Шт?нде
, икенсе атама?ы
Ит???ш
(
рус.
Штанды
) ?
Баш?ортостан Республика?ыны?
Балтас районында?ы
ауыл.
2010 йылды?
14 октябрен?
халы? ?аны 568 кеше бул?ан
[1]
.
Почта индексы ? 452989,
ОКАТО коды
? 80208843001.
Ауыл?а XVIII быуатта ?ыр Танып улусы (?ыр Танып ырыуы) баш?орттары ?? еренд? ниге? ?ал?ан.
Ауыл?а Себер дару?а?ыны? ?ыр Танып улусы баш?орттары ?? ер??ренд? ниге? ?ал?ан. Ауыл шул исемд?ге (Шт?нде, й?ки Ит???ш, Ит?баш) йыл?а буйында барлы??а килг?н.
1816 йылда 12 йортта 70 баш?орт й?ш?г?н. 1859 йылда бында 311 кеше (51 йорт) й?ш?г?н
[2]
.
1865 йылда 51 йортта 321 кеше й?ш?г?н
[3]
.
1906 йылда 90 йортта 472 кеше й?ш?г?н. 1920 йылда ауылда 891 кеше (180 йорт) була.
1834 йылда 110 кешег? 360 бот ?ышлау ашлы?ы ??м 296 бот я??ы ?абан ашлы?ы с?сел?.
1920 йылдан ?у? Шт?нде ауылынан бер нис? ?аил? я?ы ауыл ?
Я?ы Шт?ндег?
ниге? ?ал?ан, унда 17 йорт бул?ан
[2]
.
Шт?нде ауылы баш?орттары шул у? районды?
И?ке Илек?й
ауылы хал?ы мен?н бер н??елд?н бул?ан ??м 10-сы баш?орт кантонына ?ара?ан, 1863 йыл?а тиклем х?рби ?атлам?а инг?н (сик буйы хе?м?тен ?т?г?н ??м х?рби походтар?а ?атнаш?ан).
Ауылда беренсе башлан?ыс м?кт?п 1924 йылда, 1941 йылда ете йыллы? м?кт?п, 1952 йылда урта м?кт?п асыла, ул ?ле л? эшл?п кил?. 2020 йылда урта м?кт?пте? я?ы бина?ы саф?а индерел?.
Ауыл ≪Ит??еш≫ тип т? й?р?т?лг?н. 1865 йыл?ы документта русса ≪Итабаш≫ тип к?р??телг?н. Халы? ара?ында ≪это ваш≫ (й?ки землемер ≪был ер ?е??еке тип ?йтк?н≫) тиг?н ?????р??н сы??ан тиг?н фараз й?ш?й. ???лект?р?? ≪ет??+ баш≫ ?????рен?н алыныуы к?? у?ында тотола
[4]
. ≪?т, ит,ид≫- борон?о ?инд-европа телд?ренд? ≪?ыу≫ (м???л?н,?тил, Итил), борон баш?орт теленд? ≪и?≫ (м???л?н,и?м?- ?ыу?а бутал?ан) форма?ын ала, ≪?еш≫ ял?ауы ?ыу буйында?ы объекттар?а ?ушыла.
[5]
Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)
И??п алыу йылы ??м к?н?
|
Б?т? халы?
|
Ир-егетт?р
|
?атын-?ы??ар
|
Ир-егетт?р ?л?ш? (%)
|
?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
|
1897 йыл 9 февраль ( 26 ?инуар)
|
|
|
|
|
|
1920 йыл 26 август
|
|
|
|
|
|
1926 йыл 17 декабрь
|
|
|
|
|
|
1939 йыл 17 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1959 йыл 15 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1970 йыл 15 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1979 йыл 17 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1989 йыл 12 ?инуар
|
|
|
|
|
|
2002 йыл 9 октябрь
|
|
|
|
|
|
2010 йыл 14 октябрь
|
568
|
272
|
296
|
47,9
|
52,1
|
Халы? ?аны буйынса а?латма
т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.
- 1939
йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
- 1989
,
2002
,
2010
йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны
Халы? ?аны буйынса сы?ана?тар
Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н
1897
,
1920
,
1939
,
1959
,
1970
,
1979
,
1989
,
2002
,
2010
йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була.
1926
йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд?
1865
,
1879
,
1886
йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.
- ?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.
- Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.
- Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.
- Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.
- 1939 йыл ? БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года ? Уфа:Государственное издательство, 1941. ? 387 с.
- Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.
- 1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.
- Район ???ген? тиклем (
И?ке Балтас
): 18 км
- Я?ында?ы тимер юл станция?ы (К?й??е): 83 км
- ?иге?енсе март - улица 8 Марта
- Куйбышев- улица Куйбышева
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. ? Уфа: ГУП РБ Издательство ≪Белая Река≫, 2007. ? 416 с.?
ISBN 978-5-87691-038-7
.
(рус.)
- Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. ? 744 с. ISBN 978?5?295?04683?4
(рус.)