Kunlaborismo estas volonta kunlaborado de persono a? re?imo kun malamikaj kaj eksterlandaj fortoj kontra? ilia propra lando ^[1] . ?i le?e estas rigardebla kiel formo de alta perfido .

La vorto dati?as de 1871 kaj estas evoluo de la franca vorto collaborateur , kiu estis unue aplikita dum la napoleonaj militoj al francaj kontrabandistoj kun Britio .

La nocio de Kunlaborismo (kun majuskla Ko ) sekve estis multe uzata okaze de la Dua Mondmilito , ekzemple kun la re?imo de Vichy , la Nacia Registaro de Vidkun Quisling en Norvegio a? Sociala Respubliko Itala simile estis en kelkaj aliaj landoj de germane okupita E?ropo, escepto estis nur Pollando .

Francio : La re?imo Vichy kunlaboranta kun Germanio dum la Dua Mondmilito [ redakti | redakti fonton ]

Fakte la regoteritorio de la registaro de Vichy nur ampleksis 60 procentojn de la teritorio de kontinenta Francio (vidu la apudan mapon) kaj la transmarajn teritoriojn . La resto de Francio estis administrata de nazie germania armeestro en Parizo , kaj la pleja nordo de la ?tato ( departementoj Nord kaj Pas-de-Calais ) de germania armeestro en Bruselo . En la nazie okupita zono de Francio ?iuj le?oj de la re?imo de Vichy nur ekvalidis, kiam la germana armeestro eksplicite jesis kaj subskribis ilin. Sed anka? en la teritorio de la re?imo de Vichy , la franca registaro fakte ne estis sendependa de la milite venkinta nazia Germanio: eblas nomi la Vichy-an re?imon kolaboranto kaj satelita ?tato de Nazia Germanio . Dum la jaroj 1940-44 la re?imo de Vichy helpadis germanojn kaptadi judojn sur la teritorio de Francio, sume estis kaptitaj pli ol 60 mil judoj kaj senditaj per vagonaro al la koncentrejoj interalie al A??vico .

La ?efa estis la Koncentrejo de Drancy a? transirejo de Drancy estis dum certa tempo fifama koncentrejo en la urbo Drancy 20 km nordoriente de Parizo , la loko de la gentekstermo en Francio , kie proksimume 65.000 precipe francaj judoj per fervojo estis transportataj en la ekstermejojn precipe en la nuntempa Pollando ( A??vico kaj aliaj).

Proksimume 63.000 da ili estis murditaj a? mortis anta?e pro la katastrofaj kondi?oj de lo?ado, transporto kaj pritrakto. Inter ili trovi?is ?irka? 6.000 infanoj. Nur 1.467 travivintoj estis liberigitaj, pere de sveda sendita kaj reprezentanto de la Ru?a Kruco kune kun la Aliancitaj Militfortoj la 18-an de a?gusto 1944. Na? el dek transportitaj francaj judoj estis deportitaj tra Drancy al Oriento. El la ?irka? 200.000 deportitoj, ?irka? 76.000 estis forkondukitaj de la nazioj . La koncentrejo, unue sub franca administracio, estis ekde la 2-a de julio 1943 gvidata de Alois Brunner , asistata de kvar SS -oficiroj. La franca personaro estis maldungita. Ili nomumis malliberigitojn kiel koncentrejan policon ("Membres du Service d'Ordre"). La ceteraj grandaj francaj kolektejoj por judoj trovi?is en la koncentrejo Royallieu en la departemento Oise , la transitejo Pithiviers (departemento Loiret ) kaj, en la sama departemento, Beaune-la-Rolande . Post la germana okupado de Francio en majo kaj junio 1940, granda konstrua?o, la Cite la Muette , unue planita kiel publika lo?konstruejo, sed poste uzata kiel polica kazerno , estis konfiskita de la germana armeo Wehrmacht kaj transformita en la ?efan malliberejon por judoj, sed anka? por anoj de aliaj etnaj a? sociaj malplimultoj.

