17 jannewarie
is 'nen
daag
op de
Gregoriaanse
en
Juliaanse kalender
. 't Is de 17en daag vaan 't
jaor
; in e
gewoen jaor
koume daan nog 348 daog, in e
sjrikkeljaor
nog 349. 17 jannewarie is in de
Roems-Kathelieke Kerk
d'n heilegedaag vaan
St. Antonius
.
- 36 v.Chr.
-
Octavianus
sjeit vaan zine vrouw
Scribonia
um met
Livia Drusilla
te trouwe. Heimet indeg de vrei tosse 't
Twiede Triumviraot
en
Sextus Pompeius
.
- 395
- Met d'n doed vaan
Theodosius de Groete
weurt 't
Romeins Riek
definitief in twie stokker verdeild.
Honorius
krijg 't
Wes-Romeins Riek
,
Arcadius
't
Oos-Romeins Riek
.
- 1287
- Keuning
Alfons III vaan Aragon
pak
Menorca
vaan de More.
- 1377
-
Paus
Gregorius VI
verplaots de pauseleke residentie vaan
Avignon
trok nao
Roeme
.
- 1524
-
Giovanni da Verrazzano
zeilt weswaarts vaanoet
Madeira
um 'ne doorvaart nao de
Stellen Oceaon
te vinde.
- 1564
-
Fraankriek
erkint de
Hugenote
in 't
Edik vaan Saint-Germain
.
- 1595
-
Hendrik IV vaan Fraankriek
verklaort
Spaanje
d'n oorlog.
- 1608
- Keizer
Susenyos vaan Ethiopie
velt 't
Oromoleger
bij verrassing aon.
- 1648
- 't
Ingels
parlemint brik de oonderhandelinge met keuning
Sjarel I
aof en begint zoe de twiede fase vaan d'n
Ingelse Borgeroorlog
.
- 1722
- Sjtaatsgreep in
Denemarke
. De verleechte sjtaatsminister
Struensee
wirt aafgezat en gearresjteerd. Zien vernujinge, zoa-es aafsjaffing van de
censuur
en van
foltering
, waere ongedaon gemaak.
- 1773
- 'n Expeditie oonder
James Cook
stik es ierste de
Zuidpoolcirkel
euver.
- 1800
- Eine opsjtand van
royaliste
in de
Vendee
,
Frankriek
, wirt neergesjlage.
- 1811
- In de
Slaag bij de Brogk vaan Calderon
versleit e Spaons leger vaan 6.000 maander 'n euvermach vaan 100.000
Mexicaanse
revolutionaire.
- 1840
- De
Repebliek van de Rio Grande
verklaort zich onaafhankelik van
Mexico
.
- 1852
-
Zandrevierverdraag
: De
Britse
koloniaol regering erkint de boererippubliek
Transvaal
.
- 1893
- D'n Amerikaan
Lorrin A. Thurston
pleeg 'ne staotsgreep tege de monarchie vaan
Hawai
.
- 1904
- 't Speul
Visjnjovi sad
('De keersenhoof') vaan
Antonin Tsjechov
geit in Moskou in premier.
- 1912
- 'n Expeditie oonder
Robert Falcon Scott
bereik de geografische
Zuidpool
, eine maond naotot de Noor
Roald Amundsen
dat is gelok.
- 1917
- De
VS
kop de
Maagde-eilen
vaan
Denemarke
veur $25 miljoen.
- 1929
-
Popeye
, 'n creatie vaan stripteikeneer
E.C. Segar
, versjijnt veur 't iers in de gezet.
- 1941
- De
Zieslaag bij Ko Chang
tosse Fraankriek en
Thailand
indeg in 'n dudeleke Franse euverwinning.
- 1944
-
Twiede Wereldoorlog
: Geallieerde legers beginne de
slaag bij Monte Cassino
, dee oetindelek veer maond zal dore en allein al aon Geallieerde kant 105.000 doeje tot gevolg zal hobbe.
- 1945
- Twiede Wereldoorlog: De
Sovjettroppe
numme
Warschau
in.
- 1955
- De eesjte
atoomongerzeejer
, de
Nautilus
, vaart oet.
- 1961
- De vreugere Congolese premier
Patrice Lumumba
weurt oonder verdachte umsten vermaord.
