| Bu sayfa Vikipedi'nin
resmi politikalarından
biridir.
Sayfanın iceri?i, uygulanması gereken bir standart olarak
kullanıcılar
tarafından benimsenmektedir. Sayfada de?i?iklik yapmadan once, bu de?i?ikliklerin kullanıcılardan
onay
aldı?ına emin olun. Uygun gormedi?iniz bir kısım varsa,
tartı?ma sayfasında
sebepleri ile acıkca belirtin.
|
|
| Ceviz kabu?una sı?acak ?ekilde bu sayfa:
- Maddeler sadece guvenilir kaynaklarda yayımlanmı? materyal icermelidir.
- Yeni materyal ekleyen kullanıcılar guvenilir bir kaynak gostermelidirler, yoksa duzeltmelerine itiraz edilebilir ya da bu duzeltmeler silinebilir.
- Guvenilir bir kaynak gosterme zorunlulu?u materyali eklemek isteyen kullanıcılar icindir, silmek isteyenler icin de?il.
|
Do?rulanabilirlik
Vikipedi'nin uc temel ilkesinden biridir. Vikipedi'ye dahil olmanın ba?langıcı
do?rulanabilirlik
tir,
gerceklik de?il
. "Do?rulanabilir" bu ba?lamda herhangi bir okuyucunun Vikipedi'ye eklenen maddenin
guvenilir bir kaynak
tarafından yayımlandı?ını kontrol edebilmesi anlamına gelir. Yazarlar itiraz edilmi? ya da edilebilecek materyalleri guvenilir bir kaynak ile desteklemelidirler, yoksa madde silinebilir.
Uc temel ilkenin 'Do?rulanabilirlik' dı?ındaki di?er ikisi
Vikipedi:Ozgun ara?tırmalara yer vermemek
ve
Vikipedi:Tarafsız bakı? acısıdır
. Birlikte, bu ilkeler madde
ad alanında
kabul edilebilir olan materyalin tipini ve kalitesini belirler. Birbirlerinden ba?ımsız ?ekilde yorumlanmamalıdırlar ve kullanıcılar bu nedenle ucune de a?ina olmalıdırlar. Bu kuralların dayandı?ı
?lkeler
sadece temel (meta) seviyede tartı?ılabilirler.
- Alıntı ve kaynaklar ile ilgili bilgi icin, bakınız
Vikipedi:Kaynak gosterme
Kanıt sorumlulu?u ve ispat etme mecburiyeti materyal ekleyen ve duzelten kullanıcıdadır. ?tiraz edilmi? ya da edilmeye musait her materyal maddenin icinde guvenilir bir kaynak gosterilerek desteklenmelidir. E?er bir madde konusunun guvenilir, ucuncu ?ahıs kaynakları yoksa, Vikipedi'de bu konuda madde olmamalıdır.
Kayna?ı gosterilmemi? herhangi bir de?i?tirmeyi silebilirsiniz, ama kullanıcılar referans gostermelerine izin vermeden materyali kaldırırsanız itiraz edebilirler. E?er kaynak gosterilmemi? bir ifadeye kaynak talep etmek isterseniz, bu talebinizi
tartı?ma sayfasında
yapabilirsiniz. Ya da, {{
kaynak belirt
}} ?ablonunu ekleyerek cumleyi etiketleyebilir, veya maddeyi {{
ek kaynak gerekli
}} veya {{
kaynaksız
}} ekleyerek etiketleyebilirsiniz. Ayrıca maddedeki kaynak gosterilmemi? cumlelere kaynak gosterene kadar saklamak istedi?iniz bolumun ba?ına <-- ve sonuna --> ekleyerek gorunmez hale getirebilirsiniz. Tartı?ma sayfasında ya da de?i?tirme ozetinde ne yaptı?ınızı acıklayan bir not bırakın (bakınız:
Vikipedi:Bicem el kitabı/Gizli metin
).
Maddelerde uzun sure kaynaksız bilgi bulundurarak Vikipedistleri rahatsız etmeyin. Ya?ayan insanların biyografilerinde olumsuzluk ta?ıyan kaynaksız iddialar ise kesinlikle barındırılmamalıdır.
Jimmy Wales
?oyle soylemi?tir:
- "I can NOT emphasize this enough. There seems to be a terrible bias among some editors that some sort of random speculative 'I heard it somewhere' pseudo information is to be tagged with a 'needs a cite' tag. Wrong. It should be removed, aggressively, unless it can be sourced. This is true of all information, but it is particularly true of negative information about living persons."
[1]
[2]
- "Bunu yeterince vurgulamakta gucluk cekiyorum. Bazı kullanıcılarda rastgele, spekulatif 'bir yerde duymu?tum' tarzı sozde-bilgileri 'kaynak goster' ?ablonu ile etiketlemeye kar?ı korkunc bir e?ilim var gibi gorunuyor. Yanlı?. E?er kaynak gosterilmiyorsa kesinlikle cıkarılması gerekir. Bu her turlu bilgi icin boyledir, ancak ya?ayan insanlar hakkındaki olumsuz bilgiler icin ozellikle onemlidir."
