El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
1-a de novembro
estas la 305-a tago de la jaro (la 306-a en superjaroj) la? la
Gregoria kalendaro
. 60 tagoj restas.
Je la 1-a de novembro okazis, interalie:
- 365
:
Alemanoj
transiris
Rejnon
invadante
Ga?lion
- imperiestro
Valentiniano la 1-a
transloki?is al Parizo por komandi armeon kaj defendi urbojn
- 996
: Germana-romia imperiestro
Otto la 3-a
donis al
episkopo
el
Freising
teritorion en la nuna
distrikto Amstetten
, nomata en loka
dialekto
Ostarrichi (
germane
Osterreich), de kio prenis la nomon
A?strio
- 1122
:
Afonso Henriques
i?is
grafo
de Portugalio
- 1141
:
Stefano
revenis al la angla
trono
post forpelo de
Matilda
, estinta romia-germana imperiestrino
- 1179
:
Reims
:
Filipo la 2-a
kroni?is kiel re?o de Francio
- 1214
:
Turko-Sel?ukoj
konkeris post
sie?o
apartenantan al
Trebizonda imperio
havenon
Sinop
- 1215
:
Kvara Laterana Koncilio
komenci?is kun partopreno de 400
episkopoj
kaj ?irka? 800
abatoj
- 1335
:
Re?oj
de ?e?io -
Johano de Luksemburgo
, Pollando -
Kazimiro la 3-a
kaj Hungario -
Karolo la 1-a
renkonti?is dum kunveno en
Visegrad
- 1338
:
Litovio
: unua mencio pri
Balninkai
(
distrikto Utena
)
- 1420
:
Husana periodo
: husanoj venkis armeon de
Sigismondo
en la batalo de
Vy?ehrad
- 1478
: Papo
Siksto la 4-a
la? peto de hispanaj
monarkoj
Fernando la 1-a
kaj
Izabela la 1-a
rajtigis ilin al nomumo de
inkviziciistoj
en
Andaluzio
, por solvi suspektojn pri falsa
konverto
de
hispanaj
judoj
- 1501
:
Atlantiko
: malkovro de la
Golfo
de
?iuj Sanktuloj
sur la brazila marbordo, apud
Bahia
, de la ekspedicio de portugala
navigisto
Gaspar de Lemos
- 1503
:
Julio la 2-a
i?is papo
- 1512
:
Vatikanurbo
: freskoj de
Mikelan?elo
ornamantaj volbon de la
Siksta Kapelo
estis unuan fojon montritaj publike
- 1520
: Dum sia
ekspedicio
?irka? la mondo
Fernao de Magalhaes
eniris
Magelanan markolon
(komence
markolo
de
?iuj Sanktuloj
)
- 1570
: ?irka? 20 mil personoj pereis rezulte de
tempesto
sur la
Norda Maro
, t.n.
inundo
de
?iuj Sanktuloj
en
Nederlando
kaj
Germanio
- 1611
:
Londono
: premiero de la romanco
La Ventego
de
William Shakespeare
okazi?inta en
Palaco Whitehall
, precize post 7 jaroj ekde samloka ekludo de la tragedio
Otelo
- 1612
:
Granda Malordo
: dum
pola-rusa milito
, post la venka
batalo de Klu?ino
, pola
garnizono
kapitulacis kaj estis forigita de
Kitaj-urbo
- 1700
: Senida morto de
Karlo la 2-a
, la lasta
habsburgo
sur la hispana
trono
, alkondukinta al eksplodo de la
milito de hispana sukcedo
- 1705
: Pola re?o
A?gusto la Forta
fondis la
Ordenon de Blanka Aglo
- 1755
:
Lisbona tertremo
kun posta
cunamo
? 60 ?is 90 mil homoj pereis, 85% de konstrua?oj detrui?is
- 1770
:
Teknologia Universitato Berlino
fondi?is
- 1781
:
A?strio
nuligis
servutecon
? forigitan de
Jozefo la 2-a
,
imperiestro
de la
Sankta Romia Imperio
- 1790
: Irlanda filozofo kaj politikisto
Edmund Burke
publikigis
Pensojn pri la Revolucio en Francio
- 1800
:
John Adams
kiel unua
prezidento de Usono
eklo?is en
Blanka Domo
- 1848
: Unua numero de "
Moravske
noviny" estis publikigita, la
gazeton
administris
Franti?ek Matou? Klacel
- 1874
: Entombigo de
korsaro
i?is unua sur la
Centra Tombejo de Vieno
- 1884
:
Nikolao la 2-a
surtroni?is kiel lasta
imperiestro
de la
Rusia Imperio
- 1894
: En
Parizo
franca
mikrobiologo
Emile Roux anoncis kreon de kontra?
difteria
sangoplasmo
- 1897
: En
Torino
fondi?is piedpilka klubo
Juventus Football Club
- 1900
: En
Bulgario
ekfunkciis unua
hidroelektra centralo
, kiu prilumis
Sofion
per 600
lampoj
- 1911
:
Mallar?trakaj tramvojoj en Ostrava-regiono
: elektra linio inter
Hru?ov
kaj
Pola Ostrava
ekfunkciis
- 1911
:
Itala-turka milito
: itala armeo unuafoje en la historio uzis
bombaviadilon
- Unua Mondmilito
- 1922
:
Mustafa Kemal Ataturk
, kreinto de la moderna turka ?tato, malfondis
Otomanan Imperion
- 1925
:
Dua Pola Respubliko
: en
Grudzi?dz
oni fondis
Aviadan
Militistan Akademion
- 1927
:
Futbalklubo
Dinamo Kievo
estis fondita
- 1928
:
Turkio
transiris de la
araba alfabeto
al la
latina alfabeto
- 1928
: Bulgara caro
Boriso la 3-a
malfermis 10-kilometran
fervojlinion
Asenovgrad
-
Plovdiv
- 1929
:
Afriko
:
Leopoldville
fari?is ?efurbo de
Belga Kongo
anstata?
