Singapur

Breyta tenglum
Ur Wikipediu, frjalsa alfræðiritinu
Republic of Singapore
新加坡共和?
Republik Singapura
??????????? ????????
Fáni Singapúr Skjaldarmerki Singapúr
Fani Skjaldarmerki
Kjororð :
Majulah Singapura  ( malasiska )
Afram, Singapur
Þjoðsongur :
Majulah Singapura
Staðsetning Singapúr
Hofuðborg Singapur
Opinbert tungumal enska , mandarin , malasiska , tamilska
Stjornarfar lyðveldi

Forseti Tharman Shanmugaratnam
Forsætisraðherra Lawrence Wong
Sjalfstæði fra Malasiu
 ? Aðskilnaður 9. agust 1965  
Flatarmal
 ? Samtals
 ? Vatn (%) 		176. sæti
728,6 km²
1,4
Mannfjoldi
 ? Samtals (2021)
 ?  Þettleiki byggðar 		115. sæti
5.453.600
7.804/km²
VLF ( KMJ ) aætl. 2021
 ? Samtals 600,063 millj. dala ( 38. sæti )
 ? A mann 102.742 dalir ( 2. sæti )
VÞL (2019) 0.938 ( 11. sæti )
Gjaldmiðill singapurdalur (SGD)
Timabelti UTC +8
Þjoðarlen .sg
Landsnumer +65

Singapur ( einfolduð kinverska : 新加坡共和?; pinyin : X?nji?p? Gongheguo, malasiska : Republik Singapura ; tamilska : ??????????? ????????) er borgriki a eyju við suðurodda Malakkaskaga i Suðaustur-Asiu . Landið liggur sunnan við malasiska heraðið Johor og norðan við Riau-eyjar i Indonesiu . Nafnið er dregið af tveimur orðum ur sanskrit singa sem merkir ?ljon“ og pura sem merkir ?borg“. Singapur gengur lika undir sinu gamla malasiska nafni Temasek . Landið er mjog þettbylt og borgin nær yfir svo til allt landsvæði þess. Land Singapur hefur verið stækkað með landfyllingum i sjo.

Singapur var asamt suðurhluta Malakkaskaga hluti af Srivijaya a miðoldum og siðan Chola-veldinu . Arið 1587 brenndu Portugalir byggðina til að slita a tengsl Malakkaskaga við Soldansdæmið Johor i suðri. Nuverandi byggð i Singapur var stofnuð af breska landstjoranum i Bengkulu-borg a Sumotru , Stamford Raffles . Breta vantaði hofn a sjoleiðinni til Kina . Eyjan heyrði þa aðeins að nafninu til undir soldaninn i Johor. Raffles stofnaði þarna frihofn og bratt tok ibuafjoldinn að vaxa mjog hratt. William Farquhar var gerður að landstjora. Raffles sneri aftur arið 1822 en nylendan var orðin illa þokkaður staður. Hann tok þa til hendinni, gerði nytt skipulag ( Jackson-skipulagið ) og setti stjornarskra sem bannaði fjarhættuspil og þrælahald. Borgin ox enn a 19. old og varð ein mikilvægasta hafnarborgin i heimshlutanum. Helstu viðskipti Singapur folust i umskipun . Japanir logðu Singapur undir sig eftir orrustuna um Singapur 1942 og syndu þar með fram a að Bretar gætu ekki alltaf varið lond sin i Asiu. Eftir Siðari heimsstyrjold foru þvi ibuar Singapur að krefjast sjalfstjornar i auknum mæli. Fyrstu þingkosningar i Singapur voru haldnar 1948 og landið fekk heimastjorn að hluta 1955 . Margir toldu að Singapur væri best borgið i sambandi við onnur riki a Malakkaskaga og Singapur tok þvi þatt i stofnun Malasiu 1963 . Vaxandi þjoðernishyggja i Malasiu og otti við að viðskiptaveldið Singapur drægi matt ur Kuala Lumpur varð til þess að forsætisraðherra Malasiu, Tunku Abdul Rahman , akvað að reka Singapur ur sambandsrikinu.

Singapur er ein af mikilvægustu viðskiptaborgum heims, fjorða stærsta fjarmalamiðstoð heims og fimmta mest notaða hofnin. Landið er eitt af Asiutigrunum fjorum asamt Hong Kong , Suður-Koreu og Tævan . Verg landsframleiðsla a mann með kaupmattarjofnuði er su þriðja mesta i heimi, en landið er lika heimsmeistari i launaojofnuði meðal þroaðra rikja. Ibuar Singapur eru um 5,5 milljonir, þar af 2 milljonir aðfluttra. 75% ibua eru af kinverskum uppruna. I landinu er þingræði að breskri fyrirmynd en fra 1959 hefur Aðgerðaflokkur alþyðunnar verið samfleytt við vold. Flokkurinn hefur dregið ur borgararettindum og fjolmiðlafrelsi svo Singapur er gjarnan talið vera flokksræði i reynd.

Heiti [ breyta | breyta frumkoða ]

Islenska heitið Singapur er dregið af malasiska heitinu Singapura sem aftur kemur ur sanskrit (??????? si?hapura ) og merkir ?ljonaborg“. [1] I kinverskri heimild fra 3. old er talað um staðinn Pu Luo Zh?ng (蒲羅中) sem hljomar eins og malasiska yfir ?eyjan við enda Malakkaskaga“. [2] Heitið Temasek kemur fram i sagnakvæðinu Nagarakretagama sem var ritað a javisku arið 1365 og i vietnamskri heimild fra sama tima. Nafnið merkir hugsanlega ?sjobær“, ur malasiska orðinu tasek ?sjor“ eða ?vatn“. [3] Kinverski ferðalangurinn Wang Dayuan heimsotti staðinn Tan Ma Shi (淡馬錫) arið 1330 eða Tam ma siak . Hugsanlega er það umritun a Temasek. Það gæti lika verið samsetning a malasisku orðunum Tanah ?land“ og kinverska orðinu Xi ?tin“ sem visar til verslunarvoru eyjarinnar. [4] [3]

