El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
25-a de julio
estas la 206-a tago de la jaro (la 207-a en superjaroj) la? la
Gregoria kalendaro
. 159 tagoj restas.
Je la 25-a de julio okazis, interalie:
- 285
: Imperiestro de
Romio
Diokleciano
nomumis kunimperiestro
Maksimianon
- 306
:
Konstantino la 1-a de la Romia Imperio
i?is
romia imperiestro
- transforminta
Bizancon
al
Konstantinopolo
, kiu por pli ol mil jaroj i?is ?efurbo de
Bizanca imperio
, sanktulo de
Ortodoksa Kristana Eklezio
- 315
:
Romo
:
triumfa
Arko de Konstanteno
finkonstrui?is apud
Koloseo
por memorfesti la venkon kontra?
Maksencio
- 325
: Ekumena
unua koncilio de Niceo
fini?is -
Kredo Nicea
akceptita
- 885
:
Rueno
estis prirabita de
vikingoj
- 1064
:
Fernando la 1-a
forpelis
ma?rojn
el
Koimbro
- 1110
: 8-a?a
Matilda
kroni?is en
Majenco
- 1139
: Grafo
Alfonso la 1-a
post venko super
ma?roj
en la batalo de
Ourique
fondis
Re?landon Portugalio
akceptante la titolon
re?o de Portugalio
- 1261
:
Latina imperio
, ekzistanta de 1204, fini?is -
bizanca imperiestro
Mikaelo la 8-a Palaeologa
rekonkeris
Konstantinopolon
- 1300
:
Venceslao la 2-a (Bohemio)
kroni?is en
Gniezno
kiel re?o de
Pollando
- 1315
:
Silezio
: en
?widnica
rezulte de
inkvizicia
enketado oni
?tiparumis
?irka? 50
valdanojn
- 1410
: Pola-litova armeo, gvidata de
Ladislao la 2-a Jogajlo
, atingis
Malborkon
post la
batalo de Grunwald
- 1434
:
Ladislao la 3-a
, filo de Ladislao la 2-a Jogajlo, kroni?is kiel re?o de Pollando
- 1502
:
?e?io
: re?aj urboj formis armean unuon por protekti?i kontra? la
nobelaro
- ?i tio atestis pri malforteco de la
re?a registaro
- 1510
: En
Krakovo
aperis unua en Pollando
presejo
de
pollingvaj
libroj
- fondita de Florian Ungler el
Bavario
- 1536
:
Hispanaj kolonioj
:
hispanoj
fondis la urbon
Santiago de Cali
en la nuna
Kolumbio
- 1547
:
Henriko la 2-a
kroni?is en
Reims
- 1554
: Nupto de la angla re?ino
Maria la 1-a
kun hispana tronheredonto
Filipo la 2-a
- 1564
:
Maksimiliano la 2-a
post morto de sia patro
Ferdinando la 2-a
i?is romia-germana imperiestro
- 1567
:
Hispana Imperio
: hispanoj fondis
Karakason
, la nunan ?efurbon de
Venezuelo
- 1593
:
Re?o de Navaro
, dufoja
apostato
,
Henriko la 4-a
konverti?is
al
katolikismo
forlasante
kalvinismon
en
Baziliko de Saint-Denis
- 1625
:
Lev Sapieha
estis nomumita granda hetmano de
Grandprinclando Litovio
- 1628
: Germana astronomo, astrologo kaj matematikisto
Johannes Kepler
alvenis kun la familio al
?aga?
, invitita de duko
Albrecht von Wallenstein
, kiu certigis al li lo?ejon,
observatorion
, konstruis
presejon
kaj pagis
stipendion
- 1648
: Dum la
Tridekjara Milito
sveda armeo invadis
Pragon
la? ordono de la sveda re?ino
Kristina
kaj prirabis ?e?ajn arta?ojn de
Rudolfo la 2-a
, el kiuj ili forprenis rarajn artobjektojn, ekzemple la
Diablan Biblion
- 1655
:
Sveda diluvo
komenci?is en la
Respubliko de Amba? Nacioj
- en
Uj?cie
pola rezervarmeo kapitulacis anta? la sveda armeo de re?o
Karolo la 10-a Gustavo
- 1792
: Manifesto de
Karlo Vilhelmo Ferdinando
pri nepermesebla
perforto
kontra?
