Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
11 февраль
?
григориан стиле
буйынса йылды? 42-се к?н?. Йыл а?а?ына тиклем 323 к?н ?ала (
к?бис? йылында
324).
Байрамдар
??м и?т?лекле даталар
- Халы?-ара
- Милли
- ??н?ри
-
А?Ш
: Уйлап табыусы к?н?.
-
?зербайжан
: ?алым органдары хе?м?тк?р??ре к?н?.
- Б. э. т. 660 йыл: Император Дзимму Япония т?хетен? ултыра. Япон д??л?тене? барлы??а киле?е.
- 435 йыл: Гейзерихты? вандалдарыны?
Африкала?ы
ба?ып алын?ан ер??ре солох килеше?е буйынса Валентиниан III тарафынан таныла. Вандалдар Нумидияны? бер ?л?ш? мен?н к?нсы?ыш Мавританияны ?? хакимлы?ы а?тына ала, ?мм? быны? ?с?н империя?а йыл да я?а? т?л?рг? ??м федераттар сифатында сикт?р?е бербер?ар?ан ?а?лар?а тейеш була. Гейзерих ??ене? улы Гунерихты Рим?а аманат р??ешенд? еб?р?, ул о?а?ламай кире ?айта.
тулы исемлек
- 1234 йыл: Герман т?ре й?р?т??сел?рене? Балтик буйы ??бил?л?рен к?сл?п су?ындырыу ма?сатында ба?ып алыу?ары ????мт??енд? Курляндия епископлы?ы бойондоро??о? дини кен?злеге булдырыла.
- 1697
: Император
Пётр I
Р?с?й империя?ында
т?м?ке ?атыу?ы р?хс?т ит?.
- 1736
:
Баш?ортостанда
царизм с?й?с?те тура?ында
Сенат указдары
сы?а.
- 1809
:
Роберт Фултон
пароход?а патент ала.
- 1826
: Лондонды? университет колледжына ниге? ?алына. Ул
Лондонды?
т??ге университеты була.
- 1829
:
Т??ранда?ы
рус илселеген? ??ж?м: бинала?ы барлы? кешел?р, шул и??пт?н дипмиссияны? башлы?ы А. Грибоедов та, ??л?к була, с?рк?тип Мальцов ?ына й?шенеп ?отолоп ?ала.
- 1838
?
Санкт-Петербургтан
Царское Село?а тиклем тимер юл буйлап ат егелг?н поезд й?р?й башлай.
- 1873
? Испан короле Амадей I т?хетт?н баш тарт?ас, Кортестар тарафынан Беренсе Испан Республика?ы и?лан ител?.
- 1889
? Японияла Мэйдзи Конституция?ы ?абул ител?, ул илд? Пруссия ?лг???нд?ге конституцион монархия урынлаштыра. Конституция проекты ??т?нд? эште Ито Хиробуми ет?кл?й. Конситуция ?абул ителг?с, Японияла Азияла?ы т??ге парламент барлы??а кил?.
- 1918
?
РСФСР-?ы? Халы? Комиссар?ары Советы
Эшсе-Кр??ти?н ?ы?ыл флотын (РККФ)
ойоштороу тура?ында декрет ?абул ит?.
- 1922
? Фредерик Бантинг инсулин уйлап таба.
- 1928
? Санкт-Морицта II
?ыш?ы Олимпия уйындары
асыла.
- 1929
? Франц I
Лихтенштейн
кен?зе була.
- 1937
?
Японияла
м???ни?т ?лк??енд?ге ?а?аныштар ?с?н биреле?се ≪М???ни?т ордены≫ булдырыла.
- BBC Television экрандар?а Карел Чапек я??ан ≪R.U.R.≫ ф?нни-фантастик пьеса?ы ниге?енд? т??ге ф?нни-фантастик тапшырыу сы?ара.
- 1940
?
?ы?ыл Армия
Фин ?у?ышында Маннергейм линия?ын ???? операция?ын башлай, ул
Финляндияны?
капитуляция?ы мен?н тамамлана.
- 1943
?
Сталин
Д??л?т оборона комитетыны? "СССР-?а атом бомба?ын эшл?? тура?ында?ы ?арар"ын ра?лай.
- 1944
? 1944 йылды? 27 ?инуарында башлан?ан Ровно-Луцк операция?ы тамамлана. 1-се Украин фронтыны? 60-сы армия?ыны? у? фланг ??ск?р??ре ?аты алыштар?ан ?у? ?ала ??м эре тимер юл ???ге Шепетовканы азат ит?.
- 1953
?
А?Ш
президенты Дуайт Эйзенхауэр, физик
Альберт Эйнштейн
, я?ыусы
Томас Манн
, Рим папа?ы Пий XII ?атнаш?ан к?сл? халы?-ара кампания?а ?арама?тан, ирле-?атынлы Розенбергтар?ы? ярлы?ау тура?ында?ы а?а??ы ?тенесен кире ?а?а. 19 июнд? улар язалап ?лтерел?.