Nokkrar borgir a þessu svæði notuðust við ymsar utgafur heitisins Si?hapura aður en konungsrikið Singapura var stofnað. I menningu hindua og buddista tengjast ljon voldum og vernd sem gæti utskyrt vinsældir nafnsins. [5] [6] Nafnið Singapura hafði tekið við af Temasek einhvern tima fyrir 15. old, eftir að konungsrikið Singapura var stofnað a eyjunni af flottaprinsi fra Srivijaya , en astæður nafnskiptanna eru oþekktar. Malajaannalarnir segja að Sang Nila Utama fra Palembang hafi gefið Temasek nafnið Singapura þegar hann mætti undarlegu dyri sem hann taldi vera ljon. Portugalskar heimildir segja að þessi saga byggist a sogulega konungnum Parameswara sem lysti yfir sjalfstæði fra Majapahit og setti upp ljonahasæti sem tilkall til Srivijaya-veldisins. Hann var rekinn i utlegð fra Jovu og rændi þa voldum i Temasek. [7]

Þegar borgin var hernumin af Japonum i siðari heimsstyrjold, nefndu þeir borgina Syonan (昭南) ?ljos suðursins“. [8] [9] Singapur er oft kolluð ?garðaborgin“ með visun i almenningsgarða og trjagarða meðfram gotum borgarinnar. [10] Annað gælunafn borgarinnar er ?litli rauði punkturinn“ eftir grein sem birtist i The Wall Street Journal Asia arið 1998. [11] [12] [13] [14]

Saga [ breyta | breyta frumkoða ]

Samkvæmt Malajaannalum var konungsrikið Singapura stofnað a eyjunni af Sang Nila Utama . [15] Þott sanngildi frasagna Malajaannalanna se umdeilt eru margar heimildir fra 14. old sem greina fra verslunarhofn a Temasek , undir ahrifum fra bæði Majapahit og Ayutthaya [16] sem var a ahrifasvæði Indlands . [17] [18] [19] [20] [21] Rikin a Temasek einkenndust af seiglu og stoðugleika. [22] Sogulegar heimildir benda lika til þess að undir lok 14. aldar hafi konungur að nafni Parameswara orðið fyrir aras annað hvort fra Majapahit eða Ayutthaya, sem neyddi hann til að flyja til Malakka þar sem hann stofnaði soldansdæmið Malakka . [23] Fornleifar benda til þess að aðalbyggðin a Fort Canning hafi verið yfirgefin a þessum tima, en litill verslunarstaður hafi lifað afram i Singapur einhvern tima a eftir. [7] Arið 1613 brenndu portugalskir ræningjar byggðina og eyjan hvarf ur heimildum næstu tvær aldirnar. [24] Þa var Singapur orðið hluti af soldansdæminu Johor að nafninu til. [25] Hafsvæðið i kring og verslunarleiðir voru undir yfirraðum Hollendinga eftir að þeir hernamu Malakka . [26]

Yfirrað Breta [ breyta | breyta frumkoða ]

Breski landstjorinn Stamford Raffles kom til Singapur 28. januar 1819 og attaði sig fljott a að eyjan var fra natturunnar hendi goður staður fyrir nyja hofn. [27] Eyjan var þa að nafninu til undir yfirraðum Tengku Abdul Rahman , soldansins af Johor, sem aftur var undir stjorn Hollendinga og Bugisa . [28] Soldansdæmið var veikt vegna innri ataka. Forsætisraðherra soldansins og embættismenn hans voru truir eldri broður hans, Tengku Long sem var i utlegð a Riau-eyjum . Með aðstoð raðherrans tokst Raffles að smygla Tengku Long inn i Singapur. Raffles bauðst til að styðja Tengku Long til að na soldansdæminu, auk þess að greiða honum 5.000 dali arlega, og forsætisraðherranum 3.000. I staðinn gæfi soldaninn Bretum leyfi til að reisa verslunarstað a Singapur. [29] Formlegur samningur var gerður 6. februar 1819. [30] [31]

Skipulagskort fra 1825. Frihofn Singapur var við Singapurfljot i 150 ar meðan Fort Canning (i miðju) var stjornsyslumiðstoð.

Arið 1824 var gerður nyr samningur við soldaninn sem færði Bretum yfirrað yfir allri eyjunni. [32] Arið 1826 varð Singapur hluti af Sundabyggðunum , sem þa voru undir stjorn Breska Indlands . Singapur varð hofuðstaður landsvæðisins arið 1836. [33] Fyrir komu Raffles bjuggu aðeins um þusund manns a eyjunni, mest innfæddir Malajar asamt nokkrum aðfluttum Kinverjum . [34] Arið 1860 hafði mannfjoldinn vaxið i 80.000, þar sem yfir helmingur var kinverskir Singapurbuar . [32] Margir af þessum fyrstu innflytjendum fluttu þangað til að starfa a pipar- og gambirjurtaplantekrum . [35] Arið 1867 voru Sundabyggðirnar skildar fra Breska Indlandi og sett undir beina breska stjorn. [36] Undir lok 19. aldar, þegar gummiiðnaðurinn ox i Singapur og Malasiu, [37] varð eyjan alþjoðleg miðstoð fyrir flokkun og utflutning a gummii. [32]

Fyrri heimsstyrjold hafði ekki mikil ahrif a Singapur þar sem atokin breiddust ekki ut til Suðaustur-Asiu . Eina atvikið sem atti ser þar stað var þegar muslimskir sepojar fra Breska Indlandi sem mynduðu setulið þar gerðu uppreisn 1915 . [38] Þegar þeir heyrðu orðrom um að það ætti að senda þa til að berjast gegn Tyrkjaveldi , gerðu hermennirnir uppreisn, myrtu foringja sina og nokkra breska borgara aður en uppreisnin var barin niður af herdeildum fra Johor og Burma . [39]

