Singapur
(
?ngilizce
:
Singapore
,
/?s?ŋ(g)?p?ːr/
(
dinle
)
),
[c]
resmi adıyla
Singapur Cumhuriyeti
,
Guneydo?u Asya
'da bir
ada ulkesi
ve
?ehir devletidir
.
Ekvatorun
1 derece (137 km) kuzeyinde,
Malay Yarımadası
'nın guney ucunda yer alan ulke batıda
Malakka Bo?azı
, guneyde Endonezya'ya ba?lı
Riau Adaları
ve do?uda
Guney Cin Denizi
ile cevrilidir. Ulke toprakları ana ada olan Singapur adası ile 64 ada ve adacıktan meydana gelir. Biri dı?ında tum adacıklar Singapur adasının etrafında yer alır.
Arazi ıslahı projeleri
sayesinde ulkenin yuzolcumu ba?ımsızlı?ını kazandı?ı gunden bu yana %25 artmı?tır. Dunyanın
en yo?un nufuslu ikinci
ulkesi olan Singapur'un nufusu 5,7 milyondur. Bu nufusun yalnızca %61'i (3,4 milyon) Singapur vatanda?ıdır. Singapur'un resmi dilleri
?ngilizce
,
Malayca
,
Cince
ve
Tamilcedir
. ?ngilizce
ortak dil
olarak kullanılır. Ulkenin cok ırklı yapısı anayasa ile guvence altında alınmı?tır ve e?itim, konut ve siyaset alanlarında ulusal politikaları ?ekillendirmeye devam etmektedir.
Singapur tarihi
bin yıl onceye uzanır, ancak modern Singapur 1819'da
Stamford Raffles
tarafından
Britanya ?mparatorlu?u
'na ba?lı bir
ticaret merkezi
olarak kuruldu. 1867'de Do?u Asya somurgeleri yeniden yapılandırılırken Singapur
Bo?azlar Yerle?imleri
'nin bir parcası olarak do?rudan Britanya'ya ba?landı.
II. Dunya Sava?ı
'nda Japonya tarafından 1942 yılında i?gal edildi, ancak
Japonya'nın teslim olmasıyla
1945'te mustakil bir
tac kolonisi
olarak yeniden Britanya hakimiyetine girdi. 1959'da kendini yonetme hakkı kazandı ve 1963'te
Malay Federasyonu
,
Kuzey Borneo
ve
Saravak
ile birlikte
Malezya
'nın kurulu?una katıldı. Singapur, federal hukumet ile arasındaki ideoloji farklılıkları nedeniyle 1965 yılında federasyondan cıkarıldı ve ba?ımsız bir ulke haline geldi.
Calkantılı gecen kurulu? yıllarının ardından Singapur, do?al kaynaklar ve
hinterland
bakımından fakir bir ulke olmasına ra?men dunyanın ticaret merkezlerinden biri olmayı ba?armı?tır. Singapur ile 1960-1990 arasında hızlı bir kalkınma sureci gecirmi? di?er ulkeler
Tayvan
,
Guney Kore
ve
Hong Kong
,
Asya Kaplanları
olarak adlandırılmı?tır. Gunumuzde Singapur
geli?mi? bir ulkedir
, BM
?nsani Geli?me Endeksi
'nde dokuzuncu sıradadır. Dunyada
en yuksek ikinci ki?i ba?ına GSY?H (SAGP)'ye
sahiptir. Tum kredi derecelendirme kurulu?larından AAA notu almı? tek Asya ulkesidir. Dunyanın onemli finans ve yuk ta?ımacılı?ı merkezlerinden biri olan Singapur 2013'ten beri her yıl ya?amak icin en pahalı ?ehir secilmi?tir, ayrıca bir
vergi cenneti
olarak tanımlanmaktadır. Singapur e?itim, sa?lık, ya?am kalitesi, guvenlik gibi sosyal gostergelerde iyi bir performans sergilemektedir. Ulkenin uygulamakta oldu?u
sosyal konut
sistemi sayesinde ev sahipli?i oranı %91 civarındadır. Singapur
beklenen ya?am suresi
,
internet ba?lantı hızı
ve
du?uk bebek olum oranlarında
da onde gelen ulkelerdendir.
Singapur,
Westminster modeline
dayalı
tek meclisli
parlamenter sistemle
yonetilen
uniter
bir cumhuriyettir. Ulkede her ne kadar ozgur secimler gercekle?se de hukumet siyaset ve toplum uzerinde ciddi bir denetime sahiptir. Ulke ba?ımsızlı?ından beri kesintisiz olarak
Halk Hareketi Partisi
tarafından yonetilmi?tir.