- 1956
? Ан-8 х?рби-транспорт самолетыны? т??ге осошо.
- 1959
?
??р?п ярымутрауыны?
к?нья? ?л?ш?нд? бер нис? британ колония?ынан К?нья?ты? ??р?п ?мирлект?ре Федерация?ы ойошторола.
- 1970
? Орбита?а Ер?е? т??ге япон я?алма юлдашы ≪Осуми≫ сы?арыла.
- 1971
?
М?ск????
,
Лондонда
??м
Вашингтонда
≪Ди?ге? ??м океандар?ы? т?б?нд? ??м ??м уны? а?тында ядро ?оралын урынлаштырыу?ы тыйыу ха?ында?ы килеше?≫ ?ул ?уйыу ?с?н т??дим ител?.
- 1972
? Р?с-?л-Х?йм? ?мирлеге
Берл?шк?н ??р?п ?мирлект?рен?
?ушыла.
- 1975
? Б?й?к Британия Консерватив фир???ене? р?йесен ?айлау?ы? икенсе турында
Маргарет Тэтчер
е?е? яулай ??м Британияла оппозицияны? т??ге ?атын-?ы? ет?ксе?е була.
- 1978
?
?ытай?а
Аристотель
,
Шекспир
??м
Диккенсты?
китаптарын у?ыу?ы тыйыу ??м?лд?н сы?а.
- 1979
?
Иранда
ислам ин?илабы: ва?ытлы х?к?м?т я?лы гвардеецтар мен?н Т??ранда ?с т??лек урам ?у?ыштарынан ?у? аятолла
Х?м?йни
я?лылар ?аланы ?? ?улына ала, Генштаб нейтралитет и?лан ит?, ин?илапты? е?е?е.
- 1980
? Владимир Меньшовты? ≪Москва слезам не верит≫ фильмыны? премьера?ы.
1981 йылда
фильм сит телд?ге и? я?шы фильм номинация?ында
≪Оскар≫?а
лайы? була.
- 1981
? Армия генералы Войцех Витольд Ярузельский
Польшаны?
Министр?ар советы р?йесе итеп т???йенл?н?.
- 1990
?
К?нья? Африка Республика?ыны?
а?а??ы а? т?нле президенты Фредерик де Клерк Африка милли конгресын ??м
апартеид?а
?аршы баш?а х?р?к?тт?р?е легалл?штере? тура?ында ?арар?а ?ул ?уй?ас,
Нельсон Мандела
27 йыллы? тот?ондан ирекк? сы?а.
- 1991
? Гаагала
В?киллект?ре булма?ан милл?тт?р ??м халы?тар ойошма?ы
булдырыла.
- 1992
? Фианна Файл фир???е в?киле Альберт Рейнольдс
Ирландияны?
таойсехы (премьер-министры) була.
- 2007
? Горбангулы М?ликгулы улы Б?рдем?х?мм?дов
Т?ркм?нстан
президенты ?айлау?арында 89,23 процент тауыш йыйып е?еп сы?а.
- 2009
? Морган Ричард Цвангираи
Зимбабвены?
премьер-министры итеп т???йенл?н?.
- 2011
?
Мысыр?а
ин?илап: Мысыр президенты Х?сни М?б?р?к, хакимлы?ты ?ораллы К?ст?р?е? Ю?ары советына тапшырып, отставка?а сы?а.
- 2016
? Гравитация тул?ындарын эксперименталь асыу тура?ында и?лан ител?.
- Надькин Павел Николаевич
(1911?5.05.1996),
ауыл хужалы?ы
эшм?к?ре. 1934 йылдан
Баш?орт АССР-ыны?
х??ерге
Байма? районында?ы
Калинин ауыл ?улланыусылар й?м?и?те, 1939?1942 ??м 1947?1957 йылдар?а М. И. Калинин исеменд?ге колхоз р?йесе; 1957?1965 йылдар?а ? Сибай совхозы директоры, 1965?1970 йылдар?а ≪Рассвет≫ колхозы р?йесе.
Социалистик Хе?м?т Геройы
(1957).
- Александр Семак
(1966),
спортсы
,
шайбалы хоккей
буйынса
СССР
??ы? халы??ара класлы спорт мастеры (1987) ??м ат?а?ан?ан спорт мастеры (1990). Донъя (1990), Европа (1987, 1991), СССР (1990?91), Б?т? донъя универсиада?ы (1987) чемпионы, Халы??ара хоккей федерация?ы кубогын яулаусы (1994).
Баш?ортостан Республика?ыны?
5-се са?ырылыш
Д??л?т Йыйылышы ? ?оролтай
депутаты. Баш?ортостан Республика?ыны? м??ариф отличнигы,
Халы?тар ду?лы?ы ордены
кавалеры (2016).
- ??рипова Р??и? Ми?ле??ли ?ы?ы
(1932?1996),
китапханасы
, х??ерге
Баш?ортостан Республика?ыны? ?хм?тз?ки В?лиди исеменд?ге Милли китапхана?ыны?
