Phim ho?t hinh
hay
phim ho?t h?a
la m?t hinh th?c s? d?ng
?o ?nh quang h?c
v?
s? chuy?n đ?ng
do nhi?u hinh ?nh t?nh đ??c chi?u ti?p di?n lien t?c. Trong phim va trong k? ngh? dan d?ng, ho?t h?a am ch? đ?n k? thu?t trong đo t?ng khung hinh c?a phim (frame) đ??c ch? tac rieng r?. Ng??i ta co th? dung may tinh, hay b?ng cach ch?p t?ng hinh ?nh đa v? hay nh?ng mo hinh đ??c t?o th? cong m?t cach lien t?c, đa đ??c to mau, ho?c b?ng cach ch?p nh?ng c? đ?ng r?t nh? c?a cac mo hinh đ? t?o nen nh?ng hinh ?nh nay (xem them v?
ho?t h?a dung mo hinh đ?t set
va
ho?t hinh t?nh v?t
. Nh?ng hinh ?nh sau đo đ??c ch?p b?ng m?t
may quay phim ho?t h?a
chuyen nganh. Khi t?t c? cac hinh ?nh đ??c ghep vao v?i nhau, t?o nen m?t đo?n phim va đ??c chi?u len man ?nh, chung gay nen ?o giac la cac c? đ?ng đ??c chuy?n đ?ng lien t?c. ?o giac nay gay ra do hi?n t??ng g?i la
s? l?u ?nh
. đ? lam đ??c nh?ng phim nh? v?y đoi h?i ph?i t?n r?t nhi?u cong s?c va s?c ch?u đ?ng dai d?ng nh?ng cong vi?c t? nh?t. Hi?n nay, nh? s? phat tri?n trong
ho?t h?a may tinh
, t?c đ? qua trinh s?n xu?t phim đa đ??c t?ng len r?t nhi?u.
Nh?ng
đ?nh d?ng t?p tin hinh ?nh
nh?
GIF
,
MNG
,
SVG
va
Flash
(SWF) cho phep phim ho?t h?a đ??c chi?u tren may tinh thong qua đ??ng
Internet
.
Cac k? thu?t lam phim ho?t h?a
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Ho?t h?a truy?n th?ng
b?t đ?u v?i t?ng hinh ?nh đa đ??c v? va to mau r?i sau đo m?i ch?p chung vao phim. Trong th?p nien k? 1910, hai ong
John Randolph Bray
(1879-1978) va
Earl Hurd
(1880-1940) đa t?o d?ng nen k? thu?t
ho?t hinh tren phim xenluloit
(celluloid) đ? t?ng nhanh t?c đ? qua trinh lam phim b?ng cach v? cac nhan v?t phim tren cac mi?ng nh?a trong, h?u cho nhan v?t co th? đ??c chuy?n đ?ng ma khong c?n ph?i v? l?i c?nh đ?ng sau cho m?i hinh m?t. G?n đay, phong cach lam phim ho?t h?a d?a tren c? s? c?a vi?c to mau va v? hinh đa đ??c ti?n b? hoa. B? phim ho?t h?a đ?n gi?n
Simpsons
hay b? phim phac th?o
Ng??i tuy?t
(
The Snowman
) la nh?ng vi d?.
Ho?t h?a may vi tinh
đ??c ti?n b? m?t cach nhanh chong va hi?n nay, cac nhan v?t co th? đ??c t?o hinh gi?ng nh? ng??i th?t, đ?n n?i ng??i xem kho co th? phan bi?t chung v?i di?n vien. K? thu?t ho?t h?a nay đ??c th?c hi?n b?ng cach chuy?n hinh v? t? ch? co hai chi?u (2D) sang hinh ba chi?u (3D). Cai khac nhau gi?a chung la trong ho?t h?a hinh v? hai chi?u, hi?u ?ng v? chi?u sau đ??c sang t?o tuy theo c?m h?ng ngh? thu?t, song trong ho?t h?a ba chi?u, cac đ?i t??ng ba chi?u đ??c mo hinh trong m?t khong gian ba chi?u do may tinh ki?n t?o, va chung đ??c 'chi?u sang' va 'quay' t? m?t goc đ? ch?n tr??c
[1]
, t??ng t? nh? tren hi?n tr??ng, tr??c khi chung đ??c 'di?n hinh' (t?o ra hinh ?nh t? cong th?c) ra t?ng hinh đ? h?a bitmap hai chi?u m?t. Nh?ng d? đoan cho r?ng cac di?n vien n?i ti?ng đa qua đ?i co th? đ??c 'tai sinh' đ? di?n trong cac b? phim m?i, hi?n nay gay khong it suy xet đ?n cac v?n đ? đ?o đ?c va v?n đ? v? b?n quy?n co lien quan. Vi?c s? d?ng ho?t h?a may tinh đ? đ?t đ??c nh?ng hi?u ?ng, h?u nh? b?t kh? d? trong l?i quay phim truy?n th?ng, đa d?n đ?n thu?t ng? "
t?o hinh may tinh
", song thu?t ng? nay khong giup ng??i ta phan bi?t đ??c s? khac nhau gi?a ho?t h?a dung may tinh, v?i vi?c am ch? đ?n nh?ng b? phim ba chi?u hoan toan s? d?ng k? thu?t ho?t h?a.
