 | Bu sayfa Vikipedi'nin
resmi politikalarından
biridir.
Sayfanın iceri?i, uygulanması gereken bir standart olarak
kullanıcılar
tarafından benimsenmektedir. Sayfada de?i?iklik yapmadan once, bu de?i?ikliklerin kullanıcılardan
onay
aldı?ına emin olun. Uygun gormedi?iniz bir kısım varsa,
tartı?ma sayfasında
sebepleri ile acıkca belirtin.
|
|
Denetci arayuzu
,
denetci
izni olan kullanıcılar icin ozel bir arayuzdur. Bir Viki'de denetci konumunda olan bir kullanıcı, aynı Viki'de (tum Vikilerde de?il), bir kullanıcının bir ba?ka kullanıcının
kuklası
olup olmadı?ını denetleyebilir. Bu yetkiyi kullanan kullanıcılar ?unları yapabilir:
- Bir kullanıcının hangi IP numaraları uzerinden bir vikide de?i?iklik yaptı?ının belirlenmesi.
- Ozgun bir IP'nin, oturum actı?ında bile, bir viki uzerinde yaptı?ı de?i?ikliklerin belirlenmesi.
- Denetlenen kullanıcının MediaWiki arayuzu uzerinden ba?ka kullanıcılara gonderdi?i e-postaların kısmi olarak denetlenmesi. Posta iceri?i ve hedef kullanıcı adı gizlenir, rastgele belirlenen bir kod ile anonimle?tirilir. Gonderen kullanıcının adı ve gonderilme tarihi/saati denetci tarafından goruntulenebilir.
Bu bilgiler sadece bir sureli?ine (
?u an icin 90 gun
) saklandı?ı icin, daha once yapılmı? de?i?iklikler denetci uzerinden gosterilmeyecektir. Kimin bu arac ile hangi sorguları yaptı?ının bir kaydı tutulur. Bu kaydı,
denetci
izni olan di?er kullanıcılar gorebilir:
- 14 Mayıs 2024 13.53;
KullanıcıX
,
Turkce Vikipedi'de
Ornek
adlı kullanıcının IP adresini denetledi. (
denetleme yapmak icin gecerli bir sebep burada olur
)
- 14 Mayıs 2024 13.53;
KullanıcıX
,
Turkce Vikipedi'de
127.0.0.1
'in yaptı?ı de?i?iklikleri denetledi.
Wikimedia
projelerinde,
gizlilik ilkelerinin
goz onunde tutulması cok onemlidir. Birisi davranı?ları ile acık ?ekilde ilkeleri bozmadı?ı surece (orn., buyuk capta bir bot vandalizmi ya da spamlar); IP numarasını, yerini veya kimli?ini belirlemeye yeterli di?er bilgilerini acı?a cıkarmak da benzer ?ekilde ilke ihlalidir.
Denetcilik, en gizli kullanıcı bilgilerimize uygulanacak duzeyde bir gizlilik seviyesi gerektirir.
Gizlilik ilkesinin
konu ile ilgili bolumu ?oyledir:
- Kayıt bilgilerinin acıklanması hakkında kurallar:
- Wikimedia'nın kuralları gere?i, sunucularda toplanan ve kullanıcıların kimli?inin tanınmasına yol acabilecek bilgiler, bu bilgilere eri?imi olan ki?iler tarafından ancak a?a?ıdaki ki?i veya kurumlara acıklanabilir:
- Aynı bilgilere eri?im yetkisi olan di?er kullanıcılara
- IP bloklarına yonelik i?lemlerde destek olmaları icin hizmet sa?layıcılarına ya da kotu niyetli kullanıcılar hakkındaki ?ikayetler icin ?nternet Servis Sa?layıcılarına
- Bir ki?inin hayati veya bedensel bir tehlike altında oldu?una yonelik guvenilir bulgular ve ivedili?in soz konusu oldu?u durumlarda kolluk kuvvetlerine
- Soz konusu nitelikteki bilgilerinin payla?ılmasına izin veren kullanıcıların durumunda izin alan taraflara
- Bir kukla hesabın ya da di?er bir kotu niyetle kullanılmı? hesabın engellenmesinin gerekli ve/veya dolaylı sonucu oldu?unda genele
- Wikimedia'nın ilkesi, yukarıdaki hallerin dı?ında, bu bilgilerin hicbir ?ekilde acıklanmasına ve da?ıtılmasına izin vermez.
Bilginin yayımlanması
Kullanıcı bir suistimalde bulunuyorsa bile, e?er mumkunse ki?isel bilgilerini acı?a vurmamak en iyisidir.
- Genel olarak, IP'leri acıklamayınız. Sadece "
aynı a?/aynı a? de?il
" gibi bilgiler veriniz. E?er ayrıntılı bilgi sa?lıyorsanız, bunu acıkladı?ınız ki?inin guvenilir birisi oldu?una ve bilgiyi acıklamayaca?ından emin olunuz.
- E?er kullanıcı belli bir yerden oldu?unu belirtmi?se ve IP bunu do?ruluyorsa, ihtiyac duyuldu?unda bunu do?rulamak ki?isel bilgi acıklamak sayılmaz.
- Ulkeyi acıklamak, genel olarak, ki?inin kimli?ini tanımlayıcı de?ildir (orn., "
Kullanıcı:Dırdırcı ?ngiltere'den, Kullanıcı:Kukla ise Kanada'dandır.
").
- E?er ?upheniz varsa, ayrıntı vermeyiniz.