Eftir styrjoldina reistu Bretar Singapurflotastoðina sem hluta af vornum borgarinnar. [40] Hafist var handa 1921 en bygging stoðvarinnar gekk hægt fram að innras Japana i Mansjuriu arið 1931. Stoðin kostaði 60 milljon dali og var ekki fullbyggð arið 1938, en var samt orðin stærsta þurrkvi i heimi, þriðja stærsta flotkvi i heimi, og með nægilegt eldsneyti til að knyja allan breska flotann i sex manuði. [40] [41] [42] Storar fallbyssur i Fort Siloso , Fort Canning og Fort Labrador vorðu stoðina, auk flugvallar flughersins a Tengah-flugstoðinni . Winston Churchill kallaði hana ?Gibraltar austurlanda“ og i hernaðarmali var flotastoðin einfaldlega kolluð ?austan við Sues“. Breski heimaflotinn var samt staðsettur i Evropu og Bretar gatu ekki komið ser upp oðrum flota i Indlandshafi. Hugmyndin var að heimaflotinn gæti siglt hratt til Singapur ef neyðarastand skapaðist. Þegar siðari heimsstyrjold braust ut arið 1939 var flotinn upptekinn við varnir Bretlands og gat ekki varið Singapur fyrir innras Japana . [43] [44]

Siðari heimsstyrjold [ breyta | breyta frumkoða ]

Breskir striðsfangar fluttir burt fra Kallangflugvelli eftir uppgjof Japana 1945.

I Kyrrahafsstriðinu lauk Malakkaherfor Japana með orrustunni um Singapur . Þegar breska herliðið, sem taldi 60.000 hermenn, gafst upp 15. februar 1942 kallaði Winston Churchill það ?mesta afall og uppgjof i sogu Bretlands“. [45] Mannfall i liði Breta i bardogum um Singapur var mikið og nær 85.000 voru tekin hondum. [46] Um 5.000 voru drepin eða særðust, [47] meirihlutinn Astralar . [48] [49] [50] Mannfall Japana var 1.714 drepin og 3.378 særð. [46] Hernam Singapur olli þattaskilum i sogu margra landa, þar a meðal Japans , Bretlands og Singapur. Dagbloð i Japan lystu sigrinum sem vendipunkti i gangi striðsins. [51] [52] Milli 5.000 og 25.000 ibuar af kinverskum uppruna voru myrtir i Sook Ching-fjoldamorðunum sem fylgdu i kjolfarið. [53] Breski herinn ætlaði ser að frelsa Singapur arið 1945, en striðinu lauk aður en aðgerðin hofst. [54] [55]

Eftirstriðsarin [ breyta | breyta frumkoða ]

Eftir uppgjof Japana 15. agust 1945 tok við stutt skeið oeirða i Singapur, með utbreiddum ranum og hefndarmorðum. Breskar, astralskar og indverskar herdeildir undir stjorn Louis Mountbatten toku formlega við uppgjof japanskra hermanna a staðnum fra Siehiro Itagaki hershofðingja, fyrir hond Hisaichi Terauchi 12. september 1945. [54] [55] Japanski herforinginn Tomoyuki Yamashita var kærður fyrir striðsglæpi af bandariskri nefnd, en ekki fyrir glæpi sem herir hans fromdu i Malaja eða Singapur. Hann var dæmdur og hengdur a Filippseyjum 23. februar 1946. [56] [57]

Mikið af innviðum i Singapur hofðu verið eyðilagðir i striðinu, þar a meðal aðflutningsleiðir og birgðageymslur. Matarskortur leiddi til vannæringar, sjukdoma og oldu glæpa og ofbeldis. Roð verkfalla arið 1947 varð til þess að opinber þjonusta stoðvaðist, þar a meðal almenningssamgongur, en seinna sama ar tok efnahagurinn að braggast vegna vaxandi eftirspurnar eftir tini og gummii. [58] Su staðreynd að Bretum mistokst að verja nylenduna gegn Japonum breytti imynd þeirra i augum ibua Singapur. Bresk herstjorn i Malaja tok enda 1. april 1946 og Singapur varð serstok krununylenda . [58] I juli 1947 var komið a fot framkvæmdanefnd og loggjafarnefnd og boðað til kosningar sex fulltrua i loggjafarnefndina arið eftir. [59]

A 6. aratugnum stoðu kinverskir kommunistar , með nain tengsl við verkalyðsfelog og kinverska skola, fyrir skæruhernaði gegn rikisstjorninni sem leiddi til neyðarastands i Malaja . Uppþot eins og National Service-uppþotin , Hock Lee-strætisvagnauppþotin og Kinversku miðskolauppþotin i Singapur tengdust þessum atburðum. [60] Singapurski stjornmalamaðurinn David Marshall , sem var leiðtogi Verkalyðsfylkingarinnar og hlynntur sjalfstæði, vann fyrstu almennu kosningarnar i Singapur arið 1955. [61] Hann for fyrir sendinefnd til London þar sem Bretar hofnuðu hugmyndum hans um fulla sjalfstjorn. Eftir að Bretar hofðu fallist a heimastjorn i ollum malum nema utanrikis- og varnarmalum, sagði hann af ser og Lim Yew Hock tok við. [62] I kosningum 1959 vann Aðgerðaflokkur alþyðu yfirburðasigur. [63] Landstjori Singapur , William Allmond Codrington Goode , varð fyrsti þjoðhofðingi landsins. [64]

Singapur i Malasiu [ breyta | breyta frumkoða ]

Singapur blomstraði sem umskipunarhofn og vorugeymsla. A 7. aratugnum voru uppskipunarbatar notaðir til að flytja farm og birgðir milli skipa a hafnarlegunni og Singapurar.

