5 jannewarie

Gebaortenisse [ bewirk | bron bewerke ]

Gebore [ bewirk | bron bewerke ]

Gestorve [ bewirk | bron bewerke ]

5 jannewarie 'nen daag op de Gregoriaanse en Juliaanse kalender . 't Is de vijfden daag vaan 't jaor ; in e gewoen jaor koume daan nog 360 daog, in e sjrikkeljaor nog 361. 5 jannewarie is in de Roems-Kathelieke Kerk de fiesdaag vaan Gerlachus vaan Houtem .

1066 - Keuning Eduard de Belijer vaan Ingeland storf kinderloes; d'n opvolgingscrisis dee dao-op volg leit oetindelek tot de invasie vaan Wollem de Vereuvereer .
1477 - Sjarel de Kale sneuvelt in de slaag bij Nancy . bourgondie kump noe direk oonder de Franse kroen, de Bourgondische Staot evels neet.
1527 - Felix Manz , aonveurder vaan de Wederduipers in Zurich , weurt geexecuteerd door verdrinking .
1554 - In Indhove weujt 'ne groete stadsbrand.
1664 - 't Marathariek oonder Chhatrapati Shivaji versleit 't Mughalriek in de slaag bij Surat .
1757 - Keuning Lowie XV vaan Fraankriek euverleef 'ne maordaonslaag door Robert-Francois Damiens .
1781 - Amerikaanse Revolutie : Britse troppe brande Richmond ( Virginia ) plat.
1808 - De nuje gouverneur-generaal Herman Willem Daendels arriveert in Batavia .
1846 - 't Amerikaans Hoes vaan Aofgeveerdegde stump deveur um 't condominium met 't Vereineg Keuninkriek in 't Oregon-territorium te beindege.
1859 - Alexander Johan Cuza wirt gekaoze tot vors van Moldavie .
1875 - Aopening van de Opera Garnier in Paries .
1882 - Charles J. Guiteau weurt sjoldeg bevoonde aon de maord op d'n Amerikaanse president James A. Garfield en t'r doed veroerdeild.
1888 - Oprichting van de Nederlandse Heimaatsjappie . Zie zal advisere biej de ontginning van "weuste grunj".
1895 - Alfred Dreyfus weurt op verdinking vaan spionaasj veroerdeild tot 'n leveslang gevaangenisstraof.
1919 - In Berlien bruk de Spartacusopsjtand oet, dae blojig wirt neergesjlage.
1919 - De Deutsche Arbeiterpartei , de later NSDAP , weurt in Munchen opgeriech.
1925 - Nellie Tayloe Ross weurt geinstalleerd es gouverneur vaan Wyoming en is zoedoende de ierste vrouweleke gouverneur vaan de Vereinegde Staote.
1933 - In San Francisco begint de bouw vaan de Golden Gate Bridge .
1934 - De op 1 jannewarie in wirking getraoje sjterilisatiewet wirt in Duutsjland veur 't eesj toegepas.
1935 - Rondj Remunj waere aerdsjokke gemeld. De zjwaorste sjok haet ein krach van 4,0 op de sjaal van Richter.
1945 - De nui Poolse pro-sovjetregering weurt door Josef Stalin officieel erkind.
1949 - D'n Amerikaanse president Harry S. Truman prizzenteert ziene Fair Deal .
1953 - 't Speul En attendant Godot vaan Samuel Beckett geit in premier.
1956 - Eesjte NTS -journaal op de Nederlandse televisie .
1957 - President Dwight D. Eisenhower formuleert de Eisenhowerdoctrien .
1968 - Alexander Dub?ek kump aon de mach es president vaan Tsjecho-Slowakije ; begin Praags Veurjaor .
1970 - In de Chinese provincie Yunnan vint 'nen eerdsjok plaots met 'nen oetslaag vaan 7,1 op de Memint-Magnitudesjaol en 'n intensiteit vaan X op de sjaol vaan Mercalli . Minstens 10.000 lui koume um.
1972 - President Richard Nixon kondig in San Clemente , Californie , de ontwikkeling aan van ein herbruukbaar ruumdevaartuug aan: 't Spaceshuttleprogram .
1976 - De Roej Khmer veure 'n nui groondwet in Cambodja in.
1976 - The Troubles : Sjotters vermaorde tien prottestantse borgers in Kingsmill , Noord-Ierland es vergelding veur ieder maordpartije op kathelieke borgers.
1981 - In Nederland kump 't Jeugdjournaal veur 't iers op de tv.
1991 - 't Georgisch leger velt Tschinvali binne, de hoofstad vaan opstendeg Zuid-Ossetie .
1993 - D'n olietanker MV Braer lop bij de Shetlandeilen aon de groond en verluis 84.700 ton rouw olie.
2005 - Oonderzeukers oontdekke Eris aon de hand vaan ieder gemaakde foto's. De oontdekking weurt nog tot juni geheim gehawwe.

