5. januar/sije?anj ( 5. 1. ) je 5. dan godine po gregorijanskom kalendaru . Do kraja godine ima jo? 360 dana (361 dan u prijestupnoj godini ).

Događaji [ uredi | uredi kod ]

• 1769 . ? ?kotski izumitelj James Watt patentirao je svoj parni stroj .
• 1834 . ? u Kragujevcu iza?le ?Novine serbske“, prvi srpski informativan list ?tampan u zemlji, slu?beno glasilo kne?evine Srbije. Prvi urednik bio Dimitrije Davidovi? , osniva? ?Novina serbskih“ u Be?u .
• 1892 . ? Prvi je put uspje?no snimljeno svitanje .
• 1895 . ? nema?ki fizi?ar Wilhelm Conrad Rontgen objavio da je prona?ao x-zrake , kasnije po njemu nazvane Rentgenovi zraci.
• 1909 . ? Kolumbija je priznala neovisnost Paname .
• 1916 . ? pred Medovskim zalivom u Albaniji potonuo italijanski brod ?Brindizi“ s ju?noslovenskim iseljenicima, dobrovoljcima iz Kanade i SAD koji su krenuli da pomognu Srbiji i Crnoj Gori u Prvom svetskom ratu . Poginulo 390 ljudi, 102 spasena.
• 1919 . ?.
  • Osnovana je Njema?ka radni?ka stranka , koje se kasnije preimenovala u zloglasnu Njema?ku Nacionalsocijalisti?ku radni?ku stranku .
  • u Berlinu po?eo ustanak predvođen komunisti?kom organizacijom ?Savez Spartaka“ s Rozom Luksemburg i Karlom Libknehtom na ?elu.
• 1925 . ? guverner ameri?ke savezne dr?ave Vajoming postala Neli Tejlor Ros , prva ?ena-guverner u istoriji SAD.
• 1942 . ? na osnovu sporazuma s nacisti?kom Nema?kom, Prvi korpus bugarske fa?isti?ke vojske po?eo, u Drugom svetskom ratu , okupaciju jugoistoka Srbije.
• 1949 . ? na sastanku u Moskvi vlade SSSR , Bugarske , ?ehoslova?ke , Mađarske , Poljske i Rumunije donele odluku o stvaranju Saveta za uzajamnu ekonomsku pomo? radi organizacije i usklađivanja dugoro?nog razvoja zemalja-?lanica. Iste godine SEV-u pristupila Albanija , a 1950. Isto?na Nema?ka . Savet rasformiran 1991 .
• 1954 . ? Svoj su prvi koncert odr?ali Zagreba?ki solisti , najugledniji hrvatski komorni ansambl .
• 1964 . ? tokom posete Svetoj zemlji papa Pavle VI sastao se u Jerusalimu s patrijarhom Atinagorom I . To je bio prvi susret poglavara dve crkve od 15. veka i prva poseta rimokatoli?kog poglavara Svetoj zemlji.
• 1969 . ? SSSR lansirao vasionski brod ? Veneru 5 “ u pravcu Venere , a pet dana potom i ? Veneru 6 “, koji su do te planete stigli 16 , odnosno 17. maja .
• 1976 . ? u Kambod?i u vreme re?ima Crvenih Kmera progla?en novi Ustav kojim je naziv zemlje promenjen u Demokratska Kampu?ija .
• 1980 . ?.
  • - SAD uvodi sankcije prema SSSR zbog invazije Avganistana .
  • - Hawlett-Packard je proizveo svoje prvo osobno ra?unalo .
• 1984 . ?.
  • - Ameri?ki programer Richard Matthew Stallman zapo?eo je razvoj projekta GNU .
  • - Nakon devet godina postojanja grupa The Police je najavila opro?tajni koncert za 2. o?ujka .
• 1993 . ? tanker ?Braer“ ispustio 85.000 tona sirove nafte pored obala Velike Britanije.
• 1996 . ? u Gazi ubijen palestinski terorista Jahja Aja? In?enjer , osumnji?en za organizaciju niza samoubila?kih teroristi?kih napada u Izraelu u kojima je poginulo na desetine jevrejskih civila. Poginuo po?to je u njegovim rukama eksplodirao mobilni telefon.
• 1997 . ? Rusija povukla poslednje jedinice Ministarstva odbrane iz ?e?enije , privremeno okon?av?i vojnu kampanju protiv islamskih terorista u toj republici.
• 1999 . ? SAD produ?ile ekonomske sankcije protiv Jugoslavije , uvedene u junu 1998 . zbog eskalacije kosovske krize .
• 1999 . ? beogradski Fond za humanitarno pravo objavio podatke prema kojima je 2.000 ljudi nasilno izgubilo ?ivot tokom 1998. na Kosovu .
• 2001 . ? neurohirurg iz Njujorka , optu?en da je u dva slu?aja izvr?io operacije mozga sa pogre?ne strane, oslobođen optu?bi i vra?ena mu dozvola za rad.
• 2003 . ? u istovremenim samoubila?kim napadima dva Palestinca u Tel Avivu poginule 22 osobe, a vi?e od 100 povređeno.

