Vikipedi : Adil kullanım gerekcelendirme yonergesi

Vikipedi, ozgur ansiklopedi

Vikipedi'de telif hakkı saklı materyal kullanıldı?ı zaman, o medyanın Resim acıklama sayfasında telifli kullanım gerekcesinin , Vikipedi adil kullanım politikalarına uygun olarak kullanıldı?ının belirtilmesi gerekmektedir. Bu haklı gerekcelendirme sayesinde di?er kullanıcılar adil kullanımın geni? caplı bir kullanıma mı yoksa sınırlı bir kullanıma mı izin verdi?ini anlayabileceklerdir. Ayrıca, bu adil kullanım gerekcelendirmesi, adil kullanımın, Vikipedi'ye uygun bir kullanım olup olmadı?ının da belirlenmesi konusunda da yardımcı olacaktır.

E?er telif hakkı saklı bir resim ya da medya dosyasını kullanmak istiyorsanız, materyalin acıklama sayfasına a?a?ıdaki iki nokta mutlaka belirtilmelidir:

  1. Adil kullanım 'a uygun bir telif etiketi . Bilgi icin Adil kullanım etiketlerine bakınız.
  2. Detaylı bir adil kullanım gerekcesi . Resmin de?i?ik maddelerdeki her bir kullanımı icin ayrı bir gerekce (maddeye ozgu) mutlaka belirtilmelidir. Her gerekce materyalin kullanıldı?ı maddenin adını mutlaka icermelidir.

Bir dosyayı yuklemeden once mutlaka Adil kullanım yonergesini inceledi?inizden emin olun. Unutmayın ki Vikipedi'nin adil kullanım politikası bircok ulkenin yasalarından daha sıkıdır.

Not: Hem telif etiketi hem de adil kullanım gerekcelendirme bilgisinin ikisini birden icermeyen materyaller yedinci gunun ardından silinebilir.

Gerekli o?eler

?yi yazılmı? bir gerekcelendirme mutlaka Adil kullanım politikasında bahsi gecen unsurların tamamını kar?ılamalıdır ve ?u ?ekilde yazılmalıdır:

  • Telifli calı?manın ne kadarlık bir miktarı kullanılmı?tır ve bu kullanım telif hakkı sahibinin kullanım hakkı ile ne kadarlık bir celi?me durumu yaratmaktadır. Ornek vermek gerekirse, kullanılan materyal bir foto?raf ya da logo ise, calı?manın tamamı kullanılmı? demektir. Diyelim ki bir belgeselin en onemli bulu?unun gorundu?u ya da bir filmin en can alıcı ve sonuna dair bilgi veren sahnesinin gorundu?u bir ekran yakalama goruntusu her ne kadar calı?manın cok kucuk bir bolumunun kullanıldı?ı anlamına gelse de telif hakkı sahibinin hakları ile celi?mektedir. Muzik orneklerinin uzunlu?unun tum bir ?arkının uzunlu?unun %10'undan daha uzun ya da 30 sn'den daha uzun olmaması gerekmektedir. Hangisi daha kısa ise o durum secilmelidir.
  • Orijinal calı?manın boyutunun kucultulup kucultulmedi?i ya da muzik ornekleri icin, kalitesinde bir azaltmaya gidilip gidilmeyi, e?er uygulanmı? ise, belirtilmelidir.
  • Materyalin madde icinde kullanılmasının amacı nedir?
    • Materyal, kullanıldı?ı maddedeki ana tema ile ilgili bir logo, fotograf ya da sanat eseri midir?
    • Materyal, kullanıldı?ı maddenin ba?lı?ının ya da temasının en onemli gorsel destekleyicisi midir? (ornek:bir ?irketin logosu gibi ya da bir bilgisayar oyununun kutusunun resmi gibi)
    • Materyal, maddenin temasını mı gostermekte? (ornek: bir filmden alınmı? ekran yakalama goruntusu)
    • Materyal, belli bir konu hakkında ele?tiri ya da yorum yapmak icin mi kullanılmı??
  • Materyalin telif hakkı serbest olan bir alternatifinin bulunması olasılı?ı nedir?
    • E?er materyal, bir filmin ekran yakalama goruntusu ya da bir ?irketin logosu ise, tabiki bu materyalın serbest telifli bir alternatifi bulunamaz - dunya uzerindeki hicbir kaynak bu materyallerin serbest telifli bir alternatifini uretemez. Ancak di?er yandan, materyal bir fotograf ise, bunun serbest telifli bir alternatifinin uretilmesi, hatta bir Vikipedist tarafından uretilmesi bile cok buyuk bir olasılıktır.
  • Di?er kullanıcıların, materyalin adil kullanım gerekcesini daha iyi anlamalarına yardım edecek di?er tum ek bilgiler.

?ablon

{{ Telifli kullanım gerekcesi }} ?ablonunu kullanarak gerekcelendirme icinde olan tum o?eleri kapsayan bir gerekcelendirme yapabilirsiniz:

{{Telifli kullanım gerekcesi
| Acıklama            = 
| Kaynak              = 
| Madde               = 
| Miktar              = 
| Du?uk cozunurluk    = 
| Amac                = 
| De?i?tirilebilirlik = 
| Ek bilgi            = 
}}

Ek bilgi kısmı iste?e ba?lıdır ve bo? bırakılabilir.

Coklu kullanım

E?er dosya birden fazla maddede kullanılacak ise gereksiz ?ablon kirlili?ini engellemek ve resim sayfasının dosya buyuklu?unu ?i?irmemek icin genel bir adil kullanım bilgilendirmesi icin {{ Adil kullanım resmi bilgi }} ?ablonunu kullanıp dosyanın kullanıldı?ı her madde icin ayrı gerekcelendirmeyi ise {{ Adil kullanım resmi gerekce }} ?ablonu ile yapabilirsiniz.

Gerekcelendirme ?ablonlarının daha ozel amaclı kullanımlarını Adil kullanım etiketleri kategorisinde bulabilirsiniz.

?ablonsuz

A?a?ıda birkac iyi ornek bulabilirsiniz. ?yi bir gerekcelendirme, telifli kullanımın nedenini, nicin yerine serbest kullanımlı bir alternatifinin bulunamayaca?ını ve kullanıldı?ı her maddede hangi amac ile kullanıldı?ı bilgilerini icermelidir. E?er materyal birden fazla maddede kullanılacak ise, her kullanımın ayrı ayrı gerekcelendirilmesi gerekmektedir. E?er kullanıldı?ı maddenin iceri?i materyalin hakkında bilgi veriyorsa bunu mutlaka belirtmelisiniz cunku bu adil kullanım gerekcesini kuvvetlendiren bir uygulamadır. Her gerekcelendirme, acık bir ?ekilde, hangi maddeye ait oldu?unu belirtecek bicimde madde adını icermelidir.

A?a?ıdakiler sadece ornektir, lutfen kopyalamayınız.

Logonun temasını anlatan bir madde icindeki logo kullanımı

=== [[Madde adı]] maddesindeki adil kullanım ===
Her ne kadar bu resmin telif hakkı saklı olsa da materyal yine de adı gecen mdaddede Vikipedi'nin adil kullanım politikalarına uygun olarak kullanılmı?tır cunku:
# Resim, logo ile ilgili olarak bir e?itim maddesini gorselle?tirmek icin kullanılmaktadır.
# Resim, maddenin temasının en onemli betimleyici unsuru olarak kullanılmaktadır.
# Du?uk cozunurluklu bir resim oldu?u icin telif hakkı sahibinin alehinde kullanılması zordur.
# Logo, maddenin okuyucularının, telif hakkı sahibinin maddeyi yazdı?ını sanmasına yol acacak bir ?ekilde kullanılmamı?tır.
# Resmin benzer bir e?itim amaclı kullanıma uygun bir ba?ak telifsiz veya serbest telifli bir resimle de?i?tirilebilmesi olası de?ildir.
  • Vikipedi:Logolar ile uyumlu kullanıldı?ına dair, logonun du?uk cozunurlukte yuklendi?ine dair bilgiler turunden ek bilgiler girilmelidir.

