El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
26-a de marto
estas la 85-a tago de la jaro (la 86-a en superjaroj) la? la
gregoria kalendaro
. 280 tagoj restas.
Je la 26-a de marto okazis, interalie:
- -196
:
Ptolemeo la 5-a
estis kronita en
Memfiso
kiel
faraono
- 590
: Imperiestro
Maurikios
proklamis sian filon kunimperiestro de la
Bizanca imperio
- 752
:
Stefano la 2-a
elekti?is
papo
, post kiam lia anta?ulo mortis
4 tagojn
post sia elekti?o, anta? sia enposteni?o
- 1027
:
Papo
Johano la 19-a
kronis
Konradon la 2-an
kaj lian edzinon,
Gisela de Svabio
, en
Kolonjo
al geimperiestroj de la
Sankta Romia Imperio
- 1169
:
Saladin
i?is
emiro
de
Egiptio
- 1211
: Post morto de sia patro
San?o la 1-a
,
Alfonso la 2-a
surtroni?is en
Portugalujo
- 1226
: Imperiestro de
Sankta Romia Imperio
Frederiko la 2-a
agnoskis sin universala reganto de
kristana
E?ropo
- 1267
: En
Viterbo
papo
Klemento la 4-a
kanonizis
Hedvigon de Silezio
, patroninon de
Pollando
kaj
Silezio
- la unua pola
sanktulino
- 1344
:
Rekonkero
: islama urbo
Algeciras
kapitulacis post 21-monata sie?o kaj estis integrita kun la
Regno de Kastilio
- 1348
: Per meto de la unua ?tono por la urba murego
Karolo la 4-a
komencis konstruadon de la
Nova Urbo de Prago
, la plej nova kaj granda de la
mezepokaj
urboj
- 1467
: En
Lhotka
apud
Rychnov nad Kn??nou
okazis unua
sinodo
de la
komunumoj
de
Bohemiaj Fratoj
- 1484
:
Presisto
William Caxton
publikigis unuan
anglan
tradukon de la
Fabloj de Ezopo
- 1501
:
Episkopo
de
Płock
ricevis konsenton de pola re?o
Johano la 1-a Alberto
por atribuo de
urborajtoj
al
Wyszkow
, kaj kiel la posedanto faris tion sekvajare
- 1511
: Forta
tertremo
skuis la
balkanan duoninsulon
kaj senteblis ?is norda
Italujo
. Oni supozas ?irka? 6.000 viktimojn
- 1526
: Liberigita de hispana mallibero re?o de Francio
Francisko la 1-a
revenis al sia lando
- 1582
: Pola re?o
Stefan Batory
la?
Magdeburga juro
lokigis
Dyneburg
(nuntempe en
Latvio
)
- 1600
:
Sigismondo la 3-a Vasa
proklamis anekson de
Estonio
apartenantan al
Svedio
, kio ka?zis plurjaran
polan-svedan
militadon
- 1617
:
Pollando
:
Miastko
ricevis
urborajton
- 1636
:
Nederlando
:
Universitato de Utrecht
fondi?is
- 1640
: Re?ino de Svedio
Kristina
fondis
universitaton
en finna
Turku
- 1722
: Pola urbo
Biała Piska
ricevis
urborajtojn
- 1791
: La
Akademio de Sciencoj de Francio
difinis
metron
, la bazan unuon por
longo
- 1799
: Venko de a?stra armeo super la franca en batalo de
Legnago
- 1812
:
Venezuelo
:
tertremo
neniigis
Karakason
- 15-20 mil personoj pereis
- 1813
:
Milito de la Sesa Koalicio
: rusiaj trupoj komenis
sie?on
de
Jasna Gora
- 1817
:
Rusia Imperio
:
servuteco
estis aboliciita en
Kuronio
- 1828
:
A?stra
komponisto
Franz Schubert
donis sian unuan kaj ununuran publikan
koncerton
en
Vieno
- 1830
:
Sanktaj libroj
:
Libro de Mormon
publiki?is de la
Movado de la Sanktuloj de la Lastaj Tagoj
(parte esperantigita)
- 1845
: En
Usono
oni patentigis
plastron
, la
medicinan
helpilon
- 1851
:
Pendolo de Foucault
: en la
Panteono de Parizo
Leon Foucault
pruvis helpe de la
pendolo
, ke la
Tero
turni?as
- 1851
:
Rusia imperio
: en
Kostroma
oni ina?guris monumenton al
