El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
5-a de majo
estas la 125-a tago de la jaro (la 126-a en superjaroj) la? la
gregoria kalendaro
. 240 tagoj restas.
- 347
:
Pa?la Romana
, iniciatinto de
mona?ina
vivo en
Romo
kaj
Palestino
, sanktulino (m.
406
)
- 1210
:
Alfonso la 3-a
, 5-a re?o de Portugalio sukcesinta fini
rekonkeron
(m.
1279
)
- 1282
:
Don Juan Manuel
, hispana nobelo, politikisto kaj verkisto (m.
1348
)
- 1352
:
Rupre?to la 1-a
, romia-germana re?o (m.
1410
)
- 1542
:
Thomas Cecil
, angla nobelo subtenanta komponiston
Wiliam Byrd
(m.
1623
)
- 1708
:
Johann Adolf Scheibe
, germana-dana komponisto, eldonisto kaj muzika kritikisto (m.
1776
)
- 1747
:
Leopoldo la 2-a
,
imperiestro
de la
Sankta Romia Imperio
(m.
1792
)
- 1800
:
Louis Hachette
, franca
eldonisto
, kies libro
eldonejo
Hachette
dum la vivo de
L.L. Zamenhof
publikigis
esperantan literaruron
(m.
1864
)
- 1813
:
Søren Kierkegaard
, dana filozofo, poeto kaj teologo, reprezentanto de
neraciismo
, anta?ulo de la kristana
ekzistadismo
, opozicia al
Hegelo
(m.
1855
)
- 1815
:
Eugene Labiche
, franca dramaturgo, membro de
Franca Akademio
(m.
1888
)
- 1818
:
Karl Marx
, germana filozofo, sociologo,
ekonomikisto
, historiisto, ?urnalisto, revolucia aganto, kunfondinto de la
Unua Internacio
(m.
1883
)
- 1819
:
Stanisław Moniuszko
, pola
komponisto
, pedagogo,
orgenisto
, a?toro de ?irka? 300 kantoj,
mesoj
,
operetoj
,
baletoj
kaj
operoj
kiel
Halka
, esperantigita de
Antoni Grabowski
, nomata patro de la pola opero, kreinto de
slava
muziko (m.
1872
)
- 1824
:
Antoni Krygowski
, pola matematikisto, fizikisto kaj pedagogo, kies filo
Zdzisław
iniciatis
kriptologiajn
esplorojn pri germana
?ifrilo
Enigma
(m.
1904
)
- 1826
:
Eugenia de Montijo
, lasta
imperiestrino
de
Francio
, edzino de
Napoleono la 3-a
(m.
1920
)
- 1828
:
Albert Marth
, germana astronomo malkovrinta 583
astrojn
(m.
1897
)
- 1833
:
Ferdinand von Richthofen
, germana geografo kaj geologo (m.
1905
)
- 1836
:
Sidir Vorobkevi?
, ukraina verkisto, komponisto, pedagogo, ortodoksa pastro, instruisto de filozofio, kies poemo "Ekludu,
cigano
!" estis esperantigita (m.
1903
)
- 1839
:
Emile Javal
, franca
okulkuracisto
, parlamentano, ?eestanta
UK 1905
kaj
UK 1906
, kontribuinta al fondo de
Esperantista Centra Oficejo
, a?toro de la libro
Inter Blinduloj
, membro de
Lingva Komitato
, proponinto de
Surogata skribosistemo
(m.
1907
)
- 1846
:
Henryk Sienkiewicz
, pola Nobelpremiita verkisto kaj publicisto, a?toro de
La diluvo
, filmigitaj
La kruckvaliroj
, esperantigitaj
Quo vadis?
,
Tra dezerto kaj praarbaro
,
La lanternisto
kaj
Janko Muzikanto
(m.
1916
)
- 1869
:
Hans Pfitzner
, germana komponisto kaj dirigento (m.
1949
)
- 1882
:
Sylvia Pankhurst
, brita
sufrageto
, aktivulino komunisma, kontra?fa?isma kaj kontra?koloniisma (m.
1960
)
- 1885
:
Pal Ney
, rumania hungara juristo, viktimo de la koncentrejo
A??vico
(m.