.

Rođenja [ uredi | uredi kod ]

• 1209 . ? Richard od Cornwalla , kralj Svetog rimskog carstva.
• 1548 . ? Franciscus Suarez , portugalski teolog i filozof.
• 1592 . ? ?ah D?ehan , mogulski car (u. 1666 ).
• 1835 . ? Richard Faltin , finski skladatelj i sakuplja? narodnih pjesama.
• 1863 . ? Konstantin Sergejevi? Stanislavski , ruski pozori?ni glumac, teatrolog i reditelj (u 1938 ).
• 1876 . ? Konrad Adenauer , njema?ki politi?ar i dr?avnik.
• 1881 . ? Nikolaj Velimirovi? , srpski pravoslavni teolog i svetac (u. 1956 .).
• 1914 . ? Branko ?poljar , hrvatski glumac (u. 1985 .).
• 1914 . ? George Reeves , ameri?ki glumac najpoznatiji po tuma?enju uloge Supermana (u. 1959 .).
• 1920 . ? Arturo Benedetti Michelangeli , talijanski pijanist.
• 1928 . ? Zulfikar Ali Bhutto , pakistanski politi?ar i dr?avnik (u. 1979 ).
• 1928 . ? Walter Mondale , ameri?ki politi?ar, ?lan Demokratske stranke, koji je slu?io kao 42. potpredsednik Sjedinjenih Dr?ava u periodu od 1977. do 1981.
• 1931 . ? Alfred Brendel , austrijski pijanist i knji?evnik.
• 1931 . ? Robert Duvall , ameri?ki glumac.
• 1932 . ? Umberto Eco , talijanski knji?evnik i semioti?ar.
• 1933 . ? Radmila Bako?evi? , srpski operski sopran.
• 1938 . ? Juan Carlos I , ?panjolski kralj.
• 1940 . ? Enrique Rocha , meksi?ki glumac.
• 1942 . ? Zvonimir "Zvonko" Bogdan , peva? tradicionalne vojvođanske muzike.
• 1942 . ? Maurizio Pollini , talijanski pijanist i dirigent.
• 1946 . ? Diane Keaton , ameri?ka glumica i producentica.
• 1946 . ? Jewgeni Anatoljewi? Popov , ruski prozaist.
• 1953 . ? George Tenet , biv?i direktor CIA -e.
• 1954 . ? Pamela Sue Martin , ameri?ka glumica.
• 1956 . ? Tadija Ka?ar , nekada?nji jugoslovenski bokser, koji se svrstava u red najuspje?nijih jugoslovenskih boksera i srpskih sportista uop?te.
• 1957 . ? Sre?ko Bogdan , biv?i hrvatski i jugoslavenski nogometni reprezentativac te sada?nji trener.
• 1960 . ? Veselin đuho , hrvatski i jugoslovenski vaterpolista i trener.
• 1968 . ? DJ Bobo , ?vicarski DJ i muzi?ar.
• 1969 . ? Marilyn Manson , ameri?ki muzi?ar i pjeva?.
• 1971 . ? Jo?ko Jeli?i? , biv?i hrvatski nogometa? i nogometni reprezentativac.
• 1972 . ? Sakis Rouvas , gr?ki pjeva?.
• 1972 . ? Sasha , njema?ki pop-pjeva?.
• 1972 . ? Dmitrij Torgovanov , umirovljeni ruski rukometa? i reprezentativac, aktualni izbornik ruske reprezentacije.
• 1976 . ? Diego Tristan , ?panjolski umirovljeni nogometa?.
• 1980 . ? Srđan Andri? , biv?i hrvatski nogometa?.
• 1980 . ? Sebastian Deisler , umirovljeni njema?ki nogometa?.
• 1980 . ? Chema Rodriguez , ?panjolski rukometa?.
• 1982 . ? Janica Kosteli? , hrvatska alpska skija?ica.
• 1982 . ? Jaroslav Pla?il , ?e?ki nogometa?.
• 1983 . ? Ivan Krstanovi? , bosanskohercegova?ki i hrvatski nogometa?.
• 1984 . ? Xavier Garcia , ?panjolski i hrvatski vaterpolist.
• 1986 . ? Deepika Padukone , indijska glumica.

.

Smrti [ uredi | uredi kod ]

• 1524 . ? Marko Maruli? , knji?evnik.
• 1578 . ? Julije Klovi? , hrvatski slikar (r. 1498 .).
• 1985 . ? Franjo Pun?ec , hrvatski tenisa?, dr?avni reprezentativac. Svjetski teniski as i jedan od najboljih hrvatskih sporta?a 20. stolje?a (r. 1913 .).
• 1996 . ? Lincoln Kirstein , ameri?ki pisac i impresario.
• 2019 . ? Dragoslav ?ekularac , fudbaler

Praznici i dani se?anja [ uredi | uredi kod ]

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Tucindan .
  • Svetih 10 mu?enika Kritskih; Prepodobni Naum Ohridski - Tucindan

.

Vidi takođe : Godi?nji kalendar - Dnevni kalendar