El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
3-a de februaro
estas la 34-a tago de la jaro la? la
gregoria kalendaro
. 331 tagoj restas (332 en superjaroj).
Je la 3-a de februaro okazis, interalie:
- 382
: Romia imperiestro
Teodozio la 1-a
en
Trakio
setligis
gotojn
kiel aliancanojn de
Romio
- 993
: Germana episkopo
Udalriko de A?gsburgo
estis
kanonizita
- 1377
:
Papa ?tato
: papa
soldula
armeo
masakris
2 mil lo?antojn de la urbo
Cesena
- 1451
:
Osmanidoj
:
Mehmedo la 2-a
i?is
sultano
de
Otomana Imperio
- 1454
:
Pollando
:
Iława
kaj
Ostroda
ali?is al kontra?te?tona
Prusa Konfederacio
- 1488
:
Bartolomeu Dias
malkovris Mossel Bay en
suda Afriko
- 1509
:
Portugala kolonia imperio
:
Portugalio
konkeris
Diuon
- komenci?is 450-jara
koloniigo de Barato
- 1783
:
Hispanio
agnoskis sendependecon de
Usono
- 1815
: Unua fabriko por
industria
produktado de malmolaj
froma?oj
fondi?is en
Svislando
- 1830
: En
Londona
konferenco
mondpotencoj
(Britio, Rusio, Francio) atribuis sendependecon al
Grekio
- 1852
:
Brazila
-
urugvaja
armeo venkis la argentinan en batalo apud Caseros (proksime al
Bonaero
)
- 1863
:
Januara Ribelo
kontra? la
Rusia Imperio
: venko de polaj ribelantoj en batalo de
W?grow
- 1878
:
Rusa-turka milito
: rusa ta?mento liberigis
Bal?ik
kaj Provadion de la turka sklaveco
- 1905
:
Pollando
: en
Kielce
vira kaj virina
gimnazioj
strikis
kontra?
rusigo
, postulante enkondukon de instruado en la
pola lingvo
- 1911
:
Sub?tatoj de Usono
: oni akceptis aktualan modelon de la
flago de Kalifornio
- 1916
:
Otavo
:
Kanada Parlamentejo
bruli?is
- Unua mondmilito
:
- 1919
: Provizora
pakto
pri pola-?e?oslovaka
landlimo
-
Karvina
-
baseno
kaj
Zaolzie
restis ?e la ?e?a flanko
- 1923
:
Ligo de Nacioj
forigis t.n. ne?tran zonon inter
Dua Pola Respubliko
kaj
Litovio
- terenoj kun plimulto de
poloj
kaj
litovoj
subi?is sub respektivaj
administracioj
- 1923
: Premiera plenumo de kanto
L-Innu Malti
, kiu de 1945 i?is
nacia himno
de
Malto
- 1929
: En
Vieno
fondi?is la
Organiza?o de Ukrainaj Naciistoj
- 1930
:
Komunistaj Partioj
de
Hindo?inio
kaj
Annam
kune kun Komunista Ligo de Hindo?inio kunfandi?is por formi Komunisman Partion de
Vjetnamio
- 1931
:
Usono
:
La stelplena standardo
fari?is
nacia himno
- 1932
:
Santiago de Kubo
estis parte detruita de
tertremo
- 1933
:
Turkio
: unua testflugo de
aviadilo
inter
Ankaro
kaj
Istanbulo
- 1933
:
Generalplan Ost
:
Adolf Hitler
anoncis, ke realigo de
Lebensraum
en
Orienta E?ropo
kaj ties absoluta
germanigo
estas
geopolitikaj
celoj de
Nacisocialisma Germana Laborista Partio
- 1935
:
Sylvain Arend
malkovris
asteroidon
Vavelo
- 1939
: Membroj de hungara
Sagokruca Partio
eksplodigis la
Grandan Sinagogon de Budape?to
- Dua mondmilito
:
- 1947
:
Pollando
: verdikto en
montra proceso
de 10 gvidantoj de la pola sekreta
kontra?komunista
organiza?o
Libero kaj Sendependo
, kies fondinto estis kondamnita al 8 jaroj de mallibero
- 1949
:
Montra proceso
kontra? princo kaj katolika episkopo de
Veszprem
Jozsef Mindszenty
komenci?is en sovetie okupata
Hungario
- 1958
:
Benelukso
:
Belgio
,
Nederlando
kaj
Luksemburgo
subskribis en
Hago
traktaton pri ekonomia unio
- 1959
: De
Kanado
al
Pollando
revenis parto de naciaj trezoroj kiel
krona
glavo
Szczerbiec
,
kroniko
de
Gallus Anonymus
- 1959
: "La tago, en kiu mortis la muziko": en aviada
katastrofo
pereis 3 usonaj muzikistoj:
Buddy Holly
,
Ritchie Valens
kaj
The Big Bopper
- 1962
:
Pola Popola Respubliko
: registaro fermis liberpensan
Klubon de Kurba Rondo
- 1965
:
Tertremo
en
Alasko
, unu el la plej grandaj
- 1966
:
Sovetunio
: en
Tjumeno
estas fondita
TjumenNIIgiprogazo
, unu el plej grandaj esploraj kaj dezajnaj institutoj de
Gazpromo
- 1969
:
Kairo
:
Jaser Arafat
i?is prezidanto de la
Organiza?o por Liberigo de Palestino
- 1972
:
Japanio
:
11-a Vintra Olimpiko
komenci?is en
Sapporo
- unua en
Azio
- 1976
: ?efurbo de
Mozambiko
?an?is nomon de Lourenco Marques al
Maputo
.
- 1981
:
Norvegio
:
Gro Harlem Brundtland
ekestis unua virina ?efministro en la ?tato
- 1982
: Mararmea ju?ejo kondamnis en
Gdynia
bibliotekistinon Ewa Kubasiewicz al 10-jara
malliberejo
pro kolportado de
flugfolioj
kontra? enkonduko de la
milita stato en Pollando
- 1986
:
Steve Jobs
a?etis
Pixar
de
Lucasfilm
kaj lan?is ?in kiel sendependan
komputilanimacian
studion;
Barato
: papo
Johano Pa?lo la 2-a
vizitis
Patrinon Teresa
- 1987
:
Himalajo
:
poloj
Artur Hajzer kaj
Jerzy Kukuczka
kiel unuaj en la mondo vintre grimpis al
Anapurno
- 1989
: Plurjara diktatoro de Paragvajo
Alfredo Stroessner
estis demisiigita (reganta de 1959)
- 1990
: El la muzeo de
Ercolano
, en la provinco de
Napolo
, pli ol 200 grandvaloraj
artefaktoj
de
antikva arto
estas ?telitaj
- 1991
:
Itala Komunista Partio
malfondi?is
- 1994
:
Bosnia Milito
:
Sekureca Konsilio de Unui?intaj Nacioj
difinis por
Kroatio
dusemajnan templimon por retirigi trupojn de siaj
militfortoj
el
Bosnio
a? alfronti konsekvencojn
- 1998
:
Telfera akcidento
en la itala
provinco Trento
- 2008
:
Boris Tadi?
regajnis prezidentajn balotojn en
Serbio
- 2009
:
Internacia Kortumo
verdiktis pri statuso de ukraina
Serpento-insulo
kun
kontinentbreto
en la nordokcidenta
Nigra Maro
- rekonita kiel
insulo
, sed ne
roko
kiel argumentis
rumanoj
- 2010
: Oficanta prezidento de Grekio,
Karolos Papulias
reelekti?is
- 2012
: Hungara flugkompanio
Malev
bankrotis
- 2014
: En
Danio
ekfunkciis la dua registaro de ?efministrino
Helle Thorning-Schmidt
; Unua
lerneja masakro
en
Rusio
:
pafado en lernejo n-ro 263
kun
osta?igo
de lernantoj en
Moskvo
rezultigis morton de instruisto kaj policano
- 2015
:
Sergio Mattarella
ekoficis kiel
prezidento de Italio
- 2019
:
Nayib Bukele
gajnis prezidentan vo?donadon en
Salvadoro
- 2023
:
Invado de Rusio en Ukrainion
:
- 1676
:
Antal Esterhazy
, hungara militestro (m.
1722
)
- 1677
:
Jan Bla?ej Santini-Aichel
, ?e?a arkitekto italdevena (m.
1723
)
- 1697
:
Ferdinand August Hommel
, germana juristo kaj verkisto (m.
1765
)
- 1736
:
Johann Georg Albrechtsberger
, a?stra muzikinstruisto (m.
1809
)
- 1739
:
Gyorgy Verestoi
, hungara reformita pastro, natursciencisto (m.
1794
)
- 1757
:
Pal Kitaibel
, hungara
botanikisto
, biologo kaj kemiisto (m.
1817
)
- 1760
:
Johann Gottfried Zunckel
, germana protestantisma animzorganto (m.
1843
)
- 1763
:
Caroline von Wolzogen
, germana verkistino (m.
1847
)
- 1795
:
Antonio Jose de Sucre
, bolivia militisto kaj politikisto (m.
1830
)
- 1809
:
Felix Mendelssohn Bartholdy
, germana komponisto, pianisto kaj orkestrestro, reprezentanto de frua
romantikismo
(m.
1847
)
- 1821
:
Elizabeth Blackwell
, unua usona kuracistino (m.
1910
)
- 1822
:
Ignac Barna
, hungara poeto, tradukisto kaj dentkuracisto (m.
1894
)
- 1830
:
Balazs Orban
, hungara etnografo, historiisto (m.
1890
)
- 1832
:
Istvan Zajzoni Rab
, hungara poeto kaj ?urnalisto (m.
1862
)
- 1839
:
Martin Packness
, dana eldonisto de
esperanta?oj
movaduminta en
Vejle
, kie li fondis
Esperanto-klubon
,
Esperanto-vortaristo
(m.
1914
)
- 1842
:
Sidney Lanier
, usona poeto kaj muzikisto (m.
1881
)
- 1845
:
Ernst von Wildenbruch
, germana verkisto, diplomato (m.
1909
)
- 1859
:
Herbert F. Hoveler
, germana kemiisto kaj metalurgo, elpensinto de propagandaj
?losiloj
pri Esperanto, iniciatinto de
?ekbanko Esperantista
, fondinto de
Esperanto-kluboj
, vicprezidanto de
Brita Esperanto-Asocio
, membro de
Lingva Komitato
kaj de la
Akademio de Esperanto
(m.
1917
)
- 1859
:
Hugo Junkers
, germana in?eniero, konstruisto de aviadiloj (m.
1935
)
- 1861
:
Matthias Friedwagner
, a?stra filologo (m.
1940
)
- 1871
:
Eugeniusz Romer
, pola
geografo
, kreinto de la pola moderna
kartografio
, profesoro kaj
geopolitikisto
, membro de
Pola Scienca Akademio
, vicprezidanto de Internacia Geografia Unio (m.
1954
)
- 1874
:
Gertrude Stein
, usona poetino kaj
feministino
(m.
1946
)
- 1877
:
Ludwig Deubner
, germana klasika filologo (m.
1946
)
- 1877
:
Endre Antalffy
, hungara lingvisto, tradukisto, orientalisto kaj literaturhistoriisto (m.
1958
)
- 1878
:
Gabor Teglas
, hungara ?urnalisto (m.
1900
)
- 1879
:
Karel Vorovka
, ?e?oslovaka filozofo, profesoro (m.
1929
)
- 1887
:
Georg Trakl
, a?stra lirikisto (m.
1914
)
- 1889
:
Anton Goldmann
, a?stro-germana urbo-sekretario,
esperantisto
(m. nekonata)
- 1889
:
Risto Ryti
, ?efministro kaj prezidento de Finnlando (m.
1956
)
- 1898
:
Alvar Aalto
, finnlanda arkitekto,
urbisto
(m.
