Баш?ортостанды? коммунистик й?шт?р союзы

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Баш?ортостанды? коммунистик й?шт?р союзы

Баш?ортостанды? коммунистик й?шт?р союзы (берлеге)  ? 1919 йылда булдырыл?ан ?лк? й?шт?р ойошма?ы.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

≪Баш?ортостанды? коммунистик й?шт?р союзыны?≫ алдан киле?сел?ре ? 1917 йылда ?ф? ?ала?ында ойошторол?ан Социалистик й?шт?р союзы ??м Студенттар ??м курсист-социалистар ойошма?ы. Социалистик й?шт?р союзы ике фракциянан тор?ан: меньшевистик ??м большевистик. Союз мен?н РСДРП (б)-ны? ?ф? комитеты ет?кселек итк?н. Союз комитеты р?йесе булып В. Ковшов т???йенл?н?. Социалист курсисткалар?ы? ??м студенттар?ы? ойошма?ы социал-демократтар?а ??м эсер?ар?а тел?кт?шлек к?р??тк?н студенттар?ан ??м у?ыусылар?ан тор?ан.

1917 йылда- ≪III Интернационал≫ й?шт?р союзы, 1918 йылды? март ? май ай?арында ? и?ке ?ф? ??м Нижегородкала эшсе й?шт?р союздары барлы??а кил?. 1919 йылда мосолман й?шт?рене? д?й?м ?ала йыйылышында комсомол ойошма?ын булдырыу ?с?н ойоштороу бюро?ы т???л?.

1919 йылды? 15-16 авгусында комсомолдар?ы? беренсе ?ф? губерна конференция?ы (съезд) у??арыла. Беренсе ?ф? губерна комсомол ойошма?ы т???л?, РКСМ-ды? губерна комитеты (губком) ?айлана. Губком составына губком р?йесе Н. Каврайская, П. Наумов, В Аглинцев, Ю. Файвилевич, А. Гапеевтар ин?.

XX быуатты? 20-се йылдарында ?ф?л? Й?шт?р союзы латыш ойошма?ыны? беренсе конференциялары, баш?орт-татар комсомолдарыны? конференция?ы ??м к?нсы?ыш милл?тт?р комсомолдары конференция?ы са?ырыла. 1921 йылда б?т? милли бюролар ??м секциялар б?т?р?л?.

1920 йылды? 26 авгусында ?ф?л? I губерна конференция?ы ?т?. РКСМ-ды? ?ф? губкомы янында?ы бюро составы ?айлана. Уны? составына Ш. Уразаев, Т. Имаметдинов, М. ??м?ров, Т. ?й?пов, М. Нур?аев, X. Мостафин, Русаев ??м А. Гапеев ин?.

1920 йылда Ст?рлетама?та Б?л?к?й Баш?ортостанды? комсомол ойошма?ы ойоштороу конференция?ы ?т?. 1922 йылда ?ф?л? ?ф? губерна комсомол ойошма?ын ??м Б?л?к?й Баш?ортостанды? комсомол ойошма?ын берл?штерг?н конференция ?т?.

?ф? губерна?ыны? б?т?р?л??е с?б?пле 1922 йылды? 29 сентябренд? РКСМ-ды? II Б?т? Баш?орт съезында ?ф? губкомын б?т?р?? тура?ында ?арар ?абул ител?. РКСМ-ды? Баш?ортостан ?лк? комитеты бюро?ы ?айлана, уны? составында Н. Алышев (секретары), Б. Ишем?олов, ?. Чиглинцев, А. Левицкий ??м ?. ??лин ин?л?р.

Съездан ?у? я?ы комсомол ячейкалары барлы??а кил?, улар?а й?шт?р ?аны арта. М???л?н, Б?л?к?й Баш?ортостанда съезды ?тк?ре? алдынан 1800 комсомол а?за?ы бул?а, 1921 йылды? башына ?лк? комсомол ойошма?ында 7600 РКСМ а?за?ы и??пт? тора. ? X ?лк? конференция?ына (1930 йыл) ойошмала 79 ме? комсомолец и??пт? тора.

Республика комсомол ячейкалары ВЛКСМ уставына буй?оналар [1] , Баш?ортостанда совет власын ны?ытыу?а, Граждандар ?у?ышынан ?у? Баш?ортостанды? халы? хужалы?ын терге?е? буйынса эшт? партия ойошмаларына яр?амлашалар. Баш?ортостан комсомолы шулай у? 1921 йыл?ы аслы? , 20-30-сы йылдар?а халы?ты? на?анлы?ы мен?н к?р?шт?, пионер х?р?к?тен булдырыу?а ?атнаша.