Leiðtogar Aðgerðaflokksins truðu þvi að framtið Singpur lægi innan Malajasambandsins, vegna sterkra tengsla þangað. Talið var að sameining myndi efla efnahagslifið með þvi að skapa sameiginlegan markað, draga ur atvinnuleysi sem hrjaði Singapur. Nokkuð stor kommunistaarmur flokksins var þo motfallinn sameiningu og myndaði klofningsflokkinn Barisan Sosialis . [65] [66] Sameinuð þjoðfylking Malaja var valdaflokkur Malaja og andsnuinn kommunistum. Þjoðfylkingin var upphaflega efins um sameiningu vegna otta við að kinverskir ibuar Singapur myndu breyta samsetningu Malaja sem þeir byggðu fylgi sitt a, en studdu siðar sameininguna vegna otta við yfirtoku kommunista i Singapur. [67]

Þann 27. mai 1961 lagði forsætisraðherra Malaja, Tunku Abdul Rahman , ovænt fram tillogu að nyju sambandsriki, Malasiu , sem myndi sameina allar nuverandi og fyrrverandi nylendur Breta i heimshlutanum: Sambandsriki Malaja , Singapur, Norður-Borneo og Sarawak . [67] Flokkur hans taldi að Malajar fra Borneo myndu jafna ut kinverska ibua Singapur. [62] Breska rikisstjornin taldi að sameining myndi koma i veg fyrir að Singapur yrði griðland kommunisma. [68] Aðgerðaflokkurinn helt þjoðaratkvæðagreiðslu um mogulega sameiningu arið 1962 þar sem kosið var milli olikra tillagna að sameiningu, en enginn þeirra fol i ser að hafna sameiningunni alveg. Þann 16. september 1963 sameinuðust Singapur, Malaja, Norður-Borneo og Sarawak i sambandsrikinu Malasiu samkvæmt skilyrðum Malasiusattmalans . Samkvæmt sattmalanum naut Singapur meira sjalfræðis en onnur fylki Malasiu. [69]

Indonesia var motfallinn stofnun Malasiu vegna eigin tilkalls til heraða a Borneo og hof oformleg vopnuð atok, Konfrontasi . [70] Þann 10. mars 1965 sprakk sprengja sem indonesiskir hermdarverkamenn hofðu komið fyrir i MacDonald House með þeim afleiðingum að þrju letust og 33 særðust. Þetta var su banvænasta af roð sprengjuarasa sem voru hluti af Konfrontasi. [71] Tveir hermenn ur sjoher Indonesiu , Osman bin Haji Mohamed Ali og Harun bin Said, voru dæmdir og teknir af lifi fyrir arasina. [72] Skemmdir a MacDonald House voru metnar a 250.000 dali. [73] [74]

Eftir sameiningu kom oft upp osætti milli Aðgerðaflokksins og rikisstjornar Malasiu um bæði þjoðfelagsmal og efnahagsmal. Þratt fyrir samkomulag um sameiginlegan markað voru afram homlur a verslun Singapur við aðra hluta Malasiu. Vegna þessa akvað Singapur að greiða ekki ut að fullu lan til Sabah og Sarawak sem attu að styðja efnahagsþroun þeirra. Bratt sigldu samningaviðræður i strand og asakanir foru vaxandi i ræðu og riti a baða boga. Þetta leiddi til ataka innan Singapur sem naðu hamarki með kynþattaoeirðunum i Singapur 1964 . [75] Þann 7. agust 1965 raðlagði forsætisraðherrann, Tunku Abdul Rahman, þingi Malasiu að reka Singapur ur sambandsrikinu til að koma i veg fyrir frekara bloðbað. [76] Tveimur dogum siðar samþykkti þingið með 126 atkvæðum gegn engu að reka Singapur ur Malasiu. [62] [77] [78] [79]

Sjalfstæði [ breyta | breyta frumkoða ]

Lee Kuan Yew , fyrsti forsætisraðherra Singapur.

Við aðskilnaðinn fra Malasiu varð Singapur sjalfstætt riki 9. agust 1965. Lee Kuan Yew varð fyrsti forsætisraðherra landsins og Yusof bin Ishak fyrsti forsetinn. [80] [81] Arið 1967 tok landið þatt i stofnun Sambandi Suðaustur-Asiurikja (ASEAN). Kynþattaoeirðir brutust ut að nyju arið 1969. [82] Lee Kuan Yew lagði aherslu a hraða efnahagsuppbyggingu og stuðning við fyrirtæki, samhliða takmorkunum a lyðræði, sem motaði Singapur næstu halfa oldina. [83] [84] Hagvoxtur var mikill og stoðugur og atvinnuleysi fell niður i 3%. Hagvoxtur helst i kringum 8% fram til 1999. A 9. aratugnum hof Singapur að skipta yfir i hatækniiðnað eins og kisilfloguiðnaðinn til að halda samkeppnisstoðu sinni gagnvart nagrannarikjum. Changi-flugvollur var opnaður 1981 og flugfelagið Singapore Airlines hof flug þaðan. [85] Singapurhofn varð ein af stærstu flutningahofnum heims og þjonustuiðnaður og ferðaþjonusta uxu lika hratt a þessum tima. [86] [87]

Aðgerðaflokkurinn hefur verið við vold samfleytt fra sjalfstæði. Margir lita svo a að stjornarhættir hans seu gerræðislegir vegna strangra reglna um stjornmalastarfsemi og fjolmiðlun. [88] Til að bregðast við þessu hafa verið gerðar breytingar a stjornkerfinu, eins og með inngongu kjordæmalausra þingmanna 1984 til að hleypa allt að þremur þingmonnum fra stjornarandstoðuflokkum sem hofðu tapað kosningu inn a þing. Arið 1988 voru stofnuð listakjordæmi til að skapa kjordæmi með þingmenn ur fleirum en einum flokki og tryggja aðgang minnihlutaflokka að þinginu. Arið 1990 var akveðið að tilnefna nokkra þingmenn til að hleypa að fulltruum utan flokka. [89] Stjornarskra Singapur var breytt arið 1991 til að gera rað fyrir kjori forseta Singapur sem hefur neitunarvald hvað varðar hagnytingu þjoðarauðlinda og skipanir i opinber embætti. [90]

Arið 1990 tok Goh Chok Tong við af Lee sem annar forsætisraðherra Singapur. [91] A embættistima hans gekk landið gegnum fjarmalakreppuna i Asiu 1997 og HABL-faraldurinn 2003. [92] [93] Arið 2004 varð elsti sonur Lee Kuan Yew, Lee Hsien Loong , þriðji forsætisraðherra landsins. [93] A embættistið hans hafa meðal annars att ser stað alþjoðlega fjarmalakreppan 2008 , lausn deilna við Malasiu um eignarhald a landi við Tanjong Pagar-jarnbrautarstoðina og bygging tveggja storra hotelmiðstoðva, Marina Bay Sands og Resorts World Sentosa . [94] Aðgerðaflokkurinn hlaut sina verstu kosningu i þingkosningum arið 2011 með rett um 60% atkvæða, vegna deilna um aðflutt vinnuafl og hækkandi framfærslukostnað. [95] Þann 23. mars 2015 do Lee Kuan Yew og við tok einnar viku opinbert sorgartimabil. [84] Aðgerðaflokkurinn naði aftur að tryggja ser yfirburði i kosningum sama ar með 69,9% atkvæða. [96] I kosningum 2020 fell fylgi Aðgerðaflokksins aftur niður i 61% meðan stjornarandstoðuflokkurinn Verkamannaflokkur Singapur naði 10 af 93 þingsætum sem var met. [97]

Landfræði [ breyta | breyta frumkoða ]

Kort.

