El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
17-a de marto
estas la 76-a tago de la jaro (la 77-a en superjaroj) la? la
gregoria kalendaro
. 289 tagoj restas.
Je la 17-a de marto okazis, interalie:
- 180
:
Komodo
i?is romia imperiestro
- 624
: Venko de la armeo de
Mohamedo
super
kuraj?oj
en la
batalo de Badro
- 1337
:
Eduardo de Woodstock
i?is unua
duko
de
Kornvalo
- 1420
: Dum kunsido de
Imperia dieto
en
Vroclavo
oni anoncis
buleon
de
Marteno la 5-a
, ordonanta al
katolikoj
militiron kontra?
husanoj
- 1560
: En
Francio
sensukcesis
protestantisma pu?o
- 1597
:
Pollando
:
Vicebsko
ricevis
magdeburgan juron
- 1677
:
Franca-nederlanda milito
:
Francio
konkeris la urbon
Valenciennes
en la
Hispana Nederlando
- 1750
:
Agidius Jais
, germana teologo
- 1776
:
Usona Milito de Sendependeco
: evakuo de brita armeo post 11 monatoj de
sie?ita Bostono
?is
Halifakso
en
Nov-Skotio
- 1793
:
Dua dispartigo de Pollando
:
Jasna Gora
kapitulacis anta?
prusa
armeo
- 1798
: Post preska? 200 jaroj estis
?tatigita
kaj malfondita
Nederlanda Orient-hinda Kompanio
(la unua anonima
kompanio
kun libere inter?an?eblaj
akcioj
kaj iam la plej granda komerca kompanio en la mondo)
- 1800
: Itala sciencisto
Alessandro Volta
sukcese testis unuan elektran
pilon
- 1805
:
Napoleono Bonaparte
i?is re?o de Italio
- 1809
:
Prusa
re?o
Frederiko Vilhelmo la 3-a
ordonis rompi kaj kunfandi
polajn
kronadajn
juvelojn
, ?telitajn de la trezorejo en
Vavelo
- en 1811 ili estis komisie detruitaj en
Krolewiec
- 1830
: En Granda Teatro de Varsovio okazis unua pagata
koncerto
de
Chopin
- 1848
: Re?o
Ferdinando la 1-a
nomumis
Lajos Batthyany
?efministro - sendependa
hungara registaro
estis establita
- 1852
: Itala astronomo
Annibale de Gasparis
malkovris
Psi?on
, unu el la plej grandaj
asteroidoj
kun 250 kilometroj de diametro
- 1861
:
Itala re?lando
proklamita en
Torino
sub la re?o
Viktoro Emanuelo la 2-a
.
- 1863
:
Januara ribelo
kontra? la
Rusia Imperio
: pola generalo
Marian Langiewicz
venkis en batalo de Chroberz (proksime al
Pi?czow
)
- 1888
:
Britoj
kreis
protektoraton
Saravako
en
Borneo
- 1891
:
Golfo de Algeciras
: pasa?era
vapor?ipo
SS Utopia
sinkis post
kolizio
kun batal?ipo
HMS Anson
- 564 homoj pereis
- 1898
: En
Usono
surakvi?is unua moderna
submar?ipo
"Hollanada"
- 1899
:
William Henry Pickering
malkovris lunon de
Saturno
-
Febon
- 1901
: Unua granda
ekspozicio
de la pentra?oj de
Vincent van Gogh
ka?zis sensacion - 11 jaroj post morto de la pentristo
- 1906
:
Litovio
: Lingva Instrua Komitato fondi?is por enkonduki instruadon de la
litova lingvo
en urbaj kaj distriktaj lernejoj
- Unua mondmilito
:
- 1920
:
Ru?a Armeo
likvidis
Kubanian Popolan Respublikon
- 1920
:
Pu?o de Kapp
rompi?is - provo por transpreni potencon en
Vajmara Respubliko
, efektivigita parte de aktiva militistaro kaj parte de iamaj soldatoj organizitaj en
Liberaj korpusoj
- 1921
:
Dua Pola Respubliko
:
Le?dona
Sejmo
proklamis t.n. martan
konstitucion
la? modelo de
Tria Franca Respubliko
-
respublikismo
kun forta
parlamento
kaj supera regopovo de la
nacio
(sendepende de
naciecoj
)
- 1922
: En
Varsovio
estis subskribita interkonsento inter
Pollando
,
Latvio
,
Estonio
kaj
Finnlando
pri kreo de
Balta
Asocio (kio ne okazis pro rifuzo de ties ratifiko flanke de la
finna parlamento
, sub germanaj premoj). En la
konferenco
Litovio
rifuzis partoprenon pro la
disputo
kun Pollando pri
Vilno
.