Ho?t h?a may tinh bao g?m vi?c t?o mo hinh, t?o đ?ng tac, sau đo cho them b? m?t va cu?i cung la
k?t xu?t
. B? m?t c?a cac mo hinh đ??c b? tri đ? chung co th? t? co gian va t? b? cong, thich ?ng v?i nh?ng chuy?n đ?ng c?a m?t '
mo hinh khung l??i
'. Vi?c di?n hinh sau cung bi?n đ?i nh?ng đ?ng tac nay thanh m?t hinh ?nh
đ? h?a bitmap
. Nh?ng phat tri?n g?n đay trong k? thu?t di?n hinh nh?ng b? m?t ph?c t?p, nh? long va cac ch?t li?u b? m?t khac đa cho phep ng??i ta t?o nen nh?ng moi tr??ng va nh?ng mo hinh nhan v?t h?t s?c gi?ng v?i c?nh th?t, bao g?m c? cac b? m?t nh?p nho, g?p l?i va bay trong gio, v?i t?ng s?i toc m?t đ??c tinh toan trong khi di?n hinh.
Ben c?nh đo, nh?ng chuy?n đ?ng gi?ng nh? th?t l?i ph?i do cac ngh? s? đieu luy?n sang t?o thi m?i thanh cong, va h? co th? lam vi?c nay v?i ngay c? nh?ng mo hinh đ?n gi?n nh?t. May tinh khong khac gi m?t d?ng c? v? hinh ph?c t?p va đ?t ti?n, t??ng t? nh? m?t cai but chi ma ng??i ta dung đ? v?, va ngay c? trong tr??ng h?p n?u ng??i ta co m?t ch??ng trinh ?ng d?ng mo ph?ng v?t ly ph?c t?p đ??c ki?n t?o hoan h?o đ?n m?c no co th? mo ph?ng cu?c s?ng th?c tren th? gi?i m?t cach hoan thi?n đi ch?ng n?a, song n?u khong co ban tay c?a cac ngh? s? ho?t h?a đi?u h??ng, thi cac hinh ?nh đ??c t?o ra co l? c?ng ch?ng co tac đ?ng gi vao tinh c?m ng??i xem c?. ?nh h??ng nay ph?n l?n la do cac ngh? thu?t trong phim ho?t h?a đ??c phat sinh b?t ngu?n t? chinh s? l?a ch?n đ?y tinh ngh? thu?t c?a cac ngh? s? lam phim ho?t h?a ma ra, va may tinh hoan toan khong th? t? no quy?t đ?nh đ??c vi?c gi.
Phim ho?t h?a v?n đ??c s? d?ng v?i m?c đich đ? gi?i tri la chinh. Song, hi?n nay no con đ??c phat tri?n va s? d?ng nh? nh?ng cong c? gi?ng d?y va h?c t?p, nh? s? phat tri?n c?a
ho?t h?a đi?u h??ng
va
ho?t h?a gi?ng d?y
ch?ng h?n. Phim ho?t h?a con la m?t hinh th?c ngh? thu?t đ??c cong chung tan t?ng (đoi khi chung con đ??c chinh ph? tai tr?, nh? hi?n t??ng th??ng th?y ? cac n??c đong Au trong th?i k? c?a
Ch? ngh?a C?ng s?n
), va con đ??c qu?ng cao, gi?i thi?u trong nh?ng đ?i h?i phim tren toan th? gi?i.
Hinh th?c truy?n th?ng nh?t c?a phim ho?t h?a, "ho?t hinh" (
animated cartoon
), đ??c phat tri?n trong nh?ng n?m đ?u 1900 va đ??c ong
Ubbe Ert Iwwerks
,
Walt Disney
va nh?ng ng??i khac tinh luy?n, đ?n m?c h? ph?i dung nh?ng 24 hinh v? rieng bi?t cho m?t giay đ?ng h? c?a phim ho?t h?a. K? thu?t nay đ??c di?n t? chi ti?t trong bai
Ho?t h?a truy?n th?ng
.
Nguyen do vi?c lam phim ho?t h?a la m?t cong vi?c r?t t?n th?i gian va th??ng đoi h?i kinh phi l?n đ? s?n xu?t, ph?n l?n cac phim ho?t h?a danh cho
TV
va cho phim đi?n ?nh la do cac x??ng phim s?n xu?t. Tuy v?y, nganh
phim ho?t h?a đ?c l?p
c?ng t?n t?i va b?t đ?u s?m nh?t t? nh?ng n?m
1910
(ch?ng h?n nh? ong
Ladislas Starevich
, ng??i tien phong
ho?t hinh t?nh v?t
trong th?i k?