Singapur nær yfir 63 eyjar en stærsta eyjan er Pulau Ujong . Þaðan eru tvær vegtengingar við Malasiu; Johor?Singapur-brautin i norðri og Malasiu-Singapur-brautin i suðri. Stærstar af minni eyjunum eru Jurong-eyja , Pulau Tekong , Pulau Ubin og Sentosa . Hæsti punktur Singapur er Bukit Timah-hæð sem nær 163,63 metra hæð. Þegar Singapur var undir breskri stjorn heyrðu Jolaeyja og Kokoseyjar undir landstjornina en arið 1957 var stjorn þeirra flutt til Astraliu . Singapur deildi við Malasiu um yfirrað yfir smaeyjunni Pedra Branca langt austan við megineyjuna en Alþjoðadomstollinn urskurðaði Singapur i hag arið 2008.

Singapur hefur stækkað mikið vegna landfyllinga . Landsvæðið hefur stækkað ur 581,5 km² a 7. aratug 20. aldar i 721,5 km² arið 2018, sem er stækkun upp a 23%. Aætlað er að land Singapur verði 766 km² fyrir 2030. I sumum tilvikum voru bunar til tengingar milli minni eyja til að bua til stærri einingar, eins og i tilviki Jurong-eyju. Singapur flytur inn sand til uppfyllingar og eftirspurnin er slik að Indonesia, Malasia og Vietnam hafa oll takmarkað eða bannað utflutning sands til Singapur. I kjolfarið for Singapur að nota sælond , aðferð fra Hollandi sem felst i að afmarka hafsvæði með landfyllingum og dæla svo sjonum upp ur gerðinu sem myndast.

Nattura [ breyta | breyta frumkoða ]

Vegna þettbylisvæðingar hefur Singapur misst 95% af natturulegum skogi. Yfir helmingur af upprunalegum groðri og dyralifi er nu að finna a natturuverndarsvæðum eins og Bukit Timah-þjoðgarðinum og Sungei Buloh-votlendinu . Arið 1967 brast stjornin við hnignun natturunnar með þvi að kynna hugmyndina um ?garðaborgina“ til að bæta borgarlifið. Siðan þa hefur 10% af landi Singapur verið tekið fra fyrir þjoðgarða og verndarsvæði. Stjornin hefur lagt fram aætlanir til að vernda það villta dyralif sem eftir er.

Meðal þekktra garða i Singapur eru Grasagarður Singapur , sem er a Heimsminjaskra UNESCO , og Floagarðarnir sem eru vinsæll ferðamannastaður.

Veðurfar [ breyta | breyta frumkoða ]

I Singapur rikir hitabeltisregnskogaloftslag an arstiða, með litlar breytingar a hitastigi og loftþrystingi, mikinn raka og næga urkomu. Þar sem kyrrabeltið hefur þar meiri ahrif en staðvindar og fellibylir sjaldgæfir, er þetta miðbaugsloftslag. Hiti sveiflast venjulega milli 25 og 35°C. Þott hitinn breytist litið er monsuntimi með aukinni urkomu fra november til januar.

Milli juli og oktober er oft moða i Singapur vegna kjarrelda i nagrannalandinu Indonesiu, aðallega Sumotru . Singapur notar ekki sumartima en er klukkustund a undan dæmigerðu timabelti a þeirri lengdargraðu sem veldur þvi að solin sest seint a kvoldin i januar og februar, eða um 19:25.

Singapur aætlar að landið þurfi að eyða 100 milljorðum dala yfir hundrað ara timabil til að verja strond sina fyrir ahrifum loftslagsbreytinga. [98] [99]

Ibuar [ breyta | breyta frumkoða ]

Truarbrogð [ breyta | breyta frumkoða ]

Algengustu truarbrogðin i Singapur eru buddatru . 31% ibua lystu sig buddista i nyjasta manntalinu. Onnur utbreiddustu truarbrogðin eru kristni . Þar a eftir koma islam , daoismi og hinduatru . 20% ibua sogðust ekki aðhyllast nein truarbrogð. Hlutfall kristinna, daoista og folks utan trufelaga fjolgaði um um það bil 3% hvert milli 2000 og 2010, sem hlutfall ibua. [100]

Allar þrjar helstu greinar buddatruar eiga sin klaustur og dharma-miðstoðvar i Singapur: theravada , mahayana og vajrayana . Flestir buddistar i Singapur eru af kinverskum uppruna og tilheyra mayahana-hefðinni þar sem truboðar fra Kina hafa boðað hana oldum saman. [101] Vinsældir theravada-buddisma hafa þo farið vaxandi siðasta aratuginn. Margir ibua Singapur eru i japanskættaða buddasamfelaginu Soka Gakkai International . Tibetskur buddismi hefur lika farið hægt vaxandi undanfarin ar. [102]

Menntun [ breyta | breyta frumkoða ]

Tilvisanir [ breyta | breyta frumkoða ]