Kiel aliaj malliberejoj en Francio, la transira koncentrejo Drancy estis starigita la? ordono de la okupadforto sub respondeco de la alta SS-policgvidanto kaj estis submetita al la kontrolo de la SS ?is julio 1942 sub Theodor Dannecker , ?is junio 1943 Heinz Rothke kaj ekde la 3-a de julio Alois Brunner . ?i estis elektita pro sia proksimeco al la granda stacidomo. La koncentrejo estis malfermita post hom?asado kontra? parizaj judoj en a?gusto 1941, kiam 4.000 homoj estis arestitaj. Pluaj ondoj de arestoj kontra? judoj estis faritaj de la franca polico la? decido de la Re?imo de Vichy de mar?alo Philippe Petain ekde 1941 ?is 1944 ne nur en la okupata zono, sed anka? en la "neokupata" suda zono. Tiuj direkti?is anka? kontra? la judoj fu?intaj el Germanio kaj A?strio al Suda Francio , kiuj en koncentrejoj atendis sian vizon , sian ?ipvoja?on a? sian eliron en landon sen persekutado (plej ofte Usono a? Meksiko , Kubo , ?inio a? transiran vizon por Hispanio a? Portugalio .

La koncentrejo en Drancy estis kvareta?a U-forma konstrua?o ?irka? proksimume 400 m longa, proksimume 40 m lar?a interna korto de la ar?itektoj Marcel Lods kaj Eugene Beaudoin , origine konceptita por 700 homoj, en kiu tamen, dum sia kulmina tempo, pli ol 7.000 homoj estis enfermitaj. ?i servis ankora? en oktobro 1939 al la franca polico por internigi aktivajn komunistojn , kaj komence de la milito oni enfermis tie francajn militkaptitojn , poste kaptitajn jugoslavajn kaj grekajn civilulojn. La koncentrejo estis ?irka?ata de pikdrato kaj ?e ?iuj kvar anguloj de gvatturoj kaj gardata de francaj ?endarmoj . Surbaze de dokumentoj kaj atestoj, la malhumanaj kondi?oj kaj la brutaleco de la francaj gardistoj en Drancy estas pruvitaj, interalie la tuja disigo de etaj infanoj disde iliaj gepatroj ekde ilia alveno.

Klaus Barbie , la fifama bu?isto de Liono , forkondukis ?iujn judajn infanojn kiujn li povis kapti ?e traser?adoj de francaj infanhejmoj, al Drancy, de kie ili estis por murdi?o senditaj al la koncentrejo A??vico (vidu anka?: Infanoj de Izieu ).

Ankora? en novembro 1941, proksimume 800 internigitaj malsanuloj sub 18 jaroj estis liberigitaj. En decembro 1941, kiel ven?o pro franca atako al germana policoficiro, 40 malliberuloj de Drancy estis ekzekutitaj. La armeestro en Francio, Otto von Stulpnagel , ricevis de la ?efstabo de la Wehrmacht en Berlino ade postulojn mortpafi osta?ojn kiel ven?o pro atencoj de la rezistado kontra? germanaj soldatoj kaj policistoj. Responde, Stulpnagel postulis siavice en 1941 la deportadon de "pli grandaj amasoj da judoj kaj komunistoj al Oriento", ?ar tiu "efikas multe pli malinstige al la franca lo?antaro ol la amasaj mortpafadoj kiujn ?i ne komprenas".

En la sama monato, la majoro Walter Bargatzky , juristo , kiu apartenis al la germana arme-administrado en la hotelo Majestic , faris unuafoje detalan raporton de okulatestanto pri la amasaj mortigoj norde de Kievo en Babi Jar . Tiu priskribo rapide cirkulis en la germana stabo. Komence oni ankora? opiniis, ke temas eble pri amasmortigoj pro lokaj kialoj kaj limigitaj al lokaj kondi?oj. Sed kiam Reinhard Heydrich post la Wannsee-konferenco faris ekskluzivan prelegon anta? altranguloj de la Hotelo Majestic, la 7-an de majo 1942, en kiu li parolis pri provoj mortigi judojn per speciale preparitaj ?ar?a?tomobiloj , kies ellasgasoj devis mortigi la deportitojn kaj en tiu kunteksto unuafoje uzis la vorton gasumado , por la ?eestantoj jam ne estis dubo pri la sorto de la judoj de Drancy. ?e tiu okazo, Heydrich enkondukis la novan polic- kaj SS-gvidanton de Parizo, Carl Oberg , kiu jam ne, kiel liaj anta?uloj, dependis de ofica helpo de la armekomandanto de la francaj instancoj, sed havis nun rektan permeson je deportado. Li estis fifama pro sia ?ikana konduto, ekz-e malpermeso de muziko, de kartludado a? danco a? la rifuzo de helppaka?oj de parencoj kaj helporganiza?oj al la malliberuloj.

