17 jannewarie is 'nen daag op de Gregoriaanse en Juliaanse kalender . 't Is de 17en daag vaan 't jaor ; in e gewoen jaor koume daan nog 348 daog, in e sjrikkeljaor nog 349. 17 jannewarie is in de Roems-Kathelieke Kerk d'n heilegedaag vaan St. Antonius .

Gebeurtenisse [ bewirk | bron bewerke ]

• 36 v.Chr. - Octavianus sjeit vaan zine vrouw Scribonia um met Livia Drusilla te trouwe. Heimet indeg de vrei tosse 't Twiede Triumviraot en Sextus Pompeius .
• 395 - Met d'n doed vaan Theodosius de Groete weurt 't Romeins Riek definitief in twie stokker verdeild. Honorius krijg 't Wes-Romeins Riek , Arcadius 't Oos-Romeins Riek .
• 1287 - Keuning Alfons III vaan Aragon pak Menorca vaan de More.
• 1377 - Paus Gregorius VI verplaots de pauseleke residentie vaan Avignon trok nao Roeme .
• 1524 - Giovanni da Verrazzano zeilt weswaarts vaanoet Madeira um 'ne doorvaart nao de Stellen Oceaon te vinde.
• 1564 - Fraankriek erkint de Hugenote in 't Edik vaan Saint-Germain .
• 1595 - Hendrik IV vaan Fraankriek verklaort Spaanje d'n oorlog.
• 1608 - Keizer Susenyos vaan Ethiopie velt 't Oromoleger bij verrassing aon.
• 1648 - 't Ingels parlemint brik de oonderhandelinge met keuning Sjarel I aof en begint zoe de twiede fase vaan d'n Ingelse Borgeroorlog .
• 1722 - Sjtaatsgreep in Denemarke . De verleechte sjtaatsminister Struensee wirt aafgezat en gearresjteerd. Zien vernujinge, zoa-es aafsjaffing van de censuur en van foltering , waere ongedaon gemaak.
• 1773 - 'n Expeditie oonder James Cook stik es ierste de Zuidpoolcirkel euver.
• 1800 - Eine opsjtand van royaliste in de Vendee , Frankriek , wirt neergesjlage.
• 1811 - In de Slaag bij de Brogk vaan Calderon versleit e Spaons leger vaan 6.000 maander 'n euvermach vaan 100.000 Mexicaanse revolutionaire.
• 1840 - De Repebliek van de Rio Grande verklaort zich onaafhankelik van Mexico .
• 1852 - Zandrevierverdraag : De Britse koloniaol regering erkint de boererippubliek Transvaal .
• 1893 - D'n Amerikaan Lorrin A. Thurston pleeg 'ne staotsgreep tege de monarchie vaan Hawai .
• 1904 - 't Speul Visjnjovi sad ('De keersenhoof') vaan Antonin Tsjechov geit in Moskou in premier.
• 1912 - 'n Expeditie oonder Robert Falcon Scott bereik de geografische Zuidpool , eine maond naotot de Noor Roald Amundsen dat is gelok.
• 1917 - De VS kop de Maagde-eilen vaan Denemarke veur $25 miljoen.
• 1929 - Popeye , 'n creatie vaan stripteikeneer E.C. Segar , versjijnt veur 't iers in de gezet.
• 1941 - De Zieslaag bij Ko Chang tosse Fraankriek en Thailand indeg in 'n dudeleke Franse euverwinning.
• 1944 - Twiede Wereldoorlog : Geallieerde legers beginne de slaag bij Monte Cassino , dee oetindelek veer maond zal dore en allein al aon Geallieerde kant 105.000 doeje tot gevolg zal hobbe.
• 1945 - Twiede Wereldoorlog: De Sovjettroppe numme Warschau in.
• 1955 - De eesjte atoomongerzeejer , de Nautilus , vaart oet.
• 1961 - De vreugere Congolese premier Patrice Lumumba weurt oonder verdachte umsten vermaord.
• 1966 - Eine Amerikaanse B-52 bommewerper botsj met ein tankvleegtuug baove 't vosjersjdorp Palomares ( Sjpanje ). Van de lajing van de B-52, veer watersjtofbomme van 70 kiloton jeder, valle d'r drie neer op de velje en de veerde in zee. Amerikaanse teams verwiejere 1400 ton radioactieve grondj.
• 1977 - Gary Gilmore weurt saer 1967 de eesjte Amerikaanse terdoadveraordeilde biej wae 't vonnis ouch ech wirt oetgeveurd.
• 1977 - President Mobutu van Zaire bezeuk Belsj .
• 1991 - Keuning Olaf V vaan Noorwege storf en weurt opgevolg door Haakon V .
• 1992 - Premier Kiichi Miyazawa beujt in naom vaan Japan 't volk vaan Zuid-Korea zien excuses aon veur d'n inzat vaan "truusmeidskes" (seksslavinne) in d'n Twiede Wereldoorlog.
• 1994 - Los Angeles weurt geraak door 'nen eerdsjok met 'nen oetslaag vaan 6,7 op de Memint-Magnitudesjaol en 'n intensiteit vaan IX op de sjaol vaan Mercalli .
• 1995 - De Japanse stad Kobe weurt getroffe door 'nen eerdsjok met 'n krach vaan 7,3 op de Sjaol vaan Richter.
• 1998 - De Amerikaanse Paula Jones klaog president Bill Clinton aon um seksueel intimidatie.
• 2002 - De Nyiragongo , 'ne volkaon in Congo-Kinshasa , bers oet.
• 2006 - De socialiste Michelle Bachelet weurt tot d'n ierste vrouweleke president vaan Chili gekaoze.
• 2011 - Arabisch Veurjaor : In Mauritanie stik 'nen demonstrant ziech in brand.
• 2012 - Martin Schulz ( SPD ) wert verkaoze tot vaorzitter van 't Europees Parlemaent .
• 2013 - Lance Armstrong , daan nog erkind es zevevoudege winner vaan de Runde vaan Fraankriek , bekint tot heer dopaasj heet gebruuk.