Boma
- 1936
:
Hispana Enlanda Milito
:
Batalo de Madrido
komenci?is
- 1937
:
Granda Teroro
: 11
episkopoj
,
pastroj
kaj
diakonoj
de la
Belorusa
A?tokefala
Ortodoksa Kristana Eklezio
estis mortpafitaj de sovetaj ekzekutistoj en
Kurapati
- Dua Mondmilito
- 1939
: Germana teroro en okupata Pollando:
germana polico
pafmortigis en
Rypin
200 polojn de
malliberejo
en Brodnica; regopovoj de
?enerala Gubernio
sub minaco de
morto
devigis polojn redoni
radioaparatojn
; en
Varsovio
Hans Frank
subskribis ordonon pri transpreno de estintaj ?tataj
monopoloj
:
tabaka
,
alkohola?a
,
sala
,
alumeta
kaj
loteria
; en
Pozna?
aperis "Ostdeutscher Beobachter" - gazetara organo de distrikta organiza?o de
Nacisocialisma Germana Laborista Partio
; en
Varsovio
oni amase celebris feston de mortintoj - varsovianoj bruligis
kandelojn
ne nur sur
tombejoj
, sed anka? sur
tomboj
, kiuj trovi?is sur
stratoj
,
placoj
kaj en
?ardenoj
; en
Pozna?
, malgra? malpermeso de grupi?o, oni same faris; al
Salzburg
germanoj alvenigis por
trudlaboro
191 polojn de la regiono de
Krakovo
;
Pola Rezistomovado
: en Varsovio komencis agadon
konspira
organiza?o Polska Niepodlegla (Pollando Sendependa), kiu eldonis subteran gazetaron, instruis batali kaj agis pere de
sabotado
kaj flankatako; en
Krakovo
aperis revuo "Nakazy Dnia" (Tag-Ordonoj) de
konspira
Organiza?o de Blanka Aglo; de internigejoj en
Rumanio
fu?is ?is tiu ?i tago 410 polaj
oficiroj
kaj 1 210 suboficiroj kun soldatoj; Unua
soveta okupado de Pollando
: en
Moskvo
prezidiumo de
Supera Soveto de Sovetunio
dekretis pri enkorpigo de Okcidenta
Ukrainio
en konsiston de Sovetunio "kun ?ia unui?o kun
Ukraina Soveta Socialisma Respubliko
"; ?iuj polaj
militkaptitoj
-
oficiroj
estis lokitaj en sovetaj urboj
Kozelsk
kaj
Starobilsk
, funkciuloj de polico, limgardistoj kaj prizongardistoj en
Osta?kov
(1-4.11);
Parizo
: sub redakto de profesoro
Oskar Halecki
aperis dumonata revuo "La Voix de Varsovie", de januaro 1940 titolita "Revue de
l'Europe Centrale et Orientale
"
- 1940
: Estro de
Provinco Vartlando
malpermesis al poloj pasigi ekzamenojn pri
metioj
? en ?G ekzistis 195 germanaj bazlernejoj kun 11 002
lernantoj
kaj 324
instruistoj
kaj 6 mezlernejoj;
poloj
en
Britio
vo?donis pri kreo de pola
kuracista
fakultato ?e la
Universitato de Edinburgo
; en
Londono
la
pola ekzila registaro
komencis eldoni revuon "Polish News Bulletin", kaj aperis la?vica
monografia
n-ro de "Polish Fortnightly Review" dedi?ita tute al la germana
okupado
, kun la subtitolo
The German Order in Poland
; dum bombado pereis gvidanto de Militista Arkivo
majoro
Bolesław Waligora; armeo de
Siamo
transpa?is
?tatlimon
kun
Laoso
- 1941
:
Germanoj
komencis konstrui
ekstermejon Beł?ec
(suda
Lublinio
) ? de marto ?is novembro 1942
murdis
tie pli ol 600 000 judojn el
?e?io
,
Slovakio
,
A?strio
kaj
Germanio
, inkluzive de 550 000 polaj civituloj de
juda
deveno; estro de
Provinco Vartlando
enkondukis devon atribui al pola infano la duan nomon
Kazimiro
a? Kazimira; en
Krakovo
ina?guris agadon konspira
Rapsodia Teatro
per verko de
Juliusz Słowacki
"Re?o-Spirito" - unu el
aktoroj
estis estonta papo
Karol Wojtyła
; en ?G oni nuligis
doganan
kaj
polican
limon kun
Distrikto Galicio
, kaj la
Tagon de ?iuj Sanktuloj
; en
Londono
okazis
ekspozicio
de
konspira
gazetaro el
okupataj
de Germanio
Belgio
,
?e?oslovakio
,
Francio
,
Grekio
,
Nederlando
,
Jugoslavio
,
Norvegio
kaj
Pollando
(unualoke kun 150
gazetoj
); en
Nov-Jorko
komencis aperi Semajna Literatura Revuo de Verkista Rondo el Pollando, redaktata interalie de
Jan Lecho?
