El Vikipedio, la libera enciklopedio
NAGY Imre
[Nadj Imre] (
Kaposvar
,
7-a de junio
,
1896
?
Budape?to
,
30-a de junio
1958
) estis hungara
komunista
politikisto,
?efministro
kaj martiro de la
hungara revolucio de 1956
.
Li devenis el malri?a kamparana familio. Li lernis, eklaboris kiel
tornisto
en
Diosgy?r
, poste
Kaposvar
. Li soldati?is en 1914 kaj venis al rusa militkaptiteco. Tie li konati?is kun la bol?evika ideologio kaj enpa?is la Hungaran Grupon de la Ruslanda Komunista (bol?evika) Partio kaj batalis kiel soldato de la
Ru?a Armeo
. Li hejmenvenis hungarion en 1921 kaj organizis kamparanan movadon en la (tiam fortika) departemento de
Somogy
. Li estis ano de la tiama komunista partio MSZMP (Hungara Socialista Laborista Partio) inter 1925-1927. Li emigris en 1928 al Vieno kaj en 1929 veturis al Sovetunio kaj tie laboris kiel ano de la Agrarscienca Instituto en Moskvo kaj poste kiel oficisto de la Centra Statistika Instituto. Fine de la dua mondmilito li estis redaktoro de la moskva hungarlingva radio Kossuth.
Li revenis al Hungario la 5-an de novembro 1944 kaj i?is ano de la Hungara Komunista partio (MKP poste MDP), poste i?is estrarano en ties Centra Estraro kaj poste en la Politika Komitato. Li laboris en la koalicia registaro de
Zoltan Tildy
kaj
Ferenc Nagy
inter la 22-a de decembro 1944 kaj la 12-a de novembro 1945 ministro pri agrikulturo, inter la 15-a de novembro 1945-20-a de marto 1946 ministro pri internaj aferoj, inter 16-a de decembro 1950 kaj la 5-a de januaro 1952 ministro pri nutroprizorgaj aferoj. Li estis prezidanto de la Parlamento en 1948. Li estis instruisto en la
Teknikuniversitato de Budape?to
en 1948-1951 kaj 1952-1956. Li estis ekskludita el a Politika Komitato en 1949 pri lia opinio pri agrikultura politiko, sed li reani?is post memkritiko. Li estis en 1952 ministro pri kolektado (de agrikulturaj produktoj), poste vic-?efministro ?is la
4-a de julio
1953
, kiam li i?is ?efministro ?is la 18-a de aprilo 1955. Tiam li estis abdikigita je la pozicioj kaj fine de la jaro (la 3-an de decembro) li estis ekskludita e? el la partio.
Statuo de Imre Nagy
Junie en 1953 la hungaraj politikaj estroj en Moskvo estis kritikantaj pro la reganta politikaj metodoj kaj deziris, ke Nagy Imre i?u la ?efministro. Nagy Imre kiel ?efministro enkondukis reformojn en la
agrikulturo
,
industrio
(ekz. permesis la forlason de la agrikulturaj
kooperativoj
). Post la forti?o de la dur-stalinismaj ondoj en Moskvo, forti?is anka?
Rakosi Matyas
, kio ebligis al li la forigon de Nagy Imre. Rakosi forlasis la landon somere 1956, Nagy Imre regajnis sian anecon en la
Komunista partio
la 13-an de oktobro.
Dum la
hungara revolucio de 1956
li estis denove ?efministro (inter la 24-a de oktobro kaj la 4-a de novembro), la 23-an de oktobro e? ano de la
Politika Komitato
de KP. Li establis koalician registaron, deklaris elpa?on el la
Varsovia Pakto
kaj la ne?tralecon de
Hungario
. Sed la rusaj trupoj invadis Hungarion la 4-an de novembro kaj li fu?is al al
Jugoslavia
Ambasadejo. De tia li estis ruze transportita al la
rumana
Snagov
kaj poste reen al Hungario. Li estis mortpunita en fermita, programita
proceso
. Li estis ekzekutita la
30-an de junio
1958
, Li estis rehabilitita en 1989 kaj la 16-an de junio tiujare estis feste denove entombigita.