?ar okazis aeratakoj de la aliancanoj al la parizaj stacidomoj, tra kiuj la deportaj trajnoj veturis tage kaj nokte, okazis ke ?lositaj vagonoj pro la bombado rompi?is kaj malliberuloj fu?is. Por povi pli rapide distingi ilin disde aliaj homoj, la respondeculoj havis la fian ideon transporti judojn jam nur nudaj. Pro tio, tiuj transportoj ricevis la kromnomon "nudtransportoj". Bargatzky, kiu apartenis al la germana rezistado kontra? la naziismo (atenco de la 20-a de julio 1944) kaj kiu, ?e sukceso de la atenco estis elektita kiel reprezentanto de la akuzo kontra? la respondeculoj de la okupad-krimoj, estis kolektinta tiujn detalojn, por fari ilin bazo de akuzo je "subfosado de la armespirito".

La? esploroj de Serge Klarsfeld , 42 trajnoj kun 40.450 deportatoj forlasis Drancy tra la stacidomo Bourget-Drancy inter la 17-a de marto 1942 kaj la 23-a de junio 1943. 21 trajnoj transportis 22.450 deportatojn en la morton tra la stacidomo Bobigny en la nordo. 58 el tiuj transportoj atingis la koncentrejon A??vico - Birkenau (en okupita Pollando fare de Germanio), po du morttrajnoj iris al la koncentrejo Majdanek (en okupita Pollando fare de Germanio) kaj al la ekstermkoncentrejo Sobibor (en okupita Pollando fare de Germanio) kaj unu al Ka?no en la okupita fare de germanoj la teritorio de Litovio kaj al la urbo Talino en Estonio (okupita fare de de Germanio). ?is julio 1943, la trajnoj estis akompanataj de SS-gardistoj kaj de francaj ?endarmoj. Poste aldoni?is anka? polico el Germanio.

Multaj francaj judaj intelektuloj kaj artistoj estis tenataj kaptite en Drancy, ekz-e Max Jacob , la filozofo Tristan Bernard kaj la koreografo Rene Blum .

Norvegio : La Nacia Registaro , anka? konata kiel la Quisling-re?imo a? Quisling-registaro dum la Dua Mondmilito [ redakti | redakti fonton ]

La Nacia Registaro , anka? konata kiel la Quisling-re?imo a? Quisling-registaro , estis la kunlaborisma re?imo estrita de Vidkun Quisling dum la nazia okupacio de Norvegio en la Dua Mondmilito . En la norvega lingvo , la oficiala nomo de la re?imo ekde la 1-a de februaro 1942 ?is ties disi?o en majo 1945 estis Nasjonale regjering .

La Nacia Registaro de Vidkun Quisling : la 5-an de decembro 1940 , Vidkun Quisling flugveturis al Berlino por oficiala traktado pri la estonteco de Norvegio . Li dum tiu renkonto konsentis mobilizi volontulojn por kunbatali ?e la germana SS (organiza?o) / Schutzstaffel (SS). En januaro , la SS-estro Heinrich Himmler alvenis al Norvegio por superkontroli la preparadon de la mobilizo. Quisling klare opiniis, ke se Norvegio bone subtenis Nazian Germanion sur la batalkampoj, tiam estus neniu kialo por germana aneksado de Norvegio. Li tiucele rifuzis la instalon en Norvegio de germana SS-brigado rekte dependa de Hitler ^[3] . Li cetere malmoligis sian sintenon rilate al Britio , kiu tiam gastigis la ekzilitan re?on, kaj kiun li ne plu konsideris kiel amikon de Skandinavio. Quisling fine harmoniigis la norvegan politikon pri judoj kun tiu de Germanio : li faris paroladon en Frankfurto la 26-an de marto 1941 , en kiu li advokatis devigan ekzilon sed atentigis ke li ne estis subtenanto de fina solvo ^[3] .