Burbonoj
- 1797
: Dum malvenka
marbatalo
kun hispanoj apud
Santa Cruz de Tenerife
brita admiralo
Horatio Nelson
perdis la dekstran manon
- 1799
:
Franca militiro al Egiptio
:
Napoleono
venkis
turkojn
en
batalo de Abukiro
- 1814
: Senrezulta, sed la plej sanga sur teritorio de
Kanado
, batalo de Lundy's Lane (apud
Niagara Falls
) kadre de brita-usona milito
- 1819
: En
Kolombio
, sendependistoj venkis monarkiistojn en la
batalo de Pantano de Vargas
- 1826
: Kvin
decembristoj
estis
pendumitaj
- 1828
: En
Vieno
fondi?is
fabriko
de
pianoj
-
Bosendorfer
- 1893
:
Grekio
: malfermo de la
Korinta kanalo
dispartiganta
Peloponezon
de la cetera teritorio, liganta
Egean Maron
(
golfo de Korinto
) kun
Ionia Maro
(
Sarona Golfo
) tra la
Istmo de Korinto
- 1895
: En
Sceaux
okazis modesta
nupto
inter gesciencistoj franco
Pierre Curie
kaj polino
Marie Curie
- 1895
:
Bohemio
: elektra
tramo
ekfunkciis en
Teplice
- 1898
:
Usono
invadis
Puerto Ricon
- 1905
:
Koreio
i?is japana
protektorato
- 1909
:
Louis Bleriot
kiel unua per aviadilo
Bleriot XI
transflugis la
Manikan markolon
- 1909
: En
Katalunio
komenci?as
Tragika Semajno
, serio de parte perfortaj protestoj kontra? varbigo de 40.000 hispanaj rezervistoj por uzo en
Maroko
- Unua Mondmilito
- 1920
: Batalo apud Sidoriv (proksime al Husiaty?, nuna
Ternopila provinco
) ?
Armeo
de
Ukraina Popola Respubliko
frakasis
bol?evikojn
- 1920
:
Soveta-Pola Milito
:
- Malvenko de la pola 1-a Belorusa-Litova
Divizio
batalanta apud Ro? (nordokcidente de
Va?kavisk
) kontra? 5 sovetaj divizioj, elirinta de ?irka?igo - polaj perdoj: 150 mortintoj kaj vunditoj, 35
militkaptitoj
, rusiaj perdoj: ?. 300 mortintoj kaj vunditoj, 100 militkaptitoj
- Al
Varsovio
alvenis
franca
-
brita
Interalianca Misio
- 1921
:
Belgio
kaj
Luksemburgo
ekonomie kaj
valute
unui?is, kio poste rezultigis kreon de
Benelukso
- 1923
:
Sovetunio
:
Karelia ASSR
estis fondita
- 1930
: Vo?dono de la
Centra Komitato de Komunista Partio de Sovetunio
pri universala enkonduko de
elementa lernejo
- 1932
:
Pollando
kaj
Sovetunio
subskribis en
Moskvo
pakton pri neagreso ? rompitan de komunistoj en 1939
sen deklaro de la milito
- 1934
: Dum
pu?o
estis murdita kanceliero
Engelbert Dollfuß
-
a?straj nazioj
komencis sensukcesan provon transpreni regopovon kaj ligi
A?strion
al
Germanio
- 1935
:
Konkordato
de
Jugoslavio
kun
Vatikano
- Hispana Enlanda Milito
- 1939
: En
apudvarsovia
spioncentro
la pola
spionorganiza?o
transdonis al la brita kaj franca rezultojn de laboroj pri rompo de
?ifroj
de la germana ma?ino
Enigma
, faritaj de polaj
kriptologoj
Marian Rejewski
,
Jerzy Ro?ycki
kaj
Henryk Zygalski
- Dua mondmilito
:
- 1940
:
Germana okupado de Pollando
:
?enerala guberniestro
Hans Frank
deklaris al gemanaj oficistoj de
Lublin
-regiono, ke
?enerala Gubernio
estos en la plej proksima tempo "libera de judoj" (
Judenfrei
); ?efkomandanto de la
Svisa Armeo
, generalo
Henri Guisan
, ordonis kontra?stari eblan germanan
invadon
; germana postkura ?ipo sinkigis en la
Manika Markolo
francan ?ipon transportanta de
Britaj Insuloj
al
Francio
1100 soldatojn, kiuj ne ali?is al generalo
Charles de Gaulle
kaj estis repatriigataj - pereis preska? 400; batalo pri
konvojo
CW-8 (21 ?ipoj) sur la Manika Markolo - germanaj subakvi?istoj sinkigis 5 ?ipojn, dama?is 2
destrojerojn
kaj pluaj 5 ?ipoj
- 1941
: Germanaj regopovoj en
Provinco Vartlando
permesis al
poloj
uzi
biciklojn
nur por veturi al laborejo kaj reen; en la 34-a
fulmomilita
germana
invado al Sovetunio
la
Ru?a Armeo
malfondis la Fronton de Rezervaj Armeoj, kies komandantoj transiris al
staboj
de du rezervaj Armeaj Grupoj, 32-a Armeo transiris al Fronto de
Mo?ajska
Defend-Linio, 28-a, 29-a kaj 30-a al Okcidenta Fronto (ene de
Orienta Fronto
), 24 kaj 31-a al rezervaj grupoj; ?efepiskopo de
Ukraina Grek-Katolika Eklezio
en
Lvovo
eldonis
pa?tistan epistolon
, alvokantan al apogo de
germanoj
;
Mediteraneo
: sensukcesa nokta provo ataki havenon
La-Valeto
fare de itala
milit?iparo
- 1942
:
Operaco Reinhardt
:
SS
kaj
Gestapo
pafmortigis en Tylawa (apud
Dukla
) ?irka? 800
judojn
;
Provinco Vartlando
: en
Pozna?