Т??ге биш йыллы?тар йылдарында Баш?ортостан комсомолы республиканы? нефть ??м газ ят?ылы?тарын ??л?штере?енд? шефлы? ит?. Й?шт?р?е? ?атнашлы?ында Ишембай ?ала?ы т???л?.

Индустриялаштырыу осоронда Баш?ортостан комсомолы илде? я?ы т???л?шт?рен? ике ме? квалификациялы й?ш эшсел?р й?н?лт?, 30-сы йылдар?ы? беренсе ярты?ында оборона фондына ?с б?т? баш?орт комсомол ?м?л?ре ?тк?рел?.

Комсомол ауылда ?ур эшт?р ?тк?р? ? я?ынса 60 комсомол ? колхоздар?ы, 360 ? бригадалар?ы ет?кл?й, 300-??н ашыу комсомол а?за?ы агроном булып эшл?й. Комсомолдар?ы тракторсылар?ы? ??ерлеген я?шыртыу, МТС-тар?ы? ны?ытылыу, силос со?ор?арыны? ?анын арттырыу (≪Даешь, Башкортостан, 60 тысяч силосных ям!≫) эшт?рен? й?леп ит?л?р.

Республика комсомолын 30-сы йылдар?ы? с?й?си репрессиялары урап ?тм?й. XII Баш?ортостан ?лк? комсомол конференция?ында (1938 йылды? ?инуары), республикала 18 ≪контрреволюцион оя?ы≫ фаш ителде, ВЛКСМ-ды? район комитеттарынан 19 секретарь эшен?н ?ыуылды тип ?йтел?. Ике конференция ара?ында 1623 кеше, шул и??пт?н 273 ? дошман элементы , 366 ? синфи дошмандар булара? комсомолдан сы?арыл?ан. Улар?ы? к?бе?е ?ул?а алына. 1938 йылда Баш?орт АССР-ыны? НКВД органдары тарафынан Баш?орт контрреволюцион буржуаз-милли ойошма?ыны? а?за?ы булыу?а ??йепл?неп, ≪Комсомолец Башкирии≫ г?зите м?х?ррире В. В. Кирьянов ?ул?а алына [2] , ВЛКСМ-ды? Баш?орт обкомыны? беренсе секретары (1938 июль ? август 1938) Мана?ов Булат Ситды? улы репрессиялана, партия ?лк? комитетыны? беренсе секретары Заликин А. Т. доносы буйынса баш?ор комсомолыны? т?рби?л?не?се, ВЛКСМ-ды? ???к комитеты секретары, СССР-?ы? Ю?ары Советы депутаты Ш. Тимер??лина ?ул?а алына ??м атып ?лтерел?.

Б?й?к Ватан ?у?ышыны? беренсе к?нд?ренд? республиканы? й???рл?г?н комсомолдары ?? тел?ге буйынса фронт?а кит?. ВЛКСМ-ды? Баш?орт обкомы фронт?а комсомол мобилизацияларын ?тк?р?, 35 ме? егет ??м ?ы??ар халы? ополчение?ы программа?ы буйынса х?рби ??ерлек ?т?. Баш?орт кавалерия дивизия?ы сафында ?ына 500 тир??е комсомол ?у?ыша. Александр Матросов , Муса Г?р?ев , Советтар Союзы Геройы ? З?б?й ?т??олов , Александр Старцев, М???б? Сыртланова  ? республика комсомолы а?залары булалар. тылда эшл?г?н Баш?ортостан комсомолдары ≪Баш?ортостан комсомолы≫ авиация эскадрилья?ын т????г? 13 326 000 ?ум [3] ??м танк колонналары 927 000 ?ум ≪Баш?ортостан пионеры≫ танк колонна?ына 927 000 ?ум а?са йыялар.

?у?ыштан ?у? комсомолдар д?ртенсе биш йыллы?ты ва?ытынан алда ?т?? ?с?н ярышын й?йелдер?ел?р. Айырыуса ?атаулла Ямалетдинов, Андрей Чистов, Фатима А?булатова, Павел Ухов ?ур у?ыштар?а ?лг?ш? ? 1947 йылда биш йыллы? бурыстар?ы ?т?й 1948 йылда 210 ауыл комсомолы ю?ары хе?м?т к?р??ткест?ре ?с?н х?к?м?т наградаларына лайы? була.