Gebore [ bewirk | bron bewerke ]

• 1342 - Filips de Stoute , hertog vaan Bourgondie (gestorve 1404 )
• 1429 of 1433 - Antonio del Pollaiolo , Italiaanse kunsteneer (gestorve 1498 )
• 1501 - Leonhart Fuchs , Duitse gelierde (gestorve 1566 )
• 1504 - Paus Pius V (gestorve 1572 )
• 1659 - Antonio Veracini , Italiaanse componis en violis (gestorve 1733 )
• 1666 - Antonio Maria Valsalva , Italiaansen anatoom (gestorve 1723 )
• 1706 - Benjamin Franklin , Amerikaanse sjtaotsman en weitesjapper (gestorve 1790 )
• 1709 - George Lyttelton , Britse politicus en sjriever (gestorve 1773 )
• 1712 - John Stanley , Britse componis en organis (gestorve 1786 )
• 1732 - Stanisław August Poniatowski , keuning vaan Pole (gestorve 1798 )
• 1734 - Francois-Joseph Gossec , Zuud-Nederlands - Franse componis (gesjtorve 1829 )
• 1789 - August Neander , Duitsen historicus en theoloog (gestorve 1850 )
• 1798 - Willem Jan Schuttevaer , oprichter van de Keuninklike Sjippersvereiniging Schuttevaer (gesjtorve 1881 )
• 1814 - Mrs. Henry Wood , Britse sjriefster
• 1820 - Anne Bronte , Britse sjriefster
• 1842 - Jozef Sebastiaan Pelczar , Poolse geistelike en heilige
• 1850 - Joaquim Arcoverde de Albuquerque Cavalcanti , Braziliaanse geisteleke, iersten inheimse kardinaol vaan Zuid-Amerika (gestorve 1930 )
• 1860 - Douglas Hyde , Ierse gelierde en politicus (gestorve 1949 )
• 1863 - David Lloyd George , Britse zjuris en politicus (gestorve 1945 )
• 1863 - Konstantin Stanislavski , Russische daan wel Sovjet-Russischen acteur, regisseur en theatertheoreticus (gesjtorve 1938 )
• 1867 - Carl Laemmle , Duits-Amerikaanse filmmeker en zakemaan (gestorve 1939 )
• 1875 - Johannes Hendricus Jurres , Nederlandse sjilder (gesjtorve 1946 )
• 1878 - Nap de la Mar , Nederlandse acteur en regisseur (gesjtorve 1930 )
• 1899 - Al Capone , Amerikaanse crimineel (gestorve 1947 )
• 1907 - Henk Badings , Nederlandse componis (gestorve 1987 )
• 1911 - George Stigler , Amerikaansen econoom, Nobelpries in de Economie 1982 (gestorve 1991 )
• 1992 - Luis Echeverria , Mexicaanse politicus
• 1924 - Rik De Saedeleer , Belzje voetballer en sjportversjlaaggaever (gesjtorve 2013 )