gvidantaro de
Nacisocialisma Germana Laborista Partio
asertis, ke ?is nun nek unu polo volontule ali?is al militservo en
germana armeo
, kaj Supera Landa Ju?ejo konstatis, ke en
Lodzo
en la jaroj 1940-41 aperis
konspire
9 revuoj;
Orienta Fronto
: 14-a Kirasita Korpuso de germana 6-a Armeo atingis
Don
nord-okcidente de
Kala?
; nokte
RAF
atakis
Duisburg
; unuafoje en
Ru?a Armeo
ekde
Operaco Barbaroso
aperis militaj
pununuoj
, kien estis sendataj soldatoj, kiuj faris
krimojn
- 1943
:
Porajmos
:
germanoj
ekde la 26-a de februaro 1943 ?is tiu ?i tago lokigis en
koncentrejo
A??vico
pli ol 20 mil
ciganojn
;
Volinia masakro
:
ukrainoj
murdis dekkelke da polaj familioj en Nowy Dwor (proksime al Kovel, nun en
Volina provinco
);
Pola Rezistomovado
: ta?mento de
Kamparanaj Batalionoj
el areo
Przemy?l
atakis germanan
a?tomobilon
- oni akiris nutra?on, 2 ma?inpistolojn kaj 4 pistolojn;
Fa?isma Italio
:
Granda Fa?isma Konsilantaro
faligis
Beniton Mussolini
post vo?dono de la tagordo prezentita de
Dino Grandi
Mussolini trovi?inta en
malplimulto
prezentas sian eksi?on al re?o
Viktoro Emanuelo la 3-a
, kiu samtage lin arestis helpe de
korpuso de la Karabenistoj
- posteula mar?alo
Pietro Badoglio
konsistigis registaron sen
fa?istaj
ministroj; unua atako de leningradaj partizanoj en la linio
Pskovo
-
Ostrov
- detruo de 3000 m de
fervojlinio
kaj 1900 m de telegraf-telefoniaj linioj; 8-a Aviada Armeo atakis
Hamburgon
- 1944
:
Pola Subtera ?tato
: komandanto de
Pola Enlanda Armeo
distingis gvidantojn de la
Varsovia geto
kaj
Bjalistoka geto
pro la batalo kontra? okupanto;
Germana polico
pafmortigis en Nowa Ostroł?ka (proksime al
Grojec
) dekkelkajn polojn, fu?intaj de provizora koncentrejo; kompanio de la 71-a infanteria regimento de
Pola Enlanda Armeo
frakasis en ?irka?a?o de Undy (proksime al
Zambrow
)
SS
-ta?menton kaj liberigis 150 eskortatajn sovetajn
militkaptitojn
ta?mento de EA ekregis
Wolbrom
frakasante deponejojn - forigis 6 ?evalveturilojn da
?uoj
kun aliaj materialoj kaj 15 da
nutra?oj
; usona 15-a Aviada Armeo atakis de sovetaj
aerodromoj
aerodromon en
Mielec
; trupoj de la 1-a Belorusa Fronto ?irka?igis 3 germanajn
diviziojn
apud
Bresto
kaj atingis mezan
Vistulon
apud
D?blin
kaj
Puławy
; nokte de la 25-a/26-a de julio okazis operaco "Ponto III":
pola ekzila registaro
liveris per
aviadilo
kurierojn al
okupata
Pollando, kiu revene al
Italio
kunportis akiritan apud
Okcidenta Bugo
raketon
V-2
kune kun dokumentado kaj tri kurieroj al Britio; soveta gazetaro publikigis alvokon de 16 germanaj militkaptitaj generaloj al oficiroj de germanaj
Armitaj fortoj
pri forigo de
Hitlera
re?imo kaj fino de la milito; kadre de
Operaco Overlord
komenci?is Operaco Cobra - ekapero de usonanoj en Normandia
pontokapo
Saint-Lo
- 1945
: Oni subskribis britan-francan interkonsenton ke la francaj trupoj evekui?os de orienta
Sirio
kaj restos marborde de la okcidenta kaj en
Libano
, krom tio Francio kontrolos kelke da
aerodromoj
- 1945
: Dua
soveta okupado de Pollando
:
Augustow-traser?o
fini?is en
Suvalkio
? la
Ru?a Armeo
kaj
NKVD
, apogataj de 2 kompanioj de la Pola Popola Soldataro kaj sekureca servo de