kaj
Kazimierz Wierzy?ski
? eldonata ?is fino de 1942 kaj anstata?igita de "Tygodnik Polski" (Pola Semajnrevuo);
Orienta Fronto
: en
Krimeo
germana XXX-a Armea
Korpuso
konkeris
Simferopolon
;
Hinda Oceano
: britaj
milit?ipoj
ekregis 5 francajn ?ipojn, navigantaj de
Madagaskaro
al
Francio
(?is la 7-a de novembro)
- 1942
:
Operaco Reinhardt
:
germanoj
likvidis
judan
geton
en
Tomaszow Mazowiecki
- dufoje, la 30-an de oktobro kaj la 1-an de novembro, oni forveturigis al
ekstermejo
en
Treblinka
14 mil
judojn
(surloke restis nur ?irka? mil laborkapabluloj); germanaj policanoj kaj ?endarmoj pafmortigis 121 judojn en 3 lokoj; germanaj regopovoj malpermesis en
Lublin
flamigi kandelojn sur lokaj tombejoj; en
Varsovio
komencis validi polica horo inter la 20-a vespere ?is la 5-a matene;
Pola Rezistomovado
:
Pola Enlanda Armeo
sukcese atakis arestejon de sekureca polico en
Bjalistoko
; ta?mento de
Kamparanaj Batalionoj
el areo Brze?any (nun
Ternopila provinco
) batalis kontra? la
Ukraina Ribela Armeo
defende de Buszcze kaj Pisarowka - nur etan nombron de polaj familioj oni sukcesis savi, domaro bruli?is, multaj
poloj
pereis;
Norda Ka?kazio
: germana 1-a Kirasita Armeo konkeris
Alagir
; transloko de ?efrestadejo de
Adolf Hitler
de
Vinico
al
Lupa remparo
apud
K?trzyn
; iniciate de japana ?efministro
Hideki Tojo
ene de registaro krei?is Ministerio pri
Orienta Azio
; dum sesio de
Nacia Asembleo
Ismet Inonu
deklaris, ke
Turkio
plu restos ne?trala; en
Berlino
establi?is
Tatara
Komitato
- 1943
: Ta?mentoj de germana polico pafmortigis 39 judojn en 3 lokoj kaj 80 polojn en 5 lokoj; ta?mento de pola
partizano
Jan Piwnik
konkeris provizore
Ko?skie
mortigante kelke da germanaj ?endarmoj kaj 4 konfidenculoj ? oni akiris
nutra?on
por la vintro kaj aliajn objektojn; trupoj de la Belorusa Fronto ekatakis direkte al
D?wina
(operaco finita la 21-an de novembro), kaj de 4-a Ukraina Fronto atingis
Armjanskon
;
Usona
armeo alteri?is al insulo
Bougainville
en
Papuo-Nov-Gvineo
; japana registaro anstata? Ministerio pri
Komerco
kaj
Industrio
kaj Buroo pri Planado kreis Ministerion pri Garno
- 1944
:
Militkrimoj
:
SS
vivbruligis en Gruszowiec (proksime al
Limanowa
) 33 personojn kaj ekflamigis 11 domojn, kaj germanaj ?endarmoj
pafekzekutis
12 personojn en 2 aliaj lokoj;
holoka?sto
: de
A??vico
foriris transporto kun 634 judinoj al koncentrejo en
Bergen-Belsen
;
Heinrich Himmler
ordonis ne plu mortigi malliberulojn per
gaso
en
koncentrejo
-
ekstermejo
A??vico
; la? invito de
Nov-Zelando
de
Irano
al
Wellington
alvenis 732 polaj plejparte
orfaj
infanoj kun iliaj 102 prizorgantoj - ili estis
viktimoj
de sovetaj
deportadoj
(1940-1941), en 1942 evakui?is el
gulagoj
en
Sovetunio
kune kun generalo
Władysław Anders
; japana 1-a
balona
regimento utiligante aerfluojn komencis sendi direkte al
Usono
balonojn kun alkro?itaj bomboj - entute oni ellasis ?. 9 mil, sed kun eta efiko;
Itala kampanjo
: pola 3-a Divizio de Karpatoj-Pafistoj konkeris Monte Caminate; nokte de la 1-a/2-a de novembro
RAF
atakis
Oberhausen
- 1944
: En
Britio
Donald Watson
fondis
Veganan Societon
- okupi?antan pri popularigo de sen
lakta
vegetarismo
- 1945
:
A?stralio
ali?is al
Unui?intaj Nacioj
- 1945
:
Nord-Koreio
: oficiala taggazeto "
Laborista Gazeto
" estis publikigita kun la nomo "Chongro"
- 1946
: En
Pollando
estonta
papo
Karol Wojtyła
ordini?is
- 1949
: Germana gazeto "
Frankfurter Allgemeine Zeitung
" ekaperis
- 1950
: Du
naciistoj
el
Puerto-Riko
provis murdi usonan prezidenton
Harry S. Truman
- 1950
: Papo
Pio la 12-a
anoncis la
dogmon
pri
?ielenpreno de Maria
- 1952
: Unua
nuklea testo
sur la
atolo
Eniwetok
? 10 megatuna eksplodo la?