Ivano Susanin
- 1864
:
Januara ribelo
: en
Kongresa Pollando
komencis agadon estigita de
Aleksandro la 2-a
Aran?o-Komitato de
reformo
pri apartigo de terpecoj por vila?anoj
- 1866
: Karel Eitel Frederik Zephyrinus Lodewijk, el la domo de
Hohenzollern-Sigmaringen
, estis elektita
princo
de
Rumanio
- kiel reprezentanto de la agnoskita
dinastio
esperas fini regadon de ?irka?aj landoj, surprenas la rumanan nomon
Karolo la 1-a
kaj la 10-an de majo 1881 kroni?os kiel la unua
re?o de Rumanio
- 1871
:
Pariza Komunumo
estis formale establita kaj ?ia 92-membra konsilio elektita
- 1873
: Post kiam
Britio
traktate transdonis la suverecon super
Nederlanda Hindio
al
Nederlando
, tiu ?i deklaris militon al la
sultano
de
Aceh
sur
Sumatro
- 1881
:
Rumanio
:
Re?lando de Rumanio
proklami?is - princo
Karolo la 1-a
i?is unua re?o de la lando novfondita en
1878
- 1885
:
Saska?evano
:
metisoj
sub gvido de
Louis Riel
lan?is nordokcidentan ribelon kontra?
Kanado
- 1885
:
Re?lando Prusio
: amasa
deportado
de
poloj
komenci?is, kaj parte anka? de
judoj
kun rusaj a? a?straj pasportoj ? ?is 1890 nombro de deportitoj superis 30 mil personojn
- 1895
:
Unua ?ina-japana milito
: japana armeo konkeris insularon Penghu
- 1898
: En
Transvalo
krei?is, la? ordono de
Paul Kruger
, unua
naturrezervejo
- la
Sabie Wildreservaat
(renomita
Nacia Parko Kruger
en
1926
)
- 1899
: Sub gvido de arkeologo
Robert Koldewey
Germana Orienta Societo komencis elfosadon de
Babilono
- 1904
:
Sisavang Vong
ekregis en la
re?lando Luangprabango
- ekde 1946 re?o de
Laoso
- 1906
: Unua
vo?dono
al la
?tata Dumao
de la
Rusia imperio
- 1908
:
Tramtransporto en Varsovio
: sur
stratojn
de
Varsovio
alveturis unua
elektra
tramo
- 1913
: Dum granda
inundo
en
Dayton
(
Ohio
,
Usono
) okazis pro rompitaj gastuboj anka?
gas
-
eksplodoj
, kiuj detruis aliajn domarojn. Entute perdis la vivon pli ol 360 homoj kaj sian hejmon ?irka? 65.000
- Unua mondmilito
:
- 1923
: En
Moskvo
nokte de la 25-a/26-a de marto
bol?evika
ju?ejo kondamnis al
mortpuno
polan
?efepiskopon
Jan Cieplak kaj
prelaton
Konstanty Budkiewicz (pafmortigita) kaj 13 aliajn
sacerdotojn
al plurjara mallibero - la verdikto mildigita pro premo de la monda
publika opinio
kaj averto de
Dua Pola Respubliko
- 1930
: De sia
ja?to
Elettra
, ankrita en
?enovo
, je la 11:03
Guglielmo Marconi
?altis
lampojn
de la
Urbodomo
de
Sidnejo
per
radiosignalo
- 1939
: Pola
ambasadoro
en
Berlino
informis
Joachim von Ribbentrop
pri for?eto de germanaj postuloj
- 1939
:
Hispana Enlanda Milito
: naciistoj komencis ofensivon, fine de kiu ili ekregis preska? la tutan landon
- Dua mondmilito
:
- 1940
:
Soveta okupado de Pollando
: membroj de la
Asocio de Armita Batalado
sensukcese
atencis
kontra? pola-soveta komunistino Wanda Wasilewska (pereis ?ia edzo);
Okcidenta Fronto
: polaj
?asaviadilistoj
en
Britio
unuafoje batalflugis de
aerodromoj
trovi?antaj ekster Pollando - oficiala malfermo de la pola aviada bazo apud
Liono
- 1941
: Germana teroro en okupata Pollando:
Hans Frank
informis, ke
?enerala Gubernio
estos same germana kiel
Rejnlando
kaj la nombro de
poloj
malplii?os de 12 ?is 4-5 milionoj; en
Pozna?