ASEAN
'ın be? kurucu uyesinden biri olan Singapur,
Asya-Pasifik Ekonomik ??birli?i
(APEC) ve Pasifik Ekonomik ??birli?i Konseyi'nin (PECC) sekretaryalarına ev sahipli?i yapmaktadır. Ayrıca
Birle?mi? Milletler
,
Dunya Ticaret Orgutu
,
Do?u Asya Zirvesi
,
Ba?lantısızlar Hareketi
ve
?ngiliz Milletler Toplulu?u
uyesidir.
Singapur'un tarihi 11. yuzyıla dayanmaktadır. 14. yuzyılda Srivijayan Prens Parameswara'nın egemenli?i altındayken adanın onemi arttı. 1613 yılında
Aceli
akıncıları tarafından yıkılana dek onemli bir liman kenti haline gelmi?ti.
Stamford Raffles
'ın 1819 yılında ?ngiliz limanı kurmasıyla Singapur'un modern tarihi ba?ladı. ?ngiliz somurgesi altında Hindistan-Cin ticaret merkezi ve Guney Asya antrepo ticaret merkezi olmasıyla onem kazandı. Be? yıl icerisinde nufus 10.000'i gecti ve liman yılda 3.000'i a?kın ticari i?leme ev sahipli?i yapmaya ba?ladı.
[6]
1824'te imzalanan anla?mayla bolge, Britanya ve Hollanda egemenli?i arasında payla?ıldı ve ada, daimi olarak Britanya'nın eline gecti.
Suvey? Kanalı
'nın 1869'da acılmasıyla Singapur bir zenginle?me ve geli?me donemine daha girdi.
[7]
Do?u-Batı ticaretinin giderek artan trafi?ini kontrol edebilmek ve yeni buharlı gemilere yakıt aktarabilmek icin liman geni?letildi ve Cin'den i?ciler getirtildi.
19. yuzyılın sonlarında
Malay Yarımadası
'nda kurulmu? olan kaucuk ve kalay madenleri geli?tirilir. Maden urunleri Singapur'dan Cinli tuccarlar aracılı?ıyla endustri ulkelerine ihrac edilir. Bu yeni geli?me Cin'den yeni bir gocmen dalgasını daha getirir.
Malaya Federasyonu
'nun 1895'te kurulmasıyla Singapur,
Malezya
'dan ayrılmasıyla gunumuz ba?ımsız Singapur'unun temelleri atılmı? oldu.
II. Dunya Sava?ı
sırasında 1942-1945 yılları arasında ?ngilizlerin her turlu koruma ve yardımdan yoksun bıraktı?ı Singapur,
Japon ?mparatorlu?u
tarafından i?gal edildi. Adı
Syonan-to
(昭南島
Sh?nan-t?
, Japoncada "Guney adasının ı?ı?ı" anlamında) olarak de?i?tirilen Singapur, Japonya'nın
Buyuk Do?u Asya Ortak Refahı Alanı
'na dahil edildi.
[8]
Sava? sona erdi?inde Singapur, kendi oz yonetimini alana kadar ?ngiliz kontrolu altına girdi. 1946'da Singapur,
Malezya
'dan ba?ımsız bir Britanya Kraliyet Kolonisi oldu. 1948'de ise demokrasi yonunde ilk adım sayılabilecek Yasama Konseyi'nin 22 uyesinden dokuzu icin ilk secimler yapıldı. Konseyin geri kalanı da adaylarla tamamlansa da en yuksek otorite hala Britanya'dan atanan valide bulunmaktaydı.
Kolonilerin ba?ımsızlıklarına kavu?tukları bu donemde Britanya, 1963'te kucuk somurgelerin kendi ba?larına varlıklarını surduremeyeceklerini one surerek Singapur'u Malaya, Sabah (Kuzey Borneo) ve Saravak ile beraber Malezya Federasyonu'na katılması, fiilen atılmı? bir geri adım olarak algılandı. Ancak sosyal huzursuzluk ve iktidardaki Singapur Halk Hareketi Partisi ve Malezya ?ttifak Partisi arasındaki anla?mazlıkları Malezya ile Singapur'un ayrılı?ı sonuclandı. Ba?bakan
Lee Kuan Yew
, Singapur'u federasyondan cıkararak 9 A?ustos 1965 tarihinde tam ba?ımsız bir cumhuriyet statusune kavu?turdu.