элекке б?лек м?дире.
РСФСР
-?ы? (1991) ??м
Баш?орт АССР-ыны?
ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре.
- Черных Юрий Алексеевич
(1952), хе?м?т ветераны, хужалы? эшм?к?ре, ?алим-инженер ??м й?м???тсе. 1976 йылдан
≪Салауатнефтемаш≫ заводыны?
яуаплы хе?м?тк?ре, шул и??пт?н 1989 йылдан ? баш инженер, 1995 йылдан ? генераль директор, бер ?к ва?ытта 2003?2008 йылдар?а
Салауат ?ала
Советы р?йесе. 2009 йылдан
Газпром Нефтехим Салауат
берекм??е генераль директорыны? к???шсе?е. Техник ф?нд?р кандидаты (1999). Баш?ортостан Республика?ыны? д?ртенсе са?ырылыш
Д??л?т Йыйылышы ? ?оролтай
, 1995?2008 йылдар?а ? Салауат ?ала Советы депутаты. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан машина эшл??се?е (2000).
- Велигодский Олег Валерьевич
(1967),
спорт
ветераны, тренер.
Бокс
буйынса олимпия резервыны? Николай Валуев исеменд?ге махсус м?кт?бе тренеры. ?ул ?у?ышы буйынса
СССР
-?ы? спорт мастеры. Сы?ышы мен?н
?ф? ?ала?ынан
.
- Ф?дис ??ниев
(1967),
йырсы
. 1989?1995 йылдар?а ??м 1998 йылдан х??ерге
Х?с?йен ?хм?тов исеменд?ге Баш?орт д??л?т филармония?ыны?
вокал артисы.
Баш?ортостан Республика?ыны? халы? артисы
(2008).
- Ша?иев Элвир ???им улы
(1967), хужалы? эшм?к?ре, й?м???тсе.
?ари?ел районында
2012 йылдан эшл?п килг?н ≪Уфалеспром≫ й?м?и?тене? генераль директоры. Баш?ортостан Республика?ы урман с?н???тене? ат?а?ан?ан хе?м?тк?ре. Сы?ышы мен?н ошо райондан.
- Аслаев Наил Т?хв?т улы
(1953?20.11.2023),
инженер
,
спортсы
. 2009 йылдан
Баш?орт д??л?т университеты
Хо?у? институтыны? директор урынба?ары.
Баш?ортостан Республика?ыны?
ат?а?ан?ан физик культура хе?м?тк?ре (2004), и? я?шы физик культура ??м спорт хе?м?тк?ре (2000), физик культура ??м спорт отличнигы (2006). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ы
Байма? районыны?
1-се Эт?ол
ауылынан.
- Й?нек?ева Венера ????м ?ы?ы
(1958), хо?у? белгесе,
д??л?т
органдары хе?м?тк?ре. 1975 йылдан
Баш?орт АССР-ыны?
Социаль хе?м?тл?ндере? министрлы?ы инспекторы, ?лк?н инспекторы, 1978 йылдан
?ф? ?ала?ы
райондары социаль хе?м?тл?ндере? б?лект?рене? яуаплы хе?м?тк?ре, 1994 йылдан Баш?ортостан Республика?ы Ю?ары Советы Секретариатыны? ??м
Д??л?т Йыйылышы ? ?оролтай
Секретариатыны? яуаплы хе?м?тк?ре, шул и??пт?н 2002 йылдан ? б?лек м?дире. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан юрисы (2008),
РСФСР
-?ы? социаль хе?м?тл?ндере? отличнигы. Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ы
Д??л?к?н районыны?
?лм?т
ауылынан.
- ??йепов Р?йес Абдулх?й улы
(1958),
педагог
. 1980 йылдан
Х?йбулла районы
Б?ребай
, 1983?2021 йылдар?а ?
А?ъяр
ауылында?ы х??ерге 2-се урта м?кт?п у?ытыусы?ы. Баш?ортостан Республика?ыны? ат?а?ан?ан у?ытыусы?ы (2007) ??м м??ариф отличнигы (2000). Сы?ышы мен?н Б?ребай ауылынан.
- Фазылов Илдус З?нфил улы
(1963), аппаратсы.
Татарстанды?
≪Нижнекамскнефтехим≫ й?м?и?те эшсе?е.
Татарстан Республика?ыны?
ат?а?ан?ан
химигы
(2015). Сы?ышы мен?н х??ерге Баш?ортостан Республика?ы
Балтас районыны?
Шт?нде
ауылынан.
- 1824
: Дмитрий Горчаков,
Р?с?й империя?ы
ша?иры, драматург.
- 1829
: Александр Грибоедов, Р?с?й империя?ы ша?иры, драматург, дипломат.
- 1948
:
Сергей Эйзенштейн
, СССР-?ы? театр ??м кино режиссёры, р?ссам, сценарист, с?н??т теоретигы, педагог.
- 1969
:
?хм?ров ?асим Закир улы
, баш?орт тел белгесе, филология ф?нд?ре докторы (1963), профессор.