Баш?ортостан комсомолдары Шкапов нефть ят?ылы?ы (1956 йылда комсомол путевка?ы буйынса Шкапово?а 2,5 ме? й?ш т????се еб?рел?) эшен й?нл?ндере??? ?атнаша, ?ф?л? ? тимер конструкциялар заводы, Салауатта (18-се ?анлы комбинат) ??м Сибай?а т???л?шт?р?? эшл?й??р. Республиканы? я?ы с?н???т ???кт?ре ? Салауат, Октябрьский , К?мертау , Сибай, Туймазы ?алаларын т????сел?р?е? 70 проценты сама?ы й?шт?р т?шкил ит?.

?ф? ? Омск нефтепроводы, Шкапово ? Магнитогорск газопроводы, Ст?рлетама? синтетик каучук заводы [4] , Шкапово ??м Туймазы газ-бензин заводы, ?ф? синтетик спирт цехы ??м ?ф? химик заводы ? бары?ы ла республика удар комсомол т???л?шт?ре. Баш?орт Урал аръя?ы райондарына си??м ер??рен ??л?штере? ?с?н комсомол путевкалары буйынса ?? тел?ге мен?н 4,5 тысячи кеше кит?. Улар унда ≪Урал≫, Ма?ан, Матрай ??м Х?йбулла иген совхоздары булдыра.

1968 йылда республиканы? ?ай?ы бер комсомол ойошмалары Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены мен?н наградлана. Баш?ортостан комсомолы совет иленд? и? эре берл?шм?л?р?е? бере?е була. 70-се йылдар?ы? а?а?ында берлект? 800 ме?д?н ашыу а?за и??пл?н?.

1990 йылда ВЛКСМ тар?ал?ан осор?а БАССР-?а ВЛКСМ-ды? т?б?к б?лекс??е Баш?ортостанды? демократик й?шт?р союзы тип ??г?ртел? (1990 йыл, 20 октябрь) Р?с?й?? комсомол комитеты булдырыла, ?у??ара? ? Р?с?й й?шт?р союзы (РСМ). Баш?орт республика комитетыны? (СДМБ) беренсе р?йесе ? Альберт Мифтахов.

ВЛКСМ а?заларынан айырмалы р??ешт? я?ы й?шт?р ойошмаларыны? а?залары коммунистик й?м?и?тен т???? мен?н булышмай?ар, с?й?с?тт?н алы? торалар ??м к??г? к?ренг?н с?й?си к?р??тм?л?рен?н азат. Т?п и?тибар й?шт?рг? ф?н, с?н??т, ижад, бизнес ?лк?л?ренд? ??еше? ?с?н шарттар булдырыу [5] . А?а??ы йылдар?а й?шт?р берлект?рене? эше ?и?елм?й.

Губерна ??м ?лк? комсомол съездары ??м конференциялары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Баш?ортостан комсомолы премиялары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Наградалары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • 1964 йылда БАССР-?ы? Салауат ?ала?ы комсомол ойошма?ы Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены мен?н б?л?кл?н?. Комсомол май?анында ошо ва?и?а ай?анлы стела ?уйыл?ан.
Комсомол майҙаны. Салауат ҡалаһы
Комсомол май?аны. Салауат ?ала?ы

Матбу?ат саралары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Башта Баш?орт ?лк? комитетыны? ?? г?зите булмай ??м ба?ма битт?ре ≪Баш?ортостан≫ ??м ≪?ы?ыл ?урай≫ партия г?зитт?ре янында сы?арыла ? ≪?ы?ыл й?шт?р м?й?ш?≫ (Уголок красной молодёжи) ??м ≪?ы?ыл й?шт?р?е? битт?ре≫ (Страницы красной молодёжи).

1920 йылды? 4 майында ≪Юношеская правда≫ г?зитене? т??ге ?аны сы?а ? РКСМ-ды? ?ф? губкомы органы.

1921 йылда ?ы??а ва?ыт эсенд? ген? донъя к?рг?н ≪Йэш йорэк≫ (≪Юное сердце≫) комсомол г?зите булдырыла.

1923 йылда Б?л?к?й баш?ортостанды? ??м ?ф? губкомыны? комсомол ойошмалары берл?шк?нд?н ?у? РКСМ-ды? Баш?орт ?лк? комитетын органы ? ≪Йэш юксыл≫ (≪Юный пролетарий≫) г?зите сы?а башлай. 1925 йылда г?зит татар й?шт?рен? тапшырыла, ? баш?орт комсомолдарына я?ы г?зит булдырыла ? ≪Башкортостан й?шт?ре≫ (≪Молодёжь Башкортостана≫). Г?зитте? т??ге ?аны 1925 йылды? 27 мартында сы?а. 1930 йылда ике г?зит т? ?? исемен ??г?рт?: ≪Й?ш ю?сыл≫ ? ≪Яшь коммунар≫, ≪Башкортостан й?шт?ре≫ ? в ≪Ленинсы≫ итеп ??г?ртел?.

