Aarde
|
|
Informatie
|
Symbool
|
|
Type
|
Planete
Aerdse planete
|
Antal Maenen
|
1
|
Diameter
|
12 756
km
|
Massa
|
5,9742×10
24
kg
|
Valversnelling
|
9,780 tot 9,832
|
Ontsnappingssnelheid
|
11,2
|
Rotatietied
|
23 uur, 56 minuten en 04 seconden
|
Saemenstelling kern
|
Nikkelijzer
|
Aofplatting
|
0,0033528
|
Periode (p)
|
1,0000175
jaer
|
Afstand tot
|
de zon
|
Afstand
|
149,6×10
6
km
(~ 1
AE
)
|
Temperatuur
|
Gem. 287
|
Saemenstelling
|
78,09%
N
2
, 20,94%
O
2
, 0,93%
Ar
, 0,04%
CO
2
, 1%
waterdamp
en sporengassen
|
De
Aerde
(symbool:
) is een planete in uus
zunnestelsel
. Vanof de zunne gerekend, is 't de dorde planete. We noemn ze ok we de 'blaeuwe planete' omda ze voe biena driekart bedekt is mee
waeter
. Op de aerde vind je plekk'n die helegans mee woater bedekt zyn, de
zeeen
of
oceoan'n
, en plekkn die boovn de zeespegel uutsteekn, de
continentn
. Rond d'n Aerde draoit d'n
Maen
- De Aerde is vogges wetenschappers 4,54 miljard joar oud. Dit wor echter betwist deu creationisten, die stelle dat de aerde nie ouwer kan weze dan 10.000 toe 15.000
jaer
[1]
[2]
[3]
[4]
- De Aerde heit een omtrek va 40 074,02 kilometers an den
evenoar
. Over de
meridioan
(of de
pooln
) gemeetn is 't 40 007,68 km, wa dus wil zegn da de eirde breder is of da ze
oog
is. De gemiddelde strale is 6 378,1
meters
. Da verschil komt deur et roteern en de middelpuntzoekende kracht ten gevolge doavan.
- De ofplattieng ten gevolge van die verschiln in strale bedroagt 0,0033529.
- De gemiddelde
valversnellieng
(of
g
) is 9,80665 m/s².
- De oppervlakte bedroagt 510 065 600 km². Doavan is 70,8% of 361 126 400 km² bedekt deur woater, en 29,2% of 148 939 100 km² bedekt deur land.
- Et volume van de Aerde is 1,0832073 . 10
12
km³.
- Ze weegt 5,9736 . 10
24
kilogram.
- De obliquiteit (of de axiale variatie, of oevele da de eirdas verschilt met et vlak van de omloop) is 23,439281°.
- Et albedo is 0,367. 't Is e moate vo oe goed da e lichoam
licht
ofketst. Et albedo-effect et een invloed in et tot stand komn en ofbreekn van
ystydn
.
- An de ippervlakte van d'eirde zyn de temperateurn:
- Minimum -88,3°
C
- Maximum 57,7° C
- Gemiddeld 14° C
- De Aerde droait in een ellips round de
zunne
in 365,256366 doagn (of 1,000157 joar).
- Ze droait round neur asse in om en by de 23 eurn, 56 minuutn en 04,09054 secondn, gemeetn in siderische tyd. E siderische dag wordt bepoald deur de tyd tusschen 2 opeenvolgende momenten woaby da de zunne ip dezelfde plekke an den eeml stoat. Deur et roteern van de eirde round de zunne en et kleene verschil in inclinatie per dag is e siderische dag korter of e zunnedag (24u).
- De inclinatie, of et verschil tusschen et omloopvlak van de eirde en de evenoare van de zunne, is 7,25°. Vo andere planeetn wordt sommetekis de Eirde lik referentie gebruukt.
- Omloopofstandn:
- Et apohelion, of de ofstand woa da de eirde et verst van de zunne stoat is 152 097 701 km.
- Et perihelium, woa d'eirde ip ze dichtst by de zunne stoat beviendt em ip 147 098 074 km.
- Agezien da de omloop round de zunne een
ellipsvorm
eit, woaby de zunne in 1 van de 2 brandpuntn stoat, kryg je verschillige woardn vo apo- en perihelium dan vo grotste en kleenste stroal respectievelik.
- De lengte van de omloop is 924 375 700 km.
- De eccentriciteit, of oevele da de boane verschilt van e perfectn
cirkel
, is 0,016710219.
- De gemiddelde snelheid round de zunne is 29,783 km/s, of 107,218 km/h.
De
druk
is gemiddeld 101,3
kPa
ip zeeniveau.
Ze bestoat uut 78,08%
N
2
; 20,95%
O
2
; 0,93%
Ar
, 0,038%
CO
2
, en sporen van andere goazn lik
woaterdamp
en de andere eedlgasn.
- De Aerde, uus zunnestelsel en den elen kosmos zien nie gemakkelik uut te leggen in 'n stikkie tekst. Mee computers goat da wel 'n heel stik gemakkelikker. Voer iemand die zere 'n overzicht wil krieg'n, bestoan d'r heel wa interessante computerprogramma's as
Celestia
(Mac, Linux, Windows)
- Google Earth