafikisto
- 1963
:
Matti Nykanen
, finna
skisaltisto
, kvarfoja olimpikisto (m.
2019
)
- 1971
:
Cory Doctorow
, kanada sciencfikcia verkisto,
bloganto
, laboranta por
Ret-Lima Fondumo
- 1975
:
Terence Tao
, a?stralia matematika
mirinfano
, profesoro de la
Universitato de Kalifornio ?e Los-An?eleso
- 1978
:
Fernando ?ajani
, brazila
esperantisto
, kreinto de la retejo
Eventa Servo
pri
Esperanto-renkonti?oj
- 1980
:
Mamed Khalidov
, rusia, pola vetbatalanto de
MMA
(miksa
luktosporto
)
- 1982
:
Andre Vasary
, hungara operkantisto (
soprano
) kaj
?lagrokantisto
- 1994
:
Benjamin Mendy
, franca futbalisto, membro de la
franca nacia teamo de futbalo
- 1998
:
Lilli Schweiger
, germana infana aktorino
- 656
:
Uthman ibn Affan
, la 3-a
"ortodoksa kalifo"
, murdita (naski?is ?irka?
579
)
- 855
:
Leono la 4-a
, papo, sanktulo
- 924
:
Eduardo la pli a?a
, re?o de Anglio (n. ?irka? 870)
- 1085
:
Roberto Gviskardo
,
normana
aventuristo, duko de
Apulio
,
Kalabrio
kaj
Sicilio
(naski?is ?irka?
1015
)
- 1399
:
Jadviga
, re?o de Pollando, katolika sanktulino, fondintino de pre?ejoj kaj teologia fakultato en
Krakova Akademio
, patronino de Pollando, edzino de
grandduko de Litovio
kaj iure uxoris re?o de Pollando
Ladislao la 2-a
(n. ?.
1374
)
- 1453
:
John Talbot
, angla generalo dum la
centjara milito
, venkinto de ?irka? 40
bataloj
(n. inter
1384
kaj 1390)
- 1540
:
Johano la 1-a
, vojvodo de
Transilvanio
,
banuso
de
Szoreny
, hungara re?o (n.
1487
)
- 1566
:
Bartolome de las Casas
, hispana
dominikano
, kronikisto kaj defendanto de
indianoj
(n.
1484
)
- 1571
:
Georg Fabricius
, germana poeto, historiisto, filologo, pedagogo kaj
poetikisto
, eldonanto de
Vergilio
,
Horacio
kaj
Ovidio
(n.
1516
)
- 1588
:
Sinan
, turka
arkitekturisto
kaj
konstru-in?eniero
por
sultanoj
de la
Otomana Imperio
de preska? 400 konstrua?oj, konata de la
Moskeo de Selimo
(n.
1489
)
- 1603
:
Moseo Szekely
, reganto de
Transsilvanio
(mortis ?irka?
1550
)
- 1748
:
Franz Karl Conradi
, germana juristo, spertulo pri
Romia juro
(n.
1701
)
- 1762
:
Petro la 3-a
, unua imperiestro de Rusio el
dinastio Romanov
(n.
1728
)
- 1790
:
Adam Smith
, skota ekonomisto kaj filozofo, reprezentanto de skota
klerismo
, a?toro de la libro
La Ri?o de Nacioj
(n.
1723
)
- 1851
:
Beni Egressy
, hungara komponisto, tradukisto kaj aktoro (n.
1814
)
- 1854
:
Ludwig Nonne
, germana teologo kaj reformpedagogo (n.
1785
)
- 1871
:
Carl Tausig
, pola pianisto virtuozo, komponisto kaj
muzikinstruisto
(n.
1841
)
- 1894
:
Charles Marie Rene Leconte de Lisle
, franca poeto, reprezentanto de
parnasa skolo
, tradukinto de
Homero
(n.
1818
)
- 1912
:
Henri Poincare
, franca matematikisto, fizikisto, astronomo kaj
filozofo pri scienco
, konata de la
konjekto de Poincare
, ano de la patrona komitato de
Internacia Scienca Asocio Esperanta
(n.
1854
)
- 1918
:
Clarence Bicknell
, angla matematikisto, anglikana pastro, botanikisto, arkeologo, pentristo, poeto kaj
esperantisto
(n.
1842
)
- 1918
:
Ekzekuto
de la
cara
familio kun ties servistaro (11
viktimoj
), farita de sekreta polico
?eka
:
- 1925
:
Lopes Trovao
, brazila historiisto, oratoro, kuracisto, ?urnalisto kaj politikisto (n.