- 1922
: En
Varsovio
okazis 1-a Kunsido de Komunista Asocio de Pola Junularo
- 1926
:
Brazilo
,
Pollando
kaj
Hispanio
malebligas al
Germanio
ali?i al la
Ligo de Nacioj
- 1930
: La kvina pola registaro de
Kazimierz Bartel
falis
- 1932
:
Dua Pola Respubliko
: dum
striko
en
Pabianice
en bataloj kontra?
polico
5 personoj pereis
- 1931
:
Nevado
: oni le?igis
hazardludon
- 1938
: Rezulte de
landlimaj
incidentoj kaj morto de pola
soldato
de la Korpuso de Lim-Protekto
Pollando
ultimatis
al
Litovio
pri tuja ligo de
diplomatiaj
rilatoj
- Dua mondmilito
:
- 1940
: Germana teroro en okupata Pollando: en
minejo
"Kazimierz" en
Silezio
fini?is
striko
da?rinta de la 15-a de marto; en
Parizo
aperis semajnrevuo "Wiadomo?ci Polskie Polityczne i Literackie" (Polaj Sciigoj Politikaj kaj Literaturaj) kun versoj de
Kazimierz Wierzy?ski
kaj Antoni Słonimski - plurfoje represataj; franca ekspedicia
korpuso
destinita unue al
Finnlando
ricevis la nomon "Grupi?o A" - ?i konsistis el 13-a Duonbrigado de
Fremdula legio
kaj la pola Memstara
Brigado
de
Podhale
-Pafistoj
- 1941
: En la
kastelo de Lublin
sub germana
okupado
estis enprizonigitaj 1 990 personoj;
Hitler
interparole kun generaloj esprimis deziron ?an?i planon
Barbarossa
, la ?efatakon transloki?i de
Rumanio
al
Lublinio
;
Britio
: "Dziennik ?ołnierza" (?urnalo de Soldato) informis pri lernejoj por polaj
rifu?intoj
en
Stokholmo
,
Grenoblo
(neokupata parto de Francio),
Nikozio
kaj
Tel-Avivo
, krome pri diversnivelaj kursoj en
Svislando
;
Berlino
: konfidenca interparolo de
Hitler
kun
Hans Frank
, kiu unu semajnon poste informis dum kunsido de la registaro en
?enerala Gubernio
pri la du regopovoj:
Wehrmacht
kaj ?enerala
guberniestro
;
Batalo de Atlantiko
: 3-taga batalo pri
konvojo
HX-112 (41
?ipoj
) - oni sinkigis 5 ?ipojn, 2
submar?ipojn
; Orientafrika Fronto: brita 11-a Afrika
Divizio
konkeris
?i?iga
- 1942
: Kadre de komencita
Operaco Reinhardt
al
germana-nazia ekstermejo Belzec
alvenis unuaj transportoj de judoj
deportitaj
de likvidata
Lublina geto
kaj
Lvovo
? funkciantan ?is decembro 1942 (en ?i pereis pli ol duonmiliono de
judoj
);
germana polico
pafmortigis en
Mi?dzyrzec Podlaski
15 judojn kune kun la loka
rabeno
;
Gestapo
pendumis
en
Ł?czyca
10 judojn; generalo
Stefan Rowecki
kadre de la
Pola Enlanda Armeo
kreis organiza?on "Pomoc ?ołnierzowi" (Helpo al Soldato), kies membroj organizus socian helpon por la armeo; generalo
Douglas MacArthur
alvenis al
Darvino
por transpreni la komandejon en
Sidnejo
; Plej Supera
Tribunalo
en
Svedio
forigis areston pri norvegaj ?ipoj, altruditan en 1941 flanke de germana postulo
- 1943
:
Germana polico
pafmortigis en Chmielnik 16 personojn de
Kielce
, kaj en Borszczow 3 polojn pro ka?ado de judoj;
Volinia masakro
: membroj de
Ukraina Ribela Armeo
murdis en Michałowka 5
polojn
; germanaj regopovoj fermis
litovan universitaton
;
Pola Rezistomovado
: en urboj de
?enerala Gubernio
aperis alvoko al la pola socio, redaktita de polaj
konspiraj
organiza?oj, por helpi al fu?intoj de
italaj
,
rumanaj
,
slovakaj
kaj
hungaraj
ta?mentoj; en
distrikto Hrubieszow
ta?mento de Stanisław Basaj "Ry?" malarmigis 2 ukrainajn gardejojn en 2 vila?oj;
Kamparana Bataliono
eksplodigis
trajnon
sur fervojlinio Medyka (
distrikto Przemy?l
) -
Lvovo
, oni detruis armilaron, kelkaj germanoj de la
konvojo
pereis, kelkhora pa?zo de la trafiko;
Japanio
kreis
stabon
por la Birma Fronto;
Orienta Fronto
: atako de la trupoj de Centra Fronto el
Sevsk
-regiono kaj transiro al defendo de la linio
Mcensk
-
Novosil
-
Sevsk
-
Rilsk
;
Albanio
: 1-a Landa Konferenco de la
Komunista Partio de Albanio
pri kontra?itala ribelo
- 1944
:
Militkrimoj
: germana polico pafmortigis en ?irka?a?oj de
Tuchow
dekkelkajn personojn, en
Kielce
16 kaj en
Ła?cut
10; en Ja?likow apud
Krasnystaw
?endarmoj bruligis 10 domojn murdante 19 personojn pro nelivero de devigaj
agrikultura?oj
a? helpo al
partizanoj
; en
Pozna?
germanoj
pendumis
5 polojn; de
fervoja
transporto fu?is apud
Pozna?