đ? ch? Nga hoang
, v?i nhi?u phim ho?t hinh đ??c cac x??ng phim t? l?p (đoi khi ch? b?i m?t ng??i duy nh?t) s?n xu?t. M?t s? nha s?n xu?t phim ho?t h?a t? l?p sau nay đa phat tri?n va sat nh?p v?i cong nghi?p phim ho?t h?a chuyen nganh. Ong
Bill Plympton
la m?t trong nh?ng ng??i lam phim ho?t h?a đ?c l?p n?i ti?ng hi?n nay. Hi?n t?i, v?i s? phat tri?n c?a cac ch??ng trinh ?ng d?ng ho?t hinh r? ti?n nh?
Macromedia Flash
, cung v?i s? co m?t c?a cac tuy?n phan ph?i mi?n phi nh?
Newgrounds
va
deviantART
, vi?c tr? thanh m?t
h?a s? ho?t h?a
va vi?c cho ng??i xem (co kh? n?ng hang tri?u) xem nh?ng phim ho?t h?a c?a minh, la m?t vi?c d? dang h?n tr??c r?t nhi?u.
Ph??ng phap s? d?ng k? thu?t
Ho?t h?a gi?n th?
la m?t hinh th?c đ? nang cao n?ng l??ng s?n xu?t, song đ?ng th?i gi?m chi phi trong vi?c lam phim ho?t h?a, b?ng cach dung nh?ng "đ??ng t?t" trong qua trinh ho?t h?a. Ph??ng phap nay đa đ??c
UPA
(
United Productions of America - X??ng phim lien hi?p c?a M?
) tien phong va tr? nen n?i ti?ng b?ng s? xu?t hi?n c?a x??ng phim
Hanna-Barbera
. Ph??ng phap đa đ??c nhi?u x??ng phim ap d?ng đ? bi?n cac phim ho?t h?a t? nh?ng hinh th?c ch? danh cho cac
r?p chi?u phim
sang cac phim danh cho
vo tuy?n truy?n hinh
.
Cac x??ng phim ho?t h?a
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac x??ng phim ho?t h?a, c?ng gi?ng nh? cac cong ty
phim
, co th? ho?c la nh?ng n?i cung c?p cong c? dan d?ng song c?ng co th? la cac ch? th? tai chinh. Trong m?t vai tr??ng h?p, đ?c bi?t la tr??ng h?p c?a
Anime
, chung co nh?ng đi?m gi?ng nhau, t??ng t? nh? cac
x??ng v? c?a cac h?a s?
, n?i m?t
h?a s?
b?c th?y, ho?c m?t nhom h?a s? tai ba ch?m nom cong vi?c c?a nh?ng h?a s? va nh?ng nhan vien th? cong co trinh đ? kem h?n, hong giup h? th?c hi?n vi?n t??ng c?a minh.
Phong cach va k? thu?t ho?t h?a
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- ^
Hinh h?a hai chi?u đ??c bi?n đ?i thanh mo hinh, nh? mo hinh b?ng đ?t set, r?i dung may tinh n?m b?t cac đi?m c?a mo hinh, t?o nen m?t khung hinh ba chi?u, g?m cac hinh tam giac nh? ghep l?i - vi th? ma chung ch? đ??c g?i la nh?ng cong th?c - r?i ng??i ta them cong th?c đ? t?o anh sang va mau s?c. Goc đ? c?a anh sang va goc đ? c?a ng??i xem co th? đ??c l?a ch?n tr??c, tr??c khi ng??i ta cho nhan v?t, ho?c goc đ? c?a ng??i xem - hay goc đ? c?a may quay phim - chuy?n đ?ng trong moi tr??ng ba chi?u. M?i m?t hinh trong chuy?n đ?ng sau đo đ??c in ra thanh hinh hai chi?u va qua trinh k?t xu?t đ? h?a do may lam s? cho mau tuy theo cong th?c đa đ?nh, trong đo s? x?p đ?t c?a anh sang, c??ng đ? anh sang, c?ng nh? cac ?nh h??ng c?a moi tr??ng, va goc đ? c?a may quay đa ch?n đ?u ph?i đ??c can nh?c.
- Frank Thomas
va
Ollie Johnston
,
Disney animation: The Illusion Of Life
, Abbeville 1981
- Walters Faber, Helen Walters, Algrant (Ed.),
Animation Unlimited: Innovative Short Films Since 1940
, HarperCollins Publishers 2004
- Trish Ledoux, Doug Ranney, Fred Patten (Ed.),
Complete Anime Guide: Japanese Animation Film Directory and Resource Guide
, Tiger Mountain Press 1997
- The Animator's Survival Kit
,
Richard Williams
- Animation Script to Screen, Shamus Culhane
- The Animation Book, Kit Laybourne
- CG101: A Computer Graphics Industry Reference. Terrence Masson
Unique and personal histories of early computer animation production, plus a comprehensive foundation of the industry for all reading levels.
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Phim ho?t hinh
.
|
|
---|
Theo phong cach
| |
---|
Theo ch? đ?
| |
---|
Theo phong trao
ho?c giai đo?n
| |
---|
Theo khan gi?
| |
---|
Theo đ?nh d?ng,
k? thu?t,
cach ti?p c?n,
ho?c cach s?n xu?t
| |
---|