Augustow
kaj
Suwałki
arestis kaj torturis pli ol 7 mil
polojn
, el kiuj preska? 600 sekrete murdis
landlime
de Pollando kaj
Belorusa SSR
, apud
Litova SSR
- 1952
: Anekso de
Porto-Riko
fare de
Usono
- 1957
: Respubliko
Tunizio
proklami?is sub prezidanteco de
Habib Burgiba
- 1959
: Unua
aeroglita boato
trairis
Manikan Markolon
dum iom pli ol du horoj
- 1968
: Papo
Pa?lo la 6-a
eldonis
enciklikon
Humanae vitae
malpermesanta al
katolikoj
kontra?koncipon
, dum la kulminanta
seksa revolucio
- 1976
: Oni fotis la unuan fojon tiel nomatan
marsan viza?on
- 1978
: Britino
Louise Brown
i?is unua infano naskita post
fekundigo
in vitro
- 1984
: Soveta
kosmona?tino
Svetlana Savickaja kiel unua virino spertis
eksterveturilan agadon
- 1992
: La 25-a
Somera Olimpiko
komenci?is en
Barcelono
- 1995
:
Terorismo
: 8 personoj pereis kaj 80 vundi?is en bomba
atenco
en
metroo de Parizo
- 1996
:
Pu?o
okazis en
Burundo
- 2000
: Flugo 4590 de
Air France
:
Concorde
dumvoje de
Flughaveno Parizo
al
Novjorko
, kra?is en
Gonesse
(Francio), mortigante ?iujn 109 pasa?erojn kaj kvar homojn sur la tero
- 2000
: Unua
artikolo
en
Nupedia
, la anta?ulo de
Vikipedio
, aperis kiel kontribuo pri
maltonaleco
- 2002
:
Abdul Kalam
i?is prezidento de Barato
- 2006
:
Israela-Libana konflikto
: 4 observantoj en internacia misio de UNIFIL pereis en israela raketa atako en suda Libano
- 2007
:
Barato
:
Pratibha Patil
kiel unua virino formale prezidenti?is
- 2007
:
Terorismo
: en du
sinmortigaj
atencoj en
Bagdado
50 personoj pereis kaj 135 vundi?is
- 2010
:
Retejo
WikiLeaks
publikigis sekretajn raportojn pri agado de la
usona armeo
en
Afganio
dum la
Milito en Afganio (2001-2021)
- 2011
: Parlamento de
Malto
, kiel la lasta en
E?ropo
, le?igis
eksgeedzi?on
- 2014
:
Pola Sejmo
vivigis Polan
Kosman
Agentejon, kiu i?is membro de
E?ropa Kosma Agentejo
- 2015
:
Kameruno
: 19 personoj pereis kaj 62 vundi?is en bombatenco de
sinmortiginto
en
Maroua
- 2018
: En siria urbo
As-Su?ajda
lo?ata ?efe de
druzoj
en bombaj atencoj de
Islama ?tato
fare de 4 sinmortigintoj pereis pli ol 250 personoj, en tio ?irka? 63
?ihadistoj
- 2021
:
Katolika Eklezio
: unuafoje celebrata Tago de
Geavoj
kaj
Maljunuloj
, enkondukita de papo
Francisko
- 2022
:
Invado de Rusio en Ukrainion
- 152-a tago de rusa
agreso
: Nokte
Rusia armeo
pripafis lernejon kaj kulturdomon en
?uhujivo
; en
?ersona provinco
Ukraina Armeo detruis komandejon de Nacia Gvardio, kaj en
Luganska provinco
hotelon
? pereis 100 armeanoj; la?vica rusa
helikoptero
KA-52
estis pafalterigita;
prezidanto de Ukrainio
sciigis, ke
Rusio
minacante realigas
gasan
militon kontra?
E?ropo
; en
Volinio
ukrainoj paffaligis du
senpilotajn aviadilojn
, alflugintajn de
Belorusio
? unu persono pereis kaj 5 estis vunitaj pro falo al domo; la fronton atingis unuaj 6 britaj memmovi?antaj kontra?aviadilaj raketoj
Stormer
- Mondreago: Al Pollando alvenis 5-miliona
rifu?into
el
Ukrainio
? en
Germanio
registri?is pli ol 915 mil;
Gazpromo
:
Nord Stream
liveros 20% de
gaso
?
prezidento de Rusio
realigis siajn minacojn,
prezidanto de Ukrainio
sciigis, ke
Rusio
realigas
gasan
militon kontra?