TNT-ekvivalento
- 1954
:
Al?erio
:
Naciliberiga Fronto
komencis
bataladon pri sendependeco
- 1955
:
Sovetunio
denove la?le?igis
aborton
, malpermesitan en 1936
- 1956
:
Sueza krizo
:
Israelo
,
Britio
kaj
Francio
invadis
Egiption
- 1956
: En
Barato
krei?is
sub?tatoj
Keralo
,
Andra-Prade?o
kaj
Karnatako
- Hungara revolucio de 1956
- 1957
: Eksperimenta Studio de
Pola Radio
fondi?is
- 1962
:
Sovetunio
: lan?o de la unua
kosmoveturilo
al
Marso
? AMS Mars-1
- 1962
: En
Italio
aperis
komikso
"
Diabolik
"
- 1963
: Malkovro de la unua
kvazaro
- 1969
:
Rumanio
: en
Bukare?to
fondi?is
E?ropa Atletika Asocio
- 1970
:
Sacerdota Fratio de Sankta Pio la 10-a
fondita de la franca
?efepiskopo
Marcel Lefebvre
- 1981
:
Antigvo-Barbudo
fari?is sendependa de
Britio
- 1988
:
Likud
gajnis parlamentan balotadon en
Israelo
- 1991
: Novelektita prezidento
?o?ar Dudajev
proklamis kreadon de la nova sendependa ?tato
I?kerio
.
- 1993
:
Traktato de Mastri?to
ekvalidis ?
E?ropa Unio
ekbazi?is sur tri
pilieroj
:
E?ropa Komunumo
,
Komuna ekstera kaj sekureca politiko de la E?ropa Unio
, Polica kaj ju?a kunlaboro pri
punaferoj
- 1993
:
Valuto
:
turkmena manato
ekvalidis
- 1996
:
Okcidenta Azio
: araba
informa televido
Al-?azira
startis en
Kataro
- 1998
: Reformita
E?ropa Kortumo pri Homaj Rajtoj
ekfunkciis en
Strasburgo
- 1998
:
Ni?erio
subskribis interkonsenton por fini kvinmonatan civilan militon en
Gvineo Bisa?a
inter ribeluloj kaj prezidento
Joao Bernardo Vieira
- 2000
: En
Barato
krei?is sub?tato
?hatisgaro
- 2004
:
Pollando
i?is plenrajta membro de
E?ropolo
- 2004
: Estinta komunista ?efministro de Portugalio
Jose Manuel Durao Barroso
i?is prezidanto de
E?ropa Komisiono
, kies
komisaroj
apartenis al komunistaj organiza?oj
- 2005
:
?enerala Asembleo de Unui?intaj Nacioj
proklamis
Tagon de la memoro pri la viktimoj de la holoka?sto
fiksante daton de la datreveno de la liberigo de koncentrejo
A??vico
, okazanta la 27-an de januaro
- 2006
:
Internacia Sindikata Konfederacio
fondi?is en
Vieno
- 2006
: Unuaj
simptomoj
de
malsano
?e
Aleksandr Litvinenko
,
venenigita
per donita
teo
kun
izotopo
de
polonio
210
- 2010
: Prezidento
Dmitrij Medvedev
kiel unua rusia ?tatestro vizitis la
Kurilajn Insulojn
- 2014
:
E?ropa Komisiono
sub gvido de estinta ?efministro de Luksemburgio
Jean-Claude Juncker
komencis funkcii
- 2015
:
Agnieszka Radwa?ska
kiel unua pola
tenisistino
venkis en
Singapuro
turniron
WTA Finals, konsiderata neoficiala mond?ampionumo
- 2015
: Reganta
Partio de Justeco kaj Disvolvi?o
venkis anta?tempan baloton al
Granda Nacia Asembleo de Turkio
, regajnante absolutan plimulton
- 2016
: Germana
futbalisto
Miroslav Klose
oficiale finis sian
karieron
- 2018
: Pro el?erpi?o de
brula?o
la misio de usona
kosmosondilo
Dawn
, orbitanta ?irka?
