Томас Альва Эдисон ( 1847 оны 2 сарын 11 - 1931 оны 10 сарын 18 ) нь амьдралыг хамгийн ихээр хялбарчилсан нээлт??дийг хийсэн АНУ-ын зохион б?тээгч, бизнесмен байв.

Тэрээр АНУ-д нэг мянга давсан бусад орнуудад 3 мянган зохион б?тээгчийн нээлтийн эрхийг авсан байдаг. Хамгийн гол нээлт??д нь цахилгаан гэрэл , н??рст?р?гчийн эсэрг??цэлтэй харилцуур утас , дуу бичлэгийн машин фонограф болон кино гаргадаг машин кинофотограф юм. М?н туршилт хийх зориулалттай анхны ?йлдвэрлэлийн, шинжилгээ судалгааны лабораторийг байгуулжээ.

Намтар [ засварлах | кодоор засварлах ]

Бага нас [ засварлах | кодоор засварлах ]

1730 оны орчим Голландаас Америк руу ?в?г эцэг тээрэмчин Эдисоны гэр б?л н??ж иржээ. 1837 онд Канадад эдийн засгийн хямрал, газар тариалангийн хомсдолын н?л??н дор бослого гарч, бага Самуэль оролцов. Гэсэн хэдий ч засгийн газрын цэрг??д бослогыг дарж, Самуэл шийтгэлээс зайлсхийхийн тулд Майлен ( АНУ , Охайо) руу д?рвэхээс ??р аргаг?й болжээ. 1839 онд тэрээр Нэнсиг х??хд??дийн хамт н??лгэж чаджээ. Эдисоны бизнес сайн явж байсан. Эдисоны яг энэ ?ед Майлен хотод 1847 оны 2-р сарын 11-нд т??ний х?? Томас Алва мэндэлжээ.

Эдисон бага насандаа ерд?? 3 сар л сургуульд явжээ. Томас Алва х??г бага байхад нь Аль гэж дууддаг байсан б?г??д энэ ?ед тэрээр улаан эсэргэнэ туссаны улмаас сонсгол нь муудсан боловч ??нийг нь ойлгоог?йгээс сурах чадварг?й гэсэн тодотголтойгоор т??нийг сургуулиас гаргажээ. Сургуулиас гарсны дараа ээж нь гэрээр боловсрол олгон т??ний хамгийн гол онцлог чанар болох эцэс т?гсг?лг?й сониуч зангийн суурийг тавьж ?гчээ. Хэсэг хугацааны дараа Эдисонд тусгай багшаар хичээл заалгаж эхэлсэн б?г??д анхны туршилтаа 10 настайдаа гэрийнхээ дээврийн хонгилд хийж, энд л хими , электрон орчны тухай ер?нхий ойлголтыг ??р?? сурчээ. Тухайн ?еийн шинжлэх ухаан, техникийн бараг б?х мэдээллийг агуулсан Ричард Грин Паркерын "Байгалийн ба туршилтын философи" номыг уншсан байна. Тэрээр номонд дурдсан бараг б?х туршилтыг хийж ?зсэн байна.

12-тойгоосоо т?м?р замд сонин зарж м?нг? олж эхэлжээ. 16 настайдаа санамсарг?й цахилгаан мэдээний холбоочинтой танилцсан байна. Нэгэн бяцхан х??г галт тэргэнд дайруулахаас аварчээ. Х??гийн эцэг цахилгаан мэдээний холбоочин байсан б?г??д Эдисонд цахилгаан мэдээний талаар зааж сургажээ. Ийнх?? цахилгаан мэдээ дамжуулагч болсон Эдисон хажуугаар нь шинэ туршилт хийж, м?н с??лийн ?еийн техникийн дэвшлийг ч судалж байлаа. Эвдэрсэн багажийг засч сэлбэхдээ маш гаргууд болсон учраас х?м??с т??нийг алтан гартан гэж нэрлэдэг болжээ.