  1. ↑ ?Singapore“ . bartleby.com. Afrit af upprunalegu geymt þann 11. april 2001 . Sott 13. mai 2020 .
  2. ↑ ?Singapore: History, Singapore 1994“ . Asian Studies @ University of Texas at Austin. Afrit af upprunalegu geymt þann 23. mars 2007 . Sott 13. mai 2020 .
  3. ↑ 3,0 3,1 Victor R Savage, Brenda Yeoh (15. juni 2013). Singapore Street Names: A Study of Toponymics . Marshall Cavendish. bls. 381. ISBN   9789814484749 .
  4. ↑ John N. Miksic (15. november 2013). Singapore and the Silk Road of the Sea, 1300?1800 . NUS Press. bls. 171?182. ISBN   978-9971695743 .
  5. ↑ Miksic 2013 , bls.  151?152 .
  6. ↑ Joshua Lee (6. desember 2016). ?5 other places in Asia which are also called Singapura“ . Mothership . Sott 13. mai 2020 .
  7. ↑ 7,0 7,1 Turnbull, C.M. (2009). A History of Modern Singapore, 1819?2005 . NUS Press. bls. 21?22. ISBN   978-9971-69-430-2 .
  8. ↑ Abshire, Jean (2011). The History of Singapore . ABC-CLIO. bls. 104. ISBN   978-0-313-37743-3 .
  9. ↑ Blackburn, Kevin; Hack, Karl (2004). Did Singapore Have to Fall?: Churchill and the Impregnable Fortress . Routledge. bls. 132. ISBN   978-0-203-40440-9 .
  10. ↑ inc, Encyclopaedia Britannica (1991). The New Encyclopædia Britannica (15th. utgafa). Chicago: Encyclopædia Britannica. bls.  832 . Bibcode : 1991neb..book.....G . ISBN   978-0-85229-529-8 . ? "Singapore, known variously as the 'Lion City,' or 'Garden City,' the latter for its many parks and tree-lined streets“
  11. ↑ Glennie, Charlotte; Ang, Mavis; Rhys, Gillian; Aul, Vidhu; Walton, Nicholas (6. agust 2015). ?50 reasons Singapore is the best city in the world“ . CNN . Sott 13. mai 2020 . ?The Lion City. The Garden City. The Asian Tiger. The 'Fine' City. All venerable nicknames, and the longtime favourite is the 'Little Red Dot' “
  12. ↑ ?A little red dot in a sea of green“ . The Economist . London. 16. juli 2015. ?..with a characteristic mixture of pride and paranoia, Singapore adopted 'little red dot' as a motto“
  13. ↑ ?Editorial: The mighty red dot“ . The Jakarta Post . 8. september 2017 . Sott 13. mai 2020 .
  14. ↑ ?Habibie truly admired the 'Little Red Dot' “, Today (Singapore newspaper) , 20. september 2006 .
  15. ↑ Malay Annals . Þyðing eftir Leyden, John. 1821. bls. 43.
  16. ↑ Miksic 2013 , bls.  183?185 .
  17. ↑ Dixon, Robert M.W.; Alexandra, Y. (2004). Adjective Classes: A Cross-linguistic Typology . Oxford University Press. bls.  74 . ISBN   0-19-920346-6 .
  18. ↑ Matisoff, James (1990), ?On Megalocomparison“, Language , 66 (1): 106?120, doi : 10.2307/415281 , JSTOR   415281
  19. ↑ Enfield, N.J. (2005), ?Areal Linguistics and Mainland Southeast Asia“ (PDF) , Annual Review of Anthropology , 34 : 181?206, doi : 10.1146/annurev.anthro.34.081804.120406 , hdl : 11858/00-001M-0000-0013-167B-C
  20. ↑ Lavy, Paul A. ?As in Heaven, So on Earth: The Politics of Visnu Siva and Harihara Images in Preangkorian Khmer Civilisation“ . Journal of Southeast Asian Studies . academia edu. 34 (1): 21?39. doi : 10.1017/S002246340300002X . S2CID   154819912 . Sott 23. desember 2015 .
  21. ↑ ?Results of the 1995?1996 Archaeological Field Investigations at Angkor Borei, Cambodia“ (PDF) . University of Hawai'i-Manoa. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 23. september 2015 . Sott 5. juli 2015 .
  22. ↑ Pierre-Yves Manguin, "From Funan to Sriwijaya: Cultural continuities and discontinuities in the Early Historical maritime states of Southeast Asia", in 25 tahun kerjasama Pusat Penelitian Arkeologi dan Ecole francaise d'Extreme-Orient, Jakarta, Pusat Penelitian Arkeologi / EFEO, 2002, p. 59-82.
  23. ↑ Miksic, John N. (2013). Singapore & the Silk Road of the sea, 1300-1800 . Singapore. bls. 155?163. ISBN   978-9971-69-700-6 . OCLC   867742213 .
  24. ↑ Borschberg, P. (2010). The Singapore and Melaka Straits. Violence, Security and Diplomacy in the 17th century . Singapore: NUS Press. bls. 157?158. ISBN   978-9971-69-464-7 .
  25. ↑ ?Country Studies: Singapore: History“ . U.S. Library of Congress . Sott 1. mai 2007 .
  26. ↑ Leitch Lepoer, Barbara, ritstjori (1989). Singapore: A Country Study . Country Studies. GPO for tus/singapore/4.htm . Sott 18. februar 2010 .
  27. ↑ Mun Cheong Yong; V. V. Bhanoji Rao (1995). Singapore-India Relations: A Primer . NUS Press. bls. 3. ISBN   978-9971-69-195-0 .
  28. ↑ Trocki, Carl A. (2009). Singapore: Wealth, Power and the Culture of Control . Routledge. bls. 73. ISBN   978-1-134-50243-1 .
  29. ↑ ?Singapore ? Founding and Early Years“ . U.S. Library of Congress . Sott 18. juli 2006 .
  30. ↑ Ng, Jenny (7. februar 1997). ?1819 ? The February Documents“ . Ministry of Defence . Sott 18. juli 2006 .
  31. ↑ ?Milestones in Singapore's Legal History“ . Supreme Court, Singapore . Afrit af upprunalegu geymt þann 27. september 2007 . Sott 18. juli 2006 .
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 ?Founding of Modern Singapore“ . Ministry of Information, Communications and the Arts . Afrit af upprunalegu geymt þann 8. mai 2009 . Sott 13. april 2011 .
