Drama
(z grich. drama (δρ?μα) "jadnanje") jo podla
epiki
a
lyriki
jadna z t?och zakładnych literarnych dru?ynow (analogiski se teke groni dramatika), ale teke jadnotliwym tworbam se groni drama. Drama jo ?iwadło z tekstowym zakładom, ako rozd??ł k improwizowanemu ?iwadłoju.
Głownje p?iznamjenja dramy po
Aristotelesu
jo p?edstajanje jadnanja w dialogach. Z tym jo se rozeznawała wot antikskego wulicujucego
eposa
- w now?em casu wosebnje wot
romana
. W modernem rozm??u su dramy za to spisane, aby je grajarje w ?iwadle p?edstajili. Cesto su togodla podla dialogowych tekstow ned p?ikaze za grajarjow podla, wot 19. stol??a teke za re?isera. Cyta?ska drama jo wosebna forma dramy, ako se w pr?dnem r??e njep?edstajijo, ale dej se ako roman cyta?.
Jadnanje dramy jo cesto do
aktow
??lone, ako su sam zasej do
scenow
abo
wustupow
??lone. Klasiska francojska drama (
Racine
,
Corneille
) ??li se do p?? aktow. Italska, k?u?e z
operu
zw?zana tradicija (
Metastasio
) ma ces?ej jano t?i. Forma z jadnym aktom jo wuj?ła z mjazygra?ow mjazy aktami dramow z t?imi abo p??imi aktami.
Europska drama jo nastała w casu
grichiskeje antiki
w 5. stol??u p?. Chr. w
Athenje
:
Aischylos
,
Sophokles
a
Euripides
su byli nejwa?njej?e basniki
tragedije
. Aristoteles jo w na to sl?dujucem stol??u w swojej
poetice
dramu do tragedije a pozd?ej nastateje komedije ??lił.
Akle wot
renesance
jo se antiska drama dalej wuwijała. Star?e dramy su zw?t?ego w smu?kowej formje, w now?em casu ma
proza
p?ewagu w pow?danych ??lach. A? se drama pow?da, njejo samorozm?jucy. Opera wot n??i 1600 jo se rozm?ła ako wozro?enje klasiskeje grichiskeje dramy.
- Bernhard Asmuth:
Einfuhrung in die Dramenanalyse.
6. nakład. Stuttgart 2004
- Hans-Dieter Gelfert:
Wie interpretiert man ein Drama?
Ditzingen 2002
- Georg Hensel:
Spielplan. Der Schauspielfuhrer von der Antike bis zur Gegenwart
. Frankfurt 1986
- Manfred Pfister:
Das Drama.
11. nakład. Munchen 2001
- Peter Szondi:
Theorie des modernen Dramas (1880?1950).
W: Ders.:
Schriften I
. Frankfurt a.M. ³1989, s. 9-148.
- Ernst Grohotolsky:
Asthetik der Negation ? Tendenzen des deutschen Gegenwartsdramas. Versuch uber die Aktualitat der ?Asthetischen Theorie“ Theodor W. Adornos
. Konigstein/Ts. 1984.
- Franz-Josef Deiters:
Drama im Augenblick seines Sturzes. Zur Allegorisierung des Dramas in der Moderne. Versuche zu einer Konstitutionstheorie.
Erich Schmidt Verlag, Berlin 1999.
- Hubert Zapf:
Das Drama in der abstrakten Gesellschaft. Zur Theorie und Struktur des modernen englischen Dramas.
Max Niemeyer Verlag, Tubingen 1988.
- Shieh, Shu-Mei:
Kleinburgerin und Kleinburger im Drama um die Jahrhundertwende: Studie zu den Dramen mannlicher und weiblicher Autoren.
2002. (se?owa-wersija)
- Gustav Freytag:
Die Technik des Dramas.
Hirzel, Leipzig 1863, Neudruck Reclam, Stuttgart 1983,
ISBN 3-15-007922-5
.
- Hans-Thies Lehmann:
"Postdramatisches Theater"
, Verlag der Autoren, 1999, wopisujo wot??lenje ?iwadła wot dramy!