Зохион б?тээгч болсон нь [ засварлах | кодоор засварлах ]

1869 онд Нью Йоркийн ?нэт цаасны арилжаа явагддаг алдарт Уолл Стрит гудамжинд алтны арилжаа эрхэлдэг нэгэн компаниас Эдисоныг дууджээ. Учир нь алтны ханшийн талаар мэдээлэл авдаг цахилгаан мэдээ дамжуулагч нь эвдэрсэн байлаа. Эдисон богино хугацаанд дамжуулагчийг засахад ??нийг харсан цахилгаан мэдээ дамжуулагч т?х??р?мжийн Вестерн Юнион компани т??нд хувь нийл??лэгчийн ?нэт цаасны ханшийн ??рчл?лтийг тэр даруйд нь мэдээлж чадах т?х??р?мж захиалжээ. Эдисон хамгийн анхны чухал нээлт болох энэ захиалгыг хийжээ.

1876 онд "Нээлтийн ?йлдвэр" нэртэй хувийн лаборатороо байгуулжээ. Энд ??рийн сонирхсон салбар б?рт судалгаа, туршилт хийж байлаа. Нью-Жерси дэх Менло паркт дэлхийн анхны ?йлдвэрлэлийн лаборатори байгуулж шинэ нээлт??д хийсээр байлаа. Тэр жилдээ бас нэг чухал нээлт хийсэн нь, урд нь Александр Грахам Беллийн зохион б?тээсэн харилцуур утсанд дууны ?нгийг ил?? тод болгодог ?сг?гч нэмж хийсэн юм. ??ний дараа 1877 онд фонографыг зохион б?тээсэн нь анхны авиа тэмдэгл??р болжээ.

Фонографын дараа Эдисон цахилгаан гэрэл хийхээр махран оролдож эхлэв. Английн зохион б?тээгч Жозеф Сван 20 жилийн турш ??нийг туршсан байна. Чийдэнгийн б?мб?л?гийг анх Жозеф Сван б?тээсэн ч шил нь хагарах юмуу эвдэрсэн ?ед холболтыг дахин шинэчлэх хэрэг гардаг байлаа. ??р??р хэлбэл одоогийнх шиг з?гээр л шинэ шил эрг??лж оруулалг?й, заавал системийг шинэчилдэг байв. Тусгай эрчим х?ч ??сг??р болон тараах системийг Эдисон анх бодож олжээ. Анхны цахилгааны шугам с?лжээг Нью-Йоркт Эдисоны т?л?вл?г??ний дагуу байгуулжээ.

1884 онд Эдисон Сербийн залуу инженер Никола Тесла г цахилгаан мотор болон тогтмол г?йдлийн ??свэр генераторыг засварлах ажилд х?лс?лж байжээ. Харин Никола Теслаг ??рэгт ажилаа хийж ?гсний хариуд амласан х?лс?? ?г??г?й юм./28/

1887 онд Нью-Жерсид Эдисоны туршилтын лабортори байгуулагдсан нь технологийн томоохон т?в гэмээр болжээ. Эндээ ?мн?х б?тээл??дээ сайжруулах, шинэ нээлт хийхээр ажилладаг байсан ажээ. 1891 онд анхны киноны т?х??р?мж болох кинофотографийг зохион б?тээжээ. Парист ах д?? Люмере энэ аргаар нь кино зураг авах т?х??р?мж болгон хэрэглэжээ. Эдисон бусдын зохион б?тээсэн б?тээл??дийг ил?? сайжруулсан з?йл ч байгаа б?г??д нэгтгэн д?гнэх чадвар нь амжилтанд х?ргэж байлаа. М?н т??ний б?тээлийн зарим нэгийг хожим засаж сайжруулсан нь ч бий. Жишээ нь цахилгаан чийдэн дэх хоёр электродын дундуур цахилгаан г?йдэл явуулахад нэг нь халдаг. Эдисоны н?л?? гэж нэрлэдэг энэ нээлтэнд ?ндэслэн хожим нь цахилгаан дамжуулах хоолой гуурс хийжээ.

Эдисон хоёр дахин гэрлэж зургаан х??хэдтэй болжээ. Насан эцэслэтлээ шинэ нээлт хийхээр оролдож байлаа. Т??ний ажиглалт, туршилтаа тэмдэглэсэн 3400 дэвтэр ?лдсэн байна.

Томас Эдисон 1931 оны 10-р сарын 18-нд Нью-Жерси мужийн Вест Оранж дахь гэртээ чихрийн шижин ?вчний х?ндрэлийн улмаас нас барж, 1886 онд Мина Миллерт хуримын бэлэг болгон худалдаж авсан байшингийн арын хашаанд оршуулжээ.

Цахим холбоос [ засварлах | кодоор засварлах ]

  Commons: Томас Альва Эдисон  ? Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан