Anglikanismo
estas la
kristanismo
de la
Eklezio de Anglio
, kiu sendependi?is de la
Romkatolikisma
Eklezio dum la re?eco de
Henriko la 8-a
. Estas taksata ke ekzistas ?irka? 70 milionoj anglikanoj en la mondo, precipe en
Britio
,
Nordameriko
,
Afriko
kaj
Oceanio
[1]
.
Anglikanismo estis la ?efa eklezio en la
anglalingvio
de 1600 ?is 1800; sed nuntempe nur ?irka? 13% de anglalingvanoj estas anglikanoj kaj la eklezio kreskas plej rapide en Afriko
[2]
.
Anglikanismo komencis kiel sendependa bran?o de la eklezio dum politika disputo inter angla re?o kaj roma papo. ?i estas tre katolikeska, sed, post jarcentoj de
protestanti?ado
en la kulturo de
Anglio
, ?i nun ofte ?ajnas protestanta en praktiko, kvankam ?i ankora? estas katolika en
rito
kaj strukturo. Malsimile al la romkatolika eklezio, sacerdotoj povas edzi?i kaj en iuj landoj, virinoj povas esti
ordinitaj
kiel
sacerdotoj
kaj e? kiel
episkopoj
en Nordameriko.
La
usona
bran?o de anglikanismo nomi?as
episkopanismo
. La fruaj usonanoj ?an?is la nomon por ne havi tiom evidentan ligon al la iama kolonia mastro
Anglio
.
Anglikanismo estis normigita per:
La hodia?a Anglikanisma tamen havas anka? fortan influon sur la teologio de la
Movado de Oksfordo
.
Anglikanoj havas sep
sakramentojn
, sed nur du estas necesaj por savo:
komunio
kaj
bapto
.
La eklezio de ?iu lando ja estas sendependa, sed la eklezioj tra la mondo penas kunordigi doktrinon kaj politikon kaj eviti skismon per la
Konferenco de Lambeth
, kiu kunvenas ?iujn dek jarojn. La eklezioj en Britio kaj Nordameriko estas ?enerale liberalaj, sed tiu de Afriko estas multe pli tradicia (ekzemple, pri
samseksemo
kaj
demonoj
).
Same kiel en la romkatolikaj kaj
ortodoksaj
eklezioj, la episkopoj kaj sacerdotoj estas legitimitaj per
apostola posteuleco
.
Iuj anglikanoj
krucosignas
. Anka? ekzistas anglikanaj
mona?oj
.
Henriko la 8-a
, re?o de
Anglio
, apartigis la eklezion en lia lando por permesi al si eksedzinigi
Katarinan de Aragono
, kiu ne povis doni al li filon. La
papo
en Romo ne permesis la nuligon de la edzi?o kun Katarina, do Henriko sendependigis la eklezion en Anglio de
Romo
en 1534, nomis sin la kapo de la nova eklezio, kaj tiam permesis la eksedzi?on. Angliaj episkopoj, tamen, ne ?an?is, do la anglia eklezio ?iam havas apostolan posteulecon.
Dum sia vivo, Henriko la 8-a entute ne ?an?is la ritaron de la eklezio, sed post lia morto, protestanta influo pligrandi?is en la eklezio. La lingvo de la eklezia, ekzemple, fari?is la angla kaj ne la latina.
Anglikanismo ne reunui?is kun la katolikismo pro tio ke
Elizabeto la 1-a
, re?ino de 1558 ?is 1603, estis filino de la edzeco de Henry la 8-a kun
Anne Boleyn
, edzeco kiun la papo ne permesis. Elizabeto devis do plifortigi protestantismon en Anglio por ne esti nelegitima kaj tiamaniere ne havi rajton esti re?ino. En
tia epoko
de la regado de Elizabeto, Anglio protestanti?is tiel profunde, ke rekatoliki?o ne eblis, e? kvankam la batalo inter protestantismo kaj katolikismo da?ris ?is 1689.
Multe pli poste, en la 19-a jarcento, kiam la influo de la re?o i?is multe malpli forta en Anglujo, anoj de la eklezio asertis la dian karakteron de sia eklezio. ?ar iliaj gvidantoj estis ?iuj ?e la universitato de Oksfordo, tiu movado nomi?is la
Movado de Oksfordo
. ?i havis grandegan influon sur la ritaro de la anglikana eklezio, kiu nun ?ajnas multe pli simila al la romkatolika rito ol anta? ducent jaroj.