34 sovetajn
militkaptitoj
;
Pola Rezistomovado
: 2-taga batalo en
distrikto Hrubieszow
finita - 1-a Bataliono de "Ry?" atakis
SS
-on kaj ukrainan policon dum atako de la
URA
-grupi?o de 600 banditoj al 3 polaj vila?oj - pereis 30 malamikoj, la vila?oj savi?is, la perdoj de
Kamparana Bataliono
- 3 mortfalis kaj 2 vundi?is; al
Koncentrejo Ravensbruck
alvenis transporto kun 66 polinoj de
Varsovio
- 1945
: Germanoj
kapitulacis
en
Malbork
, kaj
militprizono
Stalag 344 Lamsdorf en Łambinowice (proksime al
Nysa
) estis okupita de la
Ru?a Armeo
, kiu liberigis de kelkcent ?is 4 mil malfortigitajn
militkaptitojn
, ?efe el Sovetunio; en Mrze?yno (apud
Trzebiatow
) okazis simbola soldata
nupto
de Pollando kun la
Balta maro
;
Pomerio
: en
Kołobrzeg
trupoj de 1-a Armeo de Pola Soldataro for?etis malamikon al
haveno
; en
Vajmaro
fondi?is
kunlaborisma
Ukraina Nacia Komitato; en japana urbo
Kobeo
post usona aeratako eksplodis fajrotempesto - pereis pli ol 8 mil personoj
- 1947
: Unua
kirurgia
kliniko
en
Makedonio
establi?is en
Skopjo
- 1948
:
Okcident-E?ropa Unio
:
Francio
,
Britio
kaj
Benelukso
subskribas la Traktaton de
Bruselo
- anta?ulo de
NATO
- 1950
: Malkovro de la
kemia elemento
kaliforniumo
- el
radioaktivaj
transuraniaj elementoj
, ricevita i.a. de
Glenn Theodore Seaborg
- 1951
:
Ukraina Ribela Armeo
alvokis
Usonon
helpi en la batalo kontra?
Sovetunio
- 1954
:
Sverdlovska provinco
:
Novouralsk
i?is urbo
- 1957
:
Dua Pola Respubliko
: en urbo sen
Dio
Nowa Huta - konstruita apud
Krakovo
dum la periodo de
industrii?o
kaj fone de
stalinismo
- oni starigis
lignan
krucon
kie estis starigota
pre?ejo
(vojkruce de tiutempaj stratoj al Markso kaj Majakovski), kio ka?zis postajn tumultojn kontra? komunistaj regopovoj
- 1959
: Unu semajnon post eksplodo de kontra??ina ribelo spirita gvidanto de
tibetanoj
Tenzin Gyatso
forlasis sian palacon en
Lasao
kaj iris en
ekzilon
al
Barato
- 1960
: En
katastrofo
de aviadilo
Lockheed Electra
en la usona
sub?tato
Indianao
63 personoj pereis
- 1960
: Germana
Bundestag
decidis privatigi
Volkswagen AG
- 1963
:
Erupcio
de vulkano
Agung
sur indonezia insulo
Balio
mortigis ne malpli ol 1100 homojn
- 1963
:
Pola Popola Respubliko
: en
Instituto
pri Nukleaj Esploroj en ?wierk apud
Otwock
ekfunkciis
nuklea reakciujo
"Anna"
- 1969
:
Golda Meir
i?is
?efministrino de Israelo
- 19 tagojn post morto de ?efministro
Levi E?kol
- 1981
: Grandaj militekzercoj de
Varsovia Traktato
komenci?is en Pollando
- 1983
: Kopio de la ordono de
Horatio Nelson
por la anta?batalo de
Trafalgar-floto
estis vendita por 6000 £
- 1983
: Ju?ejo de Varsovia Armea Areo kondamnis
Zbigniew Romaszewski
al 4,5 kaj lian edzinon
Zofia
al 3 jaroj de mallibero pro disvastigo de informoj pri situacio en
Pollando
pere de eksterle?a
Radio Solidareco
? establita de ili radio komencis disa?digi dum la
milita stato en Pollando
la 12-an de aprilo 1982.