nanplanedo
Cereso
, estis finita
- 2020
: En
Moldavio
okazis unua ra?ndo de prezidenta balotado: al la dua transiris
Maia Sandu
kaj oficanta prezidento
- Invado de Rusio en Ukrainion
- 2022
: 251-a tago de la rusa
agreso
: Pasinttage
rusoj
elpafis 78 diversajn raketojn kontra? civilajn objektojn de
Ukrainio
, en pli ol cent pripafoj anka? pere de aviadiloj atakis pli ol 50 setlejojn, i.a. en
Donecka provinco
; nokte en
Mikolajivo
rusa pafa?o trafis
gimnazion
, aliaj 3 al
Teknologia universitato
, kie pereis virino kaj 5 personoj estis vunditaj; en
Mikolajiva provinco
ukrainaj aviadiloj kaj artilerio atakis grupi?ojn de malamiko en ?. 180 fajraj misioj ? 650 rusiaj soldatoj pereis; dum unuhora
intervjuo
el
bunkro
de
Kievo
prezidanto de Ukrainio
ne malka?is sian disrevi?on pri
Israelo
, kiu ne montris post la
invado
klaran rilaton favoran al Ukrainio;
Sergej ?ojgu
: 87 mil mobilizitoj trafis al fronto; oni informis, ke ukrainaj
instruistoj
ricevis de
Google
kaj
Unesko
30 mil
tekokomputilojn
; ukraina
stabo
: rusia
okupacia
administracio de
?ersono
estis translokita al
Skadovsk
; Sekurec-Servo de Ukrainio arestis
sabotiston
de rusia spionagentejo, kiu preparis atencojn al
fervoja trako
en
Odeso
- Mondreago:
Kanado
sankciigis kelkajn personojn kaj instituciojn en
Irako
; deputitoj al
Dumao
Anatolij Karpov
post mistera akcidento estas en
komato
; prezidanto de
Liberal-demokratia Partio de Rusio
Leonid Sluckij pritaksis, ke dum la lastaj 30 jaroj la nombro de parolantaj
ruslingve
malgrandi?is je 80 milionoj;
Nordia Konsilantaro
: en
Helsinko
?efministrino de
Islando
esprimis fortan kaj senfleksan apogon al
Ukrainio
;
Usono
promesis al Ukrainio liveri sume 8 aer-defendsistemojn NASAMS, du estos balda? dismetitaj ? 1 400 Stinger, de mallonga atingo, estis jam transdonitaj;
Britio
konfirmis sian ?losilan rolon ekde la invado pri helpo al Ukrainio kontra?
ciberatakoj
- 2023
: 616-a tago de la rusa
agreso
: Pasinttage ?is 120 mobilizitajn soldatojn el
?uva?a
Bataliono
pereis a? estis vunditaj pro pripafo fare de ukraina HIMARS ? regopovoj de
Rusio
minacas al
?uva?oj
per
reprezalioj
pro eventala disvastigo de "falsaj informoj" (oficiale 19 mortigitoj kaj ne malpli ol 40 vunditoj);
rusia armeo
lastan tagon pripafis 118 setlejojn en 10 regionoj de Ukrainio, ?i-jare la plej multe;
- Mondreago: Pola
ambasadoro
en
Moskvo
nomis malhonorigon de milita tombejo en
Mednoje
, kun ?. 6 300 polaj oficiroj murditaj de
NKVD
, kiel historia barbareco kaj politika
skizofrenio
? septembre oni tie starigis kvar
bustojn
de la ekzekutistoj de
poloj
:
Lenin
,
Stalin
,
Feliks Dzer?inskij
kaj
Mi?ail Kalinin
- 846
:
Ludoviko la 2-a
, re?o de Frankio el dinastio
Karolidoj
(m.
879
)
- 1351
:
Leopoldo la 3-a
, duko de A?strio, pereinta en la
batalo de Sempach
(m.
1386
)
- 1485
:
Jan Dantyszek
, pola voja?isto, diplomato, episkopo,
latina
-
pola
poeto de
renesanco
, re?a sekretario kaj unua pola
ambasadoro
(m.
1548
)
- 1526
:
Katarina Jogajlido
, pola re?idino, sveda re?ino (m.
1583
)
- 1530
:
Etienne de La Boetie
, franca verkisto, eseisto, politika filozofo kaj juristo (m.
1563
)
- 1585
:
Jan Bro?ek
, pola matematikisto, astronomo, muzikisto, kuracisto, verkisto kaj parolisto,
rektoro
de
Krakova Akademio
, adepto de
suncentrismo
, unua biografo de
Koperniko
(m.
1652
)
- 1596
:
Pietro da Cortona
, itala pentristo kaj arkitekto (m.
1669
)
- 1636
:
Nicolas Boileau
, franca poeto, historiisto pri
Ludoviko la 14-a
, membro de
Franca Akademio
(m.
1711
)
- 1652
:
Henrik Berzeviczy
, hungara jezuito, profesoro, instruisto, fakverkisto (m.
1713
)
- 1661
:
Ludoviko de Francio
, heredonto de franca trono (m.
1711
)
- 1714
:
Johann Joachim Spalding
, germana teologo (m.
1804
)
- 1727
:
Ivan ?uvalov
, rusa nobelo, fondinto de la
Rusia Akademio de Belartoj
(m.
1794
)
- 1757
:
Antonio Canova
, itala skulptisto, pentristo, arkitekto (m.
1822
)
- 1775
:
Johann Heinrich Besser
, germana eldonisto kaj librovendisto (m.
1826
)
- 1778
:
Gustavo la 4-a Adolfo
, re?o de Svedio el
Oldenburga dinastio
(m.
1837
)
- 1808
:
John Taylor
, usona
kleriko
de
mormonoj
, prezidanto de la
Eklezio de Jesuo Kristo de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj
(m.
1887
)
- 1818
:
Imre Szacsvay
, hungara advokato kaj politikisto (m.