1976
)
- 1901
:
Nora Gregor
, a?stra aktorino (m.
1949
)
- 1906
:
George Adamson
, brita naturesploristo protektanta bestojn en
Kenjo
, murdita (m.
1989
)
- 1907
:
James A. Michener
, usona verkisto (m.
1997
)
- 1909
:
Simone Weil
, franca kristana
filozofino
(m.
1943
)
- 1920
:
Henry Heimlich
, usona
kuracisto
konata de
Heimlich-manovro
helpanta sufoki?antojn (m.
2016
)
- 1923
:
Wacław Krzy?anowski
, pola juristo, armea
akuzisto
, kolonelo (m.
2014
)
- 1924
:
Leslie Stevens
, usona re?isoro de
Incubus
(m.
1998
)
- 1924
:
Andrzej Szczypiorski
, pola verkisto, malliberulo de
Sachsenhausen
(m.
2000
)
- 1925
:
Leon Schlumpf
, svisa politikisto, aktivulo de
Svisa Popolpartio
(m.
2012
)
- 1929
:
Peter Hamburg
, rumania hungara matematikisto (m.
2021
)
- 1930
:
Sandor Csoori
, hungara poeto, verkisto kaj politikisto (m.
2016
)
- 1933
:
Tibor Nagy
, rumania hungara in?eniero, universitata profesoro
- 1934
:
Andras Hantz
, rumania hungara kemiisto
- 1937
:
Jacques Barrot
, franca politikisto, membro de
E?ropa Komisiono
(m.
2014
)
- 1938
:
Hu Guozhu
, ?ina verkisto, tradukisto kaj esperantisto, redaktoro de "
Penseo
", membro de
UEA
kaj de la
Akademio Literatura de Esperanto
, honora komitatano de
?ina Esperanto-Ligo
, tradukinto de
La stranga?oj de Liaozhai
de
Pu Songling
(m.
2020
)
- 1945
:
Istvan Orth
, rumania hungara grafikisto, restarigisto de la
Muzeo Brukenthal
en [[Sibiu
- 1947
:
Paul Auster
, usona verkisto (m.
2024
)
- 1947
:
Melanie
, usona kantistino (m.
2024
)
- 1951
:
Blaise Compaore
, prezidento de
Burkino
- 1965
:
Maura Tierney
, usona aktorino
- 1970
:
Katja Petrovskaja
, germana-ukraina verkistino kaj ?urnalistino
- 1971
:
Hong Seok-cheon
, sud-korea aktoro, artisto kaj entreprenisto
- 1972
:
Jesper Kyd
, dana muzikverkisto
- 1977
:
Daddy Yankee
, portorika komponisto de
regetono
- 1980
:
Andras Csaba Molnos
, hungara aktoro
- 1982
:
Vilmos Koter
, rumania hungara grafikisto, membro de artistgrupo
Terem
- 1982
:
Bridget Regan
, usona filma, televida kaj teatra aktorino
- 1990
:
Sean Kingston
, usona kantisto de
ritmenbluso
,
popmuziko
kaj
regeo
- 699
:
Werburgh
, anglosaksa
abatino
de
Ely
, sanktulino
- 865
:
Sankta Ansgar
, franca episkopo kaj misiisto, patrono de
Skandinavio
- 1014
:
Sven la 1-a
, re?o de Danio, Norvegio kaj Anglio (n. ?irka?
965
)
- 1116
:
Kolomano
, re?o de Hungario kaj de Kroatio (n. ?irka?
1070
)
- 1399
:
Johano de Gento
, angla princo, militistestro, ?tatestro (n.
1340
)
- 1468
:
Johannes Gutenberg
, germana inventisto kaj
presisto
, eldoninto de la
Biblio de Gutenberg
(n. ?irka?
1400
)
- 1636
:
Petrus Kenicius
, luterana teologo, ?efepiskopo de
Upsalo
(n.
1555
)
- 1751
:
Christian David
, protestantisma misiisto kaj verkisto germana-morava (n.