  33. ↑ ?East & South-East Asia Titles: Straits Settlements Annual Reports (Singapore, Penang, Malacca, Labuan) 1855?1941“ . Cambridge University Press . Afrit af upprunalegu geymt þann 9. juni 2012 . Sott 31. juli 2012 .
  34. ↑ ?The Malays“ . National Heritage Board 2011. Afrit af upprunalegu geymt þann 23. februar 2011 . Sott 28. juli 2011 .
  35. ↑ Sanderson, Reginald (1907). Wright, Arnold; Cartwright, H.A. (ritstjorar). Twentieth century impressions of British Malaya: its history, people, commerce, industries, and resources . bls. 220?221.
  36. ↑ ?Singapore attains crown colony status - Singapore History“ . eresources.nlb.gov.sg .
  37. ↑ ?First Rubber Trees are Planted in Singapore ? 1877“ . History SG . National Library Board Singapore.
  38. ↑ The Indian Army in the Two World Wars . Brill Publishers . 14. oktober 2011. bls. 17?18. ISBN   978-90-04-21145-2 .
  39. ↑ ?1915 Singapore Mutiny“ . National Library Board . National Library Board Singapore.
  40. ↑ 40,0 40,1 Stille, Mark (2016). Malaya and Singapore 1941?42: The fall of Britain's empire in the East . Bloomsbury Publishing. bls. 5?6. ISBN   978-1-4728-1124-0 .
  41. ↑ Tan, Kevin (2008). Marshall of Singapore: A Biography . Institute of Southeast Asian Studies. bls. 90?. ISBN   978-981-230-878-8 .
  42. ↑ Hobbs, David (2017). The British Pacific Fleet: The Royal Navy's Most Powerful Strike Force . Naval Institute Press. bls. 5. ISBN   978-1-61251-917-3 .
  43. ↑ Lamb, Margaret; Tarling, Nicholas (2001). From Versailles to Pearl Harbor: The Origins of the Second World War in Europe and Asia . Macmillan International Higher Education. bls. 39. ISBN   978-1-4039-3772-8 . [ ovirkur tengill ]
  44. ↑ Tan, Kevin (2008). Marshall of Singapore: A Biography . ISBN   978-981-230-878-8 .
  45. ↑ ?On This Day ? 15 February 1942: Singapore forced to surrender“ . BBC News . 15. februar 1942 . Sott 1. mai 2007 .
  46. ↑ 46,0 46,1 Wigmore, Lionel (1957). The Japanese Thrust (enska). Australian War Memorial. bls. 382.
  47. ↑ ?Battle of Singapore“ . World History Group . Sott 8. mai 2015 .
  48. ↑ Legg, Frank (1965). The Gordon Bennett Story: From Gallipoli to Singapore . Sydney, New South Wales: Angus & Robertson. bls. 248. OCLC   3193299 .
  49. ↑ Ooi, Teresa (17. januar 1995). ?1,000 Aussie victims of WWII join suit against Japan“. The Straits Times . Singapore.
  50. ↑ ?South West Pacific War: Australia's Fine Record“ . The Straits Times . Singapore. 12. september 1946.
  51. ↑ Toland, John (1970). The Rising Sun, The Decline and Fall of the Japanese Empire: 1936?1945 . New York, NY: Random House. bls. 277. ISBN   978-0-394-44311-9 . LCCN   77-117669 .
  52. ↑ Zaccheus, Melody (21. januar 2017). ?Japanese Occupation newspaper in library portal“ . The Straits Times . Singapore.
  53. ↑ Leitch Lepoer, Barbara (1989). ?Singapore, Shonan: Light of the South“ . Library of Congress Country Studies . Washington, DC: Government Printing Office . Sott 29. januar 2011 .
  54. ↑ 54,0 54,1 Bose, Romen (2010). The End of the War : Singapore's Liberation and the Aftermath of the Second World War . Singapore: Marshall Cavendish. bls. 18?22. ISBN   978-981-4435-47-5 . OCLC   830169524 .
  55. ↑ 55,0 55,1 ?The real Japanese surrender“ (PDF) . The Sunday Times . Singapore. 4. september 2005. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 19. januar 2008 . Sott 22. oktober 2019 .
  56. ↑ Smith, Colin (2006). Singapore Burning . London: Penguin. bls.  556 -557. ISBN   978-0-14-101036-6 .
  57. ↑ ?Yamashita Hanged“ . Malaya Tribune . 23. februar 1946.
  58. ↑ 58,0 58,1 ?Singapore ? Aftermath of War“ . U.S. Library of Congress . Sott 16. mai 2020 .
  59. ↑ ?Towards Self-government“ . Ministry of Information, Communications and the Arts, Singapore. Afrit af upprunalegu geymt þann 13. juli 2006 . Sott 18. juni 2006 .
  60. ↑ ?Communism“ . Thinkquest . Afrit af upprunalegu geymt þann 9. april 2000 . Sott 29. januar 2012 .
  61. ↑ Low, James (2004). ?Kept in Position: The Labour Front-Alliance Government of Chief Minister David Marshall in Singapore, April 1955-June 1956“ . Journal of Southeast Asian Studies . 35 (1): 41?64. doi : 10.1017/S0022463404000037 . ISSN   0022-4634 . JSTOR   20072556 . S2CID   154326049 .
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 ?Country studies: Singapore: Road to Independence“ . U.S. Library of Congress . Sott 16. mai 2020 .
  63. ↑ ?Headliners; Retiring, Semi“ . The New York Times . 2. desember 1990 . Sott 27. desember 2008 .
  64. ↑ ?The Singapore Legal System“ . Singapore Academy of Law. Afrit af upprunalegu geymt þann 3. juni 2011 . Sott 26. juni 2011 .
  65. ↑ Lee, T. H (1996). The Open United Front: The Communist Struggle in Singapore, 1954?1966 . Singapore: South Seas Society.
  66. ↑ Bloodworth, D (1986). The Tiger and the Trojan Horse . Singapore: Times Books International.
  67. ↑ 67,0 67,1 ?MCA: Wipe out extremists“. Singapore Standard . 18. februar 1959.
  68. ↑ ?Appeal To Singapore“ . The Straits Times . Singapore. 28. mars 1962. bls. 10.