germanoj
gilotinis
11 polojn; germana
nacisocialisma
semajnrevuo
Der Sturmer
postulas "plej akrajn"
reprezaliojn
kontra?
poloj
pro
bombado
de
Berlino
flanke de polaj
aviadilistoj
; komenco de itala operaco kontra? komunikad-linioj
Egiptio
-
Grekio
- en la maron eknavigis de la insulo Leros (
Dodekanesoj
) 2
destrojeroj
, helpe de 6 vivaj
torpedoj
estis sinkigita
cisterno?ipo
kaj serioze dama?ita
kroz?ipo
"York"; Orientafrika Fronto:
britoj
okupas
Harar
- 1942
: En
Pozna?
oni
ekzekutis
12 polojn;
Gestapo
arestis en
Vilno
22
jezuitojn
,
deportis
60
mona?ojn
kaj 122
mona?inojn
kaj germanaj regopovoj likvidis jezuitan studion pri
teologio
; al
koncentrejo
A??vico
germanoj transportis 999 virinojn de
koncentrejo Ravensbruck
kaj, kadre de la
fina solvo
, mil judinojn de
Poprad
? unua
deportado
de virinoj; eliro de japana Rapida Grupi?o de
Aviadil?ipoj
el la haveno
Kendari
al
Hinda Oceano
- 1943
: Apud
varsovia
Re?a
Armilejo
sturma
grupo de polaj
skoltoj
liberigis 26 personojn, transportatajn al enketa malliberejo
Pawiak
, interalie sian komandanton
Jan Bytnar
, kiu balda? mortis pro
torturoj
de
Gestapo
;
germana polico
pafmortigis en Skroniow (
distrikto J?drzejowski
) 8 personojn; en
Gda?sk
Gestapo
sendis 30 polojn en
koncentrejo Stutthof
;
Volinia masakro
: nokte de la 26-a/27-a de marto ta?mento de
Ukraina Ribela Armeo
, gvidata de Ivan Litvin?uk, masakris 179
polojn
en vila?o Lipniki - de la
masakro
estis savita de sia patro 1,5-a?a
Mirosław Hermaszewski
, estonta pola kosmona?to, krome pereis 4 judoj kaj rusino; al
ekstermejo
en
Treblinka
alvenis transporto kun judoj de
Tesaloniko
;
Tria Regno
: sekreta notico de la gvidanto de germana opozicio
Carl Friedrich Goerdeler
direktita al generaloj de
Wehrmacht
pri nepreco de la
?tatrenverso
kaj forigo de
NSGLP
-estro;
Norda Pacifiko
: batalo apud
Komandorski-insularo
; usona
milit?iparo
batalis kun japana
konvojo
naviganta al la
Insulo Attu
- unusola 3,5-hora artileria batalo sur
Pacifiko
; nokte Bomba Korpuso de
RAF
atakis
Duisburg
- 1944
: en urba teatro de
Minsko
, okupata de germanoj, okazis premiero de
opero
Vsjeslav Sor?isto
kun poezio de
Natallia Arsiennieva
;
Orienta Fronto
: en
Podolio
trupoj de la 1-a Ukraina Fronto okupis
Kamieniec Podolski
,
Bar
kaj Kozłow ?irka?igante
Tarnopol
;
Besarabio
: trupoj de la 2-a Ukraina Fronto okupis
Bielce
atingante
Pruton
, la
landlimon
kun
Rumanio
; nokte RAF atakis
Essen
; ?. 600 sovetiaj aviadiloj faris la plej fortan atakon kontra?