E?ropo
;
E?ropa Investa Banko
konfirmis 1,59 mld da e?roj por Ukrainio, unu
miliardo
estos tuj transdonita; en la?vica usona helpofasko valora ?. 270 mln da dolaroj Ukrainio ricevos i.a. ?is 580 senpilotajn aviadilojn
Phoenix Ghost
kaj
HIMARS
?
humanitara helpo
de Usono atingis
?ernihivon
;
- 2023
: Pasinttage
rusia armeo
pripafis 7 lokojn en
Sumia provinco
elpafinte pli ol 100
pafa?ojn
el diversaj
armiloj
?i-tage oni registris 136 eksplodojn, pripafitaj 17 lokoj en 10
komunumoj
, kaj en
?ersona provinco
estis 46 pripafoj, falis 250 pafa?oj; en pasinttaga pripafo de
Kostjantinivka
3 personoj pereis, 10 estis vunditaj, kune kun 4 infanoj en la a?o de 5-12 jaroj ? Pavlo Kyrylenko:
La?vica
krimo
de
rusoj
kontra? civila lo?antaro, farita konscie, kun malvarma sango kaj
cinike
; 6-a nokta pripafo de
Kievo
per sturmaj senpilotaj aviadiloj ?i-monate (?iuj paffaligitaj); en nokta atako en
?itomira provinco
estis dama?ita
infrastrukturo
, kaj en
?erkasa provinco
senpilotaj aviadiloj trafis
kampojn
; ukraina parlmentano suspektita pri
kunlaboro
kun Rusio estis arestita
- Mondreago: En
Pollando
okazas
a?kcio
de
Depeche Mode
favore al
ukrainoj
? oni gajnas partoprenon en la
koncerto
;
E?ropa Komisiono
elspezis la 6-an porcion de 1,5 mld da e?roj por Ukrainio el planitaj 18 mld da e?roj;
Radio Svoboda
: en 2022 landoj de
EU
eldonis al civitanoj de
Rusio
preska? 100 mi permesojn al restado (rekordo de 2008) ? la plej multe permesoj kaj longterminaj
vizoj
ili ricevis en
Germanio
,
Hispanio
kaj
Pollando
, la plej malmulte en
Rumanio
,
Luksemburgio
kaj
Malto
(po kelkcent); estinta usona soldato de marinfanterio estis vundita en bataloj;
Pentagono
: nova usona militista helpo, valora 400 mln da dolaroj, ampleksas artileriajn pafa?ojn (
kalibro
155 mm kaj 105 mm), 32 kirasitajn pafa?ojn
Stryker
kaj pli ol 28 mln da municieroj; 11-a konvojo de
solduloj
el
Grupo Wagner
, enveturis al
Belorusio
, unuafoje kun kirasitaj veturiloj; 38 el 54 afrikaj landoj ne sendis siajn gvidantojn al
pintkunveno
Rusio
-
Afriko
- 975
:
Thietmar von Merseburg
, germana episkopo de
Merseburg
kaj
kronikisto
, kies
Kroniko
estas grava fonto pri la historio de Germanio kaj Pollando (m.
1018
)
- 1109
:
Afonso Henriques
, unua
re?o de Portugalio
, filo de
Henriko de Burgonjo
(m.
1185
)
- 1261
:
Arturo la 2-a
, duko de Bretonio, filo de
Johano la 2-a
(m.
1312
)
- 1394
:
Jakobo la 1-a
, re?o de
skotoj
, murdita (m.
1437
)
- 1398
:
Francesco Filelfo
, itala
renesanca
humanisto
, filologo, pedagogo, helenisto kaj tradukisto (m.
1481
)
- 1556
: (
bapto
)
George Peele
, angla dramisto kaj poeto, kunpropietulo de
teatro
(m.
1596
)
- 1575
:
Christoph Scheiner
, germana jezuita pastro, fizikisto kaj astronomo (m.
1650
)
- 1654
:
Agostino Steffani
, itala komponisto, diplomato kaj
titulara episkopo
(m.
1728
)
- 1669
:
Johann Ehrenfried Zschackwitz
, germana historiisto kaj heraldikisto (m.
1744
)
- 1711
:
Lorenz Christoph Mizler
, germana kuracisto, eldonisto kaj
muziksciencisto
vivanta en Pollando (m.
1778
)
- 1722
:
Jakab Fellner
, hungara
arkitekto
de
baroko
(
1780
)
- 1750
:
Henry Knox
, usona
militisto
kaj politikisto, konata de la fortika?o
Fort Knox
(m.
1806
)
- 1753
:
Santiago de Liniers
, hispana nobelo kaj
militisto
(m.
1810
)
- 1758
:
Ferenc Nyulas
, hungara ?efkuracisto de
Transilvanujo
, a?toro de la unua
hungarlingva
libro pri kemio (m.
1808
)
- 1818
:
Johann Jakob von Tschudi
, svisa naturalisto, esploristo kaj ambasadoro en Brazilo (m.
1889
)
- 1844
:
Thomas Eakins
, usona pentristo kaj skulptisto (m.