1944
)
- 1892
:
Wolfgang Biehler
, a?strogermana lingvo-instruisto el
Stirio
, kontribuanto al "
A?stra esperantisto
", premiito de
Internaciaj Floraj Ludoj
- 1896
:
Carlos Domingues
, brazila juristo, prezidanto de
Brazila Klubo Esperanto
, ano de
Organiza Komitato
de la
10-a Brazila Kongreso de Esperanto
, redaktoro de "
Brazila Esperantisto
" kaj elstarulo de
Brazila Esperanto-Ligo
, kunlaboranto de
Internacia komerca-ekonomika vortaro
, membro de la
Akademio de Esperanto
(m.
1974
)
- 1900
:
Gyula Hay
, hungara verkisto, dramisto kaj tradukisto (m.
1975
)
- 1903
:
Wacław Korabiewicz
, pola kuracisto, verkisto, raportisto, esplorvoja?isto al
Afriko
kaj
Proksima Oriento
, kolektisto de
etnografia?oj
(m.
1994
)
- 1909
:
Miklos Radnoti
, hungara poeto, viktimo de
holoka?sto
(m.
1944
)
- 1911
:
Andor Lilienthal
, hungara
?akisto
(m.
2010
)
- 1912
:
Adam Goralski
, pola in?eniero, venezuela esperantisto, kuneldoninto de
Rumana Antologio
, kunstariginto de
Fonda?o Grabowski
,
honora membro de UEA
,
mecenato
de la
Esperanto-kulturo
, i.a. de
blindula E-agado
(m.
2005
)
- 1915
:
Vilmos Cseke
, rumania hungara matematikisto, ?efredaktoro de "
Matematikai es Fizikai Lapok
" (m.
1983
)
- 1925
:
Eddi Arent
, pola-germana aktoro kaj komikulo, rolinta en filmoj de
Edgar Wallace
(m.
2013
)
- 1927
:
Divaldo Pereira Franco
, brazila
mediumo
kaj
psikografo
, a?toro de esperantigitaj
Lumo de l' Espero
, tradukita de
Delio Pereira de Souza
kaj de
Vivo feli?a
eldonita de
Monda Spiritisma Asocio
- 1929
:
Tibor Siklody
, rumania hungara pentristo (m.
2009
)
- 1930
:
Barry Farber
, usona
?urnalisto
, radio-parola gastiganto, publikiganta en "
New York Times
", "
Reader's Digest
", "
Washington Post
" (m.
2020
)
- 1939
:
Kalman Nagy
, hungara lingvisto, tradukisto de finna
epopeo
Kalevala
, lernolibroverkisto (m.
1971
)
- 1942
:
Istvan Bujtor
, hungara aktoro, re?isoro kaj filmscenaristo (m.
2009
)
- 1943
:
Emese Papp Kincses
, rumania hungara hungara verkistino, politikistino (m.
2014
)
- 1947
:
Malam Bacai Sanha
, prezidento de
Gvineo Bisa?a
(m.
2012
)
- 1949
:
Jozsef Kantor
, hungara grafikisto, tekstilisto
- 1953
:
Bernhard Post
, germana historiisto kaj ar?ivisto
- 1956
:
Mihaly Andras Beke
, hungara ?urnalisto, eseisto
- 1960
:
Valerij Kanakin
, rusia militisto, partopreninta liberigon de la osta?oj dum la
terorisma atako en Beslano
,
Heroo de Rusio
- 1962
:
Nicolas Vanier
, franca verkisto, voja?isto kaj re?isoro
- 1970
:
Naomi Klein
, kanada verkistino, ?urnalistino kaj kritikanto de
novliberalismo
, aktivulino de
alimondismo
- 1972
:
Brigitta Boccoli
, itala aktorino, fratino de
Benedicta Boccoli
- 1973
:
Andreas Bausewein
, germana politikisto kaj
urbestro
- 1976
:
Boroka Paraszka
, rumania hungara ?urnalistino, redaktorino
- 1978
:
Joel Amis
, usona-kanada esperantisto kaj
esoterulo
, kunfondinto de
Esperanto-Societo de Metropola Atlanto
, kunorganizanto de
Landa Kongreso de ELNA
, kunlaboranto de "
Kontakto
", redaktoro de "
TEJO Tutmonde
" kaj "
Usona Esperantisto
" administranto de la
Fondumo por Esperantologiaj Studoj
, edzo de
Eugenia Amis
- 1985
:
Shoko Nakagawa
, japana kantistino, aktorino,
vo?oaktorino
kaj
bildliteraturisto
- 1988
:
Adele
, angla kantistino kaj komponistino
- 1989
:
Chris Brown
, usona kantisto, dancisto kaj aktoro
- 311
:
Kaio Galerio
, romia
imperiestro
devenanta de
Ilirio
(n.
