1919 (MCMXIX) waor e gewoen jaor wat begos op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender .

Gebaortenisse [ bewirk | bron bewerke ]

• 3 jannewarie - Ernest Rutherford sjlaag d'r in ein atoom te sjplitse.
• 5 jannewarie - In Berlien bruk de Spartacusopsjtand oet, dae blojig wirt neergesjlage.
• 15 jannewarie - Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht waere in Berlien vermaord door leje van ein vriejkorps.
• 25 jannewarie - De Pariese vredesconferentie besjlut op haor tweede zitting tot de oprichting van de Volkebondj .
• 5 fibberwarie - De eesjte Duutsje passagiersverbenjing door de loch geit van sjtart met ein dagelikse vluch tosje Berlien en Weimar . Dees vluch wirt oetgeveurd door de Deutsche Luft-Reederei .
• 11 fibberwarie - De Duutsje Nationale vergadering in Weimar keus Friedrich Ebert es president van de Duutsjlandj .
• 2 miert - In Moskou begint 't oprichtingscongres van de Derde Internationale ( Komintern ).
• 9 miert - In Cairo bruk eine opsjtand oet taenge de verbanning door de Engelsje van 4 leijers van de Wafd , onger wae Saad Zaghlul .
• 21 miert - In Weimar rich de architect Walter Gropius 't Bauhaus op. Dees sjoal veur vormgaeving haet groate invloed op 't 20e-eeuwse design .
• 23 miert - Benito Mussolini rich in Milaan de fascistische sjtriedbondj op ( fasci di combattimento ).
• 12 april - In Engelandj wirt de 48-oerige wirkwaek ingeveurd.
• 13 mei - De stelle film Broken Blossoms kump oet in de VS .

Nobelprieze [ bewirk | bron bewerke ]

• Natuurkunde : Johannes Stark "um de oontdekking vaan 't dopplereffek bij kenaalstraole en de splitsing vaan spectraollijne in elektrische velder."
• Sjemie : neet touwgekind
• Geneeskunde : Jules Bordet "um zien oontdekkinge umtrint immuniteit ."
• Literatuur : Carl Spitteler , "in 't bezunder in waardering veur zien epos Olympischer Fruhling.
• Vrei : Woodrow Wilson "um zien sleutelrol bij de opriechting vaan de Volkerboond " ( e jaor later oetgereik ).

Gebore [ bewirk | bron bewerke ]

• 1 jannewarie - J.D. Salinger , Amerikaanse sjriever
• 3 jannewarie - Henk Sprenger , Nederlandse sjtripteikenaer (gesjtorve 2005 )
• 22 jannewarie - Peter Bernstein , Amerikaans econoom, financieel historicus en beleggingsspecialist (gesjtorve 2009 )
• 23 jannewarie - Jan Derksen , Nederlandse fitserenner
• 26 jannewarie - Beppie Nooij jr. , Nederlandse actrice (gesjtorve 1979 )
• 13 miert - Klazien Rotstein-van den Brink , Nederlandse krujevrouw ( Klazien uut Zalk ) (gesjtorve 1997 )
• 17 miert - Nat King Cole , Amerikaanse jazzmuzikant en zenger (gesjtorve 1965 )
• 8 april - Ian Smith , Rhodesische politicus (gesjtorve 2007 )
• 3 mei - Pete Seeger , Amerikaanse folk- en protestzenger
• 7 mei - Eva Peron , Argentijnse First Lady (gesjtorve 1952 )
• 17 juni - Ton Lutz , Nederlandse acteur (gesjtorve 2009 )
• 2 juli - Alois Lemmerling , Nederlandse sjriever euver volkscultureel en natuuronderwerpe (gesjtorve 2003 )
• 14 juli - Ferdi Kubler , Zjwitserse fitserenner
• 5 augustus - Mary Servaes , alias Zangeres Zonder Naam , Nederlandse zangeres (gesjtorve 1998 )
• 9 augustus - Joop den Uyl , Nederlandse politicus en minister-president (gesjtorve 1987 )
• 24 augustus - Drs. P , Nederlandse leedjessjriever, zenger en taalkunstenaer
• 7 september - Briek Schotte , Belzje fitserenner (gesjtorve 2004 )
• 10 september - Lex van Delden , Nederlandse componist (gesjtorve 1988 )
• 15 september - Fausto Coppi , Italiaanse fitserenner (gesjtorve 1960 )
• 27 oktober - Herman Kuiphof , Nederlandse sjportversjlaaggaever (gesjtorve 2008 )
• 4 november - Peter Schilperoort , Nederlandse jazzmusicus en bandleijer (gesjtorve 1990 )
• 16 december - Manke Nelis , Nederlandse muzikant (gesjtorve 1993 )

Gesjtorve [ bewirk | bron bewerke ]

• 6 jannewarie - Theodore Roosevelt (60), 26e president van de Verenigde Sjtate en winnaer Nobelpries veur de Vreje
• 15 jannewarie - Rosa Luxemburg (47) en Karl Liebknecht (47), marxistische revolutionaire
• 3 fibberwarie - Edward Charles Pickering (73), Amerikaanse sjterrekundige
• 10 april - Emiliano Zapata (39), Mexicaanse revolutionair
• 11 augustus - Andrew Carnegie (83), Amerikaanse indusjtrieel
• 18 november - Ferdinand Domela Nieuwenhuis (72), Nederlandse politicus en sociaal-anarchist
• 3 december - Pierre-Auguste Renoir (78), Franse kunssjilder