- 1985
: En pre?ejo de
Podkowa Le?na
membroj de la
Sendependa Asocio de Studentoj
komencis
malsatstrikon
intence de liberigo de Marek Adamkiewicz, kondamnita al 2,5 jaroj da mallibero pro rifuzo de armea ?uro kun deklaracio de fideleco al
socialismo
kaj alianco kun la soveta armeo
- Revolucioj de 1989
:
- 1991
:
Diego Armando Maradona
estis arestita en
Napolo
pro uzo de
kokaino
post
mat?o
Napolo-
Bari
- punita de
FIFA
per 15-monata malpermeso
- 1992
: En
Sud-Afriko
69% blankaj balotantoj apogis politikon de reformoj celantan al likvido de
apartismo
- 1992
: En
atenco
kontra? israela
ambasadejo
en
Bonaero
pereis 29 personoj kaj 242 vundi?is
- 1992
:
Ukraina Aer-Armeo
formi?is
- 1993
: 60 personoj pereis kaj pli ol 100 vundi?is en
bombaj
atencoj kontra? 2 lo?ataj domoj en
Kolkato
- 1999
: En
Varsovio
estis registrita Asocio de Polaj
Distriktoj
- 2000
:
Papaj dokumentoj
: papo
Johano Pa?lo la 2-a
finis verki sian
testamenton
- 2000
:
Jens Stoltenberg
i?is ?efministro de
Norvegio
- 2004
:
KFOR
:
Kosovaj
albanoj
en pluraj urboj mortigis 22 personojn, 900 estis vunditaj, krome oni detruis 35 pre?ejojn kaj
mona?ejojn
de
Serba Ortodoksa Eklezio
- 2004
:
Burundo
:
Partio por paco, demokratio, repaci?o kaj rekonstruo
estas registrita
- 2005
:
Madrido
: nokte oni forigis lastan monumenton al
Francisco Franco
- 2006
:
Irano
: 22 personoj pereis en
embusko
de
sunaismaj
ribelantoj kontra? militista eskorto en sud-orienta
Provinco Sistano kaj Balu?istano
- 2008
: Ne malpli ol 43 personoj pereis en sinmortiga bomba
atenco
apud
?ijaisma
templo en iraka
Karbalo
- 2009
:
Madagaskaro
:
Andry Rajoelina
rezulte de pu?o i?is prezidento
- 2010
: ?efo de financa kaj planada fakultato de reganta
Korea Laborista Partio
Pak Nam Gi estis pafmortigita pro sensukcesa ?an?o de
nordkoreia ?ono
kaj ekonomia ruinigo de la lando
- 2010
: Dum
politika protestado en Tajlando
manifestaciantoj ver?is homan
sangon
anta? reganta Demokratia Partio kaj rezidejo de ?efministro
Abhisit Vejjajiva
- 2012
:
Siria enlanda milito
: 27 personoj pereis kaj 140 vundi?is rezulte de
eksplodo
de du
a?tomobilaj
kaptiloj proksime al
spionejo
kaj ?efa policejo en
Damasko
- 2012
: Baza misio de usona
kosmosondilo
MESSENGER
esploranta
Merkuron
fini?is
- 2014
:
Politika krizo en Krimeo
: Supera Konsilio de
A?tonoma Respubliko Krimeo
proklamis sendependecon, samtage agnoskitan de
Rusio
- 2015
:
Politika partio
Likud
de ?efministro
Benjamin Netanjahu
gajnis anta?tempan baloton al israela parlamento
Kneset
- 2016
: Ina?guro de la
Muzeo al poloj savintaj judojn
je la nomo de
Familio Ulma
en
Anta?karpatio
- unua en la
mondo
iniciato por eksponi
savon
kaj ne
holoka?ston
(dum la
dua mondmilito
pro germana
mortpuno
kontra? savado de
judoj
pereis pli ol mil
poloj
)
- 2018
:
Pollando
: solena prezentado de la plena
eldono
de t.n.
Ekumenisma
Biblio
- du versioj sen kaj kun
Dua-kanonaj libroj
(?i-kaze anka?
bitlibre
en la formato
EPUB
)
- 2020
: En
Francio
oni fermis posttagmeze la
groton
apud
Lourdes
, konatan kiel
pilgrimlokon
al
Dipatrino
por 6 milionoj de
kredantoj
?iujare, kie
mirakle
resani?as
kristanoj
? dum 9 tagoj 30
sacerdotoj
pre?os
en la intenco forigi
kronviruson
- Invado de Rusio en Ukrainion
:
- 2022
: 22-a tago de la rusa
agreso
: en nokta atako al
Merefa
rusoj i.a. detruis
lernejon
kaj
kulturdomon
; 13
a?tobusoj
kun ?. 300
rifu?intoj
el sie?ita
Mariupol
atingis
Rusion
;
ukrainoj
paffaligis du
?asaviadilojn
Su-25 kaj Su-35 ? pasinttage 10 super Ukrainio; en okupata
Skadovsk
rusoj uzis
larmigan gason
kontra? manifestaciantoj, protestantaj pro haltigo de urbaj oficistoj; pro militagoj 108 ukrainaj infanoj pereis, pli ol 120 estis vunditaj (52 en
Kieva provinco
, 34 en
?arkiva provinco
),
rusoj
dama?is 411 lernejojn, 63 estis tute detruitaj;
Armitaj fortoj
de Ukrainio detruis komandejon de unu el rusiaj
armeoj
;
Oleksij Reznikov
:
Putin
estas
Hitlero
de la
dudekunua jarcento
; ?Ukrai?ska Prawda”:
Mariupolo
estas detruita 80-90
procente
; ukraina armeo paffaligis apud
Bu?a
rusan
helikopteron
Ka-52; post pripafo de
?arkivo
ekestis
incendio
en granda
bazaro
, estingata de 21
fajrobrigadoj