1916
)
- 1848
:
Arthur James Balfour
, skota politikisto, ?efministro de
Unui?inta Re?lando
, konata de la
Balfour-deklaro
pri
judoj
(m.
1930
)
- 1863
:
Adolphe Rette
, franca poeto kaj verkisto ligita kun anarkiismo kaj simbolismo (m.
1930
)
- 1864
:
Jozef Teodorowicz
, pola ?efepiskopo, teologo de
Katolika Armena Eklezio
,
predikisto
, politikisto kaj parlamentano (m.
1938
)
- 1865
:
Nuno Baena
, brazila kuracisto, kunfondinto de
Brazila Klubo Esperanto
, prezidanto de la 6-a
Brazila Kongreso de Esperanto
, a?toro de
Ama Stelaro
(m.
1922
)
- 1866
:
Georg Riesen
, germana migradisto kaj klubestro (m.
1925
)
- 1867
:
Max Dauthendey
, germana verkisto, poeto, pentristo kaj voja?isto mortinta sur
Javo
(m.
1918
)
- 1870
:
Maxfield Parrish
, usona pentristo kaj
ilustristo
, konata de
vidaj artoj
(m.
1966
)
- 1875
:
Richard Ledermann
, germana instruisto, gvidanto de la
Esperanto-movado
en
Bavario
, kunorganizanto de
UK 1923
, redaktinto de ?Esperanto, ein Kulturfaktor“, kontribuanto al la revuo "
Esperanto
" (m.
1972
)
- 1893
:
Imre Zsogodi Nagy
, rumania hungara pentristo, kunfondinto de gildo
Barabas Miklos
(m.
1976
)
- 1894
:
Gavrilo Princip
, serba murdisto de arkiduko
Franz Ferdinand
(m.
1918
)
- 1903
:
Andor Ajtay
, hungara aktoro kaj re?isoro (m.
1975
)
- 1903
:
Viktor Vaszy
, hungara komponisto kaj dirigento laboranta en
Gaja Teatro
kaj
Teatro Madach
(m.
1979
)
- 1905
:
Elias Canetti
, a?stra Nobelpremiita verkisto naski?inta en
Ruse
(m.
1994
)
- 1908
:
Stanisław Kasznica
, pola
konspira
aganto, lasta komandanto de
Naciaj Armitaj Fortoj
,
Anatemita Soldato
, murdita (m.
1948
)
- 1920
:
Rosalind Franklin
, brita
molekula biologino
(m.
1958
)
- 1922
:
John B. Goodenough
, usona fizikisto Nobelpremiita (m.
2023
)
- 1927
:
Arminio Rothstein
, a?stra pedagogo, kla?no kaj pupludisto (m.
1994
)
- 1930
:
Pal Rez
, hungara literaturhistoriisto, tradukisto, redaktoro, frato de
Adam Rez
(m.
2016
)
- 1932
:
Imre Ferenczy
, hungara esperantisto (m.
2023
)
- 1934
:
Claude Zidi
, franca re?isoro kaj scenaristo, konata de la filmo
Asteriks kaj Obeliks kontra? Cezaro
- 1936
:
Karoly Hajdo
, rumania hungara muzikinstruisto, ?orestro
- 1937
:
Colin Renfrew
, brita arkeologo okupi?anta pri
prahistorio
de
lingvoj
(
pralingvo
) kaj
radiokarbona datado
- 1937
:
Elek Sover
, rumania hungara pentristo kaj grafikisto (m.
1982
)
- 1938
:
Istvan Tibor Ughy
, rumania hungara/hungara pentristo, grafikisto
- 1941
:
Emmett Till
, usona viktimo de murdo pro
rasisma
ideologio
(m.
1955
)
- 1942
:
Laszlo Oberst
, rumania hungara in?eniero pri
elektro
kaj inventisto
- 1943
:
Erika Steinbach
, germana politikistino okupi?anta pri
forpelo de germanoj (1944?1950)
- 1947
:
Aljaksandr Milinkevi?
, sovetia, belorusa matematikisto, fizikisto kaj politikisto, distingita de
Sa?arov-Premio
- 1948
:
Marton Balazs
, hungara instruisto, etnografo, folkloristo (n.
1867
)
- 1950
:
Klara Piroska B.
, hungara aktorino de la
Teatro Tamasi Aron de Sfantu Gheorghe
- 1951
:
Zsuzsa Vetro Bodoni
, rumania hungara grafikistino
- 1954
:
David Grossman
, israela verkisto
- 1954
:
Jurgen Trittin
, germana politikisto ekologia
- 1955
:
Iman
, somala-usona modelino
- 1955
:
Egidio Miragoli
, itala
episkopo
de
Mondovi
- 1956
:
Andy Goldsworthy
, angla-skota skulptisto kaj fotisto, reprezentanto de
naturarto
- 1968
:
Shi Tao
, ?ina ?urnalisto kaj poeto,
disidento
- 1973
:
Hu Jia
, ?ina aktivulo por civilaj rajtoj kaj
mediprotekto
, disidento
- 1976
:
Timur Mucurajev
, rusia karateisto,
bardo
- 1978
:
Louise Brown
, angla po?toficistino, la unua
infano
naskita rezulte de
fekundigo
in vitro
- 1980
:
Cha Du-ri
, sudkorea
futbalisto
, reprezentanto de la
Sudkorea nacia teamo de futbalo
- 1986
:
Emilia Szabłowska
, pola
piedbato-boksistino
, gajnintino de pluraj Mond-Pokaloj, vicmond?ampionino
- 1990
:
Krzysztof Truskolaski
, pola politikisto, kontribuinta al fondo de la
Parlamenta Grupo Apoganta Esperanton
- 306
:
Konstancio ?loro
, imperiestro de Romio, patro de
Konstantino la 1-a de la Romia Imperio
(n.
250
)
- 1182
:
Maria de Bulonjo
, grafino de
Bulonjo
(n.
1136
)
- 1471
:
Tomaso el Kempis
, germana teologo kaj mistikulo, apartenanta al
mistikismo rejna-flandra
, a?toro de la libro
Pri imitado de
Kristo
,
anglikana
sanktulo (n.
1379
)
- 1492
:
Inocento la 8-a
, papo konata de la buleo
Dezirante kun tre forta ardo
(n.
1432
)
- 1564
:
Ferdinando la 1-a
, imperiestro de la Sankta Romia Imperio (n.
1503
)
- 1572
:
Ic?ak Lurja
, juda rabeno studanta
Zoharon
, patro de la moderna
kabalo
el
Safed
, konata de kompilita verko
Vivarbo
, preferanta paroli nur en la
hebrea lingvo
(n.
1534
)
- 1616
:
Andreas Libavius
, germana filozofo, kuracisto kaj
alkemiisto
, priskribis estigon de
klorida acido
, profesoro de la
Universitato de Jena
(naski?is ?irka?
1555
)
- 1660
:
Johann Praetorius
, germana komponisto kaj orgenisto de la
Nordgermana Orgenskolo
(n.
1595
)
- 1739
:
Benedetto Marcello
, itala komponisto de
baroko
, frato de
Alessandro Marcello
(n.
1686
)
- 1790
:
Johann Bernhard Basedow
, germana
klerisma
pedagogo (n.
1724
)
- 1794
:
Andre Chenier
, franca poeto, ligita kun
grek-romia antikvo
, murdita (n.
1762
)
- 1802
:
Friedrich Karl Joseph von Erthal
, germana teologo kaj majenca ?efepiskopo kaj princo-elektisto (n.
1719
)
- 1818
:
Andras Dugonics
, hungara-kroata pastro, verkisto, profesoro (n.
1740
)
- 1834
:
Samuel Taylor Coleridge
, angla poeto, konata de
La poemo de la maljuna maristo
(n.
1772
)
- 1845
:
Adolph annsdorfer
, germana studento, la lasta viktimo de studenta pikarmila
duelo
- 1846
:
Louis Bonaparte
, re?o de
re?lando Holando
, frato de
Napoleono Bonaparte
(n.
1778
)
- 1857
:
Hippolyte Lecomte
, franca pentristo de historiaj bildoj kaj pejza?oj (n.
1781
)
- 1861
:
Jonas Furrer
, svisa politikisto, prezidanto de
Svisa Dieto
(n.
1805
)
- 1884
:
Frigyes Feszl
, hungara arkitekto, majstro de la hungara
romantikismo
, konata i.a. de la
Granda Sinagogo de Budape?to
,
Sinagogo de Pecs
a?
ma?zoleo
pri
Ferenc Deak
(n.
1821
)
- 1887
:
John Taylor
, angla
mormona
pioniro, kunlaboranto de
Joseph Smith
(n.
1808
)
- 1888
:
Hermann Bonitz
, germana klasika filologo kaj edukadteoriisto (n.
1814
)
- 1897
:
Josef Boleslav Pecka
, ?e?a laborista poeto (n.
1849
)
- 1899
:
Niklaus Riggenbach
, svisa in?eniero kaj inventinto pri
dentorela fervojo
(n.
1817
)
- 1911
:
Carmen Salles y Barangueras
, hispana
monakino
, fondintino de katolika
ordeno
, sanktulino (n.
1848
)
- 1915
:
Odon Szekely
, hungara instruisto, verkisto (n.
1813
)
- 1918
:
Arpad Abonyi
, hungara verkisto kaj ?urnalisto (n.
1865
)
- 1928
:
Moina Mathers
, franca artistino kaj
okultistino
, fratino de
Henri Bergson
(n.
1865
)
- 1934
:
Engelbert Dollfuß
, Kanceliero de A?strio (n.
1892
)
- 1936
:
Ferenc Bathori
, hungara lingvosciencisto kaj etnografo (n.
1860
)
- 1950
:
Elisabeth Langgasser
, germana katolika verkistino, pedagogino (n.
1899
)
- 1951
:
Robert William Seton-Watson
, brita historiisto kontribuinta al disdivido de
A?strio-Hungario
dum la unua mondmilito (n.
1879
)
- 1955
:
Isaak Dunajevskij
, sovetia komponisto, konata de la sovetia
?azo
kaj
muzika?o
por la teatra?o
La geedzi?o de Figaro
, muzika direktoro de la teatro
Hermitage
(n.
1900
)
- 1962
:
Andras Balint
, rumania hungara lokhistoriisto (n.
1862
)
- 1969
:
Otto Dix
, germana pentristo kaj grafikisto (n.
1891
)
- 1969
:
Witold Gombrowicz
, pola verkisto, a?toro de la
romano
Ferdydurke
, konata reprezentanto de
ekzistadismo
kaj
postmodernismo
(n.
1904
)
- 1969
:
Eszter Zilahi Farmos
, hungara poetino vivanta anka? en Germanio kaj Usono (n.
1889
)
- 1980
:
Vladimir Visockij
, sovetia kaj rusa poeto, muzikisto,
bardo
kaj aktoro (n.
1938
)
- 1984
:
Uladzimir Karatkjevi?
, sovetia belorusa verkisto, tradukisto, kinoscenaristo kaj publicisto (n.
1930
)
- 1984
:
Paul Franke
, germana eldonisto, redaktoro de "Film-Kurier" (n.
1881
)
- 1986
:
Endre Illes
, hungara verkisto, tradukisto, kritikisto kaj eldonisto, enestanta en
Hungara Antologio
(n.
1902
)
- 1986
:
Vincente Minnelli
, usona re?isoro (n.
1903
)
- 1995
:
Osvaldo Pugliese
, argentina
tango
-muzikisto, komunisto (n.
1905
)
- 1996
:
Ern? Wagner
, rumania hungara historiisto (n.
1935
)
- 1997
:
Natallia Arsiennieva
, belorusa dramistino, poetino kaj tradukistino, cenzurita en
Sovetunio
, laborantino de la
Radio Libera E?ropo
(n.
1903
)
- 1997
:
Ben Hogan
, usona golfludisto (n.
1912
)
- 2000
:
Kazimierz Flatau
, pola
klavicenisto
, astrologo, tradukisto, lekciisto de
fiziko
en
Universitato Adam Mickiewicz
en
Pozna?
(n.
1910
)
- 2000
:
Leopoldo Knoedt
, brazila
esperantisto
kaj
tradukisto
, membro de la
Akademio de Esperanto
,
honora membro de UEA
(n.
1921
)
- 2001
:
Josef Klaus
, a?stra politikisto, membro de
A?stria Popola Partio
, kanceliero (n.
1910
)
- 2003
:
Gerhard Kalckhoff
, germana
esperantisto
,
fakdelegito
de
UEA
pri
terminologio
, prezidanto de
Internacia Scienca Asocio Esperanta
,
kunlaborinto de PIV
(n.
1907
)
- 2005
:
Albert Mangelsdorff
, germana
?az
trombonisto
(n.
1928
)
- 2006
:
Janka Bryl
, sovetia, belorusa verkisto kaj tradukisto, klasikulo de la
belorusa literaturo
(n.
1917
)
- 2012
:
Franz West
, a?stra skulptisto kaj pentristo de
kola?oj
(n.
1947
)
- 2013
:
Bernadette Lafont
, franca filma kaj televida aktorino, reprezentantino de la
Franca Nova Ondo
(n.
1938
)
- 2018
:
Gyorgy Szepesi
, hungara sporta ?urnalisto,
kunlaboristo
(n.
1922
)
- 2019
:
Beji Caid Essebsi
, prezidento de
Tunizo
(n.
1926
)
- 2020
:
Bernard Ładysz
, pola oper-kantisto (
basbaritono
), aktoro,
soldato
de
Pola Enlanda Armeo
partoprenanta
Operacon Tempesto
en
Vilno
-regiono (n.
1922
)
- 2021
:
Otelo Saraiva de Carvalho
, portugala militisto kaj politikisto, kungvidanto de la
Revolucio de la Diantoj
(n.
1936
)
- 2021
:
Horst Schuller Anger
, transilvania germanisto kaj ?urnalisto (n.
1940
)
- 2022
:
David Trimble
, nord-irlanda politikisto kaj juristo, Nobelpremiita pro
Interkonsento de Sankta Vendredo
(n.
1944
)
La
25-a de julio
estas (la?
gregoria kalendaro
):