31 yıl ba?bakan olarak gorev yapan ve Singapur'un ba?ımsızlı?ını kazanmasından sonraki 25 yılın deneyimini ya?ayan Lee Kuan Yew, 1990'da gorevden cekilerek yerini
Goh Chok Tong
'a bıraktı.
Singapur haritası
Singapur, Endonezya ve Malezya toprakları arasına sıkı?mı? kucucuk bir ada devletidir. Kuzey ve batıdan Johore Bo?azı ve do?u ve guneyden Singapur Bo?azı ile kapalı dikdortgen ?eklinde bir ulke olan Singapur’un kendine ait 40 kadar adacıkla birlikte yuzolcumu yakla?ık olarak 719,9 km
2
[1]
civarındadır. Singapur, Malay Yarımadasına 1200 m uzunlukta olan bir demir ve karayolu ile irtibatlıdır. Singapur Adasının uzunlu?u, yakla?ık 43 km ve eni ise 22,5 km’dir. Ulke ekvatorun yakla?ık 130 km kadar kuzeyinde bulunmaktadır. Malezya batı kıyısı ile Sumatra Adası arasındaki bir su yolu olan Malacco Bo?azı'nın hemen a?zında yer alır.
Singapur arazisi kıyı bolgelerde alcak ve orta bolgelerde az yuksektir. Bu yukseklik tatlı bir meyil halindedir. Ulkenin en yuksek noktası yakla?ık 177 metrelik Timah Da?ı'dır. Adada sadece
Singapur Nehri
bulunmaktadır. Nehir 3 km boyunca akar. Adada herhangi bir gol bulunmamaktadır.
Singapur,
tropikal iklime
sahiptir.
Sıcaklık
ve
nem
miktarı yuksektir. Ya?ı?lar cok fazladır. Mevsimlere gore nem,
ısı
ve
ya?ı?
de?i?ikli?i cok azdır. Ekvatorun hemen kuzeyinde yer aldı?ı ve arazisinin alcak olması sebebiyle hava sıcaklı?ı, ozellikle yaz aylarında cok fazla artmaktadır. Genellikle Ekim-Mayıs ayları arasında ya?ı?lar ?iddetlenir.
Ekvator
'un 135 km kuzeyinde genel olarak 4 mevsim hava gune?lidir. Bununla birlikte Kasım ayından Ocak ayına dek suren kuzeydo?u musonları boyunca cok fazla sa?anak gorulur. Ulkede neredeyse hic kar ya?maz.
[
kaynak belirtilmeli
]
Singapur iklimi
|
| Aylar
|
Oca
|
?ub
|
Mar
|
Nis
|
May
|
Haz
|
Tem
|
A?u
|
Eyl
|
Eki
|
Kas
|
Ara
|
Yıl
|
| En yuksek sıcaklık (°C)
|
35,2
|
35,2
|
36,0
|
35,8
|
35,4
|
35,0
|
34,0
|
34,2
|
34,4
|
34,6
|
34,2
|
33,8
|
36,0
|
| Ortalama en yuksek sıcaklık (°C)
|
30,4
|
31,7
|
32,0
|
32,3
|
32,2
|
32,0
|
31,3
|
31,4
|
31,4
|
31,7
|
31,1
|
30,2
|
31,5
|
| Ortalama sıcaklık (°C)
|
26,5
|
27,1
|
27,5
|
28,0
|
28,3
|
28,3
|
27,9
|
27,9
|
27,6
|
27,6
|
27,0
|
26,4
|
27,5
|
| Ortalama en du?uk sıcaklık (°C)
|
23,9
|
24,3
|
24,6
|
25,0
|
25,4
|
25,4
|
25,0
|
25,0
|
24,8
|
24,7
|
24,3
|
24,0
|
24,7
|
| En du?uk sıcaklık (°C)
|
19,4
|
19,7
|
20,2
|
20,7
|
21,2
|
20,8
|
19,7
|
20,2
|
20,7
|
20,6
|
21,1
|
20,6
|
19,4
|
| Ortalama ya?ı? (mm)
|
234,6
|
112,8
|
170,3
|
154,8
|
171,2
|
130,7
|
154,4
|
148,9
|
156,5
|
154,6
|
258,5
|
318,6
|
2.165,9
|
| Kaynak: National Environment Agency
[9]
|
Etrafı
Hint Okyanusu
'nun suları ile cevrili bu kucuk ada devletinin bir zamanlar toprakları tamamen tropikal ormanlarla kaplıydı. Bugun bunların %85'i yok olmu?tur. Bu durum hayvan populasyonlarını da olumsuz etkilemi?tir. Do?al kaynakları sınırlı olan ada, dı?a ba?ımlıdır. Singapur'un
Hint Okyanusu
ile
Guney Cin Denizi
arasındaki stratejik konumu, hem kucuk capta hem de buyuk petrol rafineri merkezlerinde birine ev sahipli?i yapmaktadır.