1848
)
- 1925
:
Marthe Renate Fischer
, germana verkistino (n.
1851
)
- 1925
:
Lovis Corinth
, germana pentristo kaj presa?faristo, apartenanta al
Munkena Moderno
(n.
1858
)
- 1937
:
Gabriel Pierne
, franca komponisto de
romantika muziko
(n.
1863
)
- 1938
:
Robert Wiene
, germana re?isoro de
mutaj filmoj
(n.
1873
)
- 1940
:
Bela Nagy
, hungara
apotekisto
, ?urnalredaktoro kaj instruisto (n.
1866
)
- 1943
:
Eugen Fried
, franca komunisto (n.
1900
)
- 1944
:
William James Sidis
, usona
mirinfano
, matematikisto, kosmologo, sociologo, antropologo, lingvisto, poligloto, a?toro de
planlingvo
bazi?inta sur
latino
kaj la
greka
lingvo, kies
nombroj
bazi?as sur
dekduuma sistemo
(n.
1898
)
- 1946
:
Florence Fuller
, a?stralia pentristino (n.
1867
)
- 1946
:
Draguljob Mihajlovi?
, serba generalo, ekzekutita (n.
1893
)
- 1952
:
Geza Kadar
, hungara pentristo el
Baia Mare
(n.
1976
)
- 1959
:
Aladar Beznak
, hungara kuracisto kaj profesoro (m.
1901
)
- 1959
:
Billie Holiday
, usona ?azkantistino, reprezentantino de la "urba"
svingo
(n.
1915
)
- 1963
:
Werner Rose
, germana teologo, ano de
Konfesanta Eklezio
(n.
1897
)
- 1967
:
John Coltrane
, usona ?az-
saksofonisto
, fletisto kaj klarnetisto (n.
1926
)
- 1975
:
Bela Kellner
, hungara kuracisto, patologo, profesoro, membro de
Hungara Scienca Akademio
(n.
1904
)
- 1981
:
K?rlis Reisons
, litova
arkitekto
(n.
1894
)
- 1987
:
Laszlo Possonyi
, hungara verkisto, redaktoro kaj tradukisto (n.
1903
)
- 1993
:
Istvan Znam
, slovaka-hungara matematikisto, profesoro, okupi?anta pri
nombroteorio
kaj
grafeo
(n.
1936
)
- 1995
:
Juan Manuel Fangio
, argentina plurfoja mond?ampiono de la
Formulo 1
(n.
1911
)
- 1997
:
Hugo Gunckel Luer
, ?ilia botanikisto, apotekisto kaj profesoro (n.
1901
)
- 2003
:
Endre Grandpierre K.
, hungara verkisto (n.
1916
)
- 2003
:
David Kelly
, brita fakulo pri
biologia armilo
, murdita (n.
1944
)
- 2009
:
Leszek Kołakowski
, pola filozofo, eseisto, publicisto, kritikisto de
marksismo
, konata de la libro
?efaj pensfadenoj de marksismo. Ekesto, evoluo kaj disfalo
, lekciisto de la
Universitato de Oksfordo
, doktori?inta pri filozofio de
Baru? Spinozo
,
kontra?komunisto
(n.
1927
)
- 2010
:
Bernard Giraudeau
, franca aktoro, re?isoro kaj verkisto (n.
1947
)
- 2013
:
Henri Alleg
, franca-al?eria ?urnalisto, komunisto, ?efredaktoro de "
Alger republicain
", a?toro de
La Question
, libro denuncanta torturojn dum la
milito de Al?erio
(n.
1921
)
- 2014
:
Shuba Jay
, malajzia aktorino (n.
1976
)
- 2015
:
Jules Bianchi
, franca
a?tosportisto
(n.
1989
)
- 2019
:
Andrea Camilleri
, itala verkisto, teatra kaj televida re?isoro (n.
1925
)
- 2019
:
Willy Dirtl
, a?stra baletisto, unua solodancisto en
Viena ?tata Operejo
(n.
1931
)
- 2020
:
Brigid Berlin
, usona artistino,
varhola superstelulino
(n.
1939
)
- 2020
:
Zenon Grocholewski
, pola
kardinalo
,
teologo
, poligloto, funkciulo de
Roma kurio
, sekretario de
Supera Tribunalo de la Apostola Signaturo
, prezidanto de
Kongregacio por la doktrino de la kredo
(n.
1939
)
- 2020
:
John Lewis
, usona
civilrajta aktivulo
kaj politikisto (n.
1940
)
- 2021
:
Pilar Bardem
, hispana aktorino (n.
1939
)
La
17-a de julio
estas (la?
gregoria kalendaro
):