Tarihi fotograflar

=== [[Madde adı]] maddesindeki adil kullanım ===
Her ne kadar bu resmin telif hakkı saklı olsa da materyal yine de adı gecen mdaddede Vikipedi'nin adil kullanım politikalarına uygun olarak kullanılmı?tır cunku:
# Cok unlu birinin cok onemli ve ozel bir resmi oldu?u icin. [Bu iddianızı guclendirebilmek icin, resmin onemi ve e?sizli?i ile iligli bir gazete haberinin ba?lantısını ya da bilgisini buraya ekleyebilirsiniz.]
# Orijinaline gore cok daha du?uk cozunurlukte ve bu kopyasını kullanarak ba?ka kopyalar yapmak cok daha kalitesiz sonuclar verecektir.
# Foto?raf sadece bilgi verme amaclı olarak kullanılmaktadır.
# Foto?rafın, madde icindeki kullanımı maddeye cok belirgin ve de?erli bir ?ekilde katkı sa?lamaktadır.

Tekrar belirtmek gerekirse, yukarıdakiler sadece genel birer ornek olması acısından verilmi?tir, dolayısıyla konuyla ilgili daha fazla bilgi icin Adil kullanım yonergesine bakınız, lutfen. Verilen bilginin cok net ve belirgin oldu?undan mutlaka emin olunuz. Ozellikle de kullanılan materyali maddede neden kullanma gereksinimi duydu?unuzun acıklaması cok net ve belirgin olmalıdır. Unutmayın ki bir adil kullanım gerekcelendirmesi yapmanız o materyalin daha sonra silinmeyece?i anlamına gelmemektedir; ancak bu yolla, di?er kullanıcılara o materyali Vikipedi'nin adil kullanım poltikalarına uygun olarak neden yukleme ve kullanma gereksinimi duydu?unuzun acıklamasını yapmı? olmaktasınız.

Daha fazla gerekcelendirme orne?i icin Vikipedi:Adil kullanım gerekcelendirme ornekleri sayfasına bakınız.

Hızlı sil [ kayna?ı de?i?tir ]

VP:HS#D5 : Serbest bir lisans veya kamu malı kapsamında olmayan telif hakkı saklı (adil kullanım vb.) dosyalar, herhangi bir maddede kullanılmadı?ı takdirde i?aretlendikten 7 gun sonra silinebilir. Bu dosyalar icin {{subst: Kullanılmayan dosya }} ?ablonunu kullanınız.

VP:HS#D6 : Yanlı? adil kullanım etiketine sahip (herhangi bir maskot resmi icin {{ Logo }} etiketi gibi) dosyalar ile icerikte kullanımı adil kullanım politikasına uymayan dosyalar, yukleyen kullanıcıya haber verildikten 48 saat sonra silinebilir.

VP:HS#D7 : 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yuklenen ozgur olmayan dosyalar adil kullanıma giriyor olmasına ra?men kullanım gerekcelendirilmesi yapılmamı?sa i?aretlendikten bir hafta sonra silinirler. Bu dosyalar icin {{subst: Gerekcesiz dosya }} ?ablonunu kullanabilirsiniz.

Lutfen resimleri silmeden once gerekcelendirmedeki sorunları giderme alternatifini de goz onunde bulundurunuz.

Uygulama [ kayna?ı de?i?tir ]

Bu yonerge 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yuklenmi? dosyalar icin kesin aranan bir uygulama olmu? ve bu tarihten sonra yuklenmi? gerekcesiz adil kullanım dosyaları silinmek uzere etiketlenmeye ba?lanmı?tır.

Ayrıca bakınız [ kayna?ı de?i?tir ]