1849
)
- 1832
:
Gyula Szapary
, ?efministro de Hungario, grafo (m.
1905
)
- 1841
:
Charles Laisant
, franca matematikisto kaj politikisto, vicprezidanto de
Esperanto-France
(m.
1920
)
- 1845
:
Samuel Teleki
, hungara grafo, verkisto kaj voja?isto en
Afriko
, membro de
Hungara Scienca Akademio
(m.
1916
)
- 1853
:
Benjamin Kiesewetter
, germana entreprenisto kaj politikisto (m.
1934
)
- 1862
:
Feliks Koneczny
, pola verkisto, ?urnalisto, bibliotekisto, historiisto kaj historiozofo, kreinto de originala koncepto pri
civilizoj
kaj ties kritikisto, okupi?anta pri historio de
Mez-Orienta E?ropo
(m.
1949
)
- 1865
:
Karoly Gspann
, hungara, rumania hungara kuracisto (m.
1938
)
- 1871
:
Stephen Crane
, usona
naturalisma
verkisto kaj ?urnalisto (m.
1900
)
- 1873
:
Wilhelm Robin
, pola kuracisto, iniciatinto kaj unua prezidanto de
Universala Medicina Esperanto-Asocio
, ?efkunlaboranto de la
Enciklopedio de Esperanto
, viktimo de la germana
Operaco Reinhardt
(m.
1942
)
- 1877
:
Else Ury
, germana verkistino konata de la
adoleskantina romano
(m.
1943
)
- 1878
:
Carlos Saavedra Lamas
, argentina Nobelpremiita politikisto, diplomato kaj juristo (m.
1959
)
- 1879
:
Pal Teleki
, hungara geografo kaj politikisto,
?efministro de Hungario
(m.
1941
)
- 1880
:
Alfred Wegener
, germana sciencisto pri
kontinenta drivado
(m.
1930
)
- 1880
:
?alom A?
, pola judo verkanta en la
jida lingvo
, prezidanto de la jida
PEN-klubo
, aktivulo de
haskala
-movado, elmigrinta al
Usono
, kontribuanta al
juda
-
kristana
interkompreno (m.
1957
)
- 1887
:
L.S. Lowry
, brita pentristo, pejza?isto de
Nordokcidenta Anglio
(m.
1976
)
- 1889
:
Jan Silhan
, pola oficiro, poligloto, redaktoro,
esperantisto
, internacia aganto de
blindula
movado, prezidanto de
Universala Asocio de Blindul-Organiza?oj
(m.
1971
)
- 1889
:
Hannah Hoch
, germana pentristo, grafika artisto kaj
kola?
-artisto de
dadaismo
(m.
1978
)
- 1893
:
A. Paul Weber
, germana litografiisto kaj pentristo (m.
1980
)
- 1900
:
Endre Mann
, rumania hungara ?urnalisto, tradukisto, redaktoro (m.
1964
)
- 1902
:
Nordahl Grieg
, norvega verkisto, ?urnalisto (m.
1943
)
- 1903
:
Jean Tardieu
, franca artisto, verkisto de
Absurda Teatro
(m.
1995
)
- 1906
:
Egon Lendl
, a?stra geografo (m.
1989
)
- 1909
:
Herbert von Marouschek
, a?stra regionhistoriisto kaj publikigisto (m.
1961
)
- 1911
:
Henri Troyat
, franca verkisto (m.
2007
)
- 1913
:
Andrzej Mostowski
, pola
matematikisto
kaj
logikisto
, kontribuanta i.a. al
aroteorio
kaj
modeloteorio
(m.
1975
)
- 1914
:
Moshe Teitelbaum
, hungara
?asido
, reprezentanto de
Ortodoksa Judismo
(m.
2006
)
- 1921
:
Ilse Aichinger
, a?stra verkistino, membrino de
Gruppe 47
(m.
2016
)
- 1923
:
Victoria de los Angeles
, hispana kantistino (soprano) (m.
2005
)
- 1927
:
Janos Varro
, rumania hungara literaturhistoriisto, verkisto, tradukisto (m.
2004
)
- 1928
:
Josef Hala
, ?e?a pianisto, klavicenisto kaj muzika pedagogo, profesoro (m.
2019
)
- 1929
:
Ernst Lossa
, viktimo de sistema murdo de homoj kun fizikaj, mensaj kaj emociaj handikapoj en Germanio kadre de
Aran?o T4
(m.
1944
)
- 1933
:
Vja?asla? Adam?ik
, soveta, belorusa verkisto, dramisto, filmscenaristo kaj ?urnalisto (m.
2001
)
- 1933
:
Borbala Porzsolt
, rumania hungara pentristino kaj grafikistino (m.
2021
)
- 1935
:
Edward Said
, usona kulturkritikisto, profesoro pri
kompara literaturscienco
, a?toro de la libro
Orientalismo
(m.