Helsinko
en la tuta
Da?riga milito
- 1945
: Dua
soveta okupado de Pollando
: komunista Provizora Registaro vo?donis pri fondo de la
Korpuso pri Interna Sekureco
? armea unuo subigita al la Ministerio pri Publika Sekureco por ?efe kontra?batali
kontra?komunistan
subteran movadon
kaj
reprezalii
vila?ojn (komence 40 mil soldatoj);
Pola Rezistomovado
: ta?mento de
suble?tenantoj
Konrad Bartoszewski kaj Marian Warda frakasis
NKVD
-arestejon apud
Biłgoraj
? malliberigitoj estis pli frue forveturigitaj al
Sovetunio
;
Strzelin
,
Rybnik
kaj
Wodzisław ?l?ski
, liberigitaj de germana
okupado
, transiris sub la sovetan;
Orienta Fronto
: 36 sovetaj bombaviadiloj
Petljakov Pe-2
dumtage bombis centron de
Nitro
en
Slovakio
? pereis ne malpli ol 345 personoj, en tio apena? 5 germanaj soldatoj kaj 8 slovakaj;
Pacifika Fronto
: batalo de
Iwo Jima
fini?is per sinmortiga
soldatatako de japana garnizono
(da?rinta ekde la 19-a de februaro) -
usonaj perdoj
6,8 mil mortigitoj kaj 19 mil vunditoj, japanaj perdoj ?irka? 18 mil mortigitoj; ta?mentoj de usona 77-a Infanteria Divizio albordi?is al kelkaj insuloj de
Okinava
;
Hungario
: detrua brit-usona aviadila atako kontra? la
stacidomo
de
Szombathely
kaj aliaj fervojaj instala?oj
- Postmilito
:
- 1953
:
Lavrentij Berija
prezentis projekton de
amnestio
al la
Centra Komitato de Komunista Partio de Sovetunio
, la? kiu proksimume duono de malliberuloj estos tuj liberigitaj ? la sekvan tagon
Politburoo
aprobis la projekton
- 1953
: Unua
vakcino
kontra?
poliomjelito
estis disvolvata en Usono fare de
Jonas Salk
- 1956
: En
Sovetunio
estis fondita la Unuigita Instituto pri
Nukleaj
Esploroj
- 1958
: Itala
kinre?isoro
Federico Fellini
ricevis
premion Oskar
pro la filmo
Noktoj de Kabiria
- 1970
: Unua
supersonlima
flugo de
Concorde
- 1971
:
Orienta Pakistano
deklaris sendependecon de
Pakistano
-
Banglade?a Liberiga Milito
komenci?is
- 1973
: Prezidento de
Egiptio
Anvar Sadat
transprenis funkcion de ?efministro anoncante neeviteblan "
totalan konfronton
" kun
Israelo
- 1974
:
Utarakando
: Gaura Devi gvidis 27 virinojn, kiuj ?irka?igis
arbojn
por defendi ilin de fortran?o - komenco de la movado
?ipko
en
Barato
- 1975
:
Konvencio pri Biologiaj Armiloj
ekvalidis
- 1976
:
Germanio
:
E?ropa Liberala, Demokrata kaj Reforma Partio
fondi?is
- 1977
:
Kontra?komunismo
: en varsovia lo?ejo de Antoni Pajdak dum
gazetara konferenco
oni informis pri fondo de la
Defend-Movado de Homrajtoj kaj de Civitanaj Rajtoj
- 1978
: En
Japanio
kvar tagojn anta? planata malfermo de la
Internacia Flughaveno Narita
grupo de protestantoj detruis ?ian kontrolturon per
brulbotelo
- 1979
:
Egiptio
fari?is unua
araba
lando oficiale agnoskinta
Israelon
subskribante la egiptan-israelan
pactraktaton
fare de
Anvar Sadat
kaj
Mena?em Begin
- 1989
: En
Sovetunio
okazis baloto al la
Kongreso de Popolaj Deputitoj
- 1991
:
Sudameriko
: fondi?o de sudamerika zono de libera komerco
Merkosudo
per subskribo de la traktato de
Asuncion
- 1995
:
E?ropa Unio
:
Traktato de Schengen
ekvalidis inter sep landoj - forigo de la interna landlima kontrolo de varoj kaj homoj (sen
vizoj
)
- 2000
:
Vladimir Putin
estis elektita kiel
prezidanto de Rusio
- 2000
:
Honoran Oskaron
ricevis pola filmre?isoro
Andrzej Wajda
, la
statueton
enmanigis al li
Jane Fonda
- 2000
:
Grekio
(sen teritorio de
Athos
) ali?is al la
Traktato de Schengen
- 2000
: Papo
Johano Pa?lo la 2-a
celebris
meson
en
Baziliko de la Sankta Tombo
en
Jerusalemo
kaj pre?is ?e la
muro de lamentadoj
- 2004
:
Pola Socialdemokratio
fondi?is - pro disspliti?o de la
Alianco de Demokrata Maldekstrularo
- 2006
: En
Skotlando
oni malpermesis
fumi
en
restoracioj
kaj
trinkejoj
- 2009
: Prezidento de ?e?io
Mirek Topolanek
demisiis
- 2012
:
Landlima
konflikto inter
Sudano
kaj
Sud-Sudano
eksplodis
- 2015
:
Matematikistoj
John Nash
kaj Louis Nirenberg ricevis
Abel-Premion
pro kontribuo al la teorio de
partaj diferencialaj ekvacioj
(komparebla al
Nobel-premio
)
- 2015
: Apud
Nacia Stadiono en Varsovio
oni ina?guris
monumenton
al Kazimierz Gorski, selektisto de la
pola nacia teamo de futbalo
, kiu venkis en
Somera Olimpiko 1972
- 2017
: Kontra?koruptaj manifestacioj okazis en 99 urboj de Rusio ? la enketo de Levada Centro montris, ke 38% de enketitaj
rusianoj
subtenis protestojn kaj 67% respondecigis
Putin
persone pri altnivela
koruptado
- Invado de Rusio en Ukrainion
:
- 1478
:
Hieronymus Emser
, germana teologo kaj frua kontra?reformanto (m.