(pro plua pripafo unu savisto pereis, du estis vunditaj); al Ukrainio revenis pli ol 320 mil personojn, ?efe
virojn
; konata ukraina artistino mortigita dum raketa atako al ?ia domo en
Kievo
; ?enerala
Stabo
de Ukrainio: Rusio plu uzas teritorion de
Belorusio
al atakoj;
rusoj
sinkigis la?vican
?ipon
sur
Nigra Maro
kun la ?ipflago de
Panamo
;
- Mondreago: en
Varsovio
nun estas ?. 300 mil rifu?intoj el Ukrainio (alvenis 430);
brita
defend-ministerio: rusoj stopi?is sur ?iuj frontoj; la? usona
spionagentejo
dum tri semajnoj
rusia armeo
perdis pli ol 7 000 soldatojn;
UN
: pli ol 3 mln da personoj fu?is el
Ukrainio
? al
Pollando
alvenis 1,95 mln (pasinttage 60 mil),
Hispanio
registris ?. 4,5 mil;
Volodimir Zelenskij
en
Bundestag
:
Donu al
Germanio
?ancon al gvidado por ke viaj posteuloj estu fieraj
(post 3 semajnoj de plenskala milito kaj 8 jaroj de la milito); ?efino de
brita
diplomatio
:
Ni havas multe da pruvoj, ke
Putin
estas
militkrimulo
;
paneo
a? granda
ciberatako
al Polaj
Fervojoj
, la
trajnoj
halti?is; amasaj atakoj de
retpiratoj
al
Rusio
; Olga Smirnova forlasis
Bol?oj-Teatron
;
Estonio
: en
Talino
dum karitata
koncerto
oni kolektis por Ukrainio pli ol 700 mil e?roj;
Opinisondado
: plimulto de
rusoj
apogas
invadon
al Ukrainio kaj 75,5% aprobas la invadon al alia lando kaj konsideras, ke la la?vica lando devus esti Pollando; mesa?o de
Arnold Schwarzenegger
al
rusoj
:
Tio estas eksterle?a milito
;
prezidanto de Ukrainio
dankis al
Gvatemalo
pro apogo;
Monda Organiza?o pri Sano
: 43 konfirmitaj atakoj al medicina servo en Ukrainio; unua
sankcio
atribuita de
Nov-Zelando
al
Rusio
ekvalidis
- 2023
: 387-a tago de la rusa
agreso
: Pasinttage
?ersona provinco
pripafita 76 fojojn,
?ersono
- 13; la? ukraina
stabo
?. 163 320 rusiaj soldatoj pereis, estis detruitaj 3 506
tankoj
, 6 823 kirasitaj veturiloj, 2 552 artileriaj sistemoj, 504 raketaj elpafiloj, 265 kontra?aviadaj sistemoj, 305 aviadiloj, 290 helikopteroj, 2 145 senpilotaj aviadiloj, 907
krozmisiloj
, 18 surakvaj unuoj, 5 401 veturiloj (kun cisternoj), 258 specialaj unuoj;
Krimeo
: eksplodo en vila?a
sidejo
de la Defend-
Brigado
de Marbordo ?e
Nigramara floto de Rusio
; ?efkomandanto de Ukraina Ter-Armeo:
Ba?mut
restas
epicentro
de batalagoj
; granda atako de
senpilotaj aviadiloj
kontra? Ukrainio
- Mondreago:
Londono
: intenseco de rusa ofensivo falas, la plej malgranda de januaro; registaro de
Slovakio
agnoskis sendon de siaj
?asaviadiloj
MiG-29
al
Ukrainio
;
Internacia Puna Kortumo
en
Hago
ordonis pro
?telo
de
infanoj
aresti
Vladimir Putin
kaj Maria Lvova-Bielova,
komisaro
pri infanrajtoj ? la? ukrainaj dokumentitaj donita?oj
rusoj
forveturigis el Ukrainio 16 226 infanojn, sed Regiona Centro de
Homrajtoj
pritaksas, ke la okupantoj devige
deportis
700 mil (la rusa flanko donas la nombron de 738 mil ?ajne evakuitaj); Rusio aldonis la?vicajn 23
britojn
al ?nigra listo”; en
Novomoskovsk
du iranaj senpilotaj aviadiloj atakis objekton de kritika
infrastrukturo
;
- 600
:
Ali ibn Abi Talib
, araba
kalifo
, kuzo de
Mohamedo
, por
?ijaistoj
la unua
imamo
(m.
661
)
- 763
:
Harun ar-Ra?id
, granda kalifo de Bagdado (m.
809
)
- 1473
:
Jakobo la 4-a
, re?o de Skotlando, filo de
Jakobo la 3-a (Skotlando)
(m.
1513
)
- 1537
:
Toyotomi Hideyoshi
, japana
daimio
dum la
Sengoku-epoko
(m.
1598
)
- 1556
:
Guillaume du Vair
, franca eseisto, politikisto kaj episkopo (m.
1621
)
- 1686
:
Jean-Baptiste Oudry
, franca pentristo kaj
gravuristo
(m.
1755
)
- 1741
:
William Withering
, angla kuracisto kaj botanikisto, malkovrinto de
digitalo
(m.
1799
)
- 1743
:
Johann Georg Meusel
, germana historiisto, leksikografo kaj bibliografo (m.
1820
)
- 1751
:
Anders Dahl
, sveda botanikisto kaj kuracisto (m.
1780
)
- 1782
:
Sophie von Kuhn
, fian?ino de la germana verkisto Novalis (m.
1797
)
- 1801
:
Pius Zingerle
, a?stra
orientalisto
kaj
benediktano
(m.
1881
)
- 1811
:
Karl Gutzkow
, germana verkisto kaj publicisto (m.
1878
)
- 1819
:
Alecu Russo
, rumana verkisto kaj politikisto (m.
1859
)
- 1813
:
Anton Dominik von Fernkorn
, germana-a?stra artgisisto kaj monumenteca skulptisto (m.
1878
)
- 1822
:
Louis Preller
, germana pentristo (m.