1934 йылды? 6 ?инуарынан уры? теленд? ≪Комсомолец Башкирии≫ г?зите сы?а башлай.

?у?ыш башланыу мен?н Баш?ортостанда й?шт?р г?зитт?рен ба?тырыу ту?татыла ? к?п кен? м?х?ррир??р ??м корреспонденттар ?ы?ыл Армия?а са?ырылалар. И? т??гел?р??н булып ≪Комсомолейц Башкирии≫ г?зитене? м?х?ррире А. И. Гутров кит?. Милли ба?малар?ы? элекке м?х?ррир??ре А. ?минев ??м К. Мортазин да ?у?ыш?а еб?рел?.

Х?тер [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ст?рлетама?та, Комсомол урамында?ы 78-се йортта, мемориаль мрамор та?таташ ?уйыл?ан: ≪1920 йылды? 15 октябренд? ошо бинала РКСМ-ды? I Б?т? баш?орт съезы ?тк?н≫.

1978?1991 йылдар?а ?ф?л? Баш?ортостан комсомолы тарихы музейы эшл?не [7] . Х??ерге ва?ытта музей?ы? материалдары Баш?ортостан Республика?ы й?м???т ойошмаларыны? ???к д??л?т архивында ?а?лана [8]

?ы?ы?лы факттар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1968 йылды? октябренд? БАССР-?ы? комсомолдары тарафынан республика ?алаларында 2018 йыл?ы комсомолдар?а т?б?лг?н хаттар мен?н стелалар ?уйыл?ан.

Комсомолды? Баш?ортостан ?лк? комитетыны? беренсе секретар?ары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Комсомол Башкирии. 2-е изд., доп. и перераб. ? Уфа: Башкнигоиздат, 1959. ? 222 с.
  • Саяпов Т. Ш. Все для фронта, все для победы!:/0 подвиге комсомола Башкирии в годы Великой Отечественной войны/. 2-е изд., перераб. и доп. ? Уфа: Башк. кн. изд-во,1985.- 135 с.
  • Этапы большого пути /Комсомол Башкирии в цифрах и фактах. 1917?1970 гг./ Уфа: Башкнигоиздат, 1970.- 205 с.
  • Роль молодёжной прессы в решении социально-экономических проблем: Тезисы доклада Всерос. науч. конференции ? Уфа. БИРО, 2006. ? C. 124?125. 23
  • Молодёжная печать в Башкортостане // Ватандаш . ? 2006. ? № 4.
  • Вопросы образования и воспитания на страницах молодёжных газет Башкортостана (1923-30гг.) // Башкортостан укытыусыхы . ? 2006. ? № 9.
  • История комсомола ? на страницах молодёжных газет : Молодёжное движение в Башкортостане. XX век. ? Уфа.: Китап, 2006.
  • Мигранов Р. В поход за культуру: (Из опыта культурно-массовой работы комсомольской организации БАССР). Москва, 1959. ? 63 с.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. ≪Устав Всесоюзного Ленинского Коммунистического Союза Молодёжи≫
  2. В партии восстановлен 2014 йыл 26 август архивлан?ан .
  3. История Бурзянского Района 2014 йыл 26 август архивлан?ан .
  4. Башкирия: 8 августа производство ≪Каустик≫ отмечает полувековой юбилей
  5. http://sdmb.ruy.ru/sites/sdmb/organization/index.php/charter/ 2016 йыл 4 март архивлан?ан .
  6. Ватандаш / Соотечественник / Compatriot 2016 йыл 10 март архивлан?ан .
  7. Центральный государственный архив общественных объединений Республики Башкортостан. Путеводитель. 2009 2014 йыл 3 сентябрь архивлан?ан .
  8. Центральный государственный архив общественных объединений Республики Башкортостан. Путеводитель. 2009 2014 йыл 3 сентябрь архивлан?ан .
  9. Выпускница 1929 года Шарифа Тимергалина ? Мои фотографии ? Фотоальбомы ? Стерлитамакский лицей-интернат № 2 ? Сайт ГБОУ СЛИ № 2
  10. Он был живой легендой комсомола (К 100-летию со дня рождения Тимира Саяпова) | новости башинформ.рф