1209 - Richard vaan Corwall , Ingelsen edele en roems-keuning (gestorve 1272 )
1425 - Hendrik IV vaan Castilie (gestorve 1474 )
1548 - Francisco Suarez , Spaonse jezuiet (gestorve 1617 )
1587 - Xu Xiake , Chinesen oontdekkingsreizeger (gestorve 1641 )
1592 - Shah Jahan , keizer vaan 't Mughalriek (gestorve 1666 )
1614 - Aartshertog Leopold Wollem vaan Oosteriek (gestorve 1662 )
1640 - Paolo Lorenzani , Italiaanse componis (gestorve 1713 )
1667 - Antonio Lotti , Italiaanse componis (gestorve 1740 )
1762 - Constanze Weber , vrouw van Wolfgang Amadeus Mozart (gesjtorve 1842 )
1767 - Jean-Baptiste Say , Franse econoom (gesjtorve 1832 )
1814 - Melchor Ocampo , Mexicaanse sjtaotsman (gesjtorve 1861 )
1823 - Jose Maria Iglesias , Mexicaanse sjtaotsman (gesjtorve 1891 )
1846 - Rudolf Christoph Eucken , Duitse filosoof en oteur, Nobelpries in de Literatuur 1908 (gestorve 1926 )
1846 - Mariam Baouardy , Syrische zoster en heilege (gestorve 1878 )
1855 - King Camp Gillette , Amerikaanse oetvenjer van 't sjaermetske (gesjtorve 1932 )
1867 - Dimitrios Gounaris , Griekse politicus (gestorve 1922 )
1873 - Richard Acke , Belzje architec (gesjtorve 1934 )
1874 - Joseph Erlanger , Amerikaanse neuroloog, Nobelpries in de Geneeskunde 1944 (gestorve 1965 )
1876 - Konrad Adenauer , Duutsje sjtaatsman (gesjtorve 1967 )
1879 - Marcel Tournier , Fransen harpis en componis (gestorve 1951 )
1880 - Nikolaj Medtner , Russische daan wel Sovjet-Russische pianis en componis (gestorve 1951 )
1891 - Johan Boskamp , Nederlandse acteur (gesjtorve 1976 )
1893 - Paramahansa Yogananda , Indische goeroe en yogi (gestorve 1952 )
1914 - George Reeves , Amerikaanse acteur (gestorve 1959 )
1917 - Wieland Wagner , Duitsen operarezjisseur (gestorve 1966 )
1921 - Friedrich Durrenmatt , Zwitserse sjriever (gestorve 1990 )
1921 - Groethertog Sjang vaan Luxemborg (gestorve 2019 )
1926 - W. D. Snodgrass , Amerikaansen diechter (gestorve 2009 )
1928 - Ali Bhutto , Pakistaanse politicus (euverleje 1979 )
1928 - Walter Mondale , Amerikaanse politicus
1931 - Alfred Brendel , Oosteriekse pianis
1931 - Robert Duvall , Amerikaanse acteur
1932 - Umberto Eco , Italiaanse sjriever (gestorve 2016 )
1934 - Eddy Pieters Graafland , Nederlandjse voetbalkeeper
1938 - Juan Carlos vaan Spaanje
1938 - Ng?g? wa Thiong'o , Keniaanse sjriever
1942 - Maurizio Pollini , Italiaanse pianis en dirizjent
1943 - Ignace van Swieten , Nederlandse voetbalsjeidsrechter (gesjtorve 2005 )
1946 - Diane Keaton , Amerikaanse actrice
1946 - Giuseppe Materazzi , Italiaanse voetballer en voetbalcoach
1946 - Mieke Sterk , Nederlandse atlete en politica
1947 - Ted Lange , Amerikaanse acteur
1949 - Anne-Marie Lizin , Belzje politica (gestorve 2015 )
1953 - Pamela Sue Martin , Amerikaanse actrice
1955 - Ella Kalsbeek , Nederlandse politica
1956 - Frank-Walter Steinmeier , President van Duutsjland
1961 - Iris DeMent , Amerikaanse zengeres-sjriefster
1967 - Joe Flanigan , Amerikaanse acteur
1967 - Nada van Nie , Nederlandse actrice en televisiepresentatrice
1969 - Marilyn Manson , Amerikaanse rockmuzikant
1972 - Sasha , Duutsje zenger
1975 - Bradley Cooper , Amerikaansen acteur
1981 - Deadmau5 , Canadesen dj-producent
1992 - Desiree Viola , Belsj-Limborgse actries (gestorve 2018 )

dec - jannewarie - feb

842 - Al-Mu'tasim , kalief vaan de Abbasiede (45)
1066 - Eduard de Belijer , keuning vaan Ingeland (ca. 61)
1425 - Jan van Beiere , neet-beneumde bisjop van Luuk (51)
1448 - Christoffel III van Denemarke (29)
1524 - Marko Maruli? , Kroatischen diechter (72)
1527 - Felix Manz , Zwitserse marteleer (ca. 28)
1578 - Giulio Clovio , Dalmatische sjelder (ca. 79)
1589 - Catharina de' Medici (69)
1625 - Simon Marius , Duitsen astronoom (51)
1626 - Cornelis Hooft , Nederlandjse sjtaatsman, burgemeister van Amsterdam (78)
1655 - Paus Innocentius X (80)
1740 - Antonio Lotti , Italiaanse organis, kapelmeister en componis (73)
1762 - Elisabeth vaan Rusland (52)
1860 - John Neumann , Boheems - Amerikaanse bisjop en heilege (48)
1893 - Karel Houben , Nederlands-Limborgse pater en heilege (71)
1933 - Calvin Coolidge , 30e president vaan de Vereinegde Staote (60)
1941 - Amy Johnson , eesjte Britse vrouwelike piloot (37)
1956 - Genoveva Torres Morales , Sjpaanse ordesjtichtster (76)
1970 - Max Born , Duutsje natuurkundige, Nobelpries in de Natuurkunde 1954 (87)
1976 - John A. Costello , Ierse politicus (84)
1979 - Charles Mingus , Amerikaanse jazzmusicus (56)
1997 - Andre Franquin , Belzje stripteikeneer (73)
2014 - Eusebio , Mozambikaans - Portugese voetballer (71)
2016 - Pierre Boulez , Franse componis en dirizjent (90)