- 1966
- Eine Amerikaanse
B-52
bommewerper botsj met ein
tankvleegtuug
baove 't vosjersjdorp
Palomares
(
Sjpanje
). Van de lajing van de B-52, veer
watersjtofbomme
van 70 kiloton jeder, valle d'r drie neer op de velje en de veerde in zee. Amerikaanse teams verwiejere 1400 ton radioactieve grondj.
- 1977
-
Gary Gilmore
weurt saer 1967 de eesjte Amerikaanse terdoadveraordeilde biej wae 't vonnis ouch ech wirt oetgeveurd.
- 1977 - President
Mobutu
van
Zaire
bezeuk
Belsj
.
- 1991
- Keuning
Olaf V vaan Noorwege
storf en weurt opgevolg door
Haakon V
.
- 1992
- Premier
Kiichi Miyazawa
beujt in naom vaan
Japan
't volk vaan
Zuid-Korea
zien excuses aon veur d'n inzat vaan "truusmeidskes" (seksslavinne) in d'n Twiede Wereldoorlog.
- 1994
-
Los Angeles
weurt geraak door 'nen
eerdsjok
met 'nen oetslaag vaan 6,7 op de
Memint-Magnitudesjaol
en 'n intensiteit vaan IX op de
sjaol vaan Mercalli
.
- 1995
- De Japanse stad
Kobe
weurt getroffe door 'nen eerdsjok met 'n krach vaan 7,3 op de Sjaol vaan Richter.
- 1998
- De Amerikaanse
Paula Jones
klaog president
Bill Clinton
aon um seksueel intimidatie.
- 2002
- De
Nyiragongo
, 'ne
volkaon
in
Congo-Kinshasa
, bers oet.
- 2006
- De socialiste
Michelle Bachelet
weurt tot d'n ierste vrouweleke president vaan
Chili
gekaoze.
- 2011
-
Arabisch Veurjaor
: In
Mauritanie
stik 'nen demonstrant ziech in brand.
- 2012
-
Martin Schulz
(
SPD
) wert verkaoze tot vaorzitter van 't
Europees Parlemaent
.
- 2013
-
Lance Armstrong
, daan nog erkind es zevevoudege winner vaan de
Runde vaan Fraankriek
, bekint tot heer dopaasj heet gebruuk.
- 1342
-
Filips de Stoute
, hertog vaan
Bourgondie
(gestorve
1404
)
- 1429
of
1433
-
Antonio del Pollaiolo
,
Italiaanse
kunsteneer (gestorve
1498
)
- 1501
-
Leonhart Fuchs
,
Duitse
gelierde (gestorve
1566
)
- 1504
-
Paus
Pius V
(gestorve
1572
)
- 1659
-
Antonio Veracini
, Italiaanse componis en violis (gestorve
1733
)
- 1666
-
Antonio Maria Valsalva
, Italiaansen anatoom (gestorve
1723
)
- 1706
-
Benjamin Franklin
,
Amerikaanse
sjtaotsman en weitesjapper (gestorve
1790
)
- 1709
-
George Lyttelton
,
Britse
politicus en sjriever (gestorve
1773
)
- 1712
-
John Stanley
, Britse componis en organis (gestorve
1786
)
- 1732
-
Stanisław August Poniatowski
, keuning vaan
Pole
(gestorve
1798
)
- 1734
-
Francois-Joseph Gossec
,
Zuud-Nederlands
-
Franse
componis (gesjtorve
1829
)
- 1789
-
August Neander
,
Duitsen
historicus en theoloog (gestorve
1850
)
- 1798
-
Willem Jan Schuttevaer
, oprichter van de
Keuninklike Sjippersvereiniging Schuttevaer
(gesjtorve
1881
)
- 1814
-
Mrs. Henry Wood
,
Britse
sjriefster
- 1820
-
Anne Bronte
, Britse sjriefster
- 1842
-
Jozef Sebastiaan Pelczar
,
Poolse
geistelike en heilige
- 1850
-
Joaquim Arcoverde de Albuquerque Cavalcanti
,
Braziliaanse
geisteleke, iersten inheimse kardinaol vaan Zuid-Amerika (gestorve
1930
)
- 1860
-
Douglas Hyde
,
Ierse
gelierde en politicus (gestorve
1949
)
- 1863
-
David Lloyd George