Amin al-Husajni [ redakti | redakti fonton ]

Muhammad Amin al-Husajni (en araba , ???? ???????, transskribita anka? kiel Husseini, Hussaini kaj aliaj) ( Jerusalemo , ?. 1895 - Beirut , 4a de julio 1974) estis naciista araba palestina estro kaj religia islama estro kiel granda muftio de Jerusalemo. Entuziasma kontra?judisma , li estris nombrajn pogromojn kontra? judoj dum la Brita Mandato Palestino , kaj i?is la ?efa islama aliancano de la Tria Regno dum la Dua Mondmilito . ^[4] (vidu la du apudajn fotojn)

Sociala Respubliko Itala [ redakti | redakti fonton ]

La Sociala Respubliko Itala ( itale   Repubblica Sociale Italiana , RSI) estis ?tato kreita de italaj fa?istoj post la 25-a de julio 1943 (la dato de la eksigo de Benito Mussolini kiel itala ?tatestro). ?ia ?efurbo estis Salo ?e Garda-Lago ; tial oni foje nomas ?in "Respubliko de Salo".

• Anta?historio

Je la 3-a de septembro 1943 Italio sekrete subskribis armisticon (fakte kapitulacon) kun la okcidentaj aliancanoj. Je la 8-a de septembro la interkonsento estis diskonigita de Radio Al?ero je la 17.30; duonhoron poste la usona generalo Dwight D. Eisenhower konfirmis ?in per la vortoj: "La itala registaro ordonis al siaj armitaj fortoj kapitulaci sen kondi?oj."

Je la 19.45 mar?alo Pietro Badoglio anoncis radie, ke dum la nokto la armeo estos dissolvita; kelkajn tagojn poste, kiam germanoj transprenis la regadon de Romo , li fu?is suden al Brindisi . Mussolini estis arestita de italaj a?toritatoj, sed je la 12-a de septembro liberigita de germanaj para?utistoj.

La fa?ismaj gvidantoj, kiuj volis da?rigi la rezistadon, establis la Socialan Respublikon en la norda parto, kvankam ili tie estis batalataj de italaj partizanoj . Mussolini je la 23-a de septembro i?is estro de la respubliko.

RSI havis proprajn juron, po?ton kun po?tmarkoj, armeon (ENR = Esercito Nazionale Repubblicano = Nacia Respublika Armeo) kaj radion, e? a?tomobilsignojn .

• La germana influo

La respubliko tamen ne estintus vivkapabla longe sen protekto de germanaj trupoj, kiuj aplikis represaliojn kontra? partizanoj kaj e? kontra? la lo?antaro (vidu Masakro de Marzabotto ). Fakte la germana influo al la respubliko estis konsiderinda. RSI parte transprenis le?ojn de la germana regno kaj ne malhelpis fortransportadon de italaj judoj al la koncentrejoj .

• La fino de RSI

Oficiale oni konsideras fino de la respubliko la 25-an de aprilo 1945 , kiam Mussolini foriris de Salo por rifu?i en Svislando . La lastaj germanaj unuoj en Italio kapitulacis je la 2-a de majo .

Ferenc Szalasi [ redakti | redakti fonton ]

Ferenc Szalasi (pron. sa`la?i ferenc) (naski?is Kassa (nun Ko?ice en Slovakio ) en la 1-a de junio 1897 ? mortis Budape?to la 3-a de decembro 1946 ). Li estis hungara fa?isma politikisto, gvidanto de Hungario fine de la Dua Mondmilito .

• 1939 : kunfondis la Sagokrucan Partion, apogate far la nazioj politike kaj mone
• 1944 . 15-a de oktobro : per pu?o venis al la ?tatestreco. Li sindoneme apigis la germanajn naziojn per militaj kaj ekonomiaj rimedoj.