2003
)
- 1937
:
Roman Dobrzy?ski
, pola ?urnalisto, estrarano de
Pola Esperanto-Junularo
, vicprezidanto de
TEJO
, redaktoro de "
Kontakto
",
LKK-ano
de
UK 1987
, vicprezidanto de
UEA
, esperantiginta televidan lingvokurson de
BBC
Mazi en Gondolando
,
Honora Membro de UEA
- 1939
:
Imre Marko
, rumania hungara novelisto, kritikisto
- 1939
:
Bernard Kouchner
, franca
kuracisto
kaj politikisto, kunfondinto de organiza?oj
Kuracistoj sen landlimoj
kaj
Kuracistoj tutmondaj
- 1942
:
Heinz Dopsch
, a?stra historiisto
- 1943
:
Salvatore Adamo
, belga-itala kantisto franclingva
- 1944
:
Rafik Hariri
, ?efministro de Libano, miliardulo, politikisto, murdita (m.
2005
)
- 1950
:
Robert B. Laughlin
, usona Nobelpremiita fizikisto okupi?inta pri
ondfunkcioj
- 1962
:
Magne Furuholmen
, norvega muzikisto kaj pentristo
- 1963
:
Katja Riemann
, germana aktorino kaj kantistino
- 1972
:
Prince Henry Ozoemena Oguinye
,
ni?eria esperantisto
, ?urnalisto kaj altlerneja lekciisto, partoprenanto de korespondaj kursoj, fondinto de pluraj
Esperanto-kluboj
kaj asocioj, prezidanto de la
Esperanto-Federacio de Ni?erio
, kiun li reprezentis en la
Komitato de UEA
, kontribuanto al "
Kontakto
", "
Monato
" kaj aliaj revuoj, partoprenanto de Afrikaj Esperanto-Kongresoj
- 1973
:
Aishwarya Rai
, barata aktorino kaj modelulino
- 987
:
Harald la 1-a
, re?o de Danio kaj Norvegio, reganto de Anglio, akceptinta
kristanismon
(n. ?irka?
911
)
- 1112
:
Henriko de Burgonjo
, grafo de Portugalio, (n.
1066
)
- 1319
:
Uguccione della Faggiuola
, itala
kondotiero
, politikisto kaj militisto (n. ?irka?
1250
)
- 1399
:
Johano la 4-a
, duko de
Bretonio
,
grafo de Richmond
(n. ?irka?
1339
)
- 1497
:
Filippo Buonaccorsi
, itala
humanisto
(n.
1437
)
- 1546
:
Giulio Romano
, itala pentristo kaj arkitekto (n. ?irka?
1499
)
- 1561
:
Christoph Amberger
, germana priportreta pentristo (n.
1490
)
- 1588
:
Jean Dorat
, franca klasika filologo, poeto, erudiciulo, helenisto kaj
humanisto
, membro de
Plejado
(n.
1508
)
- 1597
:
Edward Kelley
, angla
alkemiisto
, advokato,
mediumo
kaj
glosopoeto
, posedanto de
?tono de la sa?uloj
(n.
1555
)
- 1676
:
Gisbertus Voetius
, nederlanda kalvinista teologo kaj
orientalisto
en
Universitato de Utrecht
(n.
1589
)
- 1700
:
Karlo la 2-a
, lasta
habsburga
re?o de Hispanio (n.
1661
)
- 1708
:
Georgo Banffy
, hungara
nobelo
, transilvania
magnato
, unua guberniestro de Transilvanio (n.
1661
)
- 1804
:
Johann Friedrich Gmelin
, germana botanikisto,
entomologo
kaj
naturalisto
(n.
1748
)
- 1818
:
Christoph Gottlieb Steinbeck
, germana predikisto, juristo kaj verkisto
- 1854
:
Johann Matthias Ranftl
, a?stra
?enro-pentristo
(n.
1804
)
- 1860
:
Aleksandra Teodorovna
, re?idino de la Re?lando Prusio, carino de Rusio (n.
1798
)
- 1870
:
Ephraim Salomon Unger
, germana matematikisto verkinta
diserta?on
pri
trigonometriaj funkcioj
(n.
1789
)
- 1880
:
Jose Maria da Silva Paranhos
, brazila ?tatestro, instruisto, politikisto, ?urnalisto, diplomato kaj monarkisto (n.
1819
)
- 1883
:
Julia Banyai
, hungara heroino de
Hungara revolucio
el
Transilvanio
(n.
1824
)
- 1892
:
Laszlo Lovassy
, hungara juristo, partoprenanto de la
Hungara revolucio de 1848
(n.
1835
)
- 1893
:
Jan Matejko
, pola pentristo de historiaj
eventoj
kaj
bataloj
, historiozofo (n.
1838
)
- 1894
:
Aleksandro la 3-a
, rusia imperiestro el dinastio
Romanovoj
(n.
1845
)
- 1896
:
Alajos Degre
, hungara verkisto, advokato, politikisto (m.
1819
)
- 1903
:
Theodor Mommsen
, germana Nobelpremiita filologo, historiisto kaj juristo, esploristo de
Romio
(n.
1817
)
- 1907
:
Alfred Jarry
, franca
simbolista
verkisto, konata de sia
teatra?o
Re?o Ubu
(n.
1873
)
- 1910
:
Simon Aichner
, a?stra princepiskopo kaj fakulo pri
kanona juro
(n.
