Japanino
La
japanoj
(
japane
日本人
, nihon?in) estas popolo de izolita lingvofamilio, ?eflo?antoj de
Japanio
(123,6 milionoj). Japanoj lo?as anka? en
Usono
(
Kalifornio
,
Havaja insularo
,
Gvamo
),
Kanado
,
Brazilo
,
Pala?o
kaj
Peruo
. Entute estas ?irka? 125,6 milionoj da japanoj (1992).
- Lingvo:
japana.
- Apartenas al aparta transira rasa grupo.
- Religio:
precipe
?intoistoj
kaj
budhistoj
, estas anka?
kristanoj
kaj adeptoj de sinkretismaj kultoj.
Konservi?as apartaj etnografiaj grupoj (ekz. lo?antoj de Rjukju-insularo) kun aparta kulturo - vesta?oj, kutimoj, dialekto. Speciala etnografia
fenomeno
estas
Eta
a?
Burakumin
- posteuloj de popolo de malnoblaj profesioj, kiuj dum fe?da Japanio havis neniajn rajtojn kaj lo?is en apartaj urbetoj (kaj lo?as ?is hodia?). Ilia nombro estas ?irka? 2-3 milionoj.
Japanoj formi?is kiel grupo de triboj dum 1-a jarmilo a.K. migrinte de la Korea duoninsulo al la Japanaj insuloj, kie lo?is
Ajnoj
kaj aliaj a?stroneziaj popoloj. Dum la procezo de intermiksi?o, la lingvo de la nov-venintoj super-regis. En 4 jc p.K. fini?is kunmiksi?o de antikvaj japanaj triboj kaj popoloj, kreante la unuan tutjapanan ?taton -
la
Jamato-Regno
. Poste pro la izolita situo, japanoj trairis diferencan de aliaj popoloj de kontinenta Azio vojon de sia evoluo. Nur post la Dua Mondmilito okazis gravaj ?an?oj direkte al alproksimi?o al moderna kulturo.
La bazo de ilia tradicia ekonomio estas riz-kulturado. Oni kulturas anka? teon, legomojn, citrusojn, kaj diversajn fruktojn, kaj oni praktikas bredadon de silkra?poj kaj fi?kaptadon. Modernaj japanoj laboras precipe en industrio kaj servoj, kaj lo?as en urboj.
Japanoj sin vestas la? e?ropa stilo, sed en hejmo a? dum ripozo ili portas anka? nacian kostumon -
kimono
. Ili bone konas e?ropan kuirarton, sed multaj preferas la nacian. Nefermentita kuirita rizo estas ?efa man?a?o, kiun oni man?as per specialaj bastonetoj, nomitaj
ha?ioj
. Spicoj kaj supoj estas tre diferencaj.
Klasika poezio, pentroarto, arkitekturo de dekoraj ?ardenoj, aran?ado de floroj -
ikebana
, diversaj specoj de teatro - opero
noo
, pupteatro
bunraku
, kortega teatro
bugaku
, templa teatro -
dengaku
kaj
kagura
, k.a. - ?i tiu diverseco de kulturaj tradicioj prezentas originan parton de moderna kultura vivo de japanoj.