La deveno de eksterlandaj (alilandaj) soldatoj de Waffen-SS (La Waffen-SS /germana vorto por "Armita SS"/ estis la milita fako de la organiza?o Schutzstaffel ("Protekta Skadro") a? mallonge SS ) [ redakti | redakti fonton ]

Devenlando	Nombro	Militgrupoj	Nacieco
Albanio	3 000	21a Divizio Montara SS " Skanderbeg " (1 albana)	albanoj
Belgio	23 000	5a Divizio Kirasa SS ?Vikingo”, 27a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS (1 flamanda/flandra) ?Langemarck”	flandroj
	15 000	5a Divizio Kirasa SS ?Vikingo”, 28a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS (1 valona) ?Valonio”	valonoj
Britio	50	Libera Korpuso Brita	britoj
Bulgario	600-1000	Bulgara Regimento de Kiras-grenadistoj SS	bulgaroj
Kroatio	30 000	7a Volontula Divizio Montara SS "Princo Eugeno", 13a Divizio Montara SS (1 kroata) "Handschar", 23a Divizio Montara SS (2 kroataj) "Kama"	kroatoj , bosn(ian)oj
Danio	10 000	Volontula Dana Legio, 5a Kirasa Divizio SS ?Vikingo”, 11a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS ?Nordland”	danoj
Hindio	3500	Volontula Hindia Legio	hindoj
Estonio	20 000	20a Divizio de Grenadistoj SS (1 estona)	estonoj
Finnlando	1000	Volontula Finna Bataliono Waffen-SS	finnoj
Hungario	15 000	22a Volontula Divizio de Kavalerio SS, 25a Divizio de Grenadistoj SS (1 hungara) "Hunyadi", 26a Divizio de Grenadistoj SS (2 hungaraj) "Hungario"	hungaroj
Latvio	39 000	15a Divizio de Grenadistoj SS (1 latva), 19a Divizio de Grenadistoj SS (2 latvaj)	latvoj
Nederlando	50 000	5a Kiras Divizio SS ?Vikingo”, 23a Divizio de Kiras-grenadistoj SS ?Nederlando”, 34a Divizio de Grenadistoj SS "Landstorm Nederland"	nederlandanoj
Norvegio	6 000	Volontula Norvega Legio, 5a Kirasa Divizio SS ?Vikingo”, 11a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS ?Nordland”	norvegoj
Francio	8 000	33a Divizio de Grenadistoj SS (1a franca) "Charlemagne"	francoj
Italio	20 000	29a Divizio de Grenadistoj SS (1 itala)	italoj
Ukrainio	25 000	14a Divizio de Grenadistoj SS (1 ukraina)	ukrainoj [5]
USSR	12 000	29a Divizio de Grenadistoj SS (1 rusa), 30a Divizio de Grenadistoj SS (2 rusaj), 30a Divizio de Grenadistoj SS (1 belorusa)	rusoj , belorusoj
	40-50 000	15a Kozaka Korpuso de Kavalerio SS	kozakoj
	8 000	1a Tatara Montara Brigado SS, Orient-turkia Milit-Ligo Waffen-SS	tataroj , azerba?ananoj , turkmenoj , kirgizoj , uzbekoj
Rumanio	3 000	Rumania Regimento de Grenadistoj SS, 103a Regimento Kontra?-Tanka	rumanoj
Serbio	15 000	7a Volontula Montara Divizio SS "Princo Eugeno", 21a Montara Divizio SS (1 albana) " Skanderbeg ", Serba Volontula Korpuso	serboj , albanoj
Hispanio	1000	101a Hispana Volontula kompanio SS, 3a kompanio de 1a bataliono, 28a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS (1 valencia) ? Valencio ”	hispanoj
Svedio	100-130	5a Kirasa Divizio SS ?Vikingo”, 11a Volontula Divizio de Grenadistoj Kiras-SS ?Nordland”	svedoj
Svisio	700-800	5a Kirasa Divizio SS ?Vikingo”, 11a Volontula Divizio de Kiras-grenadistoj SS ?Nordland”	germanlingvaj svisoj

Krome en Waffen-SS milit-servis malgrandnombre: slovenoj , grekoj , ?e?oj , litovoj , slovakoj kaj unuopuloj luksemburgianoj kaj poloj .

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]