2014 yılı Haziran ayı sonu verilerine gore Singapur’un nufusu 5.469.724 ki?idir. Bunun yakla?ık olarak 3.870.739'u Singapur'un yerle?ik nufusunu olu?turur. Aynı tarih itibarıyla 1.598.795 Singapur vatanda?ı ulke dı?ında ikamet etmektedir. 719,1 km
[1]
yuzolcumune sahip olan ulkede nufus yo?unlu?u yuksek olup, kilometrekareye yakla?ık 7.615 ki?i du?er. Yıllık nufus artı? oranı yakla?ık %1,3'tur. Nufusun co?u genc ve ?ehirlidir. Yalnızca %25'lik bir kısmı koylerde ve kırsal bolgede ya?ar.
Singapur, di?er Asya ulkelerine nazaran okuma-yazma oranı yuksek olan bir ulkedir. Nufusun hemen hemen %95,4'u okur-yazardır. Genc nufusun %65'i okula devam etmektedir. Bircok sanat okulu ile teknik ve ozel okul mevcuttur. Ulkede 5 tane universite vardır: National University of Singapore,
Nanyang Technological University, SIM University
,
Singapore Management University
Singapurluların sa?lık, sosyal ve kultur hayatları oldukca iyidir. Ulkede 17 modern hastane vardır. ?nsan omru ortalaması 80 ya?ın uzerindedir.
Nufusun %74'unu
Cin asıllılar
, %13'unu Malaylar ve %9’unu Hintler, gerisini de di?er azınlıklar olu?turur. Nufusun co?unlu?unu te?kil eden
Cinliler
, be? ana grupta toplanırlar ve be? buyuk lehceyi kullanırlar:
Hokkien
,
Kantonca
,
Teocev
,
Hainanca
ve
Hakkaca
. Bunlar genellikle Konfucyuscu, Budist veya Taoisttir.
| Evde en cok kullanılan dil
[11]
[12]
|
|---|
| Dil
|
|
| Yuzde
|
|
| ?ngilizce
|
|
%36.9
|
| Mandarin
|
|
%34.9
|
| Malayca
|
|
%10.7
|
| Tamilce
|
|
%3.3
|
| Di?er
|
|
%14.2
|
Malaylar
ise ikinci buyuk grup olup,
Malay dilini
konu?urlar ve tamamına yakını
Muslumandır
. Nufusun %7'lik bir bolumunu meydana getiren
Hintlerin
ve
Pakistanlıların
buyuk bir kısmı Musluman, az bir kısmı ise
Hindudur
. Genellikle
Tamil
lisanını kullanırlar. Bir miktarda da Avrupalı ve Avrasyalı nufus vardır. Din bakımından halkın %33,2'si
Budist
, %18,8'i
Hristiyan
, %14'u Musluman, %5'i Hindu, %10'u
Taoist
ve geri kalan %0,6'sı di?er dinleri olu?turur.
Bir dine ait olmayan ki?iler
ise toplumun yakla?ık %20'sini olu?turmaktadır.
Din ve dil farklılıklarının buyuk boyutlara ula?ması uzerine Singapur hukumeti, Malay dilini milli dil ilan etti. Di?er Mandarin (Cin lehcelerinden bir kısmı), Tamil ve ?ngilizceyi de resmi dil olarak kabul etti.
Singapur Cumhuriyeti parlamenter demokrasi sistemine dayanır. Yasama gucu tek meclisli Millet Meclisinin elindedir. Meclis, 94 uyeli olup, uyeler be? senede bir secilir.
Singapur Parlamentosu
, 3 Ocak 1991 tarihinde yaptı?ı bir Anayasa de?i?ikli?i ile cumhurba?kanını halkın secmesini ongoren bir yasayı kabul etmi? ve Singapur Cumhuriyeti'ni temsili sistemden ayırarak, veto yetkisine sahip olan bir Ba?kanlık sistemine geci?i sa?lamı?tır. Ancak, yetkileri kısıtlı olan cumhurba?kanının, butceyi ve kamu kurulu?larına yapılan atamaları veto yetkisi bulunmakta, ayrıca, kendi ic guvenlik yasası ve dinsel uyum alanındaki yasalar cercevesinde hukumetin uygulamalarını ve yolsuzlukla ilgili konularda yuruttu?u soru?turmaları inceleyebilmektedir. Singapur Anayasası'na gore, Cumhurba?kanı, adayların Anayasada belirtilen ?artları haiz olup olmadı?ını inceleyen ve buna gore karar veren uc ki?ilik bir Cumhurba?kanı Secim Komisyonu tarafından belirlenmektedir. Cumhurba?kanı, belirlenen adaylar arasından 6 yıl icin halk tarafından secilmektedir.