1527
)
- 1516
:
Conrad Gesner
, svisa kuracisto kaj
tutfakulo
, a?toro de latinlingva
Historiae animalium
(m.
1565
)
- 1650
:
Johann Heinrich Rumpel
, germana pastoro, pedagogo kaj poeto (m.
1699
)
- 1685
:
Johann Alexander Thiele
, germana pentristo kaj
akvafortisto
(m.
1752
)
- 1692
:
Gustav Adolf von Gotter
, prusa grafo kaj germana diplomato (m.
1762
)
- 1703
:
Gottfried Heinrich Krohne
, germana ar?itekto (m.
1756
)
- 1737
:
Rudolf Erich Raspe
, germana filologo, bibliotekisto kaj ?urnalisto prilaborinta aventurojn de Barono
Munchhausen
(m.
1794
)
- 1748
:
Benoit Joseph Labre
, franca
pilgrimanto
, katolika sanktulo (m.
1783
)
- 1753
:
Benjamin Thompson
, usona-angla fizikisto esplorinta
termodinamikon
, pioniro de
fotometrio
, inventisto (m.
1814
)
- 1773
:
Friedrich Mosengeil
, germana verkisto kaj
stenografia
reformanto (m.
1839
)
- 1780
:
Julius Eduard Hitzig
, germana verkisto kaj juristo (m.
1849
)
- 1789
:
Wilhelm Hey
, germana poeto kaj pastoro, a?toro de kantoj kaj
fabeloj
(m.
1854
)
- 1794
:
Julius Schnorr von Carolsfeld
, germana pentristo, direktoro de
Gemaldegalerie
(m.
1872
)
- 1819
:
Louise Otto-Peters
, germana ?urnalistino, feministino, poetino kaj verkistino (m.
1895
)
- 1832
:
Michel Breal
, franca lingvisto, tradukisto de la
Kompara Gramatiko de la
hind-e?ropaj lingvoj
de
Franz Bopp
, fondinto de
semantiko
(m.
1915
)
- 1850
:
Edward Bellamy
, usona verkisto kaj socialisto, konata de esperantigita sciencfikcia romano
Rigardante Malanta?en
(
furorlibro
) (m.
1898
)
- 1859
:
Alfred Edward Housman
, angla
klasika filologo
kaj poeto, enestanta en
Angla Antologio
(m.
1936
)
- 1863
:
Charles Lemaire
, belga esperantisto kaj idisto (m.
1926
)
- 1866
:
Fred Karno
, angla
impresario
de
teatro
(m.
1941
)
- 1874
:
Robert Frost
, usona poeto verkanta
kontemple
-filozofian poezion, kvarfoja la?reato de la
premio Pulitzer
(m.
1964
)
- 1875
:
Syngman Rhee
, unua prezidento de Sud-Koreio (m.
1965
)
- 1896
:
Rudolf Dassler
, germana
entreprenisto
, frato de
Adolf Dassler
(m.
1974
)
- 1903
:
Bela Gozsy
, hungara-kanadana farmaciisto (m.
1979
)
- 1905
:
Viktor Frankl
, a?stra
psikiatro
kaj
psikoterapiisto
, a?toro de la propra
ekzistanalizo
, malliberulo de
koncentrejoj
(m.