1692
)
- 1802
:
Pedro Rodriguez de Campomanes
, hispana politikisto, juristo kaj ekonomikisto (n.
1723
)
- 1820
:
Gia Long
, imperiestro de Vjetnamio (n.
1762
)
- 1827
:
Johann von Kalchberg
, a?stra verkisto, historiisto kaj juristo (n.
1765
)
- 1832
:
George Crabbe
, angla pastro, poeto kaj
naturalisto
(n.
1754
)
- 1842
:
Sandor Boloni Farkas
, hungara ekonomia kaj politika verkisto (n.
1795
)
- 1842
:
Abraham Stern
, pola judo,
horlo?isto
,
mekanikisto
,
inventisto
de
mekanikaj kalkuliloj
,
segejo
kaj
dra?ma?ino
, pioniro de
kibernetiko
(n. inter 1762-1769)
- 1858
:
August Alexander Kammerer
, germana geologo kaj apotekisto (n.
1789
)
- 1862
:
Jean-Baptiste Biot
, franca fizikisto, matematikisto, astronomo kaj geodeziisto, konata de la
le?o de Biot-Savart
(n.
1774
)
- 1871
:
Sandor Galffy
, hungara poeto, folkloristo (n.
1810
)
- 1874
:
Lunalilo
, re?o de
Havajo
(n.
1835
)
- 1881
:
John Gould
, brita
ornitologo
esplorinta
birdojn
de A?stralio (n.
1804
)
- 1901
:
Fukuzawa Yukichi
, japana verkisto, pedagogo, tradukisto, entreprenisto, politologo, fondinto de la
universitato de Keio
kaj de taggazeto "
Sankei Shimbun
" (n.
1835
)
- 1915
:
Geza Nagy
, hungara arkeologo kaj etnografo, laboranto de
Muzeo Sikula Nacia
(m.
1855
)
- 1919
:
Edward Charles Pickering
, usona astronomo kaj fizikisto, iniciatinto de prilaboro de la
Henry-Draper-Katalogo
(n.
1846
)
- 1919
:
Hugo Jung
, germana instruisto kaj naturscienculo, direktoro de
Observatorio de la Universitato Harvard
(n.
1844
)
- 1924
:
Woodrow Wilson
, Nobelpremiita prezidento de Usono (n.
1856
)
- 1935
:
Hugo Junkers
, germana in?eniero kaj entreprenisto, fondinto de la firmao
Junkers
(n.
1859
)
- 1943
:
Alois Andritzki
,
soraba
beatigita
pastro, kontra?ulo de
naziismo
, murdita (n.
1914
)
- 1944
:
Yvette Guilbert
, franca kanzonistino kaj aktorino (n.
1865
)
- 1945
:
Imre Revesz
, hungara pentristo kaj grafikisto (n.
1859
)
- 1945
:
Roland Freisler
, germana juristo, bol?evika komisaro, membro de
Nacisocialisma Germana Laborista Partio
, prezidanto de Popola Tribunalo,
militkrimulo
(n.
1893
)
- 1950
:
Gyula Moor
, hungara jurfilozofo, prezidanto de
Hungara Scienca Akademio
(m.
1888
)
- 1950
:
Karl Seitz
, a?stra politikisto, unua
prezidento de A?strio
(n.
1869
)
- 1951
:
Frehel
, franca kantistino kaj aktorino (n.
1891
)
- 1959
:
Buddy Holly
, usona kantisto, komponisto kaj rokenrola pioniro (n.
1936
)
- 1959
:
Geza Teglas
, hungara ju?isto,
stenografo
, filo de
Gabor Teglas
(n.
1883
)
- 1959
:
Ritchie Valens
, usona muzikisto, a?toro de
La Bamba
, kantata dum
Esperanto-renkonti?oj
de
TEJO
(n.
1941
)
- 1960
:
Ferenc Delly
, rumania hungara aktoro, re?isoro (n.
1903
)
- 1961
:
Anna May Wong
, usona aktorino (n.