Singapur Anayasa sisteminde, hukumetin parlamentodan guvenoyu alma zorunlulu?u yoktur. Bu nedenle ba?bakanın parlamentoya hukumet programı sunması gibi bir gelenek de bulunmamaktadır. Buna kar?ılık, cumhurba?kanı, parlamentoyu acı? konu?masında, gelecek calı?ma doneminde hukumetin izlemesi gereken sosyal ve ekonomik politikaları belirtmekte, bundan sonraki dort oturumda ise, parlamenterler, Cumhurba?kanı'nın bu konu?ması uzerine goru?lerini acıklamaktadırlar. Bir anlamda hukumet programı cumhurba?kanı tarafından parlamentoya okunmu? olmaktadır.
Singapur ekonomisinin buyuk bir kısmı ticarete dayanır. Ayrıca ula?tırma, bankacılık, sigortacılık, haberle?me, tamirat ve depolama gibi hizmetlerden de onemli olcude gelir elde edilmektedir. Singapur ekonomisinin dayandı?ı di?er onemli gelir kayna?ı endustridir. Son zamanlarda mevcut i?ci gucunun %52’sine yakın bir bolumu, endustri alanında istihdam edilmi?tir. ??ci gucunun %33'luk bir bolumu ticaret ve hizmetlerdeyken, tarım alanında %2 gibi kucuk bir i?ci grubu kalmı?tır. Singapur'un onde gelen endustri dalları; gemi yapımcılı?ı, petrol rafinerileri, elektronik aletler, tekstil, gıda ve kereste endustrisidir. Turizm ulke icin onemli bir gelir kayna?ıdır. Balıkcılık da, ozellikle son zamanlarda ulke ekonomisine onemli olcude gelir sa?lamaktadır. Ayrıca Singapur, ust uste dorduncu kez i? seyahati yapanlar icin en pahalı ?ehir olma ozelli?ini surdurmektedir.
[13]
Singapur'un panoramik gorunumu
Hayat boyu o?renme kapsamında duzenlenen en buyuk
e?itim
ve
genclik
festivallerinden biri olan
Asya Cocuk Festivali
burada duzenlenmektedir.
|
|---|
| Orta Asya
| |
|---|
| Do?u Asya
| |
|---|
| Guney Asya
| |
|---|
| Guneydo?u Asya
| Bandar Seri Begavan
,
Brunei
·
Phnom Penh
,
Kambocya
·
Dili
,
Do?u Timor
·
Cakarta
,
Endonezya
·
Vientiane
,
Laos
·
Kuala Lumpur
(resmi) ve
Putrajaya
(idari),
Malezya
·
Nepido
,
Myanmar
·
Manila
,
Filipinler
·
Singapur
,
Singapur
·
Bangkok
,
Tayland
·
Hanoi
,
Vietnam
|
|---|
| Guneybatı Asya
| Kabil
,
Afganistan
·
Erivan
,
Ermenistan
·
Baku
,
Azerbaycan
·
Manama
,
Bahreyn
·
Lefko?a
,
Kıbrıs Cumhuriyeti
·
Tiflis
,
Gurcistan
·
Tahran
,
?ran
·
Ba?dat
,
Irak
·
Kudus
(
Kısıtlı tanıma
),
?srail
·
Amman
,
Urdun
·
Kuveyt
,
Kuveyt
·
Beyrut
,
Lubnan
·
Maskat
,
Umman
·
Doha
,
Katar
·
Riyad
,
Suudi Arabistan
·
?am
,
Suriye
·
Ankara
,
Turkiye
·
Abu Dabi
,
Birle?ik Arap Emirlikleri
·
San'a
,
Yemen
·
Kahire
,
Mısır
|
|---|
| Kuzey Asya
| |
|---|
|
|---|
| Uyeler
| |
|---|
| Gozlemciler
| |
|---|
| Zirveler/Forumlar
| |
|---|
| ?lgili maddeler
| |
|---|