1997
)
- 1911
:
Tennessee Williams
, usona dramisto, a?toro de filmigita
A Streetcar Named Desire
(m.
1983
)
- 1913
:
Pal Erd?s
, hungara matematikisto, spertulo pri
primoj
(m.
1996
)
- 1913
:
Jacqueline de Romilly
, franca
filologino
kaj verkistino kreanta anka? en la greka lingvo (m.
2010
)
- 1921
:
Tibor Olah
, hungara kritikisto, literaturhistoriisto kaj tradukisto (m.
1996
)
- 1925
:
Pierre Boulez
, franca komponisto,
dirigento
kaj pianisto (m.
2016
)
- 1926
:
Zoltan Kallos
, rumania hungara etnografo, muzikfolkloristo, dufoja la?reato de
Kossuth-premio
(m.
2018
)
- 1927
:
Ern? Balla
, rumania hungara tradukisto, literaturesploristo, bibliografo
- 1930
:
Sandra Day O'Connor
, unua ju?istino de la
Supera Kortumo de Usono
(m.
2023
)
- 1931
:
Leonard Nimoy
, usona aktoro, re?isoro, poeto, muzikisto, rolulo
Spock
en sciencfikcia televidserio
Star Trek
(m.
2015
)
- 1933
:
Mieczysław Kunstler
, pola lingvisto,
?inologo
, tradukisto, kuntradukinto de la
Analektoj de Konfuceo
(m.
2007
)
- 1934
:
Alan Arkin
, usona aktoro (m.
2023
)
- 1935
:
Ma?mud Abbas
, kunfondinto de
Organiza?o por Palestina Liberigo
, prezidento de
Palestina A?tonomio
- 1936
:
Giora Feidman
, argentina
klezmer
-muzikisto
- 1938
:
Anthony Leggett
, angla-usona Nobelpremiita fizikisto esplorinta
superkonduktivecon
- 1940
:
James Caan
, usona aktoro (m.
2022
)
- 1940
:
Nancy Pelosi
, usona politikistino, prezidantino de
Usona Domo de Reprezentantoj
- 1941
:
Richard Dawkins
, brita
etologo
, zoologo kaj
evoluisma
biologo
- 1944
:
Igor Mitoraj
, pola
skulptisto
kreanta eksterlande (Francio, Italio), inspirita de
Antikva Grekio
,
helena mitologio
kaj verka?oj de
Mikelan?elo
kaj
Antonio Canova
(m.
2014
)
- 1944
:
Diana Ross
, usona kantistino, aktorino, diskoproduktorino kaj kantokomponistino
- 1945
:
Kalman Gyorffi
, rumania hungara verkisto, kunlaboranto de "
Rumania Hungara Vorto
" kaj "
Vidanto
"
- 1949
:
Patrick Suskind
, germana verkisto kaj scenaristo
- 1952
:
Arpad Szabo
, rumania hungara lokhistoriisto
- 1954
:
Laszlo Borbely
rumania hungara politikisto, ministro
- 1959
:
Daniel Cirnu
, hungara grafikisto kaj
dezajnisto
- 1960
:
Jon Huntsman, Jr.
, usona politikisto kaj diplomato konanta la
?inan
lingvon
- 1972
:
Leslie Mann
, usona aktorino konata de
komediaj
roloj
- 1973
:
Larry Page
, usona
komputikisto
, kunkreinto de
Google
- 1976
:
Imre Barna Balazs
, hungara pentristo el
Budape?to
- 1981
:
Adorjan Pataki
, rumania hungara operkantisto
- 1985
:
Keira Knightley
, angla filmaktorino kaj
manekenino
- 1987
:
Yui
, japana kantistino konata de
animeo
Bleach
- 752
:
Stefano la 2-a
, kontra?papo mankanta en
Liber Pontificalis
- 809
:
Ludgero
, frisa misiisto kaj mona?ejo-fondinto (proksima dato) (n. ?irka?
742
)
- 900
:
Johano la 9-a
,
abato
de
benediktanoj
, papo
- 922
:
Al-Halla?
, persa majstro de
sufiismo
,
islama
martiro (n.
858
)
- 1130
:
Sigurdo la 1-a (Norvegio)
, alinome
Sigurður Jorsalafari
, re?o de Norvegio (n. ?irka?
1090
)
- 1211
:
San?o la 1-a
, re?o de Portugalio, amanto de
arto
(n.