1901
)
- 1834
:
Gottlieb Daimler
, germana in?eniero kaj industriisto (m.
1900
)
- 1839
:
Josef Gabriel Rheinberger
, li?ten?tejna komponisto kaj
muzikpedagogo
(m.
1901
)
- 1844
:
Giulio Ceradini
, itala fiziologo (m.
1894
)
- 1852
:
Patrick Augustine Sheehan
, irlanda katolika pastro, politikisto kaj verkisto (m.
1913
)
- 1856
:
Mikaelo Vrubel
, rusa artisto kaj pentristo kreinta en
secesio
kaj
simbolismo
(m.
1910
)
- 1862
:
Silvio Gesell
, germana ekonomikisto, fondinto de la
liberekonomi-teorio
kaj
esperantisto
(m.
1930
)
- 1863
:
Janos Revesz (Riszdorfer)
, hungara pastro, redaktoro, verkisto (m.
1933
)
- 1865
:
Gabriel Narutowicz
, pola in?eniero pri konstruo de
akvobara?oj
, profesoro de
Svisa Federacia Instituto pri Teknologio Zuriko
, unua prezidento de la
Dua Pola Respubliko
, murdita (m.
1912
)
- 1868
:
Rene de Saussure
, franca matematikisto, a?toro de la ?efverko
Fundamentaj Reguloj de la Vort-teorio en Esperanto
, konata de la principo
Neceso kaj sufi?o
, redaktoro de "
Internacia Scienca Revuo
", interlingvisto proponinta
Nov-Esperanton
(n.
1943
)
- 1873
:
Margaret Bondfield
, brita politikistino, membrino de
Brita Laborista Partio
, la unua ministrino (m.
1953
)
- 1883
:
Urmuz
, rumana avangarda verkisto, esperantigata de
Ionel One?
(m.
1923
)
- 1884
:
Andras Mikola
, rumania hungara pentristo (m.
1970
)
- 1890
:
Agnes Keresztessy
, hungara poetino verkinta sub influo de
Endre Ady
(m.
1960
)
- 1891
:
Rene Fulop-Miller
, hungara verkistino, sociologo, kulturhistoriisto kaj voja?isto (m.
1963
)
- 1902
:
Erzsebet Balla
, hungara verkistino (m. nekonata)
- 1903
:
Josef Augusta
, ?e?a
paleontologo
kaj verkisto (m.
1968
)
- 1906
:
Sandor Gyallay-Pap
, rumania hungara poeto, sinmortiginto (m.
1944
)
- 1911
:
Miklos Wesselenyi
, hungara ?urnalisto, pranepo de
Miklos Wesselenyi (politikisto)
(n.
1980
)
- 1914
:
Maria Gabriella Sagheddu
, itala trapistino kaj beatulino (m.
1939
)
- 1917
:
Nat King Cole
, usona ?az-pianisto kaj -kantisto (m.
1965
)
- 1918
:
Jozef Franczak
, pola soldato, partoprenanto de la
defenda milito de Pollando
, poste ligita kun strukturoj de la
Asocio de Armita Batalado
,
kontra?komunista
partizano
, la lasta
Anatemita Soldato
, murdita (m.
1963
)
- 1920
:
?ei? Mu?ibur Rahman
, fondopatro de
Banglade?o
kaj ties unua prezidento (m.
1975
)
- 1920
:
Olga Orozco
, argentina verkistino, kies
poezion
oni tradukis al 15 lingvoj (m.
1999
)
- 1920
:
Sandor Thurzo
, rumania hungara violonisto, verkisto pri muziko (m.
2009
)
- 1925
:
Zsuzsa Szell
, hungara literaturhistoriistino (m.
1997
)
- 1926
:
Siegfried Lenz
, germana verkisto ofte priskribanta
Mazurion
, honora civitano de
Ełk
, membro de
Gruppe 47
, la?reato de la
Goethe-premio
(m.
2014
)
- 1928
:
Lajos Balogh
, rumania hungara pentristo, grafikisto
- 1928
:
Laszlo Varga
, rumania hungara reformita pastro, eklezia verkisto (m.
2017
)
- 1928
:
Lida Winiewicz
, a?stra filologino, verkistino kaj tradukistino (m.
2020
)
- 1932
:
Agnes Szatmari
, rumania hungara scenejdekoraciistino, pentristino
- 1935
:
Hans Wollschlager
, germana verkisto, tradukisto,
orgenisto
(m.
2007
)
- 1936
:
Denes Gabor
, rumania hungara bibliografo, redaktoro
- 1938
:
Rudolf Nurejev
, soveta dancisto de
baleto
kaj de la
nuntempa danco
, koreografo (m.
1993
)
- 1944
:
Attila Botar
, hungara poeto, filo de
Bela Botar
- 1944
:
Laszlo-Sandor Pet?
, rumania hungara, hungara geografo
- 1946
:
L?rinc Baranyai
, rumania hungara grafikisto, pentristo
- 1946
:
Janos Burus
, rumania hungara instruisto, lokhistoriisto
- 1947
:
Andras Agoston
, rumania hungara violonisto kaj
koncertmajstro
- 1948
:
William Gibson
, usona-kanada sciencfikcia verkisto, kreinto de la ideo pri
kiberspaco
- 1949
:
Maria Elisabeth Prigger
, a?stra artistino
- 1951
:
Kurt Russell
, usona aktoro, rolinta en la filmo
Forrest Gump
- 1954
:
Istvan Bajusz
, rumania hungara arkeologo, muzeologo, universitata adjunkto
- 1965
:
Istvan Sarany
, rumania hungara ?urnalisto
- 1966
:
Zsolt Kot?