Ya?ayan insanlar hakkındaki biyografik iddialar ozenle yapılmalıdır cunku birinin hayatını etkileyebilir ve hukuki sonuclar do?urabilir. Ya?ayan insanlar hakkındaki kaynakları olmayan veya kotu kaynak gosterilmi? celi?kili materyali hemen kaldırın ve tartı?ma sayfasına ta?ımayın.
[1]
[2]
Bu tum internet sitesi icin gecerlidir, sadece ana isim alanı icin de?ildir.
- Ayrıca bakınız:
Vikipedi:Guvenilir kaynaklar
Maddeler guvenilir, gercekli?i ve do?rulu?u kontrol edilen ucuncu ?ahıslar tarafından yayınlanmı? kaynaklara dayanmalıdır. Kaynaklar yapılan iddialara uygun olmalıdır: ?stisnai iddialar icinse daha guclu kaynaklar gosterilmelidir.
Guvenilirli?i ?upheli kaynaklar
[
kayna?ı de?i?tir
]
Genellikle, guvenilirli?i ?upheli kaynakların do?rulukları kontrol edilmemektedir ve bir redaktor gozetiminde de?ildir. Bu tur kaynaklar sadece yazarları hakkındaki maddelerde kullanılmalıdır. (Bakınız:
below
.) Bu kaynaklarla ilgili maddeler, kaynaklardaki ucuncu ?ahıslar hakkında olası hakaret icerikleri olabilecek iddiaları, bu iddialar guvenilir kaynaklar tarafından yayımlanmadı?ı surece tekrar etmemelidir.
Herhangi bir ki?i bir internet sitesi yaratarak veya bir kitabın basılması icin para vererek, belirli bir konu hakkında kendini uzman ilan edebilir. Bu sebeple, ?ahsen yayımlanmı? kitaplar, ki?isel internet siteleri ve
bloglar
co?unlukla kabul edilebilir de?ildirler.
?ahsen basılmı? materyal tanınmı?,
ilgili bir disiplinde
profesyonel bir ara?tırmacı veya tanınmı? bir gazeteci tarafından ortaya cıkarılmı?sa kabul edilebilir. Bu ?ahısların eserleri daha once guvenilir ucuncu ?ahıs yayımlar tarafından yayımlandı?ı surece kabul edilebilir. Yine de dikkatli olun: e?er soz konusu olan bilgi gercekten belirtilmeye de?erse, ba?ka biri buyuk ihtimalle bunu coktan yapmı?tır.
Ki?inin kendisiyle ilgili ?ahsen yayımladı?ı ya da ?upheli kaynaklar
[
kayna?ı de?i?tir
]
?ahsen yayımlanmı? ve guvenilirli?i ?upheli olan yayımlanmı? kaynaklardaki materyal sadece
- yazarların tanındı?ı konuyla ilgiliyse
- ceki?meli (contentious) de?ilse
- haksız yere bir cıkar barındırmıyorsa
- ucuncu ?ahıslar hakkında veya konu ile do?rudan ilgili olmayan olaylar hakkında iddialar barındırmıyorsa
- kimin yazdı?ı konusunda makul bir ?uphe yoksa
materyalin yazar(lar)ı hakkındaki maddelerde kaynak olarak kullanılabilir.
Vikipedi Turkce oldu?u icin, okuyucularımıza kolaylık sa?lama amacıyla Turkce kaynaklar mumkun olan her yerde gosterilmelidir ve (kalite ve guvenilirli?in aynı oldu?u varsayılarak) yabancı dillerdeki kaynaklara tercih edilmelidir. Orne?in, yabancı bir gazeteden Turkce gazetede denk makalesi olmadı?ı surece alıntı yapmayın. Ancak, yabancı dildeki kaynaklar Turkce kaynaklarla aynı kriterlere tabi tutularak do?rulanabilirlikleri acısından kabul edilirler.
Cevirilerin bir Vikipedi kullanıcısı ya da profesyonel, yayımlanmı? eserleri bulunan bir cevirmen tarafından yapılmı? olsa da hataya meyilli oldu?unu unutmayın. Prensip olarak, okuyucuların orijinal materyalde bahsedilenlerin guvenilir bir kaynak tarafından yayımlandı?ını ve do?ru ?ekilde cevrildi?ini do?rulayabilme fırsatı olmalıdır.
Bunun icin, orijinal materyal Turkceden farklı bir dilde oldu?unda:
- Kaynaklardan do?rudan alıntı yapılıyorsa yayımlanmı? ceviriler kullanıcılar tarafından yapılan cevirilere tercih edilir.
- Kullanıcılar, bir maddede alıntı yaparken kendi Turkce cevirilerini kullanıyorlarsa okuyucuların orijinal kaynakta yazanları ve cevirinin do?rulu?unu kontrol edebilmeleri icin orijinal dildeki kayna?ı acık bir ?ekilde belirtmelidirler.
|
---|
|
?cerik?
(?)
| |
---|
Davranı??
(?)
| |
---|
Silme?
(?)
| |
---|
Uygulama?
(?)
| |
---|
De?i?iklik?
(?)
| |
---|
Proje?
(?)
| |
---|
WMF
(?)
| |
---|
- Politika ve yonergelerin listesi
|