1154
)
- 1350
:
Alfonso la 11-a
, re?o de Kastilio kaj Leono (n.
1311
)
- 1517
:
Heinrich Isaac
, flandra komponisto de
renesanco
(n. ?irka?
1450
)
- 1535
:
Georg Tannstetter
, germana
humanisto
, kuracisto de imperiestroj, astronomo, matematikisto, kartografo (n.
1482
)
- 1566
:
Antonio de Cabezon
, hispana komponisto, orgenisto kaj
klavicenisto
(n.
1510
)
- 1657
:
Jacob van Eyck
, nederlanda komponisto kaj
kariljonisto
(n. ?irka?
1590
)
- 1675
:
Ernesto la 1-a
, germana duko de
Saksio-Gotha
kaj
Saksio-Altenburg
(n.
1601
)
- 1685
:
Go-Sai
, la 111-a imperiestro de Japanio (n.
1638
)
- 1772
:
Charles Pinot Duclos
, franca verkisto kaj historiisto, sekretario de
Franca Akademio
(n.
1704
)
- 1797
:
James Hutton
, skota natursciencisto, kreinto de la moderna
geologio
(n.
1726
)
- 1804
:
Wolfgang von Kempelen
, hungara in?eniero kaj inventisto, kreinto de
turko (ma?ino)
(n.
1734
)
- 1804
:
Johann Joachim Spalding
, germana teologo (n.
1714
)
- 1814
:
Joseph-Ignace Guillotin
, franca kuracisto, "inventinto" de
gilotino
(n.
1738
)
- 1827
:
Ludwig van Beethoven
, germana komponisto kreanta meze de
klasika epoko
kaj la
romantisma
, konata de
simfonioj
(n.
1770
)
- 1835
:
Karl Heinrich von Lang
, germana juristo, verkisto kaj historiisto (n.
1764
)
- 1857
:
Pal Fels?buki Nagy
, hungara politikisto, lingvisto, framasono (n.
1777
)
- 1875
:
Janos Kriza
, hungara etnografo,
unitaria
episkopo (n.
1811
)
- 1892
:
Walt Whitman
, usona
humanisto
, poeto, ?urnalisto, anta?ulo de la
usona literaturo
, patro de
libera verso
, influinta filozofion de
transcendismo
,
pragmatismon
,
Beat-generacion
kaj
hipiojn
, esperantigata de
Miguel Fernandez
kaj enestanta en
Beletra Almanako
(n.
1819
)
- 1902
:
Cecil Rhodes
, brita
kolonia
politikisto, ?efkoloniisto de
Afriko
, reprezentanto de
imperiismo
(n.
1853
)
- 1910
:
Auguste Charlois
, franca astronomo malkovrinta 99
asteroidojn
(n.
1864
)
- 1915
:
Konstantin Vasiljevi? Ivanov
, ?uva?a verkisto, tradukisto kaj lingvisto (n.
1890
)
- 1918
:
Cesar Cui
, rusa komponisto kaj oficiro (n.
1835
)
- 1923
:
Sarah Bernhardt
, franca aktorino konata de la
teatrejo
Franca Komedio
(n.
1844
)
- 1923
:
Ellen Franz
, germana aktorino kaj pianistino (n.
1839
)
- 1925
:
Hugo Bettauer
, a?stra verkisto kaj ?urnalisto, murdita (n.
1872
)
- 1926
:
Konstantin Fehrenbach
, kanceliero de Germanio (n.
1852
)
- 1933
:
Eddie Lang
, usona ?azmuzikisto,
virtuozo
de ?az
gitaro
(n.
1902
)
- 1945
:
David Lloyd George
, ?efministro de Britio, subskribinto de la
Traktato de Versajlo
(n.
1863
)
- 1957
:
Edouard Herriot
, ?efministro de Francio, alta protektanto de
UK 1950
en
Parizo
(n.
1872
)
- 1957
:
Max Ophuls
, germana filmre?isoro (n.
1902
)
- 1959
:
Raymond Chandler
, usona verkisto, a?toro de
krimliteraturo
(n.
1888
)
- 1969
:
B. Traven
, germana verkisto priskribanta vivon de meksikaj
indianoj
(n.
1882
)
- 1973
:
Stanisław Szachno-Romanowicz
, pola kapitano, historiisto,
orientalisto
, turkologo, arkivisto kaj
kriptologo
(n.