, rumania hungara
kameraisto
, filo de
Jozsef Kot?
- 1978
:
Nicole Diekmann
, germana ?urnalistino kaj sociologino
- 1983
:
Peter Fehervari
, rumania hungara aktoro, dancisto, kantisto
- 1985
:
Arpad Krisztian Kurta
, rumania hungara pentristo, fotisto
- 180
:
Marko A?relio
, romia imperiestro, filozofo kaj verkisto, reprezentanto de
stoikismo
(n.
121
)
- 461
:
Sankta Patriko
, patrona sanktulo de Irlando (n. ?irka?
385
)
- 624
:
Amr ibn Hi?am
,
kuraj?a
politeisto
opozicia al
Muhammado
- 743
:
Withburga
, anglosaksa abatino kaj sanktulino
- 1040
:
Harold Harefoot
, re?o de Anglio, filo de
Knuto la Granda
(n. ?irka?
1015
)
- 1058
:
Lulach
, re?o de Skotlando, unua skota
monarko
(n. ?irka?
1033
)
- 1267
:
Pierre de Montreuil
, franca arkitekto, pioniro de
gotika arkitekturo
(n. ?irka?
1200
)
- 1272
:
Go-Saga
, imperiestro de Japanio kontra?a al la
?oguna re?imo
(n.
1220
)
- 1406
:
Ibn-?aldun
, araba filozofo, islama historiisto, ekonomikisto, geografo kaj politikisto, patro de
sociologio
(n.
1332
)
- 1425
:
A?ikaga Jo?ikazu
, japana
?oguno
el la
epoko de Muroma?i
(n.
1407
)
- 1542
:
Ruzante
, itala aktoro kaj dramaturgo, verkanta en la
dialekto
de
Padovo
, tradukata de
George Sand
(n.
1502
)
- 1609
:
Olaus Martini
, ?efepiskopo de
Upsalo
, verkisto (n.
1557
)
- 1620
:
Jan Sarkander
, ?e?a
presbitero
, viktimo de
torturoj
, sanktulo de
Katolika Eklezio
, patrono de
Moravio
,
Silezio
,
diocezo
Bielsko-Biała
kaj de la bona
konfeso
(n.
1576
)
- 1640
:
Philip Massinger
, angla dramisto kunlaborinta interalie kun
Thomas Dekker
kaj
John Fletcher
(n.
1583
)
- 1680
:
Francois de La Rochefoucauld
, franca duko kaj verkisto (n.
1613
)
- 1713
:
Juraj Jano?ik
, slovaka
nacia heroo
kaj eksterle?ulo (n.
1688
)
- 1713
:
Anthony Ashley-Cooper, 3-a Grafo de Shaftesbury
, brita verkisto, filozofo kaj kritikisto (n.
1671
)
- 1741
:
Jean-Baptiste Rousseau
, franca poeto kaj verkisto,
ekziligito
(n.
1670
)
- 1768
:
Gyorgy Buzinkai
, hungara kuracisto, verkisto kaj poeto (n.
1700
a?
1701
)
- 1781
:
Johannes Ewald
, dana verkisto, poeto kaj teologo (n.
1743
)
- 1782
:
Daniel Bernoulli
, svisa matematikisto kaj fizikisto kontribuinta al
aerodinamiko
(n.
1700
)
- 1828
:
James Edward Smith
, angla
botanikisto
, fondinto de
Linea Societo de Londono
(n.
1759
)
- 1846
:
Friedrich Bessel
, germana matematikisto, geodeziisto kaj astronomo, konata de la
funkcio de Bessel
(n.
1784
)
- 1849
:
Vilhelmo la 2-a
, re?o de Nederlando kaj grandduko de Luksemburgo (n.
1792
)
- 1853
:
Christian Doppler
, a?stra matematikisto kaj fizikisto, malkovrinto de la
efiko de Doppler
(n.
1803
)
- 1862
:
Fromental Halevy
, franca operkomponisto kaj pedagogo, instruisto de
Georges Bizet
kaj
Charles Gounod
(n.
1799
)
- 1886
:
Pierre-Jules Hetzel
, franca verkisto kaj eldonisto de
Jules Verne
(n.
1814
)
- 1897
:
Vittorio Bottego
, itala oficiro kaj
esploristo
de la
Korno de Afriko
(n.
1860
)
- 1909
:
Jozsef Todor
, hungara teologo kaj
kanoniko
(n.
1852
)
- 1914
:
Antun Gustav Mato?
, kroata verkisto kontribuinta al moderna
literaturo
(n.
1873
)
- 1917
:
Franz Brentano
, germana filozofo, sociologo kaj psikologo, adepto de
empiriismo
proksima al
reismo
, kies priskribojn de
ju?oj
evoluigis
Kazimierz Twardowski
(n.
1838
)
- 1919
:
Heinrich Lefler
, a?stra pentristo, grafikisto kaj scenaran?isto (n.
1863
)
- 1926
:
Aleksej Brusilov
, rusa generalo, konata pro la
Brusilov-ofensivo
(n.
1853
)
- 1928
:
Emil Wittig
, germana aktoro (n.
1870
)
- 1929
:
Antoni Lange
, pola poeto, tradukisto, filozofo-mistikulo kaj poligloto populariganta
orientalismon
, kies
Libroj de profetoj
en
Esperanto
-traduko de
Antoni Grabowski
eblas legi rete (n.
1861
)
- 1939
:
Fritz Ullmann
, germana kemiisto, a?toro de plurfoje eldonata "Enciklopedio de teknika kemio" (n.
1875
)
- 1941
:
Nicolae Titulescu
, rumana diplomato kaj politikisto, prezidanto de la
Ligo de Nacioj
(n.
1882
)
- 1942
:
Josef Svatopluk Machar
, ?e?a poeto, esperantigata de
Milo? Luka?
(n.
1864
)
- 1944
:
Helena Płotnicka
, pola
?efkonspirantino
de apud
koncentrejo
A??vico
-Birkenau, laboranta por
Kamparanaj Batalionoj
kaj
Pola Enlanda Armeo
, murdita (n.
1902
)
- 1945
:
Gyula Deri-Deheleanu
, rumania hungara kulturpolitikisto (n.
1888
)
- 1949
:
Aleksandra Ekster
, rusa-franca pentristino, reprezentantino de la
rusa avangardo
(n.
1882
)
- 1949
:
Gyorgy David
, rumania hungara historiisto, vortaristo (n.
1889
)
- 1956
:
Irene Joliot-Curie
, franca Nobelpremiita
fizika kemiistino
(n.
1897
)
- 1960
:
Janos Mattis Teutsch
, rumania hungara pentristo, skulptisto kaj grafikisto (n.
1884
)
- 1973
:
Karl Anton Rohan
, germana ?urnalisto celanta proksimigon de
kristanismo
kun
nacisocialismo
(n.
1898
)
- 1974
:
Louis Kahn
, usona
arkitekturisto
de la
moderna ar?itekturo
, ligita kun la
Universitato de Pensilvanio
(n.
1901
)
- 1976
:
Luchino Visconti
, itala teatra kaj filma re?isoro, konata de la filmo
La morto en Venecio
(n.
1906
)
- 1977
:
Sandor Veegh
, rumania hungara literaturhistoriisto, tradukisto (n.
1906
)
- 1983
:
Tibor Denes
, hungara verkisto, literaturhistoriisto (n.
1907
)
- 1992
:
Laszlo Lukacs
, hungara lingvisto, tradukisto kaj lernolibroverkisto (n.
1911
)
- 1995
:
Robert Monroe
, usona
parapsikologo
,
esoterulo
kaj verkisto pri voja?oj ekster la korpo (n.
1915
)
- 1998
:
Nora Moerbeek-Bartels
, nederlanda esperantistino,
mecenato
de
?inaj esperantistoj
, sekretariino de
Nosobe
, kaj de la
Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj
,
redaktorino
de ties "
Esperanta Ligilo
",
dumviva membro de UEA
(n.
1930
)
- 2005
:
George F. Kennan
, usona historiisto kaj diplomato (n.
1904
)
- 2005
:
Czesław Słania
, pola
gravuristo
, eminenta projektisto de
po?tmarkoj
kaj
monbiletoj
, laboranta en
Svisio
(n.
1921
)
- 2010
:
Aleksandra ?aryn
, pola juristino, tradukistino,
justulino inter la popoloj
, patrino de
Jan ?aryn
(n.
1916
)
- 2012
:
Ivan Demjanjuk
, ukraina
militkrimulo
, kondamnita pro partopreno en murdo de 28 000
judoj
en
koncentrejo Sobibor
(n.
1920
)
- 2012
:
?enudo la 3-a
papo
de
Kopta Ortodoksa Eklezio de Aleksandrio
(n.
1923
)
- 2017
:
Derek Walcott
, karibia Nobelpremiita poeto, verkisto kaj artisto (n.
1930
)
- 2017
:
Franz-Georg Rossler
, germana komponisto kaj instruisto kontribuinta interalie al
Turingio Internacia
(n.
1949
)
- 2020
:
Carmelo Lison Tolosana
, hispana antropologo kaj verkisto, aparte pri
Aragono
,
Galegio
kaj
eseoj
pri
sor?ado
kaj
demonoj
(n.
1929
)
- 2020
:
Eduard Limonov
, rusia politikisto kaj verkisto, prezidanto de la Nacia-Bol?evika Partio (n.
1943
)
- 2020
:
Betty Williams
, irlanda Nobelpremiita aktivulino pri
homrajtoj
, favore al solvo de nord-irlanda armita konflikto, kunfondintino de
pacisma
organiza?o (n.
1943
)
- 2021
:
John Magufuli
,
prezidento de Tanzanio
(n.
1959
)
- 2023
:
Raoul Servais
, belga animaciisto (n.
1928
)
- 2024
:
Ernest Bryll
, pola poeto, verkisto, kanta?toro, ?urnalisto, tradukisto, filma kritikisto, diplomato (n.
1935
)
La
17-a de marto
estas (la?
gregoria kalendaro
):