, Britse zjuris en politicus (gestorve
1945
)
- 1863 -
Konstantin Stanislavski
,
Russische
daan wel
Sovjet-Russischen
acteur, regisseur en theatertheoreticus (gesjtorve
1938
)
- 1867
-
Carl Laemmle
, Duits-Amerikaanse filmmeker en zakemaan (gestorve
1939
)
- 1875
-
Johannes Hendricus Jurres
,
Nederlandse
sjilder (gesjtorve
1946
)
- 1878
-
Nap de la Mar
, Nederlandse acteur en regisseur (gesjtorve
1930
)
- 1899
-
Al Capone
, Amerikaanse crimineel (gestorve
1947
)
- 1907
-
Henk Badings
, Nederlandse componis (gestorve
1987
)
- 1911
-
George Stigler
, Amerikaansen econoom,
Nobelpries
in de Economie 1982 (gestorve
1991
)
- 1992
-
Luis Echeverria
,
Mexicaanse
politicus
- 1924
-
Rik De Saedeleer
,
Belzje
voetballer en sjportversjlaaggaever (gesjtorve
2013
)
- 1927
-
Eartha Kitt
, Amerikaanse zangeres, danseres en actrice (gesjtorve
2008
)
- 1931
-
James Earl Jones
, Amerikaanse acteur
- 1933
-
Dalida
, Franse zangeres en actrice (gesjtorve
1987
)
- 1940
-
Tabare Vazquez
,
Uruguayaansen
dokter en politicus
- 1942
-
Muhammad Ali
(Cassius Clay), Amerikaanse bokser (gestorve
2016
)
- 1943
-
Chris Montez
, Amerikaanse zenger
- 1943 -
Rene Preval
,
Haitiaanse
landbouwkundege en politicus (gestorve
2017
)
- 1944
-
Pieter Zeelen
, Nederlandjs-Limborgse zenger en gitaris (gestorve
2019
)
- 1951
-
Ans van Gerwen
, Nederlandse turnster
- 1956
-
Paul Young
, Britse muzikant
- 1969
-
DJ Tiesto
(Tijs Verwest), Nederlandsen dj
- 1980
-
Zooey Deschanel
, Amerikaanse actries en zengeres
- 1982
-
Mel Lisboa
, Braziliaanse actries
- 356
-
Antonius van Egypte
(105)
- 395
-
Keizer
Theodosius de Groete
(48)
- 1369
-
Peter I vaan Cyprus
(40)
- 1468
-
Skanderbeg
,
Albanesen
edelmaan en militair (62)
- 1598
-
Fjodor I vaan Rusland
(40)
- 1654
-
Paulus Potter
,
Nederlandjse
kunssjilder (28)
- 1738
-
Jean-Francois Dandrieu
,
Franse
orgelcomponis (ca. 55)
- 1751
-
Tomaso Albinoni
,
Venetiaanse
componis en violis (79)
- 1821
-
Joan Graafland, Pietersz.
, Nederlandse bewendjveurder van de
VOC
en de
WIC
, sjepe van
Amsterdam
(87)
- 1826
-
Juan Crisostomo de Arriaga
, Sjpaanse componis en violis (19)
- 1861
-
Lola Montez
,
Ierse
actries en danseres (39)
- 1884
-
Hermann Schlegel
,
Duitse
bioloog (79)
- 1886
-
Amilcare Ponchielli
,
Italiaanse
componis (51)
- 1893
-
Rutherford B. Hayes
, 19e
president
vaan de
Vereinegde Staote vaan Amerika
(79)
- 1916
-
Arnold Aletrino
, Nederlandstaolege sjriever (57)
- 1961
-
Patrice Lumumba
,
Congolese
politicus (35)
- 1962
-
Gerrit Achterberg
, Nederlandsen diechter (56)
- 1977
-
Gary Gilmore
, Amerikaanse crimineel (36)
- 1991
-
Olaf V vaan Noorwege
(88)
- 1997
-
Clyde Tombaugh
,
Amerikaanse
sjtarrekondige (90)
- 2002
-
Camilo Jose Cela
,
Sjpaanse
sjriever,
Nobelpries
in de Literatuur 1989 (85)
- 2008
-
Carlos
, Franse zenger (64)
- 2008 -
Bobby Fischer
, Amerikaanse sjaker (64)
- 2013
-
John Nkomo
,
Zimbabwaanse
politicus (78)
- 2015
-
Ang Kiem Soei
,
Nederlandse
krimmeneel (62, geexecuteerd)