Bu arac
vandalizme
veya kural dı?ı
oylama
gibi konularda kuklaların suistimaline kar?ı kullanılma amacı guder. Sadece Wikimedia projelerine verilecek zararları onlemek icin kullanılmalıdır.
Arac, politik kontrol amacıyla veya
kullanıcılar
uzerinde baskı kurmak veya anla?amadı?ınız bir kullanıcıyı tehdit etmek icin kullanılmamalıdır. Kullanıcıyı izlemek icin gecerli bir sebep olmalıdır. Anla?mazlıklar tek ba?ına gecerli bir sebep de?ildir.
Bir kullanıcının IP numarasının kontrolu, kendi iste?i uzerine sucsuzlu?unu kanıtlamak amacıyla da yapılabilir.
Bir hatırlatma yapmak gerekirse,
kuklalar
genel bir kural olarak yasak de?ildir; kullanıcılar Vikipedi'de de?i?ik kullanıcı isimleri altında yazabilirler.
Yasak olan -ozellikle oy verme konusunda-
kuklaların suistimalidir
.
?zlenen kullanıcıyı bundan haberdar etmek mecburi de?ildir, ancak denetci, uygun gordu?u takdirde bunu kullanıcıya soyleyebilir. Benzer ?ekilde, toplulu?u haberdar etmek de mecburi de?ildir, ancak ki?isel bilgiler yayımlanmadı?ı surece yapılabilir.
Sadece birkac kullanıcı ve kahyanın ve bunların yanında
hakemlerin
denetci konumuna sahip olmasına izin verilir. Kullanıcılar denetci konumuna sadece lokal olarak sahip olabilirler.
Hakem komitesi olan (Wikimedia onaylı) vikilerde, sadece hakemler tarafından onaylanmı? kullanıcılar denetci statusune sahip olabilir. Kar?ılıklı olarak birbirlerinin faaliyetlerini denetleme acısından, sayıları en az iki olmalıdır. Kabul edildikten sonra adayınızı Wikimedia'daki
yetki talebi
sayfasında listeleyiniz.
Hakem komitesi olmayan vikilerde, iki secenek mumkundur:
- Topluluk, yapılan i?lerin kar?ılıklı kontrol edilebilmesi icin her biri oybirli?i ile secilmi? olmak uzere en az iki denetciyi onaylamalıdır. Denetleme icin yapılan kullanıcı talepleri yerel topluluk icinde olmalı ve talep ilan edilmelidir (koy ce?mesi, duyuru panosu ve ilgili yerlerde). Aday olan kullanıcı,
gizlilik ilkesini
bilmelidir. Oylamada yerel topluluk tarafından en az 25-30 kullanıcının onay oyu ve %70-%80 oranında destek olmalı, daha sonra kullanıcı toplulu?un kararının oldu?u sayfaya link vererek kendisini
yetki talebi
sayfası altına listelemelidir.
- E?er oyların sayısı viki uzerinde iki denetci icin yetersiz kalıyorsa, bu viki uzerinde denetciye gerek olmayacaktır. Kullanıcılar,
kukla
kontrolu icin kahyalara ba?vuracaklardır. Bu tip durumlarda,
denetci bilgi talebi
sayfasına basitce bu kullanıcıların listesini ve neden kontrol istediklerini acıklayarak (linklerle), taleplerini yapacaklardır. Bu durumda da topluluk oybirli?ine ihtiyac vardır. Kahya, size bu iki kullanıcının durumu ile ilgili
aynı IP
,
proxy
,
a?
,
ulkeden
veya
tamamen birbiri ile alakasız
?eklinde cevap verecektir. (
Bakınız; Kullanıcı icin Kahya kesin olarak ne (ne kadar) soylemelidir.)
Denetci yetkilerine sahip herhangi bir kullanıcı bir seneden daha fazla aktif olmazsa denetci yetkilerinin geri alındı?ını gorecektir.
Bu aracın kotu niyetle kullanılması durumunda, denetci ayrıcalı?ına sahip kullanıcının bu yetkileri kaldırılacaktır. Bu durum ozellikle, ciddi bir durum olmadan (ba?lantılar ve kotu davranı? kanıtları gibi) kullanıcılar uzerinde rutin olarak kontroller yapılması halinde olu?ur.
Denetci yetkilerinin kotu niyetle kullanılma durumu once yerel Viki'de tartı?ılmalıdır. Hakem heyeti olan Vikilerde, hakem heyeti bu yetkilerin geri alınıp alınamayaca?ına karar verebilir. Hakem heyeti olmayan Vikilerde ise, yetkilerin geri alınması icin oylama yapılabilir. Bu yetkilerini kahyalar kaldırabilir. Kahyalar tek ba?larına yetkilerin geri alınması icin karar veremezler, fakat kotuye kullanım ile ilgili gerekli kayıtların bulunmasına yardım edebilirler. Gerekti?i durumlarda, ozellikle gizlilik ilkesinin ihlal edildi?i du?unulurse, yetkilerin geri alınması icin
Wikimedia Vakfı
yonetim kuruluna sorulabilir.
E?er bir Vikide sadece bir denetci kalırsa, topluluk yeni bir denetci secmelidir. Denetci sayısı en az "iki" olmalıdır.
- ^
Etkinlik sutunu, gorevlilerin son 30 gun icinde gercekle?tirdi?i i?lem sayısına gore etkinlik durumunu gostermektedir. 0-4 i?lem "etkin de?il", 5-49 i?lem "yarı etkin", 50 ve uzeri i?lem ise "etkin" ile ifade edilmi?tir.
|
|---|
| Genel gruplar
| |
|---|
| ?leri duzey gruplar
| |
|---|
| Di?er gruplar
| |
|---|