1905
)
- 1975
:
Umm Kulthum
, egipta kantistino kaj muzikistino (n.
1904
)
- 1979
:
Imre Haynal
, hungara kuracisto kaj profesoro, direktoro de kliniko pri internaj malsanoj de la
Universitato de Kolo?varo
(n.
1882
)
- 1982
:
Nandor Hun
, hungara kuracisto, direktoro de malsanulejo en
Sanmartin
(n.
1919
)
- 1997
:
Bohumil Hrabal
, ?e?a verkisto de poezia lingva?o, tradukata al 27 lingvoj (n.
1914
)
- 1997
:
Endre Szabo
, rumania hungara fizikisto, radiologo,
farmakologo
(m.
1927
)
- 1997
:
Laszlo Szabo
, rumania hungara ?urnalisto, vicdirektoro de la
?tata Hungara Operejo de Klu?o
(n.
1918
)
- 1998
:
Rudi Gering
, germana skisaltisto (n.
1917
)
- 1999
:
Janos Incze
, rumania hungara pentristo (n.
1905
)
- 2001
:
Imre Drocsay
, rumania hungara pentristo kaj grafikisto (n.
1912
)
- 2001
:
Zbigniew Tomanek
, pola pentristo kaj pedagogo ligita kun
Krasnystaw
kiel membro de
Naciaj Armitaj Fortoj
kaj kun
Elbl?g
kiel estrarano de
Pola Esperanto-Asocio
kaj posedanto de
Esperanto-biblioteko
, filo de
pioniro de Esperanto
(n.
1912
)
- 2002
:
Arnold Mostowicz
, pola kuracisto juddevena, ?urnalisto, verkisto kaj
scienca populariganto
, kronikisto de
Lodza geto
okupi?inta pri
holoka?sto
kaj
Nifo
-temaro (n.
1914
)
- 2004
:
Karlo Fajszi
, hungara po?toficisto, granda kolektisto de
esperanta?oj
, honora membro de
HEA
kaj
UEA
, honora civitano de
Budape?to
, konata de la
Kolekta?o de Fajszi
, la 4-a post
Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno
, Biblioteko Butler de
Esperanto-Asocio de Britio
kaj
Biblioteko Hector Hodler
de
UEA
(n.
1911
)
- 2005
:
Zurab ?vania
, kartvela biologo, ?efministro de Kartvelio (n.
1963
)
- 2005
:
Reuven Zygielbaum
, pola aktoro kaj verkisto, malliberulo de
gulagoj
, postmilite kreinta en
Lublin
malsanulejon
por
judoj
savitaj de
holoka?sto
(n.
1913
)
- 2005
:
Ernst Mayr
, germana-usona ornitologo kaj evolua biologo, filozofo, a?toro de la nocio
kladistiko
(n.
1904
)
- 2009
:
Pavlo Zahrebelnij
, ukraina verkisto, enestanta en esperantlingva
Ukraina Antologio
(n.
1924
)
- 2011
:
Maria Schneider
, franca aktorino (n.
1952
)
- 2012
:
Ben Gazzara
, usona aktoro kaj re?isoro (n.
1930
)
- 2020
:
George Steiner
, franc-usona verkisto (n.
1929
)
- 2021
:
Kris De Bruyne
, flandra kantisto, adepto de
kabareta arto
,
rok-muzikisto
(n.
1950
)
- 2022
:
Simo Milojevi?
, serba esperantisto (n.
1936
)
- 2022
:
Jarosław Marek Rymkiewicz
, pola metafizika poeto, profesoro pri filologio, eseisto, tradukisto , dramisto, literatura kritikisto (n.
1935
)
- 2022
:
Aloisio Sartorato
, brazila esperantisto (n.
1944
)
- 2022
:
Christos Sartzetakis
, prezidento de Grekio 1985-1990 (n.
1929
)
- 2023
:
Paco Rabanne
, hispana mododesegnisto (n.
1934
)
La
3-a de februaro
estas (la?
gregoria kalendaro
):