1816
)
- 1921
:
Adam Zakrzewski
, pola sciencisto, spertulo pri
statistiko
kaj
planlingvoj
, partoprenanto de la unua
UK 1905
, membro de
Lingva Komitato
, a?toro de
gramatiko
kun
sintakso
,
Esperanto en sia unua jardudeko 1887-1908
,
Historio de Esperanto
kaj pluraj bro?uroj en la
pola
,
franca
kaj
Esperanto
(n.
1856
)
- 1938
:
Emil Boszormenyi
, rumania hungara ?urnalisto kaj advokato, murdita (n.
1890
)
- 1942
:
Johannes Dietterle
, germana pastoro, filologo,
orientalisto
, profesoro, direktoro de
Saksa Esperanto-Instituto
, kunlaboranto de la firmo
Ferdinand Hirt und Sohn
, prezidanto de
UK 1923
, membro de
Lingva Komitato
, vicprezidanto de la
Akademio de Esperanto
, komitatano de
UEA
, konata de la
Bildotabuloj por la instruado de Esperanto
kaj
La Vendreda Klubo
, ordiganto de la
Originala Verkaro de Zamenhof
(n.
1866
)
- 1947
:
Tilly Aston
, a?stralia
blinda
poetino kaj verkistino, fondintino de la Asocio por Progresigo de Blinduloj, instruistino, socia agantino kaj
esperantistino
korespondanta mondvaste (n.
1873
)
- 1955
:
Agoston Marich
, hungara oficisto, fondinto de pluraj
Esperanto-gazetoj
kiel "
La Verda Standardo
" kaj "
La Polico
", kolektisto de
esperanta?oj
(n.
1883
)
- 1955
:
Dale Carnegie
, usona verkisto pri psikologio kaj
kuntrejnado
(n.
1888
)
- 1956
:
Pietro Badoglio
, itala oficiro, ?efministro de Italio (n.
1871
)
- 1957
:
Michael Gundringer
, a?stra verkisto kaj regionhistoriisto (n.
1876
)
- 1961
:
Hugo Mund
, hungara pentristo kaj bibliotekisto (n.
1892
)
- 1961
:
Geza Delly-Szabo
, rumania hungara komponisto, studento de
Odon Farkas
(n.
1883
)
- 1971
:
Gertrud von Le Fort
, germana verkistino, membrino de la movado
Revivigo katolika
(n.
1876
)
- 1972
:
Ezra Pound
, usona poeto, kritikisto, tradukisto, reprezentanto de
modernismo
, adepto de la itala
fa?ismo
(n.
1885
)
- 1983
:
Anthony van Hoboken
, nederlanda-svisa
muzikologo
ellaborinta ampleksan registron de ?iuj
kompona?oj
de
Joseph Haydn
(n.
1887
)
- 1989
:
Hoimar von Ditfurth
, germana kuracisto, verkisto,
populariganto de scienco
(n.
1921
)
- 1989
:
Karl Steuerwald
, germana pedagogo, filologo kaj turkologo (n.
1905
)
- 1997
:
Władysław Misiewicz
, pola esperantisto, kiu finis pedagogian kurson la?
Cseh-metodo
dum
UK 1931
kaj instruis 500 lernantojn ?is
UK 1959
,
budhano
kaj tradukisto de
paliaj
tekstoj (m.
1910
)
- 1997
:
Carl Støp-Bowitz
, norvega
zoologo
, prezidanto de
Norvega Esperantista Ligo
kaj de
Internacia Scienca Asocio Esperantista
, lekciisto de
Internacia Kongresa Universitato
, profesoro ?e
AIS
,
?efkunlaboranto de PIV
pri zoologio kaj
geologio
, membro de
Akademio de Esperanto
, vicprezidanto de
UEA
, kuna?toro de
Sciencaj Studoj bazitaj sur originalaj esploroj kaj observoj
(n.
1913
)
- 1999
:
Josef Rumler
, ?e?a
slavisto
, poeto kaj tradukisto,
honora membro de ?EA
,
tradukisto
por "
Fonto
" (n.
1922
)
- 2005
:
Gladys Tantaquidgeon
, usona
antropologino
, socia agantino, sanigistino merita pri kovservo kaj popularigo de
kulturo
kaj
tradicioj
de sia
tribo
moheganoj
,
centjarulino
(n.
1899
)
- 2006
:
William Styron
, usona verkisto (n.
1925
)
- 2007
:
Paul Tibbets
, usona militaviadisto de atombomba atako de
Hiro?imo
(n.
1915
)
- 2008
:
Yma Sumac
, perua kantistino (
soprano
) (n.
1922
)
- 2008
:
Jacques Piccard
, svisa
oceanografia
sciencisto esplorinta helpe de
batiskafo
la
Marianan Fosegon
(n.
1922
)
- 2009
:
Claude Levi-Strauss
, franca
antropologo
, etnologo kaj filozofo, kunfondinto de
strukturismo
(n.
1908
)
- 2012
:
Agustin Garcia Calvo
, hispana
gramatikisto
, poeto,
dramaturgo
, eseisto, tradukisto kaj filozofo (n.
1926
)
- 2015
:
Gunter Schabowski
, germana politikisto, nekonscia kunfaliginto de
Berlina muro
(n.
1929
)
- 2023
:
Georgina Almanza
, kuba aktorino kaj esperantistino (n.
1933
)
La
1-a de novembro
estas (la?
gregoria kalendaro
):