• 1927 - Eartha Kitt , Amerikaanse zangeres, danseres en actrice (gesjtorve 2008 )
• 1931 - James Earl Jones , Amerikaanse acteur
• 1933 - Dalida , Franse zangeres en actrice (gesjtorve 1987 )
• 1940 - Tabare Vazquez , Uruguayaansen dokter en politicus
• 1942 - Muhammad Ali (Cassius Clay), Amerikaanse bokser (gestorve 2016 )
• 1943 - Chris Montez , Amerikaanse zenger
• 1943 - Rene Preval , Haitiaanse landbouwkundege en politicus (gestorve 2017 )
• 1944 - Pieter Zeelen , Nederlandjs-Limborgse zenger en gitaris (gestorve 2019 )
• 1951 - Ans van Gerwen , Nederlandse turnster
• 1956 - Paul Young , Britse muzikant
• 1969 - DJ Tiesto (Tijs Verwest), Nederlandsen dj
• 1980 - Zooey Deschanel , Amerikaanse actries en zengeres
• 1982 - Mel Lisboa , Braziliaanse actries

Gestorve [ bewirk | bron bewerke ]

• 356 - Antonius van Egypte (105)
• 395 - Keizer Theodosius de Groete (48)
• 1369 - Peter I vaan Cyprus (40)
• 1468 - Skanderbeg , Albanesen edelmaan en militair (62)
• 1598 - Fjodor I vaan Rusland (40)
• 1654 - Paulus Potter , Nederlandjse kunssjilder (28)
• 1738 - Jean-Francois Dandrieu , Franse orgelcomponis (ca. 55)
• 1751 - Tomaso Albinoni , Venetiaanse componis en violis (79)
• 1821 - Joan Graafland, Pietersz. , Nederlandse bewendjveurder van de VOC en de WIC , sjepe van Amsterdam (87)
• 1826 - Juan Crisostomo de Arriaga , Sjpaanse componis en violis (19)
• 1861 - Lola Montez , Ierse actries en danseres (39)
• 1884 - Hermann Schlegel , Duitse bioloog (79)
• 1886 - Amilcare Ponchielli , Italiaanse componis (51)
• 1893 - Rutherford B. Hayes , 19e president vaan de Vereinegde Staote vaan Amerika (79)
• 1916 - Arnold Aletrino , Nederlandstaolege sjriever (57)
• 1961 - Patrice Lumumba , Congolese politicus (35)
• 1962 - Gerrit Achterberg , Nederlandsen diechter (56)
• 1977 - Gary Gilmore , Amerikaanse crimineel (36)
• 1991 - Olaf V vaan Noorwege (88)
• 1997 - Clyde Tombaugh , Amerikaanse sjtarrekondige (90)
• 2002 - Camilo Jose Cela , Sjpaanse sjriever, Nobelpries in de Literatuur 1989 (85)
• 2008 - Carlos , Franse zenger (64)
• 2008 - Bobby Fischer , Amerikaanse sjaker (64)
• 2013 - John Nkomo , Zimbabwaanse politicus (78)
• 2015 - Ang Kiem Soei , Nederlandse krimmeneel (62, geexecuteerd)