250
)
- 1061
:
Humberto de Silvacandida
, franca
kardinalo
,
papa legato
(n. ?irka?
1010
)
- 1434
:
Johannes Rothe
, germana juristo kaj historiisto (n. ?irka?
1360
)
- 1478
:
Andrea Vendramino
,
do?o
de Venecio (n.
1393
)
- 1525
:
Frederiko la 3-a
, princo-elektisto de
Saksio
(n.
1463
)
- 1588
:
Giorgio Biandrata
, itala kuracisto, teologo,
kontra?triunuisto
aganta en
Respubliko de Amba? Nacioj
kaj
Transilvanio
(n.
1515
)
- 1622
:
Laurentius Nicolai Norvegus
, norvega kapelano de la sveda re?ino, Katarina Jagelona (1526-1583) (n.
1540
)
- 1629
:
Szymon Szymonowic
, pola
humanisto
, poeto de
renesanco
, organizanto de la
Akademio de Zamo??
(n.
1558
)
- 1666
:
Paul Siefert
, germana orgenisto kaj komponisto (n.
1586
)
- 1672
:
Samuel Cooper
,
angla
miniatura
pentristo
(n.
1609
)
- 1705
:
Leopoldo la 1-a
, imperiestro de la
Sankta Romia Imperio
el dinastio
Habsburgoj
(n.
1658
)
- 1756
:
Johann Heinrich Hartung
, germana presisto kaj eldonisto (n.
1699
)
- 1789
:
Arvid Afzelius
, sveda religiulo, kies filoj i?is konataj kiel
botanikisto
,
kemiisto
kaj
kuracisto
(n.
1714
)
- 1808
:
Pierre Jean Georges Cabanis
, franca kortega kuracisto de
Ludoviko la 16-a
, filozofo, membro de la
Konsilio de la Kvin Centoj
(n.
1757
)
- 1821
:
Napoleon Bonaparte
, franca
?tatestro
,
militisto
, unua konsulo de
Unua Respubliko de Francio
, imperiestro de la
Unua Imperio
(n.
1769
)
- 1827
:
Frederiko A?gusto la 1-a
, re?o de Saksio (n.
1750
)
- 1863
:
Francesco Nullo
, itala
kolonelo
, amiko de
Giuseppe Garibaldi
(n.
1826
)
- 1883
:
Karl Friedrich Heusinger
, germana medicinisto,
patologo
(n.
1792
)
- 1888
:
Carl Friedrich Keil
, germana teologo protestantisma (n.
1807
)
- 1892
:
Jan Nepomuk ?kroup
, ?e?a komponisto, frato de Franti?ek ?kroup, muzikestro de la
katedralo de sankta Vito
(n.
1811
)
- 1892
:
August von Hofmann
, germana kemiisto, malkovrinto de
kemiaj reakcioj
de
amidoj
(n.
1818
)
- 1900
:
Johannes Evangelist Haller
, a?stra kardinalo kaj
?efepiskopo salcburga
(n.
1825
)
- 1904
:
Mor Jokai
, hungara verkisto, membro de
Hungara Scienca Akademio
kaj
Societo Kisfaludy
, kies verkoj estis esperantigataj (n.
1825
)
- 1908
:
Janka Szentpaly
, hungara verkistino kaj tradukistino (n.
1831
)
- 1916
:
Stanislav Sucharda
, ?e?a skulptisto kaj medalisto (n.
1866
)
- 1919
:
Max Herz
, hungara arkitekto en
Egiptio
, unua direktoro de
Islama Arta
Muzeo (n.
1856
)
- 1920
:
Charles Laisant
, franca oficiro, matematikisto kaj politikisto, vicprezidanto de
Esperanto-France
, a?toro de esperantigita
Inicado Matematika
(n.
1841
)
- 1921
:
Alfred Hermann Fried
, a?stra verkisto, kunfondinto de
Germana Porpaca Societo
, la?reato de
Nobel-premio pri paco
, kunlaboranto de "
L' Esperantiste
" (n.