  69. ↑ ?Singapore becomes part of Malaysia“ . HistorySG . Sott 6. februar 2017 .
  70. ↑ James, Harold; Sheil-Small, Denis (1971). The Undeclared War: The Story of the Indonesian Confrontation 1962?1966 . Totowa: Rowman and Littlefield. ISBN   978-0-87471-074-8 . Mackie, J.A.C. (1974). Konfrontasi: The Indonesia-Malaysia Dispute 1963?1966 . Kuala Lumpur: Oxford University Press. ISBN   978-0-19-638247-0 .
  71. ↑ ?Record of the Wreckers“ . The Straits Times . Singapore. 16. mai 1965.
  72. ↑ ?Mac Donald House blast: Two for trial“ . The Straits Times . Singapore. 6. april 1965.
  73. ↑ Tan Lay Yuan. ?MacDonald House bomb explosion“ . Singapore Infopedia . National Library Board. Afrit af upprunalegu geymt þann 15. desember 2011.
  74. ↑ ?Mac Donald House suffered $250,000 bomb damage“ . The Straits Times . Singapore. 9. oktober 1965.
  75. ↑ Lau, A (2000). A moment of anguish: Singapore in Malaysia and the politics of disengagement . Singapore: Times Academic Press.
  76. ↑ ?Road to Independence“ . AsiaOne . 1998. Afrit af upprunalegu geymt þann 13. oktober 2013.
  77. ↑ Leitch Lepoer, Barbara (1989). ?Singapore as Part of Malaysia“ . Library of Congress Country Studies . Washington, DC: Government Printing Office . Sott 29. januar 2011 .
  78. ↑ ?A Summary of Malaysia-Singapore History“ . europe-solidaire . Afrit af upprunalegu geymt þann 29. mai 2012 . Sott 29. januar 2012 .
  79. ↑ ?Singapore separates from Malaysia and becomes independent ? Singapore History“ . National Library Board . Sott 12. mai 2017 . ?Negotiations were, however, done in complete secrecy... (Tunku moved) a bill to amend the constitution that would provide for Singapore's departure from the Federation. Razak was also waiting for the fully signed separation agreement from Singapore to allay possible suggestions that Singapore was expelled from Malaysia.“
  80. ↑ ?Past and present leaders of Singapore | Infopedia“ . eresources.nlb.gov.sg . Sott 28. mai 2020 .
  81. ↑ ?Yusof to be the first President“ . eresources.nlb.gov.sg . Sott 28. mai 2020 .
  82. ↑ Sandhu, Kernial Singh; Wheatley, Paul (1989). Management of Success: The Moulding of Modern Singapore . Institute of Southeast Asian Studies. bls. 107. ISBN   978-981-3035-42-3 .
  83. ↑ Terry McCarthy, "Lee Kuan Yew." Time 154: 7?8 (1999). online
  84. ↑ 84,0 84,1 ?Lee Kuan Yew: Our chief diplomat to the world“ . The Straits Times . Singapore. 25. mars 2015.
  85. ↑ ?History of Changi Airport“ . Civil Aviation Authority of Singapore. Afrit af upprunalegu geymt þann 29. juni 2006.
  86. ↑ ?LUNCH DIALOGUE ON 'SINGAPORE AS A TRANSPORT HUB' “ . Lee Kuan Yew School of Public Policy . Lee Kuan Yew School of Public Policy . Sott 17. november 2018 .
  87. ↑ Lam, Yin Yin. ?Three factors that have made Singapore a global logistics hub“ . The World Bank Blogs . The World Bank . Sott 17. november 2018 .
  88. ↑ ?Singapore elections“ . BBC. 5. mai 2006.
  89. ↑ Ho Khai Leong (2003). Shared Responsibilities, Unshared Power: The Politics of Policy-Making in Singapore . Eastern Univ Pr. ISBN 978-981-210-218-8
  90. ↑ ?Presidential Elections“ . Elections Department Singapore. 18. april 2006. Afrit af upprunalegu geymt þann 27. agust 2008.
  91. ↑ Encyclopedia of Singapore . Singapore: Tailsman Publishing. 2006. bls. 82. ISBN   978-981-05-5667-9 .
  92. ↑ Yeoh, En-Lai (9. april 2003). ?Singapore Woman Linked to 100 SARS Cases“. Associated Press.
  93. ↑ 93,0 93,1 ?Goh Chok Tong“ . National Library Board . Sott 6. februar 2017 .
  94. ↑ ?Country profile: Singapore“ . BBC News . 15. juli 2009 . Sott 22. april 2010 .
  95. ↑ hermesauto (28. agust 2015). ?GE2015: A look back at the last 5 general elections from 1991 to 2011“ . The Straits Times . Sott 7. oktober 2018 .
  96. ↑ ?History of general elections in Singapore“ . National Library Board . Sott 4. februar 2020 .
  97. ↑ ?Why so many Singaporeans voted for the opposition“ . The Economist . 18. juli 2020 . Sott 20. juli 2020 .
  98. ↑ ?Singapore Budget 2020: New coastal and flood protection fund to protect“ . Sott 20. februar 2020 .
  99. ↑ Overland, Indra et al. (2017) Impact of Climate Change on ASEAN International Affairs: Risk and Opportunity Multiplier , Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) and Myanmar Institute of International and Strategic Studies (MISIS).
  100. ↑ ?Census of population 2010: Statistical Release 1 on Demographic Characteristics, Education, Language and Religion“ (PDF) . Singapore Department of Statistics. 12. januar 2011. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 24. januar 2011 . Sott 16. januar 2011 .
  101. ↑ Khun Eng Kuah (2009). State, society, and religious engineering: toward a reformist Buddhism in Singapore . Singapore: Institute of Southeast Asian Studies. ISBN   978-981-230-865-8 . Sott 1. november 2010 .
  102. ↑ ?Modernity in south-east Asia“. Informaworld. 2. desember 1995.
   Þessi landafræði grein er stubbur . Þu getur hjalpað til með þvi að bæta við greinina .
Sott fra ? https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Singapur&oldid=1863450 “