1900
)
- 1976
:
Lin Yutang
, ?ina-usona verkisto, tradukisto kaj
inventisto
el
Fu?jano
, konstruanto de kulturaj pontoj, kies edzino popularigis
?inan kuirarton
(
1895
)
- 1984
:
Branko ?opi?
, serba verkisto el
Bosnio
, esperantigata kaj enestanta en rakontaro
Tri satiroj
(n.
1915
)
- 1984
:
Seku Ture
, unua prezidento de Gvineo (n.
1922
)
- 1985
:
Barabas Bajko
, hungara kuracisto kaj ginekologo publikiginta en "
Medicina Revuo
" (n.
1916
)
- 1985
:
Judit Winkler
, rumania hungara historiistino, numismatikistino (n.
1925
)
- 1992
:
Zoltan Kovacs Borbereki
, hungara pentristo, skulptisto (n.
1902
)
- 1995
:
Douglas B. Gregor
, kimra instruisto, poligloto, kies lingvoscio estis uzata en spionservo,
esperanto-verkisto
, redaktoro de "
La Brita Esperantisto
" kaj "Biblia Revuo", kontribuinta al la
Centro de Dokumentado kaj Esploro pri la Lingvo Internacia
,
Honora Membro de UEA
, membro de la
Akademio de Esperanto
(n.
1909
)
- 1998
:
Endre Zrinyi
, rumania hungara muzeologo, arkeologo (n.
1927
)
- 2000
:
Alex Comfort
, brita kuracisto, poeto, felietonisto, anarkiisto kaj pacisto konata de
seksa revolucio
, a?toro de la libro
La ?ojo de sekso
(n.
1920
)
- 2005
:
James Callaghan
,
?efministro de Britio
kaj fakverkisto (n.
1912
)
- 2006
:
Jozsef Beres
, hungara kuracisto pri
kancero
(n.
1920
)
- 2006
:
Angelo d'Arrigo
, itala aviadisto kaj ornitologo (n.
1961
)
- 2007
:
Maria Elisabeth Prigger
, a?stra artistino (n.
1949
)
- 2008
:
Manuel Marulanda
, kolombia
gerilestro
, la ?efkomandanto de
FARK
(n.
1930
)
- 2008
:
Bogdan Michalski
, pola
in?eniero
kaj tradukisto,
voja?isto
al
ekzotaj
landoj, organiza gvidanto de
Esperanto-klubo
?e
Pola Esperanto-Asocio
en
Varsovio
(n.
1931
)
- 2010
:
Ma?ro La Torre
, itala profesoro pri matematika lingvistiko, okupi?anta pri
interlingvistiko
, terminologio, komputeko, prezidanto de
Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj
, membro de
AIS
kaj de la
Akademio de Esperanto
, lan?inta projekton
Interkulturo
,
vikipediisto
,
Esperantisto de la Jaro
(n.
1946
)
- 2011
:
Diana Wynne Jones
, angla verkistino por infanoj kaj plenkreskuloj (n.
1934
)
- 2015
:
L?rinc Miko
, rumania hungara juristo, politikisto (n.
1951
)
- 2015
:
Tomas Transtromer
, sveda Nobelpremiita poeto, psikologo kaj tradukisto (n.
1931
)
- 2015
:
Karl Moik
, a?stra furorkantisto kaj moderigisto (n.
1938
)
- 2016
:
Michel Duc Goninaz
, franca
esperantisto
, partopreninta
IJK 1949
,
TEJO
-membro, a?toro de
Vocabulaire Esperanto (La?tema Esperanta-franca vortareto)
, docento de la
rusa lingvo
kaj
Esperanto
, recenzisto de
La Zamenhofa Esperanto
, membro de la
Sennacieca Asocio Tutmonda
,
Franca Esperanto-Instituto
kaj la
Akademio de Esperanto
, kunlaboranto de "
La KancerKliniko
", ?efredaktanto de la nova
Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto
(n.
1933
)
- 2019
:
Giovanni Daminelli
, itala matematikisto, diplomito kaj sekretario de la
Itala Instituto de Esperanto
, membro de
IKUE
kaj prezidanto de
Itala Unui?o de Katolikaj Esperantistoj
(n.
1943
)
- 2023
:
D. M. Thomas
, brita verkisto (n.
1935
)
- 2024
:
Richard Serra
, usona skulptisto (n.
1938
)
La
26-a de marto
estas (la?
gregoria kalendaro
):