1864
)
- 1936
:
Bela Er?di
, hungara lingvisto, verkisto pri geografio (n.
1846
)
- 1936
:
Marianne Hainisch
, a?stra pionirino pri virina egalrajteco (n.
1839
)
- 1943
:
Bela Gergely
, rumania hungara lingvisto pri la
Baseno de C?l??ele
(n.
1921
)
- 1944
:
Bertha Benz
, germana pionirino de la a?tomobilindustrio (n.
1849
)
- 1948
:
Tadeusz Jan Kowalski
, pola
orientalisto
,
tjurkologo
, arabisto kaj
iranisto
, malliberigita en koncentrejo
Sachsenhausen
, profesoro de
Jagelona Universitato
(n.
1889
)
- 1953
:
Endre Litteczky
, hungara, rumania hungara pentristo, grafikisto (n.
1880
)
- 1958
:
James Branch Cabell
, usona verkisto, kies
romanon
esperantigis
William Auld
(n.
1879
)
- 1959
:
Carlos Saavedra Lamas
,
argentina
politikisto,
diplomato
,
juristo
, sciencisto, la?reato de
Nobel-premio pri paco
(n.
1878
)
- 1964
:
Ferenc Monay
, hungara pastro, historiisto, verkisto (n.
1878
)
- 1966
:
Miklos Moricz
, hungara ?urnalisto, redaktoro, statistikisto (n.
1886
)
- 1970
:
Montagu Christie Butler
, angla
harpisto
, muzik-instruisto, redaktoro de "
La Brita Esperantisto
",
Esperanto-vortaristo
, a?toro de
Kantaro Esperanta
kaj
Himnaro Esperanta
, tradukisto pri
kvakerismo
,
vegetarano
(n.
1884
)
- 1973
:
Gyula Barabas
, hungara verkisto kaj ?urnalisto (m.
1894
)
- 1977
:
Ludwig Erhard
, kanceliero de Federacia Respubliko Germanio (n.
1897
)
- 1981
:
Rudolf Halasz
, hungara komponisto kaj teksta?toro (n.
1907
)
- 1982
:
Irmgard Keun
, germana verkistino, kies verkoj estis filmigataj (n.
1905
)
- 1987
:
Laszlo Buza
, hungara bestkuracisto, fakulo pri
fi?
- kaj
abelmalsanoj
(n.
1914
)
- 1994
:
Mario Quintana
, brazila poeto, tradukisto kaj ?urnalisto (n.
1906
)
- 1995
:
Mi?ail Botvinnik
, soveta, rusia
?akisto
,
grandmajstro
kaj
?akmond?ampiono
(n.
1919
)
- 1997
:
Jaroslav Ma?ik
, ?e?a esperantisto, vortaristo kaj tradukisto, kontribuinto al artprogramoj de la
Verda Stacio
kaj por
Esperanto en perspektivo
, gvidanto de
Esperantista Klubo en Praha
, kolektisto de materialoj pri elstaraj esperantistoj kiel
Francisko Valdomiro Lorenz
,
honora membro de UEA
kaj de
?e?a Esperanto-Asocio
(n.
1913
)
- 1997
:
Ervin Kibedi
, hungara aktoro, verkisto (n.
1924
)
- 2002
:
Zoltan Zagoni Albu
, rumania hungara eklezia verkisto (n.
1934
)
- 2003
:
Walter Sisulu
, sudafrika kontra?
rasista
politikisto, membro de la
Sudafrika Komunista Partio
kaj de la
Afrika Nacia Kongreso
(n.
1912
)
- 2005
:
Ibolya Zahoranszky
, rumania hungara redaktorino (n.
1936
)
- 2010
:
Giulietta Simionato
, itala kantistino (
mezosoprano
) (n.
1910
)
- 2010
:
Umaru Jar'Adua
, guberniestro de
?tato Kacina
, sciencisto, prezidento de Ni?erio (n.
1951
)
- 2016
:
Tomita Isao
, japana komponisto, unu el pioniroj de
elektronika muziko
(n.
1932
)
- 2017
:
Corinne Erhel
, franca politikistino, membro de
Socialista Partio
(n.
1967
)
- 2023
:
Philippe Sollers
, franca verkisto (n.
1936
)
La
5-a de majo
estas (la?
gregoria kalendaro
):
