Ekde printempo 15-a de marto 2011 en Sirio - kadre de la protesta ondo de la jaro 2010 kaj 2011 en arablingvaj ?tatoj - okazis protestoj de la lo?antaro kontra? la registaro , kaj demonstraciantoj postulis la forigon de la re?imo de la ?tata prezidanto Ba?ar al-Asad . La registaro perforte kontra?batalis la protestojn, kaj milicanoj pafis kontra? demonstraciantoj. La registaro asertis, ke en la lando agas armigitaj grupi?oj influitaj el eksterlando. Ekde la komenci?o de la protestoj la? indikoj de siriaj opoziciuloj ?is la mezo de julio 2012 mortis minimume 20000 homoj. ?ar la protestoj ne povis atingi iun ajn allason de la registaro, e? la registaraj soldatoj, rabistoj mortis, turmnentis, arestis amase la lo?antojn, la protestoj ?esis je 2012 kaj evoluis al armita konflikto inter opozicio kaj registaro.

Politika fono [ redakti | redakti fonton ]

En la ?tato Sirio ekde la 8-a de marto 1963 seninterrompe regas registare deklarita " escepta stato ". La re?imo per forta uzo de policaj unuoj malebligas publikajn demonstraciojn ne favorajn al la registara politiko. Internaj perturboj en la lastaj jaroj ripete estis neniigitaj per forta ?tata perforto, kio parte rezultis en dekmiloj da mortoj, ekzemple en la tiel nomata "masakro de Hama ".

Ka?zoj [ redakti | redakti fonton ]

La situacion ka?zas pluraj kialoj, kio rezulti?as parte el tio ke Sirio estas relative malunueca ?tato.

Rego de la partio Baazo [ redakti | redakti fonton ]

La landon ekde la jaro 1963 en unupartia politika sistemo regas la partio Baazo . Veraj opoziciaj partioj ne estas permesataj. Kvankam temas pri la sama partio, kiu sub Saddam Hussein anka? regis la ?taton Irako , inter la siria kaj iraka bran?oj de la partio ?iam estis forta rivaleco pri la pozicio "gvidi la arabajn ?tatojn".

Kvankam tra jardekoj la tutarabismo estis decida elemento de la partia politiko, kaj en Sirio kaj en Irako, en Sirio reale la siria naciismo havis pli grandan signifon plej malfrue ekde la fini?o de la Malvarma Milito : Projekto de "Granda Sirio" ampleksu la areojn de al nunaj ?tatoj Sirio, Libano , Israelo , Palestino kaj Jordanio .

Etnaj malplimultoj [ redakti | redakti fonton ]

En partoj de la areo de Sirio dominas arameoj kaj turkmenoj , en aliaj kurdoj . Aparte la kurdoj revas pri unuigo de siaj vivregionoj en Sidio, Irano, Irako kaj Turkio al kreinda ?tato Kurdio .

Situacio de la alavitoj [ redakti | redakti fonton ]

Anka? en Sirio gravas la tradicia kontrasto inter la anoj de sunaismo kaj ?ijaismo . La ?ijaismaj alavitoj en la pasinteco en Sirio estis persekutita malplimulto. Multaj el la sunaanoj de Sirio, la klara plimulto inter la siriaj islamanoj, konsideras la alavitojn herezuloj , kaj akuzas ke en la alavita instruo anka? gravu anta?islamaj kredaj konceptoj.

Simile kiel en Irako, kie la eksa diktatoro Saddam Hussein donis gravajn politikajn postenojn al parencoj kaj eksaj najbaroj, anka? en Sirio ekzistas simila fenomeno: Multajn gravajn postenojn ricevis lo?intoj de la alavite dominita vila?o Kardaha en norda Sirio, kie naski?is Hafiz al-Asad , la patro de la nuna prezidanto de Sirio. ?is nun la baaza re?imo de Sirio prenis estis stabiligita ?uste per tiu grupi?o de ekssamvila?anoj.

La granda tensio inter la siria lo?antaro kaj la ?tata re?imo interalie bazi?as je tio, ke la privilegia pozicio de tiu grupi?o estas plikritikata pro la tensio inter la plimulto de sunaanoj kaj la malplimulto de alavitoj.

Eka situacio [ redakti | redakti fonton ]

Tut?enerale la politikaj protestoj en aliaj arabaj ?tatoj ekde la fino de la jaro 2010 - interalie en Tunizio, Egiptio, Libio, Jemeno kaj Barejno - kura?igis anka? la protestantojn en Sirio pli malferme esprimi sian malkontenton. Anka? la malliberigo de pluraj lernejanoj kaj adoleskuloj, kiuj skribis kontra?registarajn frazojn al strataj muroj, konsidereblas ekilo de pli frotaj protestoj.

Partoprenantaj grupi?oj [ redakti | redakti fonton ]

?is nun la sekvaj grupi?oj partoprenas la protestojn:

En la nordoriento de la lando la protestoj aparte koncentri?as en la regionoj lo?ataj fare de kurdoj.

Krome aparte en la urbo Daraa koncentri?as la politikaj protestoj, plejparte la protestantoj tie estas sunaanaj araboj. La tiuurba protesto ?ajnas aparte religie motivigita.

La? la opinio de la siria ministerio pri internaj aferoj, la protestojn en Homs kaj en Banijas aparte ka?zas la agado de radikalaj salafistoj .

Grupi?o anglalingve nomi?anta ?National Initiative for Change“ , do "Nacia Iniciato por ?an?i?o", komprenas sin kiel tegmenta organiza?o por siriaj opoziciuloj en- kaj eksterlande. ^{[1] [2]} Reprezentantoj de la grupi?o asertas ke la 150 grupanoj en Sirio reprezentas vastan gamon da grupi?oj kiuj protestas kontra? la a?toritata gvidado de prezidanto Asad. ^[3]

La administranto de la Facebook -grupo, kiu konsideratas la plej grava disdonilo de informoj pri la protestoj en Sirio, la?dire estas en Svedio vivanta ano de la Islama Frataro . ^[4]

Rimarkeblas subteno de la usona registaro por la kontra?antoj de la ?tata prezidanto Ba?ar al-Asad. Ekzemplo estas financa subteno de la televida stacio Barada TV en Londono , kiu komencis sian programon en aprilo 2009 .

?irka? a?gusto 2012 oni informas, ke en bataloj en Sirio je la flanko de ribeluloj partoprenas anoj de la Organiza?o de la mu?ahidoj de la irana popolo . ^[5]

En 2014, la Islama ?tato eniris la militon kontra? ?iuj aliaj militantojn kaj i?as la celo de kampanjo de aeratakoj efektivigita de koalicio gvidata de Usono .

Dum la somero de 2015, Rusio intensigis sian helpon al la siria re?imo, inkludante la transdonon de tankoj kaj aviadiloj , kaj fortigas la rusaj garnizonoj en Latakia kaj Tartus . Ekde la 30-a de septembro 2015, la milita interveno de Rusio per intensa bombada kampanjo pli helpas la sirian re?imon kontra? ?iuj ties oponantoj, kaj aparte kontra? la Islama ?tato , kiu invadis Sirion kaj provokis la forflugon de milionoj da rifu?intoj eksterlanden.

Sekvoj [ redakti | redakti fonton ]

La ekonomia kaj socia infrastrukturo en plejparto de la lando estis detruita a? grave dama?ita. Milionoj da sirianoj i?is rifu?intoj a? internaj translokitoj . Milionoj da ili trovis azilon en Libano , Turkio kaj Jordanio , centmiloj fu?is al E?ropo, ka?zinte la rifu?intan krizon en 2015 . Plejparto de la siriaj rifu?intoj iris al Turkio, kie ili foje spertas malakcepton, e? perforton ^[6] .

Helpo de internaciaj humanitariaj organiza?oj ne sufi?is. En novembro 2019 UNICEF avertas ke gravaj humanitaraj programoj por centmiloj da infanoj en Sirio devos esti eltran?itaj ?ar tuta ?ia mono el?erpi?is. La havebla mono sufi?us por prizorgi 356 mil infanojn dum aliaj 220 mil restos sen asistado. UNICEF raportis ke 5,5 milionoj da infanoj tra la lando bezonas helpon.

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]